Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 28 sierpnia 2020 roku w sprawie w powództwa I. W. przeciwko Powszechnemu Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Spółce Akcyjnej w W. o zadośćuczynienie, Sąd Rejonowy dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi:

1.  zasądził od (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz I. W. kwotę 60 000 (sześćdziesiąt tysięcy) złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 września 2018 roku do dnia zapłaty;

2.  oddalił powództwo w pozostałym zakresie;

3.  zasądził od (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz I. W. kwotę 8783,53 zł (osiem tysięcy siedemset osiemdziesiąt trzy złote pięćdziesiąt trzy grosze) tytułem kosztów procesu;

4.  nakazał zwrócić ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi na rzecz I. W. kwotę 133,47 zł (sto trzydzieści trzy złote czterdzieści siedem groszy) uiszczoną tytułem zaliczki na poczet wydatków, z kwoty uiszczonej w dniu 27 czerwca 2019 roku poz. 500057314789.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany, zaskarżając go w części, tj. co do kwoty 25 000 złotych wraz z odsetkami oraz kosztami w całości.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił:

I.  naruszenie norm prawa procesowego mające istotny wpływ na wynik sprawy:

a)  art. 232 k.p.c. w związku z art. 6 k.c. poprzez uznanie, że powód wykazał swoje roszczenie co do wysokości,

b)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie przez Sąd I instancji oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego w sposób dowolny, bez jego wszechstronnego rozważenia w oparciu o zasady logiki i doświadczenia życiowego oraz poprzez jego wybiórczą ocenę, jak również poprzez poczynienie ustaleń sprzecznych z treścią materiału dowodowego, przez przyjęcie, że wiek zmarłego jest jednym z kryteriów rozważanych podczas ustalenia wysokości zadośćuczynienia przy jednoczesnym pominięciu znaczenia tej przesłanki i zasądzeniu zadośćuczynienia w górnej granicy orzekanych kwot.

II.  Naruszenie norm prawa materialnego z art. 446 § 4 k.c. poprzez błędną wykładnie pojęcia „odpowiednia suma zadośćuczynienia” i w konsekwencji zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda dalszego zadośćuczynienia w kwocie nieodpowiedniej do rozmiaru doznanej szkody niemajątkowej, z pominięciem funkcji tego świadczenia i kryteriów ustalenia jego wysokości.

W oparciu o wskazanie zarzutów pozwany wniósł o zmianę wyroku i oddalenie powództwa w zaskarżonej części oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania za I i II instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację pozwanego strona powodowa wniosła o jej oddalenie w całości jako bezzasadnej oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia zasądzającego do dnia zapłaty oraz z ostrożności procesowej o nieobciążanie powoda kosztami postępowania pierwszoinstancyjnego i apelacyjnego, w tym kosztami zastępstwa procesowego na rzecz pozwanego w przypadku uwzględnienia apelacji.

Sąd Okręgowy zaważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna i podlega oddaleniu.

Sąd odwoławczy w całości podziela ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji, przyjmując je za własne, czyniąc integralną częścią poniższych rozważań. Wobec powyższego nie widzi konieczności ich ponownego, szczegółowego przytaczania.

W ocenie Sądu Okręgowego nie zaistniały podstawy do podzielenia zarzutów apelującego zarówno procesowych, jak i naruszenia normy prawa materialnego.

Odnosząc się do pierwszego zarzutu apelujący nie wykazał naruszenia art. 232 kpc. w zw. z art. 6 k.c. Zgodnie bowiem z tym przepisem strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Pozwany uzasadniając naruszenie tego artykułu wskazał, że sąd uznał wysokość roszczenia wskazanego przez powoda. Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą sąd nie może dopuścić się obrazy art. 232 zdanie pierwsze kpc, ponieważ przepis ten odnosi się do obowiązków stron, a nie do czynności sądu. Przepis ten wskazuje na ciężar dowodu w znaczeniu procesowym, czyli obowiązek przedstawienia faktów i dowodów przez strony, nie stanowi natomiast podstawy wyrokowania sądu i nie może mieć wpływu na poprawność wydanego przez sąd rozstrzygnięcia (np. wyroki SN z dnia 15.02.2008 roku, I CSK 426/07; z dnia 7.11.2007 roku, II CSK 293/07; z dnia 22.05. 2003 roku, II CK 367/02).

