Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 7 lipca 2015 roku w sprawie z powództwa B. M. przeciwko A. P. o zapłatę, Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa
w Ł. umorzył postępowanie w zakresie kwoty 10.135,00 zł oraz oddalił powództwo
w pozostałej części. Ponadto zasądził od B. M. na rzecz A. P. kwotę 3.380,80 zł tytułem zwrotu kosztów procesu oraz nakazał pobrać od B. M. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi kwotę 363,80 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód, zaskarżając go w części,
tj. w zakresie pkt. 2, 3 oraz 4. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1.  naruszenie przepisów postępowania, co miało istotny wpływ na wydane rozstrzygnięcie, a to:

a)  art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 123 § 1 pkt. 2 k.c. i art. 646 k.c. poprzez błędną ocenę materiału dowodowego, niezgodną z doświadczeniem życiowym i logiką,
w szczególności zeznań pozwanej oraz świadka P. P. polegającą na przyjęciu, iż zachowanie strony pozwanej nie stanowiło niewłaściwego uznania długu, a zatem nie doprowadziło do przerwania biegu terminu przedawnienia oraz, iż nie stanowiło zrzeczenia się zarzutu przedawnienia, w sytuacji, gdy na etapie przed wytoczeniem powództwa pozwana uznała istnienie roszczenia o wynagrodzenie przysługujące powodowi, które to uchybienia doprowadziły do oddalenia powództwa;

b)  art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 65 § 2 k.c. poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów, która doprowadziła do niewłaściwej wykładni woli stron procesu w zakresie określenia treści umowy ustnej łączącej strony tj. przez określenie, że pozwana wraz z mężem zlecili powodowi wykonanie: niwelacji terenu, założenie trawnika wraz z systemem nawadniającym, wykonanie ogrodzenia od strony ulicy, posadzenie tuj z trzech stron ogrodzenia w sytuacji, gdy z zebranego materiału dowodowego wynika, iż powód miał wykonać dla pozwanej i jej męża ogród oraz ogrodzenie od strony ulicy, a pozwana nie wskazała powodowi szczegółowych wskazówek w zakresie wykonania ogrodu – poza stanowczym stwierdzeniem, iż zamawiała tuje z trzech stron ogrodu, co mogło mieć wpływ na treść zaskarżonego rozstrzygnięcia;

c)  art. 233 § 1 k.p.c., w zw. z art. 285 k.p.c. i art. 286 k.p.c. poprzez niewyciągnięcie z wydanej opinii biegłego sądowego – zarówno pisemnej, jak i uzupełniającej – wynikającego z niej bezspornie wniosku, iż wysokość dochodzonego roszczenia została przez powoda udowodniona, a tym samym, iż żądanie powoda jest w pełni uzasadnione, co doprowadziło do niewłaściwego zastosowania art. 628 § 1 k.c.

d)  art. 233 § 1 k.p.c. polegające na pominięciu, iż powód wykonał u pozwanej także meliorację ogrodu oraz niedanie wiary zeznaniom powoda, z których wynika, iż nie wykonał jej w całości z uwagi na fakt, iż pozwana nie miała środków na sfinansowanie tego przedsięwzięcia;

e)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez danie wiarygodności zeznaniom pozwanej, w zakresie w jakim: twierdzi, że nie widziała chwili sadzenia roślin w ogrodzie przez powoda, w sytuacji gdy z zeznań pozwanej oraz świadka R. K. i P. P. wynika wniosek odmienny, iż pozwana musiała być na nieruchomości w czasie dokonywania nasadzeń twierdzi, iż powód wykonał prace nieprawidłowo, w tym nawiózł zaśmieconą ziemię, w sytuacji gdy przeczą temu zeznania powoda i jego pracowników oraz zeznania A. W., z których wynika, iż ziemia była już zaśmiecona przed przystąpieniem do wykonania przez powoda ogrodu, przed którym powód usunął znaczną część nieczystości;

