Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 30 maja 2018 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi Widzewa w Łodzi w sprawie z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. przeciwko J. G. o zapłatę: 1) zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1.244,03 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 3 października 2017 roku do dnia zapłaty, 2) oddalił powództwo w pozostałym zakresie, 3) zasądził od pozwanej na rzecz powoda 272,62 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Apelację od przedmiotowego orzeczenia w zakresie punktu drugiego i trzeciego wyroku, wniósł powód, podnosząc następujące zarzuty naruszenia:

- art. 385 ¹ § 1 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie, polegające na przyjęciu, iż przepis ten ma zastosowanie do opłaty miesięcznej za utrzymanie konta określonych w Tabeli Opłat i Prowizji a będących wynagrodzeniem umownym powoda, które stanowi główne świadczenie stron umowy pożyczki;

- art. 385 ¹ § 1 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, skutkujące uznaniem: iż postanowienia umowy pożyczki w zakresie opłaty miesięcznej za utrzymanie konta stanowią niedozwolone postanowienia umowne z uwagi na sprzeczność z dobrymi obyczajami i rażące naruszenie interesów pozwanej, iż postanowienia umowy pożyczki w zakresie opłat za wezwania do zapłaty (opłat windykacyjnych) stanowią niedozwolone postanowienia umowne z uwagi na sprzeczność z dobrymi obyczajami i rażące naruszenie interesów pozwanej;

- art. 471 k.c. w zw. z art. 481 § 3 k.c. poprzez jego niezastosowanie skutkujące nieuwzględnieniem kosztów ponoszonych przez powoda w związku z podejmowanymi działaniami windykacyjnymi;

- art. 386 § 4 k.p.c. poprzez nierozpoznanie przez Sąd I instancji istoty sprawy, polegające na zaniechaniu zbadania materialnej podstawy żądania pozwu w zakresie opłat windykacyjnych (tj. art. 13 ust. 1 pkt 12 u.k.k., art. 30 ust. 1 pkt 11 u.k.k., art. 471 k.c.);

- art. 328 § 2 k.p.c. poprzez brak wskazania na jakich przesłankach faktycznych i prawnych Sąd I instancji uznał, iż postanowienia umowy pożyczki zastrzegające opłaty i prowizje są sprzeczne z dobrymi obyczajami oraz w sposób rażący naruszają interes pozwanej;

W konkluzji powód sformułował wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda również kwoty 201,89 zł wraz z należnymi za opóźnienie odsetkami ustawowymi oraz kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego za obie instancje ewentualnie o uchylenie wyroku w zaskarżonej części oraz przekazanie w tym zakresie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji wraz z pozostawieniem temu sądowi rozstrzygnięcia o kosztach postepowania, w tym kosztach zastępstwa procesowego za obie instancje.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że niniejsza sprawa podlega rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym i z tego względu zgodnie z przepisem art. 505 ¹³ § 2 k.p.c., jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku tego sądu powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. Ponadto Sąd Okręgowy miał także na uwadze, iż w postępowaniu uproszczonym zgodnie z art. 505 ⁹ § 1 ¹ k.p.c. apelację można oprzeć tylko na zarzutach naruszenia prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie, bądź naruszenia przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć wpływ na wynik sprawy.

Niezasadny jest zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. Lektura pisemnych motywów zaskarżonego orzeczenia pozwala bowiem stwierdzić, że Sąd Rejonowy szczegółowo wyjaśnił motywy stanowiska przyjętego u podstaw rozstrzygnięcia w przedmiocie procesu, co więcej uczynił to wieloaspektowo i wyczerpująco. W konsekwencji stwierdzić trzeba, że pisemne uzasadnienie kwestionowanego wyroku w pełni realizuje funkcje przypisywane temu dokumentowi, który pełniąc rolę sprawozdawczą przede wszystkim pozwolić ma na zrekonstruowanie rozumowania, jakie wiodło do sformułowania wniosków przyjętych przez orzekający sąd, dla możliwości ich zweryfikowania w toku kontroli instancyjnej. Tak opisanym wymogom odpowiadają pisemne motywy orzeczenia sporządzone przez Sąd Rejonowy.

Zarzuty obejmujące naruszenie art. 385 ¹ § 1 k.c., art. 471 k.c. w zw. z art. 481 § 3 k.c., art. 386 § 4 k.p.c., art. 13 ust. 1 pkt. 12 u. k. k., art. 30 ust. 1 pkt. 11 u. k. k., koncentrują się na zakwestionowaniu uznania, przez Sąd Rejonowy, że postanowienia umowy pożyczki w zakresie opłat windykacyjnych i opłaty za prowadzenie konta stanowią klauzule abuzywne.