Pozwany wśród zarzutów naruszenia prawa procesowego zakwestionował dokonaną przez Sąd I instancji ocenę materiału dowodowego. Powołany przez skarżącego art. 233 § 1 k.p.c. nakazuje sądowi dokonanie oceny wszystkich zebranych dowodów, z rozważeniem wiarygodności i mocy dowodowej każdego z nich, a następnie ich uporządkowanie i powiązanie w spójną i logiczną całość. W orzecznictwie utrwalony jest pogląd, że do naruszenia przepisu może dojść wówczas, gdy zostanie wykazane uchybienie podstawowym kryteriom oceny, tj. zasadom doświadczenia życiowego, źródłom wiedzy, regułom poprawności logicznej, właściwemu kojarzeniu faktów, prawdopodobieństwu przedstawionej wersji (por.m.in. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2005 r., sygn. III CK 314/05, Lex nr 172176). W związku z tym najczęściej tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo wbrew zasadom doświadczenia życiowego nie uwzględnia oczywistych związków przyczynowo - skutkowych, przeprowadzona ocena dowodów może być podważona (por.m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00, OSNC 2000/7-8/139). Zarzut apelującego, że Sąd I instancji dokonał oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego w sposób dowolny, wybiórczy stanowi błędną analizę zapadłego orzeczenia. Wbrew twierdzeniom apelującego Sąd Rejonowy wziął pod uwagę wiek ojca powoda, z okoliczności tej jednak wysnuł odmienny wniosek niż postulowany przez pozwanego. Sam podeszły wiek nie usprawiedliwiał obniżenia świadczenia. Ojciec powoda prowadził aktywny tryb życia, dbał o zdrowie i to miało duże znaczenie dla oceny Sądu.

Niewątpliwie powodowi w sposób nagły odebrano wyjątkowo bliską osobę. Zostały zerwane szczególne więzi jakie łączyły go z ojcem. Natomiast w obrębie spekulacji pozostaje czas jaki pozostałby ojcu i synowi na wspólne życie.

W powyżej opisanym stanie rzeczy, zarzuty oparte na dyspozycji art. 233 § 1 k.p.c., art. 232 k.p.c. i 6 k.c. uznać zatem należało za całkowicie chybione.

Przechodząc do oceny naruszenia art. 446 § 4 k.c. wskazać należy, iż nie jest on zasadny. Sąd Okręgowy nie podziela zarzutu co do nieodpowiedniej wysokości przyznanej powodowi kwoty tytułem zadośćuczynienia. Niewątpliwe krzywda doznana w wyniku śmierci osoby bliskiej jest trudna do ocenienia i wyrażenia w formie pieniężnej. Oczywistym jest, że żadna kwota nie będzie właściwa i nie wyrazi cierpienia wywołanego utratą bliskiej osoby. Dla osoby uprawnionej każda kwota będzie zbyt mała, zaś dla osoby zobowiązanej każda kwota może wydawać się nadmiernie wygórowana. Zmierzenie rozmiaru doznanej krzywdy nie jest możliwe, gdyż krzywda stanowi subiektywne przeżycie danej osoby. Niezbędne jest zatem odniesienie wysokości żądanej kwoty do konkretnych, obiektywnych okoliczności faktycznych w danej sprawie. O ile ustawodawca nie wskazuje tu żadnych kryteriów, to pewnych wskazówek w tym zakresie dostarcza orzecznictwo.