f)  art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 k.p.c. poprzez: obciążenie powoda kosztami procesu, będące konsekwencją dania wiarygodności zeznaniom powódki i jej męża P. P., z których Sąd bez wszechstronnej analizy materiału dowodowego wyciągnął wniosek, iż poza tujami posadzonymi z trzech stron ogrodzenia wszystkie pozostałe rośliny były niezamówione, a zatem powód winien je odebrać, w sytuacji gdy wnikliwa analiza materiału dowodowego prowadzi do wniosku, iż pozwana zamówiła ogród bez sprecyzowania, o jakie rośliny i gdzie mają zostać przez powoda posadzone, a twierdzenie iż część roślin była niezamówiona było jedynie argumentem mającym pozwolić pozwanej uchylić się od zapłaty wynagrodzenia za wykonanie ogrodu przez powoda, na co wskazuje także sekwencja i treść pism przedsądowych wymienianych między stronami; zastosowanie art. 98 § 1 k.p.c. z uwagi na fakt, iż w ocenie Sądu to powoda obciążał brak sporządzenia umowy o wykonanie ogrodu na piśmie, niewykonania projektu, nieustalenie ceny w sytuacji, gdy to także pozwana godziła się na taki stan rzeczy, gdy wskazywała będąc u powoda na rośliny, które jej się podobają, powierzając powodowi w pełni sposób wykonania ogrodu oraz
w sytuacji, gdy pozwana przyznała, że część roślin jej się podobała, a dopiero
w momencie uzyskania kosztorysu za wykonane prace pozwana zakwestionowała sposób wykonania ogrodu, a zatem nieuzasadnionym jest obciążanie powoda kosztami procesu, w szczególności w części, w której Sąd umorzył postępowanie;

g)  art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 328 § 2 k.p.c. poprzez – jak się wydaje – danie wiary zeznaniom pozwanej oraz przedstawionych przez nią dokumentów w postaci umów zlecenia zawartych z A. W. w zakresie faktycznego wydatkowania jakichkolwiek kwot tytułem prac ogrodniczo-budowlanych na nieruchomości pozwanej przez świadka, w sytuacji gdy z zeznań świadka A. W. wynika, iż prace wykonywał u pozwanej przed wykonaniem dzieła przez powoda, co jednak nie wynika wprost z treści uzasadnienia wyroku oraz mimo uznania za zasadny zarzutu przedawnienia brak argumentacji w zakresie biegu terminu przedawnienia.

1.  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na ustaleniu, że powód zaproponował świadkowi J. S., iż wykona ogród dla pozwanej za cenę 24.000 złotych, co mogło mieć istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia;

2.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 627 k.c. przez jego błędną wykładnię i przyjęcie, że przez umowę o dzieło „przyjmujący zamówienie – pozwany w przedmiotowej sprawie – zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający – powód – do zapłaty wynagrodzenia. Celem umowy o dzieło jest osiągnięcie określonego w niej rezultatu. W wypadku umowy o dzieło istotne jest zawsze osiągnięcie umówionego rezultatu, bez względu na rodzaj i intensywność świadczonej w tym celu pracy i staranności.”, w sytuacji, gdy przyjmujący zamówienie w przedmiotowej sprawie to strona powodowa, a zobowiązanym do wypłaty wynagrodzenia była strona pozwana, a nadto posłużenie się historycznym podziałem na czynności starannego działania i rezultatu, w sytuacji gdy w przedmiotowej sprawie ten stanowczy dychotomiczny podział nie może być stosowany (dzieło nie zostało bowiem szczegółowo określone przez zamawiającego).

W oparciu o wskazane zarzuty powód wniósł o uwzględnienie apelacji oraz zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie 2 przez orzeczenie co do istoty sprawy tj. zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kwoty 14.408,00 złotych; rozstrzygnięcie o kosztach procesu,
w tym kosztach zastępstwa procesowego w postępowaniu przed Sądem I i II Instancji wedle norm prawem przepisanych, ewentualnie w razie nieuwzględnienia apelacji o nieobciążanie powoda kosztami procesu za I i II instancję.

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o jej oddalenie oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

apelacja nie jest zasadna i podlega oddaleniu.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do zakwestionowania prawidłowości ustaleń Sądu Rejonowego i w pełni je podzielił. Ustalenia te mają bowiem oparcie w zgromadzonym materiale dowodowym, zaś wyprowadzone wnioski nie naruszają zasady swobodnej oceny dowodów. Wszelkie elementy stanu faktycznego niniejszej sprawy zostały ustalone w oparciu o wszechstronną analizę materiału dowodowego, zgromadzonego zgodnie z przepisami procesowymi i poddanego kompleksowej ocenie, czemu Sąd pierwszej instancji dał wyraz w szczegółowych motywach zaskarżonego wyroku.

