Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

W zaskarżonym wyroku z dnia 28 czerwca 2021 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi- Widzewa w Łodzi po rozpoznaniu sprawy w powództwa P. S. przeciwko Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę orzekł w następujący sposób :

1.  zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3061,75 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 20 sierpnia 2018 roku do dnia zapłaty;

2.  oddalił powództwo w pozostałej części;

3.  zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 388 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

4.  obciążył, tytułem tymczasowo wyłożonych kosztów sądowych, na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego dla Łodzi- Widzewa w Łodzi:

a)  powoda kwotą 98,67 złotych, którą ściągnąć z roszczenia zasądzonego w punkcie 1. wyroku;

b)  pozwanego kwotą 330,34 złotych;

5.  zwrócił pozwanemu z środków Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego dla Łodzi- Widzewa w Łodzi, tytułem różnicy pomiędzy kosztami pobranymi a należnymi, kwotę 249,57 złotych uiszczoną w dniu 4 czerwca 2020 roku.

Sąd Rejonowy oparł swoje rozstrzygniecie na ustaleniach, że w dniu 16 listopada 2017 roku miała miejsce kolizja drogowa, w wyniku której uszkodzony został pojazd marki T. (...) o numerze rejestracyjnym (...), stanowiący własność K. B.. Pojazd sprawcy kolizji w dniu zdarzenia objęty był ochroną ubezpieczeniową odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego na podstawie umowy zawartej z pozwanym.

W oparciu o umowę najmu z dnia 20 listopada 2017 roku zawartą z (...) P. S., K. B. korzystał z pojazdu zastępczego marki F. (...) o numerze rejestracyjnym (...) w okresie od dnia 20 listopada 2017 roku do dnia 20 grudnia 2017 roku przez 30 dni. Dobowa stawka najmu wynosiła 149 zł netto. Po zakończeniu najmu powód w dniu 30 grudnia 2017 roku wystawił fakturę nr (...) na kwotę 5498,10 zł brutto za najem pojazdu przez 30 dni płatną do dnia 30 stycznia 2018 roku. Poszkodowany znalazł firmę powoda w Internecie. Zwracał uwagę na cenę najmu.

W drodze umowy cesji z dnia 20 grudnia 2017 roku K. B. przeniósł na powoda wierzytelność wobec pozwanego w zakresie kosztów najmu pojazdu zastępczego w związku ze szkodą z dnia 16 listopada 2017 roku.

Pojazd po kolizji naprawiany był w warsztacie kuzyna ojca poszkodowanego. Pojazd został przewieziony do warsztatu na lawecie, nie nadawał się do jazdy. Poszkodowany nie był w stanie ponieść kosztów naprawy samochodu z uwagi na sytuację rodzinną. Pojazd był naprawiany około 2-3 miesiące. Była uszkodzona lewa strona. Naprawa przedłużała się z uwagi na problem z częściami, lampami, które były japońskiej wersji. Ubezpieczyciel długo nie przyjeżdżał na oględziny.

Przed wynajmem pojazdu poszkodowany przez kilka dni korzystał z komunikacji miejskiej. Poszkodowany potrzebował samochodu do dojazdów do pracy. W tym okresie pracował w dwóch szkołach. Ponadto urodziła mu się córka. Z pojazdu zastępczego korzystał krócej, niż jego samochód był w naprawie. Ojciec poszkodowanego użyczył mu swój samochód.

Czas naprawy pojazdu wynosił 25 dni. Technologiczny, niezbędny zgodnie z normami producenta pojazdu czas naprawy samochodu wynosi 5 dni. Pozostały okres to czas oczekiwania na decyzje o odszkodowaniu, a później zamawianie i oczekiwanie na części. 25 dni kalendarzowych zostało obliczone od dnia najmu 20 listopada 2017 roku do 15 grudnia 2017 roku.

Poszkodowany zgłaszał szkodę telefonicznie. Pismem z dnia 20 listopada 2017 roku pozwany potwierdził przyjęcie zgłoszenia szkody.