Przede wszystkim przypomnienia wymaga, że zadośćuczynienie jest ustalane indywidualnie dla każdego pokrzywdzonego określonym deliktem osoby i nie ma tu automatyzmu. Zadośćuczynienie unormowane w art. 446 § 4 k.c. jest roszczeniem o charakterze ściśle niemajątkowym, mającym za zadanie kompensację doznanej krzywdy. Roszczenie to ma pomóc najbliższym członkom rodziny zmarłego dostosować się do nowej rzeczywistości. Ma także na celu złagodzenie cierpienia wywołanego utratą osoby bliskiej, (tak między innymi Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 28 marca 2014 roku wydanym w sprawie o sygn. akt I ACa 1284/13 opublikowanym w bazie orzecznictwa LEX pod nr (...)).

Ocena zasadności apelacji pozwanego w kontekście art. 446 § 4 k.c., nie może nadto abstrahować od faktu, iż kształtowanie wysokości zadośćuczynienia należy do sfery orzeczniczych kompetencji Sądu I Instancji. W związku z czym korygowanie przez sąd odwoławczy wysokości zasądzonego zadośćuczynienia jest, zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem judykatury, uzasadnione jedynie wówczas, gdy przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy, mających wpływ na jego wysokość, jest ono niewspółmiernie nieodpowiednie, jako rażąco wygórowane lub rażąco niskie (m. in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 lipca 1970 roku wydany w sprawie o sygn. akt III PRN 39/70 OSNCP 1971/3/53; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 26 czerwca 2013 roku w sprawie o sygnaturze akt I ACa 253/13 opubl. w bazie orzecznictwa LEX pod nr (...)). Skuteczny zarzut zasądzenia zadośćuczynienia w wygórowanej lub zaniżonej wysokości wymaga zatem wykazania, że pominięte zostały przez sąd orzekający okoliczności istotne dla ustalenia wysokości zadośćuczynienia, ewentualnie nienależycie ocenione, przez co zasądzone zadośćuczynienie jawi się jako rażąco zawyżone lub zaniżone. Zadośćuczynienie ma charakter uznaniowy i zmiana jego wysokości możliwa jest tylko wówczas, gdy stwierdza się oczywiste naruszenie ogólnych zasad ustalania wysokości zadośćuczynienia, tzn. gdy sąd dopuścił się tzw. "błędu braku" albo niewłaściwie ocenił całokształt - należycie ustalonych i istotnych okoliczności, popełniając tzw. "błąd dowolności". (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 17 września 2015 roku, I ACa 354/15, Lex numer 1808660). Taka sytuacja, wbrew sugestiom czynionym przez skarżącego, w realiach niniejszej sprawy natomiast nie zachodzi. W ocenie Sądu Okręgowego zasądzona kwota zadośćuczynienia nie jest jak twierdzi pozwany rażąco zawyżona. Sąd II instancji, przychyla się do opinii Sądu I instancji, że kwota 75 000,00 złotych jest kwotą adekwatną do skutków wywołanych przez stratę osoby bliskiej. Sąd również wziął pod uwagę, iż powód, pomimo swoich wcześniejszych problemów zdrowotnych a także problemów wywołanych śmiercią ojca, przejął jego obowiązki w opiece nad chorą matką, przez co musiał zmienić dotychczasowy sposób życia.

Reasumując, nie zachodzą podstawy do zmniejszenia wysokości zadośćuczynienia przyznanego powodowi, które w okolicznościach niniejszej sprawy uznać należy za odpowiednie w rozumieniu art. 446 § 4 k.c.

Powyższe prowadzi do wniosku, że apelacja wniesiona przez skarżącego stanowi jedynie polemikę z prawidłowym rozstrzygnięciem Sądu I Instancji.

Na koszty poniesione przez powoda w tym postępowaniu złożyły się koszty postępowania apelacyjnego w oparciu o art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 5) i § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. 2015 r. poz. 1800 ze zm.). Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.800 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.