Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 24 czerwca 2022 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi w sprawie sygn. akt VIII C 1102/20 z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w miejscowości Ś. przeciwko Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. o zapłatę:

1.  zasądził od strony pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 5.759,54 zł (pięć tysięcy siedemset pięćdziesiąt dziewięć złotych pięćdziesiąt cztery grosze) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 2 października 2019 roku;

2.  oddalił powództwo w pozostałej części;

3.  zasądził od strony pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 1.265,49 zł (jeden tysiąc dwieście sześćdziesiąt pięć złotych czterdzieści dziewięć grosz) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od tej kwoty od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

4.  obciążył stronę powodową obowiązkiem zwrotu na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi kwoty 63,95 zł (sześćdziesiąt trzy złote dziewięćdziesiąt pięć groszy) tytułem zwrotu nieuiszczonych wydatków, przy czym wskazaną kwotę nakazuje ściągnąć z zasądzonego w punkcie 1. (pierwszym) roszczenia;

5.  obciążył stronę pozwaną obowiązkiem zwrotu na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi kwoty 136,82 zł (sto trzydzieści sześć złotych osiemdziesiąt dwa grosze) tytułem zwrotu nieuiszczonych wydatków.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia złożył pozwany (...) S.A. z siedzibą w W., zaskarżając wyrok w części, tj. co do punktu 1., punktu 3. oraz punktu 5. Wydanemu orzeczeniu zarzucił naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:

⚫

art. 327 ¹ k.p.c. poprzez sporządzenie uzasadnienia wyroku w sposób uniemożliwiający kontrolę instancyjną wyroku oraz uniemożliwiający ustalenie motywów i oceny jakimi kierował się Sąd I instancji wydając wyrok przede wszystkim w zakresie odnoszącym się do uznania legitymacji czynnej powoda w sytuacji gdy Sąd w uzasadnieniu wyroku nie wskazał jakie fakty uznał za udowodnione, jakiej dokonał oceny dowodów w zakresie odnoszącym się do polisy ubezpieczenia oraz umowy powierniczej przelewu wierzytelności, poprzestając na lakonicznym uznaniu, że legitymacja czynna powoda wynika z przeniesienia na nią przez poszkodowanych wierzytelności wobec pozwanej z pominięciem twierdzeń pozwanego, co powinno prowadzić do wniosku, iż powód nie wykazał w pierwszej kolejności legitymacji czynnej;

⚫

art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną ocenę dowodów, z których Sąd wywiódł legitymację czynną powoda, a w szczególności z pominięciem znajdujących się w aktach sprawy dokumentów:

-

umowy przelewu wierzytelności z dnia 12.07.2019 r. z której wynika, iż w imieniu warsztatu wierzytelność została przyjęta i scedowana przez osobę nieuprawnioną albowiem załączone do akt sprawy pełnomocnictwo nie obejmuje swoją treścią osób o takim imieniu;

-

umowy powierniczego przelewu wierzytelności z dnia 12.07.2019 r. z której wynika, iż w imieniu warsztatu oraz cesjonariusza wierzytelność została przyjęta i scedowana przez osobę nieuprawnioną albowiem podpis w imieniu warsztatu złożyła osoba nieuprawniona, zaś w imieniu cesjonariusza osoba o podpisie niepoddającym się weryfikacji, lecz przypominającym nazwisko (...), zaś załączone do akt sprawy pełnomocnictwo nie obejmuje swoją treścią osób o takim imieniu i nazwisku;

Naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

⚫

art. 509 k.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. poprzez uznanie, iż powód skutecznie nabył od poprzednika prawnego poszkodowanego wierzytelność z tytułu naprawy pojazdu w związku z likwidacją szkody w oparciu o przedłożoną do akt sprawy umowę powierniczej cesji wierzytelności wobec pozwanego oraz umowy przelewu wierzytelności, a w efekcie zasądzenie na rzecz powoda nienależnego mu świadczenia w sytuacji, gdy:

-

z treści umowy przelewu wierzytelności z dnia 12.07.2019 r. wynika, iż w imieniu warsztatu wierzytelność została przyjęta i scedowana przez osobę nieuprawnioną albowiem załączone do akt sprawy pełnomocnictwo nie obejmuje swoją treścią osób o takim imieniu

-

z treści umowy powierniczego przelewu wierzytelności z dnia 12.07.2019 r. wynika, iż w imieniu warsztatu oraz cesjonariusza wierzytelność została przyjęta i scedowana przez osobę nieuprawnioną albowiem podpis w imieniu warsztatu złożyła osoba nieuprawniona, zaś w imieniu cesjonariusza osoba o podpisie niepoddającym się weryfikacji, lecz przypominającym nazwisko (...), zaś załączone do akt sprawy pełnomocnictwo nie obejmuje swoją treścią osób o takim imieniu i nazwisku

W konkluzji skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Wniósł również o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, według norm przepisanych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty na podstawie art. 98 § 1 k.p.c.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Wniesienie apelacji skutkowało zmianą zaskarżonego orzeczenia.