Podstawą rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie stanowiło uznanie przez Sąd I instancji przedawnienia roszczenia dochodzonego niniejszym pozwem. Powód kwestionując stanowisko Sądu w tym zakresie wskazał, że Sąd I instancji dopuścił się szeregu błędów podczas oceny materiału dowodowego, błędnie uznając iż pozwana nie uznała długu oraz nie zrzekła się zarzutu przedawnienia, a tym samym bieg terminu nie został przerwany i roszczenie przekształciło się w zobowiązanie naturalne. Tymczasem w ocenie powoda pozwana przed wytoczeniem powództwa w niniejszej sprawie uznała dług w sposób niewłaściwy, co zgodnie z art. 123 § 1 pkt. 2 k.c. skutkowało przerwaniem biegu terminu przedawnienia.

Z powyższym stanowiskiem apelującego nie można się zgodzić, zaś podniesione
w tym zakresie zarzuty naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 123 § 1 pkt. 2 k.c. w zw. z art. 646 k.c. należało uznać za bezzasadne. Sąd I instancji prawidłowo uznał bowiem, iż podniesiony przez pozwaną zarzut przedawnienia jest skuteczny. Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko wyrażone w motywach zaskarżonego rozstrzygnięcia i nie stwierdza w tym zakresie żadnych nieprawidłowości. Wbrew stanowisku apelującego Sąd słusznie uznał, że działania pozwanej na żadnym etapie nie mogą zostać ocenione jako niewłaściwe uznanie długu, skutkujące przerwaniem biegu przedawnienia roszczenia, jak również, iż nie doszło do zrzeczenia się zarzutu przedawnienia. Kwestia, czy strona pozwana dokonała uznania roszczenia w rozumieniu art. 123 § 1 pkt 2 k.c. stanowi ocenę dokonaną przez Sąd. Ocena ta jest różna od stanowiska przedstawionego przez skarżącą, jednakże apelacja jej nie podważa. Przypomnieć w tym miejscu należy, że sens instytucji uznania roszczenia polega na tym, że dłużnik zapewnia wierzyciela o wykonaniu zobowiązania, w związku z czym wierzyciel nie musi obawiać się upływu przedawnienia roszczenia, gdyż uznanie powoduje przerwanie biegu przedawnienia (art. 123 § 1 pkt 2 k.c.), na skutek którego przedawnienie zaczyna biec na nowo (art. 124 § 1 k.c.). Uznanie niewłaściwe polega na tym, że dłużnik nie składa wprawdzie wyraźnego oświadczenia o uznaniu roszczenia, lecz na podstawie objawów jego zachowania kontrahent może zasadnie przyjmować, że dłużnik ma świadomość ciążącego na nim zobowiązania i ma zamiar dobrowolnego spełnienia świadczenia (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 17 marca 2015 roku, I ACa 1375/14, Lex numer 1675896,, uzasadnienie wyroku SN z 19 marca 1997 r., II CKN 46/97, OSNC 1997/10/143). Przy ocenie, czy nastąpiło uznanie niewłaściwe długu należy zatem stwierdzić, czy zachowanie dłużnika miało takie cechy, że rozsądnie oceniający sytuację wierzyciel mógł oczekiwać dobrowolnego świadczenia (M. P.-S., Uznanie długu, Wydawnictwo (...), Ł. 1995, s. 110).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy wskazać należy, że pozwana od stycznia 2011 roku konsekwentnie nie uznawała żądania powoda oceniając je za wygórowane, domagając się jednocześnie faktur i rachunków. Podważała także jakość wykonanych przez powoda prac. Z akt sprawy wynika ponadto- co również nie uszło uwadze Sądu I instancji, iż to pozwana zaczęła kierować wobec powoda żądania o zapłatę związane z nieprawidłowym wykonaniem dzieła. Zatem zachowanie pozwanej nie upoważniało powoda do przyjęcia niewłaściwego uznania długu przez pozwaną. Za formę uznania niewłaściwego roszczenia powodującego przerwanie biegu przedawnienia nie można również uznać podniesionego zarzutu potrącenia, który to zarzut jest środkiem obrony i jego podniesienie nie może stawiać pozwanego w gorszej sytuacji procesowej, niż ta, w której znajdowałby się w procesie, gdyby z niego nie skorzystał. Samo oświadczenie o potrąceniu nie może bowiem wykreować nieistniejącej wierzytelności powoda, a jego skutkiem może być jedynie umorzenie wierzytelności wzajemnie istniejących (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 listopada 2008 roku, V CSK 169/08, Lex numer 590008). Uznanie powództwa to czynność procesowa rezygnacji pozwanego z obrony, czyli akt jego dyspozycyjności, w którym nie tylko uznaje samo żądanie powoda, ale i to, że uzasadniają go przytoczone przez powoda okoliczności faktyczne i godzi się na wydanie wyroku uwzględniającego to żądanie. Jeżeli natomiast pozwany w toku postępowania dokonuje ewentualnego potrącenia swej wzajemnej wierzytelności - tj. potrąca ją tylko na wypadek gdyby objęta żądaniem pozwu wierzytelność, którą kwestionuje została uznana przez sąd za uzasadnioną, co jest dopuszczalne i nie stanowi zakazanego potrącenia pod warunkiem - to w takim wypadku niewątpliwie nie dochodzi do uznania powództwa (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 29 grudnia 2014 roku, I ACa 168/14, Teza numer 1, Lex numer 1711567)