Pismem z dnia 08 stycznia 2018 roku pozwany wypłacił powodowi odszkodowanie za najem pojazdu zastępczego w kwocie 1520 zł za okres 19 dni najmu i stawce dobowej 80 zł brutto za okres od dnia rozpoczęcia najmu do przekazania kosztorysu po oględzinach i wykonania technologicznej naprawy na podstawie przedłożonego dokumentu oraz dwa dni organizacyjne. Podkreślono, iż poszkodowany nie skorzystał z możliwości najmu pojazdu zastępczego w wypożyczalni współpracującej z pozwanym.

Pismem z dnia 23 lipca 2018 roku powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 3978,10 zł z tytułu niezapłaconej kwoty najmu pojazdu zastępczego w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy preferencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych w przypadku uchybienia terminowi płatności.

Pismem z dnia 20 sierpnia 2018 roku pozwany odmówił wypłaty dalszej kwoty odszkodowania.

Pismem z dnia 18 stycznia 2019 roku powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 3978,10 zł z tytułu niezapłaconej kwoty najmu pojazdu zastępczego w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy preferencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych w przypadku uchybienia terminowi płatności.

Pismem z dnia 05 lutego 2019 roku pozwany ponownie odmówił wypłaty dalszej kwoty odszkodowania.

Sąd Rejonowy wskazał w rozważaniach prawnych, że powództwo podlegało uwzględnieniu w części. Podstawę odpowiedzialności pozwanego stanowił art. 822 i 436 §1 (...) " (...) kc oraz art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2013 r. poz. 392).

Art. 361 k.c. statuuje zasadę pełnego odszkodowania. Bezspornym jest, iż utrata możliwości korzystania z rzeczy stanowi szkodę majątkową. Niemożność korzystania z pojazdu, który został uszkodzony jest normalnym następstwem szkody, o której mowa w art. 361 § 1 k.c. i rodzi obowiązek wypłaty odszkodowania, wówczas gdy zastąpienie rzeczy uszkodzonej wymagało poniesienia określonych kosztów. Strony różniły się co do wysokości należnego odszkodowania z tytułu stawki i okresu najmu pojazdu zastępczego.

Pozwany zarzucił, że wskazana przez powoda stawka w wysokości 149 zł netto (183,27 zł brutto) jest zawyżona, gdyż zaproponowano najem ze stawką 80 zł brutto. Pozwany nie wykazał jednak (art. 6 k.c.), aby złożył ofertę najmu za taką kwotę. Zarzut ten zgłoszony na płaszczyźnie przyczynienia się poszkodowanego do zwiększenia szkody jest nieuzasadniony. Zgodnie z art. 354 § 1 k.c. oraz art. 355 § 1 k.c. poszkodowany obowiązany jest dołożyć należytej staranności przy wyborze wypożyczalni pojazdów. Poszkodowany powinien tak działać, jak jest „ogólnie wymagane” w stosunkach danego rodzaju. Od racjonalnie działającego poszkodowanego należy, zatem wymagać, aby dbał w identyczny sposób o interesy drugiej strony zobowiązania, jak o swoje własne.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tj. Dz. U. z 2016 r., poz. 2060) w razie zaistnienia zdarzenia objętego ubezpieczeniem obowiązkowym osoba uczestnicząca w nim ma obowiązek starania się o złagodzenie skutków zdarzenia.

Wedle natomiast art. 826 § 1 k.c. w razie zajścia wypadku ubezpieczony obowiązany jest użyć dostępnych mu środków w celu zapobieżenia szkodzie lub zmniejszenia jej rozmiarów. Z obowiązku tego wyprowadza się również spoczywający na poszkodowanych obowiązek minimalizowania szkody.

