Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 7 czerwca 2022 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi w sprawie o sygn. akt I C 1468/19 z powództwa T. N. przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W., o zapłatę:

zasądził od (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz T. N. kwotę 7.291,38 (siedem tysięcy dwieście dziewięćdziesiąt jeden 38/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 22 marca 2016 r. do dnia zapłaty;

oddalił powództwo w pozostałej części;

stwierdził, że roszczenie powoda zostało uwzględnione w 40,20 % i pozostawił referendarzowi sądowemu szczegółowe wyliczenie oraz rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów procesu z uwzględnieniem zasady ich stosunkowego rozdzielenia.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany, zaskarżając wydane rozstrzygnięcie w części tj. w zakresie punktu I i III.

Skarżący wydanemu orzeczeniu zarzucił:

mające wpływ na treść rozstrzygnięcia naruszenie następujących przepisów postępowania:

art. 281 § 1 k.p.c. w zw. z art. 49 k.p.c. poprzez oddalenie wniosku pozwanego z dnia 11 maja 2022r. o wyłączenie biegłego R. P., w sytuacji, w której:

biegły ten w swojej opinii uzupełniającej nr 2 (opinia z „kwietnia 2022r.”) ujawnił swoje osobiste negatywne nastawienie do strony pozwanej i jej pełnomocnika, a więc ujawniona została okoliczność wywołująca uzasadnioną wątpliwość co do bezstronności biegłego (zob. wyrok SN z dnia 14 lutego 2013r., II CSK 371/12), co też oznacza, że biegły ten nie był bezstronny przy wydawaniu także wcześniejszych opinii w sprawie;

pozwany nie mógł złożyć tego wniosku wcześniej, bo dopiero w opinii uzupełniającej „z kwietnia 2022r.” biegły ujawnił swój brak bezstronności poprzez sformułowanie uwag niemerytorycznych, za to wyrażających negatywne emocje pod adresem pełnomocnika pozwanego;

- co w konsekwencji doprowadziło do wydania przez Sąd Rejonowy wyroku na podstawie opinii biegłego, który nie był bezstronny w sprawie;

art. 205 ¹² § 2 k.p.c. poprzez wydanie postanowienia z dnia 18 czerwca 202lr. i dopuszczenie na wniosek powoda dowodu z opinii innego niż W. P. biegłego z zakresu budownictwa i tym samym poprzez zaniechanie wyegzekwowania przez Sąd Rejonowy swoich wcześniej nałożonych na strony rygorów procesowych, w sytuacji w której:

powód od samego początku procesu był reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika;

zmiana pełnomocnika przez stronę w toku procesu nie uzasadnia uwzględniania przez Sąd oczywiście spóźnionych wniosków dowodowych;

jedynym zastrzeżeniem strony powodowej do opinii podstawowej pierwszego biegłego (W. P.) było zbyt późne powiadomienie pełnomocnika powoda o oględzinach ogrodzenia (co nie miało żadnego znaczenia, gdyż jak się okazało w dniu oględzin, przedmiotowe ogrodzenie już nie istniało) - żadne inne zastrzeżenia, tudzież „braki” do opinii podstawowej nie zostały zgłoszone przez stronę powodową, pomimo jednoznacznego zobowiązania stron przez Sąd do zajęcia stanowiska w przedmiocie tej opinii w terminie 2 tygodniu pod rygorem pominięcia;

strona powodowa nie zgłosiła żadnych zastrzeżeń do opinii uzupełniającej pierwszego biegłego W. P. - pomimo zakreślenia przez Sąd Rejonowy na rozprawie w dniu 22 grudnia 2020r. terminu 21 dni na zajęcie stanowiska do opinii uzupełniającej biegłego W. P., strona powodowa nie złożyła jakiegokolwiek pisma;

skoro pisemna opinia uzupełniająca pierwszego biegłego (W. P.) nie była kwestionowana przez strony, to brak było jakiegokolwiek uzasadnienia do wzywania biegłego W. P. na rozprawę w dniu 25 maja 2021r w celu wydania kolejnej, tym razem ustnej opinii (uzasadnienie wyroku nie wyjaśnia czym kierował się Sąd Rejonowy podejmując decyzję o wezwaniu biegłego W. P. na rozprawę w dniu 25 maja 202lr. - w ten jednak sposób Sąd Rejonowy umożliwił nowemu pełnomocnikowi powoda złożenie zastrzeżeń do ustnej opinii uzupełniającej biegłego W. P. i wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego);