W pierwszej kolejności należy wskazać, iż niniejsza sprawa rozpoznawana jest w postępowaniu uproszczonym. W myśl art. 505 ¹³ § 2 k.p.c., jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, to uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. Apelacja w postępowaniu uproszczonym ma charakter ograniczony, a celem postępowania apelacyjnego nie jest tu ponowne rozpoznanie sprawy, ale wyłącznie kontrola wyroku wydanego przez Sąd I instancji w ramach zarzutów podniesionych przez skarżącego. Innymi słowy mówiąc, apelacja ograniczona wiąże sąd odwoławczy, a zakres jego kompetencji kontrolnych jest zredukowany do tego, co zarzuci w apelacji skarżący. Wprowadzając apelację ograniczoną, ustawodawca jednocześnie określa zarzuty, jakimi może posługiwać się jej autor i zakazuje przytaczania dalszych zarzutów po upływie terminu do wniesienia apelacji – co w polskim porządku prawnym wynika z art. 505 ⁹ § 1 ¹ i 2 k.p.c. (tak w uzasadnieniu uchwały składu 7 sędziów SN z dnia 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07, OSNC Nr 6 z 2008 r., poz. 55). Tym samym w ramach niniejszego uzasadnienia poprzestać należy jedynie na odniesieniu się do zarzutów apelacji, bez dokonywania analizy zgodności zaskarżonego rozstrzygnięcia z prawem w pozostałym zakresie.

Wobec sformułowania przez skarżącego zarzutów naruszenia przepisów prawa materialnego oraz przepisów postępowania, należało odnieść się do zarzutów naruszenia przepisów procedury w pierwszej kolejności, gdyż wnioski w tym zakresie z istoty swej determinują rozważania, co do kolejnych zarzutów apelacyjnych. Jedynie nieobarczone błędem ustalenia faktyczne, będące wynikiem należycie przeprowadzonego postępowania, mogą być bowiem podstawą oceny prawidłowości kwestionowanego rozstrzygnięcia w kontekście twierdzeń o naruszeniu przepisów prawa materialnego.

Zarzuty naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. okazały się w zasadne, a ich uwzględnienie stało się przyczyną skorygowania zaskarżonego orzeczenia stosownie do wniosków zawartych w złożonym środku odwoławczym. Należy wskazać, że legitymacja procesowa jest jedną z przesłanek materialnych, czyli okoliczności stanowiących w świetle prawa materialnego warunki poszukiwania ochrony prawnej na drodze sądowej. Otóż, aby ochrona ta mogła być przez sąd udzielona, z żądaniem jej udzielenia musi wystąpić osoba uprawniona. Wykazanie legitymacji procesowej czynnej powinno mieć miejsce już w fazie składania pozwu i stanowić wstępny etap, pozwalający sądowi na rozważenie w dalszym zakresie zasadności roszczenia. Ponadto należy zauważyć, że zarówno w doktrynie jak i orzecznictwie, zgodnie przyjmuje się, że legitymacja procesowa jest zawsze powiązana z normami prawa materialnego. Brak legitymacji procesowej zarówno czynnej jak i biernej prowadzić musi do wydania wyroku oddalającego powództwo. Sąd dokonuje oceny istnienia legitymacji procesowej strony w chwili orzekania, co do istoty sprawy. Sąd Okręgowy zwraca uwagę, że z ugruntowanego poglądu w doktrynie jak i orzecznictwie wynika, iż legitymacja procesowa, jako przesłanka materialnoprawna powództwa winna być badana przez sąd na każdym etapie postępowania, choćby powyższe nastąpiło w końcowej fazie procesu.

Zatem, należy zgodzić się z autorem apelacji, że Sąd Rejonowy błędnie ocenił materiał dowodowy w postaci umowy przelewu wierzytelności z dnia 12 lipca 2019 roku, wyciągając z nich nieprawidłowe wnioski. Przedłożona umowa powierniczego przelewu wierzytelności nie daje żadnych podstaw do przyjęcia, że (...) sp. z o.o. w Ł. nabył od M. K. wierzytelność przysługującą mu względem pozwanego ubezpieczyciela. Rację należy przyznać apelującemu, że przyjęta w imieniu powoda wierzytelność została scedowana przez osobę nieuprawnioną, gdyż podpis w imieniu cesjonariusza złożyła osoba o podpisie niepoddającym się weryfikacji.