Pozwany ponosi odpowiedzialność wobec poszkodowanego opierającą się na zasadzie winy. Poszkodowanego i pozwanego nie łączyła żadna umowa ubezpieczenia. Pozwany jest odpowiedzialny wobec poszkodowanego jak sprawca szkody, w jego miejsce. Przy takim ukształtowaniu odpowiedzialności pozwany nie może domagać się od poszkodowanego realizacji jakichkolwiek schematów działań, czy obowiązków. Pozwany jest wyłącznie zobowiązany wobec poszkodowanego, w miejsce sprawcy szkody i szkodę tę powinien w całości naprawić, nie czekając na podjęcie przez poszkodowanego jakichkolwiek działań. Zarzut, że poszkodowany nie stosując się do zasady minimalizowania skutków szkody powinien ponieść tego konsekwencje, jest wobec tego zupełnie chybiony. Wynajęcie przez poszkodowanego pojazdu zastępczego będące normalnym następstwem deliktu nie narusza obowiązku współdziałania wierzyciela z dłużnikiem (art. 354 k.c.) i odpowiada społeczno- gospodarczemu celowi tego uprawnienia oraz zasadom współżycia społecznego.

Zgodnie z ogólną zasadą stawka za wynajem pojazdu powinna być rynkowa. W tym zakresie nie ma wprost zarzutu pozwanego, że wskazana przez powoda stawka nie jest stawką rynkową. Pozwany w odpowiedzi na pozew przytacza jedynie orzecznictwo i podnosi, że poszkodowany wybrał stawkę dwukrotnie wyższą od proponowanej przez ubezpieczyciela. Dlatego Sąd uznał, iż stawka 183,27 zł brutto jest zasadna.

Stanowisko strony pozwanej odnośnie zapłaty tylko za 19 dni wynajmu pojazdu zastępczego jest niezasadne. Zgodnie z niekwestionowaną opinią biegłego okres naprawy pojazdu wynosi 25 dni, w tym okres technologicznie uzasadnionej naprawy 5 dni (opinia biegłego k. 150 i 151).

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, że powód powinien otrzymać dalszą kwotę 3061,75 zł odszkodowania tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego wg następującego wyliczenia: koszt najmu 183,27 zł brutto x 25 dni = 4581,75 zł, pomniejszoną o kwotę wypłaconą 1520 zł. W pozostałym zakresie żądanie odszkodowania podlegało oddaleniu.

O odsetkach od zasądzonej kwoty Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 481 k.c. W tym zakresie żądanie pozwu wskazujące na datę początkową jako dzień następny po upływie terminu płatności faktury za najem 30 stycznia 2018 roku było bez znaczenia, chodzi bowiem o opóźnienie ubezpieczyciela, a nie osoby, na którą wystawiono fakturę. Z dokumentów załączonych do pozwu i na płycie wynika, że pierwsze wezwanie do zapłaty kwotowej było pismem z dnia 23 lipca 2018 roku (k. 10 bez dowodu doręczenia. Załączony dowód doręczenia dotyczy pisma późniejszego z 18 stycznia 2019 roku k. 11). Zatem odsetki zasądzono od dnia 20 sierpnia 2018 roku do dnia zapłaty, tj. od daty pisma, w którym pozwany odmówił wypłaty dalszej kwoty odszkodowania. W pozostałym zakresie żądanie zasądzenia odsetek podlegało oddaleniu.

Sąd I instancji orzekł o kosztach procesu, na podstawie art. 100 k.p.c. rozliczając je stosunkowo. Powód wygrał w 77%. Łącznie koszty poniesione przez powoda to 947 zł (opłata od zażalenia 30 zł, wynagrodzenie pełnomocnika 900 zł, opłata od pełnomocnictwa 17,00 zł), zaś pozwanego 1484,43 zł (wynagrodzenie pełnomocnika 900 zł, opłaty od pełnomocnictw 34 zł, zużyta zaliczka na biegłego 550,43 zł), stąd należało zasądzić na rzecz powoda od pozwanego kwotę 388 zł.

Skarb Państwa wyłożył w niniejszej sprawie kwotę 429,01 zł, w postaci opłaty od pozwu w kwocie 199 zł i kosztów biegłego w wysokości 230,01 zł. Na podstawie art. 100 k.p.c. w zw. z art. 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd obciążył tytułem tymczasowo wyłożonych kosztów sądowych na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi powoda kwotą 98,67 zł, którą nakazał ściągnąć z roszczenia zasądzonego w punkcie 1 wyroku oraz pozwanego kwotą 330,34 zł.