- co też oznacza, że podstawą rozstrzygnięcia w sprawie powinna być opinia pierwszego biegłego (W. P.), który określił wartość prac naprawczych ogrodzenia na kwotę 3.975 zł brutto, tj. 3.231,83 zł netto;

art. 235 ² § 2 pkt 3 i 4 k.p.c. w zw. z art. 289 k.p.c. w zw. z art. 272 k.p.c. poprzez pominięcie na rozprawie w dniu 22 marca 2022r. wnioskowanego przez pozwanego dowodu z konfrontacji biegłych W. P. i R. P. - na fakt, czy ze względu na stopień zużycia ogrodzenia na dzień szkody, uzasadnione jest uwzględnienie tej okoliczności przy szacowaniu kosztów naprawy, a jeśli tak, to jaki powinien być współczynnik zużycia pomniejszający koszty naprawy? - w sytuacji, w której:

opinie obu biegłych były sprzeczne co do tej kwestii wpływu stopnia zużycia ogrodzenia na wysokość szacowanych kosztów naprawy, więc dowód ten jest przydatny do wykazania tego faktu;

dowód ten był możliwy do przeprowadzenia (wystarczyło wezwać obu biegłych na rozprawę);

przepisane przez Sąd Rejonowy za biegłym R. P. stwierdzenie, że „przyjęcie współczynnika zużycia eksploatacyjnego ogrodzenia przed szkodą jest możliwe (jak uczynił to biegły W. P.), ale jedynie przyjęciem autorskim (eksperckim) i nie jest weryfikowalne przez żaden algorytm”, nie uzasadniało zaniechania przeprowadzenia konfrontacji biegłych, skoro biegły sądowy jest właśnie ekspertem, który na bazie swojej wiedzy i doświadczenia może uwzględniać dodatkowe okoliczności wpływające na wysokość szacowanych kosztów naprawy, nawet jeśli te okoliczności nie są „weryfikowalne przez żaden algorytm” (na tym właśnie polega rola biegłego);

- co też skutkowało błędnym ustaleniem wysokości szkody doznanej przez powoda, tj. w wysokości zawyżonej względem rzeczywistej szkody uwzględniającej stopień zużycia eksploatacyjnego ogrodzenia na dzień szkody (wskazuję tym samym fakt ustalony przez sąd pierwszej instancji niezgodnie z rzeczywistym stanem rzeczy)',

art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną, bo sprzeczną z zasadami logicznego rozumowania i całością zgromadzonego w aktach materiału, ocenę dowodów z zeznań świadków E. T. i W. T. oraz z przesłuchania powoda, skutkującą błędnym ustaleniem przez Sąd, jakoby (str. 1 uzasadnienia wyroku): „Powód nie był i nie jest podmiotem uprawnionym do odliczenia podatku VAT od kwoty uzyskanego odszkodowania, /zeznania świadka E. T. i W. T.- k. 163- 164, zeznania powoda T. N.- k. 457/” (wskazuję tym samym fakt ustalony przez sąd pierwszej instancji niezgodnie z rzeczywistym stanem rzeczy), w sytuacji, w której:

wbrew sugestii Sądu Rejonowego, zeznania przywołanych świadków w ogóle nie dotyczyły kwestii możliwości odliczenia przez powoda podatku VAT od kosztów naprawy ogrodzenia, bo świadkowie ci, to sprawca wypadku i kierująca drugim pojazdem uczestniczącym w tym zdarzeniu;

na rozprawie w dniu 24 maja 2022r. powód potwierdził (nagranie od 00:26:25), że jego NIP jest tożsamy z NIP aktywnego przedsiębiorcy: T. N. „94” (zob. wydruk z (...) załączony do pisma pozwanego z dnia 24 sierpnia 2020r.);

jak powód sam przyznał na rozprawie w dniu 22 grudnia 2020r. (nagranie od 00:55:00): „nieruchomość była wykorzystywana w działalności gospodarczej w ramach której, była stosowana stawka VAT 23%”;

wskazana w uzasadnieniu wyroku okoliczność, że „Powód nie występuje w tej sprawie jako przedsiębiorca, co zresztą – gdyby miało miejsce - nakazywałoby rozpoznanie tej sprawy jako sprawy gospodarczej” (str. 6 uzasadnienia wyroku) nie ma żadnego znaczenia dla kwestii ustalenia wysokości odszkodowania z albo bez podatku VAT (bo kwestia możliwości odliczenia tego podatku nie jest uzależniona od arbitralnej decyzji powoda, czy składać pozew jako przedsiębiorca do sądu gospodarczego);