Do uznania badanego postanowienia umownego za niedozwolone i wyeliminowania go z praktyki stosowania konieczne było łączne stwierdzenie występowania czterech przesłanek. Umowa musiała zostać zawarta z konsumentem (co w niniejszej sprawie pozostawało bezsporne), a nadto kwestionowane postanowienie nie mogło zostać uzgodnione indywidualnie, postanowienie to musiało kształtować prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy oraz nie dotyczyć sformułowanych w sposób jednoznaczny głównych świadczeń stron. W tym miejscu przypomnienia wymaga, iż Sąd dokonując kontroli postanowień wzorca umowy w indywidualnej sprawie powinien kierować się całokształtem zawartej umowy, jej warunków i skutków. Powinien wziąć pod uwagę postanowienia całej umowy, rozkład praw i obowiązków stron i ryzyka jakie ponoszą (tak SN w wyroku z dnia 11 października 2007 r., III SK 19/07, opubl. baza prawna LEX Nr 496411). Rolą Sądu jest rozstrzygnięcie konkretnej sprawy, mającej za źródło określony stosunek prawny, przy jednoczesnym rozważeniu wszelkich skutków wynikających z wydanego orzeczenia, które do co zasady wiąże tylko strony danego postępowania. Dokładnie w tych właśnie granicach poruszał się Sąd Rejonowy, skrupulatnie analizując klauzule zamieszczone w przedmiotowej umowie pożyczki dotyczące opłat windykacyjnych i za prowadzenie konta.

Istotne jest, że wbrew twierdzeniom apelującego, sporne postanowienie umowne nie dotyczyło głównych świadczeń stron. Sąd Rejonowy w sposób uprawniony w oparciu o ustalony stan faktyczny dokonał indywidualnej kontroli kwestionowanego postanowienia. Sąd I instancji dokonał analizy spornego zapisu pod kątem tego, czy był on wystarczająco jasny dla pożyczkobiorcy oraz czy nie naruszył w sposób rażący ich interesów oraz nie był sprzeczny z dobrymi obyczajami. Tym samym nie sposób twierdzić, że Sąd Rejonowy nie dokonał indywidualnej kontroli spornego postanowienia na gruncie art. 385 ¹ k.c. i art. 385 ² k.c., oceniając je nie tylko w oparciu o jego treść ale także w oparciu o poczynione ustalenia faktyczne dotyczące zawarcia umowy pożyczki, podczas gdy strona pozwana nie zaoferowała dowodów przeciwnych.

Nie kwestionując uprawnienia pożyczkodawcy do pobierania od pozwanego, jako klienta opłat i wynagrodzenia za czynności administracyjno – obsługowe, Sąd Okręgowy stoi na stanowisku, że opłaty takie winny być ustalone na rozsądnym poziomie i nie mogą godzić w interesy konsumenta. Słusznie, zatem skonstatował Sąd Rejonowy, że opłaty dodatkowe, których zasądzenia domagała się strona powodowa w wysokości 90 zł tytułem wysyłania monitów i 80 zł z tytułu prowadzenia konta stanowią niedozwoloną klauzule umowną i rażąco naruszającą interesy konsumenta, z uwagi na to, że wiążą się w rzeczywistości z dużo mniejszymi kosztami. Wskazane w umowie zapisy dotyczące należności za wezwanie do zapłaty/upomnienie w wysokości 45 zł i opłata za czynności związane z utrzymaniem konta w wysokości 40 zł miesięcznie (480 zł rocznie, a więc 60 % przyznanego limitu) są sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i kształtują obowiązki drugiej strony umowy (pozwanej) w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami albowiem nie mają jakiegokolwiek uzasadnienia. Zwłaszcza, że w związku z dyspozycjami wypłat składanymi przez pozwaną, powód pobierał opłatę stałą w wysokości 12 zł, a także prowizję w wysokości 12 % od kwoty wypłaconych środków. Wymieniona opłata stała i prowizja zapewne pokrywały koszty jakie pożyczkodawca ponosił w związku z obsługą pożyczki. Ponadto powód nie wykazał, że zastrzeżenie opłat w wysokości dochodzonej w pozwie znajduje odzwierciedlenie w realnie poniesionych przez pożyczkodawcę kosztach związanych z realizacją pożyczki, nie sprecyzował też jakie konkretnie niezbędne obciążenia po jego stronie wygenerował proces wezwań do zapłaty czy prowadzenia konta. W świetle zaś zasad doświadczenia życiowego i reguł obrotu gospodarczego nie sposób przyjąć, że rzetelnie prowadzona działalność gospodarcza generuje sporne koszty na tak wysokim poziomie. Uznać zatem trzeba, iż tak rażące zachwianie ekwiwalentnością świadczeń stron umowy jest społecznie nieakceptowalne. Pożyczkodawcy przysparza bowiem korzyści nie dających się uzasadnić żadnymi racjami.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy nie dopatrzył się żadnych względów przemawiających za ingerencją w treść kontrolowanego wyroku, wobec czego kierując się brzmieniem art. 385 k.p.c. oddalił niezasadną apelację.