Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 3 czerwca 2016 roku w sprawie z powództwa (...) w Ł. przeciwko A. O. o zapłatę, Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi oddalił powództwo.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód, zaskarżając go w całości oraz zarzucając mu naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez:

- przyjęcie, iż żądanie powoda uznać należy za świadczenie nienależne,

- błędną wykładnię § 16 Regulaminu studiów (...) w zw. z art. 190 § 1 u.p.s.w. poprzez przyjęcie, że pozwana nie podjęła studiów na podstawie umowy, która ma stanowić źródło zobowiązań,

- przyjęcie, że podstawa decyzji z dnia 4 lutego 2016 r. jest błędna.

W konkluzji wskazanych zarzutów powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez zasądzenie na rzecz powoda kwoty 1.200 zł tytułem należności głównej wraz z odsetkami ustawowymi od kwot: 200 zł – od dnia 16 marca 2013 r. do dnia zapłaty, 500 zł -od dnia 16 kwietnia 2013 r. do dnia zapłaty, 500 zł – od dnia 16 maja 2013 r. do dnia zapłaty; względnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpatrzenia, a także zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych za pierwszą i drugą instancję.

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o oddalenie apelacji w całości i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna i podlega oddaleniu.

Mając na uwadze, że niniejsza sprawa podlega rozpoznaniu według przepisów
o postępowaniu uproszczonym i Sąd drugiej instancji nie przeprowadzał postępowania dowodowego, to stosownie do art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. uzasadnienie wyroku zostaje ograniczone jedynie do wyjaśnienia jego podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa.

Na wstępie należy zauważyć, że stan faktyczny niniejszej sprawy był między stronami bezsporny, natomiast istota sporu zasadzała się na ocenie prawnej zachowania pozwanej w kontekście ustalenia istnienia przesłanki podjęcia studiów I stopnia na kierunku filologia polska.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U.2012.572 j.t.) nie reguluje pojęcia podjęcia oraz niepodjęcia studiów. Pojęcie niepodjęcia studiów pojawia się w art. 190 ust. 1 pkt 1 u.p.s.w., wedle którego kierownik podstawowej jednostki organizacyjnej skreśla studenta z listy studentów w przypadku niepodjęcia studiów. Natomiast art. 170 ust. 1 u.p.s.w. stanowi, iż osoba przyjęta na studia nabywa prawa studenta z chwilą immatrykulacji i złożenia ślubowania, którego treść określa statut uczelni.

W niniejszej sprawie stosunek prawny między stronami reguluje umowa o warunkach odpłatności za studia niestacjonarne nr (...)(01)/ (...) z dnia 18 lutego 2013 r., jak również Regulamin Studiów w Uniwersytecie (...) z dnia 4 kwietnia 2011 r. § 16 ust. 2 ww. Regulaminu w dziale III. „Podejmowanie studiów”stanowi, iż przyjęcie w poczet studentów (...) następuje po złożeniu ślubowania immatrykulacji. Warunkiem przyjęcia jest zawarcie przez studenta umowy z Uniwersytetem (...), określającej między innymi warunki odpłatności za studia bądź za określone usługi edukacyjne. Po immatrykulacji student otrzymuje legitymację studencką. Student podstawowej jednostki organizacyjnej UŁ wymienionej w § 33 ust. 10 otrzymuje również indeks. Student składa ślubowanie, którego treść określa Statut (...). § 17 ust. 1 Regulaminu stanowi, iż na pierwszy semestr/rok studiów student może być przyjęty tylko w drodze postępowania rekrutacyjnego. W szczególnych przypadkach za zgodą dziekana wydziału przyjmującego student może zmienić kierunek studiów na UŁ (§ 17 ust. 2 Regulaminu studiów). Odnosząc się zaś do ww. umowy z dnia 18 lutego 2013 r., należy wskazać na treść § 7 ust. 1, wedle którego osoba, która uiściła opłatę za studia, a studiów nie podjęła (tj. nie była immatrykulowana lub nie złożyła ślubowania) może na swój wniosek, otrzymać zwrot wpłaconej kwoty.

Skarżący stoi na stanowisku, iż pozwana A. O. podpisując umowę z dnia 18 lutego 2013 r. wyraziła chęć kontynuacji edukacji na Uniwersytecie (...) na studiach niestacjonarnych I stopnia na kierunku filologia polska (VI semestrze) w związku z czym, podjęcie przez nią studiów i złożenie ślubowania nie było konieczne dla powstania obowiązku uiszczania opłaty za studia. Apelujący wskazuje ponadto, iż pozwana złożyła ślubowanie w dniu 6 października 2006 r.