- co też oznacza, że powód był uprawniony i miał możliwość odliczenia podatku VAT od kosztów naprawy ogrodzenia, a w konsekwencji, że należne powodowi odszkodowanie powinno opiewać na kwotę netto, a nie brutto (tj. odszkodowanie bez podatku od towarów i usług);

naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

art. 361 § 1 i 2 k.c. poprzez błędne zastosowanie i zasądzenie na rzecz powoda odszkodowania w kwocie obejmującej 23% podatku VAT, choć powód jako aktywny przedsiębiorca (zarówno w dacie powstania szkody, jak i w czasie postępowania sądowego) miał możliwość odliczenia tego podatku od kosztów naprawy ogrodzenia, przez co należne odszkodowanie powinno zostać ustalone w kwocie netto, tj. bez podatku od towarów i usług;

art. 363 § 1 i 2 k.c. poprzez błędne zastosowanie i zasądzenie na rzecz powoda odszkodowania wyliczonego przy uwzględnieniu cen z IV kwartału 202Ir., choć szczególne okoliczności sprawy (w postaci najpierw przeprowadzenia przez powoda naprawy uszkodzeń w ogrodzeniu - zob. pismo powoda stanowiące załącznik nr 9 do odpowiedzi na pozew; a następnie wyburzenia całego ogrodzenia na potrzeby budowy apartamentowca, co miało miejsce jeszcze w 2019r.) uzasadniają wyliczenie należnego odszkodowania wg cen z daty szkody (3.231,83 zł netto wg opinii biegłego W. P., ew. 6.584,93 zł netto wg podstawowej opinii biegłego R. P.);

W związku z tak postawionymi zarzutami skarżący wniósł o:

zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa także co do kwoty 6.450,36 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 22 marca 2016r. do dnia zapłaty oraz poprzez zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania w I instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego, wg norm przepisanych;

zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, wg norm przepisanych.

wyłączenie biegłego R. P. w niniejszej sprawie,

ewentualnie, o pominięcie dowodu z opinii wydanych przez biegłego R. P.,

ewentualnie o dopuszczenie i przeprowadzenie na rozprawie apelacyjnej dowodu z konfrontacji biegłych W. P. i R. P., na fakt, czy ze względu na stopień zużycia ogrodzenia na dzień szkody, uzasadnione jest uwzględnienie tej okoliczności przy szacowaniu kosztów naprawy, a jeśli tak, to jaki powinien być współczynnik zużycia pomniejszający koszty naprawy?

W odpowiedzi na apelację pozwanej, powód wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie od pozwanej na swoją rzecz kosztów zastępstwa adwokackiego przed Sądem drugiej instancji, według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacje powoda była bezzasadna i jako taka podlegała oddaleniu.

Stan faktyczny został przez Sąd I instancji ustalony prawidłowo. Sąd odwoławczy przyjmuję tę podstawę faktyczną rozstrzygnięcia za własną. Jednocześnie Sąd Okręgowy nie dopatrzył się zarzucanych przez stronę skarżącą naruszeń przepisów dot. organizacji postępowania.

W pierwszej kolejności wypada odnieść się do podniesionego przez apelującą zarzutu niezasadnego oddalenia wniosku o wyłączenie biegłego R. P., który zdaniem strony pozwanej nie był bezstronny w sprawie.

Z treści poczynionych zarzutów wynika, iż braku obiektywizmu biegłego skarżący upatruje w sposobie w jaki biegły odniósł się, w treści opinii uzupełniającej do zarzutów strony pozwanej. W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd pierwszej instancji trafnie ocenił, iż brak było przesłanek do wyłączenia biegłego R. P.. Wypowiedź biegłego zawarta w rzeczonej opinii uzupełniającej z kwietnia 2022r., jakkolwiek opisowo odnosząca się do zasadności podniesionych zarzutów, zawierała merytoryczne odniesienie się do nich. Mając jednocześnie na uwadze charakter opinii biegłego, jej li tylko pomocniczy charakter dla Sądu oraz brak merytorycznych podstaw do odmowy jej rzetelności i fachowości, brak było podstaw do uznania, że zachodzą przesłanki określone w art. 49 w związku z art. 281 k.p.c.