Na podstawie art. 84 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd nakazał zwrócić pozwanemu ze środków Skarbu Państwa kwotę 249,57 zł tytułem niewykorzystanej zaliczki wynagrodzenia biegłego sądowego.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia złożył pozwany, który zaskarżył wyrok w części - w zakresie punktu 1, 3 i 4b w całości.

Wskazanemu orzeczeniu zarzucił:

1) naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj.

a) art. 233 § 1 k.p.c. poprzez niewszechstronną, wybiórczą i fragmentaryczną ocenę materiału dowodowego, co skutkowało ogólną błędną oceną dowodów i pominięciem okoliczności mających istotne znaczenie lub nie nadaniem im odpowiedniej wagi, w szczególności poprzez:

- pominięcie, iż pozwany w toku postępowania likwidacyjnego zaoferował poszkodowanemu organizację pojazdu zastępczego i błędne uznanie, iż pozwany nie noże domagać się od poszkodowanego realizacji jakichkolwiek schematów działań czy obowiązków - w sytuacji, gdy prawidłowa ocena dowodów winna doprowadzić do wniosku, że rolą towarzystwa ubezpieczeń jest udzielenie poszkodowanemu podstawowych informacji określających istotne ceny omawianego udostępnienia (co też bezspornie uczyniono) oraz przekazanie informacji z jakimi podmiotami poszkodowany może się skontaktować na wskazany przez poszkodowaną adres email (co też bezspornie uczyniono);

- pominięcie, że w ramach prowadzonej rozmowy konsultanta pozwanego z poszkodowanym, przekazano poszkodowanemu informację o możliwości podmiany samochodów zastępczych oraz o prawie weryfikacji stawki najmu do kwoty 80 zł brutto za dobę gdyby poszkodowany w sposób niezasadny odmówił z propozycji pozwanego;

- nienadanie odpowiedniego znaczenia złożonej poszkodowanemu oferty najmu pojazdu zastępczego, z której poszkodowany - należycie współpracujący z dłużnikiem w wykonaniu zobowiązania - winien był skorzystać i która to oferta winna wyznaczać stawkę dobową, na podstawie której Sąd zasądził odszkodowanie;

w zakresie czasu trwania najmu pojazdu zastępczego:

- dowolne przyjęcie zasadności najmu pojazdu zastępczego na okres 25 dni kontekście wniosków wskazanych w opinii biegłego sądowego, z której wynika, iż wnioski biegłego pozostały w oderwaniu od okoliczności naprawy wskazywanych przez świadków oraz faktu, iż czasookres naprawy i jej rozpoczęcie nie były uzależnione od daty wypłaty odszkodowania (5.12.2017 r.), a od daty sporządzenia kosztorysu naprawy (1.12.2017 r.), której poszkodowany nie przekazał do warsztatu naprawczego;

- pominięcie, iż naprawa pojazdu w formie bezgotówkowej była zlecona niezwłocznie po szkodzie, a warsztat miał przystąpić do naprawy po otrzymaniu kosztorysu naprawy, który sporządzony i wysłany do poszkodowanego został w dniu 1 grudnia 2017 r., co wynika z akt szkody - plik o nazwie (wydruki w załączeniu):

2. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

a) art. 354 § 2 k.c. 1 ar i art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych poprzez ich błędną wykładnię i w konsekwencji nieprawidłowe przyjęcie, że poszkodowany nie musiał współpracować z pozwanym w procesie likwidacji szkody oraz dopełniać ciążących na nim obowiązków, w szczególności polegających na zapobieżeniu zwiększeniu się szkody, bowiem „pozwany nie może domagać się od poszkodowanego realizacji jakichkolwiek schematów działań, czy obowiązków, a pozwany „powinien szkodę naprawić w całości, nie czekając na podjęcie przez poszkodowanego jakichkolwiek działań'' w sytuacji gdy prawidłowa wykładnia wskazanego przepisu winna prowadzić do wniosku, iż nie wszystkie wydatki pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym mogą być refundowane, istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów (art. 354§2, 362 i 826§1 k.c.), a w konsekwencji na dłużniku powinien w związku z tym ciążyć obowiązek zwrotu wydatków celowych ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowaniu negatywnych dla poszkodowanego następstw, niedających się wyeliminować w inny sposób z zachowaniem proporcji między korzyścią wierzyciela a zobowiązaniem dłużnika;