Sąd Okręgowy nie podziela stanowiska powoda. Słusznie uznaje bowiem Sąd I instancji, iż ślubowanie z 2006 r. dotyczy innego stosunku prawnego niż wynikającego z umowy z dnia 18 lutego 2013 r. Należy przede wszystkim wskazać, iż pozwana początkowo studiowała na studiach jednolitych magisterskich na kierunku polonistyka. Ukończyła pięcioletni kurs studiów jednak z uwagi na nieoddanie pracy magisterskiej w terminie, złożyła ona podanie o przeniesienie na studia I stopnia licencjackie na kierunku filologia polska. Niewątpliwie rozpoczęcie studiów licencjackich, choćby na VI semestrze, powoduje wobec studenta swoiste cofnięcie w cyklu kształcenia wyższego, choćby ze względu na tytuł, który uzyskuje student po ukończeniu studiów. W ocenie Sądu Okręgowego takie przeniesienie nie może oznaczać kontynuację poprzedniego kierunku studiów, skoro pozwana ukończyła pięcioletni cykl kształcenia na jednolitych studiach magisterskich, a później cofnęła się na VI semestr studiów I stopnia (licencjackich). Taka zmiana, w ocenie Sądu Okręgowego, powoduje konieczność dopełnienia nowych formalności, z uwagi na powstanie nowego, wcześniej nieistniejącego stosunku prawnego, co przejawia się w niniejszej sprawie, w zawarciu nowej umowy o warunkach odpłatności za studia.

Zważyć należy ponadto, że o niepodjęciu przez pozwaną studiów świadczy nie tylko fakt nie uczestniczenia jej w uroczystości immatrykulacji oraz nie złożenie przez nią ślubowania, jak również brak faktycznego udziału w zajęciach. Sąd Okręgowy podziela poglądy wypracowane w orzecznictwie sądów administracyjnych, wedle których niepodjęcie studiów jako podstawa skreślenia studenta, stanowi okoliczność faktyczną wynikającą z zamierzonego lub niezależnego od woli studenta stanu, w którym student nie podejmuje czynności w terminach związanych organizacyjnie z tokiem i etapem studiów, przez co nie poddaje się przewidzianemu planem studiów programowi nauczania. Niepodjęcie studiów jako okoliczność faktyczna jest przeciwieństwem nałożonych art. 189 ust. 1 i ust. 2 ustawy na studenta obowiązków postępowania zgodnie z regulaminem studiów i przepisami obowiązującymi w uczelni, a w tym spełniania wymogów przewidzianych w planie studiów (tak: Wyrok WSA w Krakowie z dnia 14 grudnia 2010 r., (...) SA/Kr 729/10, Lex). Przy ustalaniu, czy student podjął studia, nie można pominąć zasadniczych okoliczności faktycznych dotyczących przystąpienia przez studenta do zajęć dydaktycznych i organizacyjnych przewidzianych w planie studiów, w programie nauczania, w szczególnym harmonogramie zajęć na danym semestrze oraz według zasad określonych dla zajęć z danych przedmiotów nauczania. (tak: wyrok NSA w W. z 12 lipca 2011 r., I OSK 597/11, Lex).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, należy wskazać, iż istotne znaczenie, dla ustalenia czy pozwana podjęła studia, konieczne jest zbadanie, czy pozwana rozpoczęła uczęszczać na zajęcia, względnie czy działa w inny sposób uzewnętrzniający wolę rozpoczęcia nauki. W związku z tym słusznie wskazuje Sąd I instancji na fakt, iż pozwana nie złożyła ślubowania ani nie rozpoczęła zajęć, zaś powód nie przeprowadził w tym zakresie dowodu przeciwnego.

Odnosząc się do prawidłowości podstawy prawnej decyzji z dnia 4 lutego 2014 r., należy wskazać, iż okoliczność ta nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy w świetle art. 227 k.pc. Decyzja z dnia 4 lutego 2014 r. o skreśleniu A. O. z listy studentów 6 semestr studiów niestacjonarnych I stopnia na kierunku filologia polska świadczy jedynie o tym, iż pozwana została formalnie wykreślona z grona studentów (...). Pozwana nie kwestionuje wskazanej decyzji, a Sąd I instancji nie ingeruje w jej treść oraz nie podważa jej ostateczności. Nie zmienia to faktu, iż Sąd I instancji z uwagi na zasadę bezpośredniości postępowania dowodowego, wyrażoną w art. 235 § 1 k.p.c. ma prawo i obowiązek do czynienia własnych ustaleń faktycznych w zakresie zaistnienia przesłanek materialnych co do możliwości zasądzenia żądania pozwu. Oznacza to, iż postępowanie dowodowe może prowadzić do innych rezultatów, niż określonych w podstawie faktycznej i prawnej decyzji administracyjnej, tym bardziej, iż w przeciwieństwie do prawomocnych karnych wyroków skazujących, nie wiążą one Sądu merti (art. 11 k.p.c.).

Rację ma skarżący, iż jego roszczenie nie powinno być oceniane jako świadczenia nienależne. W ocenie Sądu Okręgowego, rozważanie dotyczące art. 410 k.c. są zbędne, bowiem żadna ze stron nie domagała się zwrotu nienależnego świadczenia., zaś roszczenie powoda wywodzone było z umowy o warunkach odpłatności za studia z dnia 18 lutego 2013r. Dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy znacznie ma jedynie ustalenie zaistnienia przesłanek co do zasądzenia świadczenia pieniężnego z tytułu stosunku prawnego między uczelnią a studentem. W związku z ustaleniem, iż pozwana nie podjęła studiów, należało oddalić powództwo, co Sąd Rejonowy słusznie uczynił.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Na koszty poniesione przez pozwaną w tym postępowaniu złożyło się jedynie wynagrodzenie jej pełnomocnika w osobie radcy prawnego, którego wysokość w kwocie 180 zł ustalono na podstawie §10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804).