Sąd Okręgowy nie podzielił zarzutu odnoszącego się do naruszenia art. 327 ¹ § 1 pkt. 1 k.p.c. Uzasadnienie wyroku powinno zawierać wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, obejmującej ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł i przyczyn dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. Odnosząc się do powyższego zarzutu skarżącego należy stwierdzić, że analizowane uzasadnienie zawiera wszystkie kluczowe elementy, które zostały ujęte w odpowiedni i stanowczy sposób. Nadto, zarzut wadliwego sporządzenia uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia może okazać się zasadny tylko wówczas, gdy z powodu braku w uzasadnieniu elementów wymienionych w art. 327 ¹ § 1 k.p.c. zaskarżone orzeczenie nie poddaje się kontroli, czyli gdy treść uzasadnienia orzeczenia sądu pierwszej instancji uniemożliwia całkowicie odtworzenie i ocenę wywodu (ciągu wnioskowania o faktach i prawie), który doprowadził do przyjęcia zawartego w sentencji rozstrzygnięcia. To, czy w istocie sprawa została wadliwie, czy prawidłowo rozstrzygnięta nie zależy od tego, jak zostało napisane uzasadnienie. Jedynie w takim wypadku uchybienie art. 327 ¹ § 1 k.p.c. może być uznane za mogące mieć wpływ na wynik sprawy. Oznacza to, że nie każde uchybienie w zakresie konstrukcji uzasadnienia orzeczenia sądu drugiej instancji może stanowić podstawę do kreowania skutecznego zarzutu. Skarżący musi przy tym wykazać zaistnienie tego rodzaju wadliwości, które czynią uzasadnienie bezwartościowym dla oceny wydanego rozstrzygnięcia sprawy ( vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 5 lipca 2018 r., I ACa 24/18, publ. Legalis nr 1842038). Sąd Rejonowy w uzasadnieniu wskazał, że (...) sp. z o.o. w Ł. nabył od M. K. wierzytelność przysługującą mu względem pozwanego” oraz „na mocy umowy powierniczego przelewu wierzytelności powód nabył od (...) sp. z o.o. w Ł. wierzytelność nabytą od poszkodowanego względem pozwanego”. Tym samym uzasadnienie wyroku Sądu pierwszej instancji czyni zadość wymogom stawianym w art. 327 ¹ § 1 k.p.c.

Zarzut naruszenia art. 509 k.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. okazał się zasadny. Należy podkreślić, że wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa. Na skutek przelewu wierzytelność cedenta przechodzi na cesjonariusza w takim stanie, w jakim dotychczas istniała. Zasadniczo cesja nie wpływa na kształt wierzytelności, zmienia się jedynie podmiot uprawniony do żądania świadczenia. Przejście takie może być albo następstwem umowy albo bezpośrednim skutkiem działania ustawy. Warunkiem skutecznego zawarcia umowy przelewu i rozporządzenia wierzytelnością jest to, aby była ona zindywidualizowana i zawarta przez osoby uprawnione do dokonania tej czynności. Ten warunek w przedmiotowej sprawie nie został spełniony. Ważne jest bowiem wskazanie stron tego stosunku, świadczenia jak również przedmiotu. Na podstawie załączonych do akt umów przelewu wierzytelności nie można stwierdzić, że osoby które podpisały umowy jako działające w imieniu spółki zoo (...) B. i w imieniu powoda miały umocowanie do zawarcia tejże umowy. Złączone do akt pełnomocnictwa nie dotyczą osób, które podpisały umowę powierniczego przelewu wierzytelności z dnia 12.07.2019 roku. W ocenie Sądu Odwoławczego strona powodowa nie wykazała, że skutecznie nabyła wierzytelności będącą przedmiotem niniejszego postępowania.

Z tych przyczyn Sąd odwoławczy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok, oddalając powództwo.

W związku ze zmianą orzeczenia co do meritum sprawy koniecznym było również orzeczenie reformatoryjne co do kosztów procesu, które winno być oparte na normie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Pozwany wygrał postępowanie przed Sądem I instancji w całości, zatem powód winien zwrócić mu żądane koszty w kwocie 2.517 zł, na które złożyły się: 1.800 zł wynagrodzenia występującego w sprawie zawodowego pełnomocnika, 17 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa i 700 zł zaliczki na biegłego .

Na podstawie art. 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. Dz. U. z 2023 roku, poz. 1144) w zw. z art. 98 § 1 k.p.c. Sąd nakazał pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego dla Łodzi - Widzewa w Łodzi kwotę 199,77 zł z tytułu nieuiszczonych wydatków.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c.. Na koszty wygrywającego postępowanie apelacyjne pozwanego złożyły się: opłata od apelacji w wysokości 400 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika procesowego, ustalone na podstawie § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (t.j. Dz.U. 2023 r. poz. 1964) w kwocie 900 zł.