b) art. 822 § 1 k.c. i art. 824 ¹ § 1 k.c. poprzez ich błędne zastosowanie i w konsekwencji przyjęcie za uzasadnione nadmiernych kosztów najmu pojazdu zastępczego, które mogły być znacznie ograniczone bez żadnego uszczerbku dla poszkodowanego, gdyby zdecydował się skorzystać z oferty pozwanej:

c) art. 361 k.c. art. 805 k.c. oraz art. 824(1) § 1 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i w konsekwencji:

- nieprawidłowe uznanie, że w granicach normlanego następstwa szkody mieszczą się koszty najmu po stawce znacznie wyższej niż koszty najmu zaproponowanego poszkodowanemu, podczas gdy zwiększenie szkody było wywołane nielojalnym i nieracjonalny postępowaniem osoby poszkodowanego;

- przyjęcie, że różnica w wysokości stawki dobowej najmu pojazdu zastępczego zastosowana przez względem stawek stosownych przez firmy współpracujące z pozwanym jest uzasadniona i stanowi szkodę pozostającą w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem szkodzącym, za skutki którego odpowiedzialny jest pozwany

- naprawienie szkody obejmuje stratę (brak możliwości korzystania z pojazdu uszkodzonego) i w dowolnym okresie korzystanie z pojazdu zastępczego bez konieczności wykazania celowego i uzasadnionego przebiegu naprawy pojazdu (choćby poprzez złożenie harmonogramu naprawy, historii zamówienia części zamiennych);

- bezzasadne przyj przyjęcie, że cały okres naprawy pojazdu w każdym przypadku uzasadnia najem pojazdu zastępczego, w sytuacji, gdy z zeznań świadków wynikało, że oczekiwali oni z rozpoczęciem naprawy do dnia sporządzenia kosztorysu naprawy, co nastąpiło (wraz z jego wysłaniem poszkodowanemu) w dniu 1 grudnia 2017 r. a konsekwencji, naprawa pojazdu winna zakończyć w dniu 9 grudnia 2017 r. ;

d) art. 436 § 1 i 2 w zw. z art. 363 § 2 w zw. z art. 361 § w zw.zart.822§l k.c. i zw. z art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych poprzez ich błędną wykładnię i przyjęcie, że wartość poniesionej przez poszkodowanego szkody w adekwatnym związku ze zdarzeniem stanowi koszt najmu za okres 25 dni, w sytuacji, gdy z opinii biegłego wynika, iż w przypadku braku rozpoczęcia naprawy licząc od dnia przesłania kosztorysu, naprawa zakończyłaby się po 19 dniach, a tym samym czas najmu pojazdu zastępczego byłby krótszy likwidacyjnego;

III. w zakresie wniosków dowodowych na podstawie art. 368 § 1 ² k.p.c. i 381 k.p.c. wnoszę o dopuszczenie dowodu z następujących dokumentów:

a) stenogram rozmowy z poszkodowanym z dnia 20 listopada 2017 roku celem wykazania skutecznego poinformowania przez pozwaną o możliwości zorganizowania najmu pojazdu zastępczego oraz skutkach wyboru oferty droższej, braku współdziałania poszkodowanego w minimalizacji szkody

Ponadto pozwany wskazał, że wniosek nie jest spóźniony. Wniosek dowodowy obejmuje stenogram zaś sporządzenie stenogramu i załączenie do apelacji ma na celu ułatwienie procedowania Sądowi II instancji.

Skarżący wnosił o:

a) zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych;

b) zasądzenie koszt kosztów postępowania apelacyjnego w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Odpowiedź na apelację złożył powód, który wnosił o oddalenie apelacji pozwanego i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy dodatkowo ustalił, że podczas zgłoszenia szkody przez K. B. został on poinformowany przez pozwanego, o możliwości najmu pojazdu i obowiązujących dobowych stawkach najmu u pozwanego na poziomie 80 zł brutto oraz konsekwencjach nieskorzystania z oferty i możliwości weryfikacji przez pozwanego stawki dobowej najmu do tejże kwoty (akta szkodowe – nagranie rozmowy na infolinii z poszkodowanym k. 56).