Przesądzenie o bezzasadności powyższego zarzutu zwalniało z potrzeby rozpoznawania pozostałych zarzutów strony pozwanej dotyczących istnienia roszczenia dochodzonego przez powoda.

Niezasadny był także zarzut naruszenia art. 98 k.p.c. Sąd pierwszej instancji w sposób prawidłowy określił zasadę ponoszenia kosztów postępowania przez strony, stosując regułę określoną w art. 98 k.p.c. Wskazany przepis statuuje zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. W ocenie Sądu Okręgowego obciążenie powoda kosztami procesu w szczególności w części, w której Sąd umorzył postępowanie było zasadne. W odniesieniu do odpowiedzialności z tytułu kosztów procesu, cofnięcie pozwu traktowane jest jako przegranie sprawy. Ten ogólny pogląd zasługuje na aprobatę i w przeważającej większości wypadków pozwany jako strona wygrywająca uzyska zwrot kosztów na podstawie ogólnej reguły, wynikającej z zasady odpowiedzialności za wynik procesu albo też zmniejszeniu ulegną jej powinności finansowe stosownie do zasady stosunkowego rozdzielenia kosztów. Zasadą jest (art. 203 § 2 k.p.c.), że w wypadku cofnięcia pozwu obowiązek zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanego, na jego żądanie, obciąża powoda bez względu na przyczynę cofnięcia. ( postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 2011 r., II CZ 203/10, niepubl.) Jednakże dopuszczalne jest odstępstwo od tej zasady w sytuacji, gdy powód wykaże, że wystąpienie z powództwem było niezbędne dla celowego dochodzenia praw lub celowej obrony, z uwzględnieniem okoliczności istniejących w dacie wytoczenia pozwu. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy cofnięcie pozwu jest konsekwencją zaspokojenia przez pozwanego wymagalnego w chwili wytoczenia powództwa roszczenia powoda. W rozumieniu przepisów o kosztach procesu (art. 98 k.p.c.) pozwanego należy uznać wówczas za stronę przegrywającą sprawę (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2012 roku, II CZ 208/11, Lex numer 1214570, orzeczenie SN z 21 lipca 1951 r., C 593/51, OSN 1952, nr 2, poz. 49, postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2010 r., V CZ 1/10, niepubl. z dnia 10 lutego 2011 r., IV CZ 111/10, niepubl., z dnia 24 sierpnia 2011 r., IV CZ 34/11, niepubl., z dnia 12 stycznia 2012 r., IV CZ 117/11, niepubl., postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 2012 roku, V CZ 109/11, Lex numer 1147814). Zdaniem Sądu Odwoławczego z tego typu sytuacją uzasadniającą odstępstwo od zasady wyrażonej w art. 203 § 2 k.p.c. nie mamy do czynienia na gruncie niniejszej sprawy.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. i zasądzono od powoda na rzecz strony pozwanej kwotę 1.200 zł tytułem wynagrodzenie pełnomocnika pozwanej w postępowaniu apelacyjnym w kwocie 1.200 zł ustalonej na podstawie § 12 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. 2013.490 j.t.) w zw. z §21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2015.1804).