Strona skarżąca zarzuciła nadto Sądowi pierwszej instancji bezpodstawne dopuszczenie wniosku pełnomocnika strony powodowej o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego innego niż W. P., tym samym nie egzekwując nałożonych uprzednio rygorów procesowych.

W świetle okoliczności niniejszej sprawy, zarzut ten nie mógł się ostać. W pierwszej kolejności podkreślić należy, iż to do Sądu wyłącznie należy ocena zasadności wniosku dowodowego oraz decyzja co do jego dopuszczenia bądź oddalenia. W niniejszej sprawie, brak było przesłanek dla oddalenia przedmiotowego wniosku dowodowego. Został on złożony niezwłocznie przez nowowystępującego w sprawie pełnomocnika strony oraz był merytorycznie uzasadniony. Brak było również podstaw do uznania, iż celem jego złożenia jest wyłącznie przedłużenie postępowania, gdyż wskazano w jego treści kwestie sporne, istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Wobec powyższego, zarzut apelującej należało uznać jedynie za zmierzający do wyeliminowania z niniejszej sprawy opinii biegłego, której wnioski były dla skarżącej niekorzystne.

Sąd pierwszej instancji słusznie oddalił wniosek o przeprowadzenie konfrontacji między biegłymi W. P. i R. P.. Dopuszczając w toku postępowania dowodowego kolejno opinie ww. biegłych Sąd uzyskał przekrojowe spojrzenie na kwestie oszacowania wysokości odszkodowania, dostrzegając jednocześnie różnice w przyjętych przez biegłych metodach szacunkowych. Dysponując obiema opiniami, Sąd zgodnie z regułami oceny materiału dowodowego (art. 233 § 1 k.p.c.) w sposób logiczny wskazał na powody dla których, w niniejszej sprawie, uznał na wiarygodną i przydatną opinię biegłego R. P., wskazując jednocześnie braki opinii W. P.. Jak się powszechnie przyjmuje, skuteczne postawienie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów.

W ocenie Sądu odwoławczego, dokonana przez Sąd Rejonowy ocena opinii biegłych i poczynione wnioski, w pełni odpowiadają standardom oceny dowodów sprawia, natomiast przeprowadzenia konfrontacji biegłych przyniosłoby żadnych merytorycznych skutków, a jedynie przyczyniłoby się do przedłużenia postępowania.

Odnosząc się do kwestii braku możliwości odliczenia podatku VAT od uzyskanego odszkodowania, a w efekcie konieczności wypłaty odszkodowania brutto, wskazać należy, iż w świetle przepisów Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 z późn. zm.). podatnikowi wykonującemu działalność gospodarczą przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Z akt postępowania tymczasem jednoznacznie wynika, iż T. N., wprawdzie jest rzeczywiście zarejestrowanym przedsiębiorcą, jednak nie wykonuje on działalności gospodarczej na nieruchomości przy ul. (...), a jedynie ww. nieruchomości wynajmuje osobie trzeciej która prowadziła na ww. terenie parking.

Wobec powyższego brak jest podstaw do odliczenia od kosztów naprawy uszkodzonego ogrodzenia podatku VAT, co prowadzi do wniosku, iż powodowi należy się odszkodowanie w kwocie brutto.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia prawa materialnego w postaci art. 363 § 1 i 2 k.c., gdzie skarżący wskazuje na zasadność przyjęcia, przy obliczaniu wysokości odszkodowania, cen z daty szkody. Stanowisko takie należy uznać za całkowicie błędne. Wskazać należy na powszechne w orzecznictwie stanowisko, iż powstanie i wysokość roszczenia z tytułu kosztów naprawienia doznanej szkody nie zależą od tego czy poszkodowany dokonał naprawy i czy w ogóle ma taki zamiar. Za postawę ustalenie wysokości odszkodowania przyjmuje się hipotetyczne, ekonomicznie uzasadnione koszty naprawienia szkody. Stąd okoliczność wyburzenia ogrodzenia w roku 2019 nie uzasadnia w żadnej mierze odstępstwa od zasady wyrażonej w § 2 art. 363 k.c. tj. oszacowania rozmiarów szkody według cen z daty ustalenia odszkodowania.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy oddalił wniesioną przez powoda apelację, na podstawie art. 385 k.p.c., jako całkowicie bezzasadną.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy rozstrzygnął w oparciu o art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 4 oraz § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800 ze zm.) zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 900 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.