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja pozwanego jest zasadna w części.

Na wstępie należy wskazać, że ustalenia faktyczne Sądu I instancji, nie są pełne, bowiem pomijają bardzo istotną okoliczność, którą ustalił Sąd Okręgowy, a mianowicie że pozwany poinformował w dniu zgłoszenia szkody, poszkodowanego, o możliwości najmu pojazdu i obowiązujących dobowych stawkach najmu u pozwanego na poziomie 80 zł brutto oraz konsekwencjach nieskorzystania z oferty i możliwości weryfikacji przez pozwanego stawki dobowej najmu do tejże kwoty. Należy nadmienić, że pozwany już w odpowiedzi na pozew wnosił o dopuszczenie dowodu z nagrania rozmowy znajdującego się w aktach szkodowych na okoliczność poinformowania poszkodowanego o możliwości najmu pojazdu zastępczego oraz o skutkach wyboru oferty droższej. Sąd Rejonowy nie wskazał dlaczego nie dopuścił przedmiotowego dowodu. Tym samym okazał się zasadny zarzut naruszenia art. 233§1 k.p.c. poprzez niewszechstronną, wybiórczą i fragmentaryczną ocenę materiału dowodowego, co skutkowało ogólną błędną oceną dowodów i pominięciem okoliczności mających istotne znaczenie dla zakresu odpowiedzialności pozwanego. W pozostałym zakresie ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy, Sąd odwoławczy przyjął za własne.

Pominięcie przez Sąd Rejonowy istotnych powyżej dodatkowo ustalonych okoliczności spowodowało błędne zastosowanie przez Sąd I instancji przepisów prawa materialnego. Tym samym trafny okazał się zarzut naruszenia art. art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tj. Dz. U. z 2016 r., poz. 2060) , art. 825§1 k.c. i art. 354 § 2 k.c. oraz art. 361 k.c.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tj. Dz. U. z 2016 r., poz. 2060) w razie zaistnienia zdarzenia objętego ubezpieczeniem obowiązkowym osoba uczestnicząca w nim ma obowiązek starania się o złagodzenie skutków zdarzenia.

Wedle natomiast art. 826 § 1 k.c. w razie zajścia wypadku ubezpieczony obowiązany jest użyć dostępnych mu środków w celu zapobieżenia szkodzie lub zmniejszenia jej rozmiarów. Z obowiązku tego wyprowadza się również spoczywający na poszkodowanych

Wskazać należy, iż szkodę w rozumieniu art. 361 k.c. stanowi różnica między stanem majątkowym poszkodowanego, który powstał po wystąpieniu zdarzenia powodującego uszczerbek, a stanem, jaki by w jego majątku istniał, gdyby zdarzenie nie nastąpiło. Oczywistym jest, iż szkodą jest wszystko to co stracił poszkodowany, a więc nie tylko zmniejszenie aktywów, ale i zwiększenie pasywów.

W niniejszej sprawie są podstawy do przyjęcia, że poszkodowany przyczynił się do zwiększenia szkody poprzez najem pojazdu zastępczego nie korzystając z oferty ubezpieczyciela, a w konsekwencji koszty przewyższające przyjęte przez pozwanego stawki, nie stanowią normalnych następstw zdarzenia szkodowego i nie pozostają z nim w adekwatnym związku przyczynowym. Należy bowiem wskazać, że pozwany udowodnił, że skutecznie zawiadomił poszkodowanego o możliwości najmu pojazdu i obowiązujących stawkach oraz konsekwencjach nieskorzystania z oferty. Poszkodowany nie zainteresował się bliżej przestawioną ofertą przez pozwanego, zbył ją milczeniem. Tym samym poszkodowany miał możliwość skorzystania z wybranej przez siebie oferty najmu pojazdu zastępczego zaproponowanych przez pozwanego lub oferty wybranej przez siebie ale w stawkach wskazach przez pozwanego. Wobec wyżej poczynionych ustaleń, wskazać należy, że w niniejszej sprawie były podstawy do zweryfikowania stawki dobowej najmu i obniżenia jej do kwoty 80 zł brutto, zatem zastosowanie winna znaleźć stawka przedstawiona przez pozwanego. Poniesione przez powoda koszty związane z wynajęciem pojazdu zastępczego nie stanowią szkody będącej następstwem przedmiotowego zdarzenia, do której naprawienia ubezpieczyciel był zobowiązany na podstawie umowy ubezpieczeni, bowiem nie były one celowe i ekonomicznie uzasadnione.

Trzeba wskazać, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego. Jednakże, jak trafnie wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały 7 sędziów z dnia 17 listopada 2011 roku (III CZP 5/11, OSNC 2012/3/28), nie wszystkie wydatki pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym mogą być refundowane. Istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów (art. 354 § 2 k.c., art. 362 k.c. i art. 826 § 1 k.c.). Na ubezpieczycielu ciąży w związku z tym obowiązek zwrotu wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, niedających się wyeliminować w inny sposób, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika. Nie jest celowe nadmierne rozszerzanie odpowiedzialności odszkodowawczej i w konsekwencji gwarancyjnej ubezpieczyciela. W tożsamy sposób wypowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 15 lutego 2019 roku (III CZP 84/18, OSNC 2020/1/6), akcentując, że w ramach tego obowiązku powinnością poszkodowanego, jako wierzyciela, jest lojalne postępowanie na etapie likwidacji szkody przez ograniczanie zakresu świadczenia odszkodowawczego ubezpieczyciela, a nie zbędne powiększanie wysokości szkody. Brak podjęcia takich działań mimo, że leżały w zakresie możliwości poszkodowanego, nie może zwiększać odszkodowania należnego od ubezpieczyciela zobowiązanego do naprawienia szkody. W tym zakresie należy proporcjonalnie wyważyć interesy poszkodowanego i ubezpieczyciela kierując się standardem rozsądnie myślącej osoby, która określone zachowanie uznałaby za celowe, konieczne i racjonalne ekonomicznie.

W niniejszej sprawie, wbrew argumentacji powoda, należy uznać, że poszkodowany zawierając umowę najmu pojazdu zastępczego z powodem, nie interesując się bliżej ofertą przedstawioną przez pozwanego, nie dał możliwości pozwanemu na przedstawienie tejże oferty najmu pojazdu zastępczego i w ogóle nie podjął działań zmierzających do zmniejszenia szkody, mimo że działania te leżały w zakresie możliwości poszkodowanego. Takie działanie poszkodowanego nie może zwiększać odszkodowania należnego od ubezpieczyciela zobowiązanego do naprawienia szkody.

Mając na uwadze zasadność powyżej omówionych zarzutów apelacyjnych konieczna była zamiana zaskarżonego wyroku w pkt 1 poprzez obniżenie zasądzonego odszkodowania do kwoty 480 zł. Należne bowiem powodowi odszkodowanie winno wynosić 2000 zł (25 dni x 80 zł). Skoro pozwany wypłacił 1520 zł , to winien dopłacić kwotę 480 zł.

Konsekwencją merytorycznej zmiany orzeczenia Sądu I instancji jest zmiana zawartego w nim rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów procesu. W świetle powyższych okoliczności należało przyjąć, że powód wygrał proces w 12%., bowiem z kwoty dochodzonej 3979 zł należała mu się kwota 480 zł i w takim stosunku Sąd Okręgowy w oparciu o art. 100 k.p.c. rozliczył koszty postepowania pierwszoinstancyjnego. Powód poniósł koszty w łącznej kwocie 947 zł (opłata od zażalenia 30 zł, wynagrodzenie pełnomocnika 900 zł , opłata od pełnomocnictwa 17,00zł. Pozwany zaś poniósł koszty w kwocie 1484,93zł (wynagrodzenie pełnomocnika 900 zł, opłata od pełnomocnictw 34 zł i zużyta zaliczka na biegłego 550,43 zł ). Wysokość wynagrodzenia pełnomocników stron została ustalona w oparciu o § 2 pkt 3) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. 2018 r. poz. 265). Łącznie koszty stron wynosiły 2431,43 zł

Skoro powód wygrał proces w 12% to powinien pozwany ponieść koszty w kwocie 292 zł (2431,43x12%), a skoro poniósł je w kwocie 1484,93 zł to powód winien zwrócić pozwanemu kwotę 1192,93 zł (1484,93 zł – 292,00 zł). Dlatego też Sąd Okręgowy zasądził od powoda na rzecz pozywanego koszty jak w pkt I b wyroku. Również na skutek wygrania procesu przez powoda tylko w 12% zaszła potrzeba korekty w punkcie 4 a i b wyroku rozstrzygnięcia o kosztach sądowych poprzez proporcjonalne zmniejszenie obciążenia pozwanego kosztami sądowymi do kwoty 51,48 zł (429,01 x12%) i tym samym podwyższenie tego obciążenia dla powoda do kwoty 377,53 zł ( 429.01 – 51,48.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok i orzekł jak w punkcie I wyroku.

W pozostałym zakresie apelacja pozwanego podlegała oddaleniu jako niezasadna, bowiem prawidłowo Sąd Rejonowy dla określenia niezbędnego czasu naprawy pojazdu posłużył się opinią biegłego i przyjął za tą opinią, że uzasadniony okres naprawy pojazdu wynosił 25 dni, (opinia biegłego k. 150 i 151). Biegły wprost w opinii wskazał, że określenie czasu naprawy musi uwzględniać czas na znalezienie warsztatu, zamówienie odpowiednich części zamiennych, ich sprowadzenie , czas na naprawę samochodu i realia warsztatowe, dni wolne od pracy. Również nie bez znaczenia jest okoliczność kiedy pozwany wypłacił odszkodowanie i poszkodowany mógł zapłacić za wykonaną usługę naprawy (brak jest dowodu kiedy poszkodowany otrzymał odszkodowanie). Nieporozumieniem jest chęć obciążania przez pozwanego poszkodowanego koniecznością wykazania celowego i uzasadnionego przebiegu procesu naprawy pojazdu poprzez złożenie homogramu naprawy, zamówienia części zamiennych, w sytuacji, kiedy pozwany nie wykazuje kiedy wypłacił odszkodowanie i poszkodowany mógł zapalić za naprawę. Skoro zakład ubezpieczeń, w sposób nieuprawniony opóźnia się z wypłatą odszkodowania, to winien ponieść z tego tytułu konsekwencje. Uwzględnienie jedynie technologicznego czasu naprawy pojazdu w odniesieniu do czas najmu pojazdu zastępczego pozostaje bez związku z czasem rzeczywistej naprawy i likwidacji szkody, gdyż nie uwzględnia wielu faktycznych czynników, które występują podczas naprawy pojazdu, w normalnym jej toku o czym mówił biegły w swej opinii.

Mając na uwadze powyższe należy uznać niezasadność pozostałych zarzutów apelacyjnych, apelacja pozwanego jako bezzasadna w pozostałej części podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy rozstrzygnął w oparciu o art. 100 k.p.c. stosunkowo je rozliczając. Pozwany wygrał apelację w 84%, bowiem na skutek apelacji zasądzona w wyroku Sądu I instancji kwota 3061,75 zł została obniżona o kwotę 2582 zł do kwoty 480 zł i w takim stosunku Sąd Okręgowy rozliczył koszty postepowania apelacyjnego. Powód poniósł koszty w łącznej kwocie 450 zł z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika. Pozwany zaś poniósł koszty w kwocie 650 zł na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika 900 zł i opłata od apelacji w kwocie 200 zł. Łącznie koszty stron wynosiły 1100 zł. Skoro pozwany wygrał apelację w 84% to powód powinien ponieść koszty w kwocie 924 zł ( 1100x84%). Skoro powód poniósł w kwocie 450 zł , to powinien pozwanemu zwrócić koszty w kwocie 472 zł ( 924-450).

Wysokość wynagrodzenia pełnomocników stron została ustalona w oparciu o § 2 pkt 3) oraz § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. 2018 r. poz. 265).

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku w oparciu o powołane powyżej przepisy prawa.