Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 9 października 2015 roku w sprawie z powództwa A. W. przeciwko (...) Towarzystwu (...) na (...) Spółce Akcyjnej w S. o zapłatę kwoty 49.157, 87 zł na rzecz (...) Bank Spółki Akcyjnej w W., zasądził od (...) Spółki Akcyjnej w S. na rzecz (...) Bank Spółki Akcyjnej w W. kwotę 49.157, 87 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 30 września 2013 r. do dnia zapłaty, a także kwotę 2.417 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz nakazał pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi kwotę 2.458 zł tytułem nieuiszczonej opłaty sądowej od pozwu.

Apelację od powyższego wyroku wniosła strona pozwana, zaskarżając go w całości. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzuciła:

1.  naruszenie prawa materialnego przez:

a)  błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 831 § 1 ¹ w zw. z art. 831 §1 k.c. poprzez uznanie, że osobą uprawnioną do żądania wypłaty sumy ubezpieczenia z tytułu zgonu M. W. jest powódka;

b)  błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 808 §3 k.c., poprzez uznanie, że powódka jest ubezpieczoną, która może żądać należnego świadczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela;

c)  błędną wykładnię §13 ust 1 pkt 1 i ust 4 OWU poprzez uznanie, że nie określają one, komu przysługuje wypłata i roszczenie o wypłatę świadczenia z tytułu zgonu ubezpieczonego;

d)  niewłaściwe zastosowanie §13 ust 1 pkt 1 OWU i zasądzenie świadczenia na rzecz (...) Banku S.A. bez weryfikacji salda zadłużenia wynikającego z umowy pożyczki;

e)  niewłaściwe zastosowanie art. 481§1 k.c. w zw. z art. 817 § 1 k.c. poprzez uznanie, że pozwany popadł w opóźnienie w spełnieniu świadczenia;

1.  naruszenie przepisów postępowania w szczególności:

a)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i uznanie, że zgon M. W. nie był spowodowany chorobą, która przed dniem rozpoczęcia odpowiedzialności ubezpieczyciela została zdiagnozowane przez lekarza, była leczona i której objawy występowały przed tym dniem;

b)  art. 290 k.p.c. poprzez oddalenie wniosku pozwanego o dopuszczenie dowodu z opinii instytutu naukowo-badawczego.

W konkluzji wskazanych zarzutów strona pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego poniesionych kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, również w zakresie postępowania odwoławczego, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji przy uwzględnieniu kosztów odwoławczego postępowania.

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o jej oddalenie oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów postępowania przed Sądem ii instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

apelacja nie jest zasadna i podlega oddaleniu, ponieważ nie zawierała żadnych argumentów, które mogłyby podważyć prawidłowe rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji.

Sąd odwoławczy w pełni podziela ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji, przyjmując je za własne i uznając za zbędne powielanie ich w treści uzasadnienia.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do przypisywanych Sądowi I instancji uchybień procesowych, gdyż z istoty rzeczy wnioski w tym zakresie determinują kierunek dalszych rozważań.

Bezzasadny okazał się zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów. Generalnie zarzuty skarżącego w tym zakresie sprowadzają się do forsowania własnej, korzystnej dla apelującego, oceny stanu faktycznego. W świetle zaś utrwalonych poglądów judykatury i piśmiennictwa nie jest wystarczającym uzasadnieniem zarzutu naruszenia normy art. 233 § 1 k.p.c. przedstawienie przez stronę skarżącą własnej oceny dowodów i wyrażenie dezaprobaty dla oceny prezentowanej przez Sąd pierwszej instancji. Prawidłowe postawienie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wskazania przez skarżącego konkretnych zasad (logicznego rozumowania, doświadczenia życiowego, całokształtu zebranego materiału dowodowego, przeprowadzenia określonych dowodów niezgodnie z zasadami procedury cywilnej, na przykład niezgodnie z zasadą bezpośredniości) lub przepisów, które sąd naruszył przy ocenie określonych dowodów (por. np. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 16 grudnia 2005 r., III CK 314/05, lex nr 172176, z dnia 13 października 2004 r., III CK 245/04, lex nr 174185). Takie zaś zarzuty w sprawie niniejszej nie zostały postawione. Uchybienia w powyższym zakresie apelujący upatruje w błędnym uznaniu przez Sąd I instancji, że zgon M. W. nie był spowodowany chorobą, która przed dniem rozpoczęcia odpowiedzialności ubezpieczyciela została zdiagnozowana przez lekarza, była leczona i której objawy występowały przed tym dniem. W ocenie apelującego wnioski w tym zakresie oparte na opinii biegłego W. K. były sprzeczne z dokumentacją medyczną znajdującą się w aktach sprawy, wskazując, iż z zaświadczenia lekarskiego lekarza (...) z Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej (...) z dnia 23 sierpnia 2013 roku wynika, iż przyczyną zgonu M. W. w dniu 25 lipca 2013 roku była niewydolność serca, zaś z wypisu szpitalnego z Kliniki (...) w Ł. z dnia 23 grudnia 2010 roku wynika, że ubezpieczony przed dniem objęcia odpowiedzialnością ubezpieczyciela miał stwierdzone objawy niewydolności serca – dysfunkcję skurczową lewej komory.

Z powyższym stanowiskiem apelującego nie można się zgodzić. Sąd Okręgowy w pełni podziela argumentację przyjętą przez Sąd I instancji opartej na opinii biegłego, zgodnie z którą fakt, iż M. W. od wielu lat cierpiał na schorzenia układu sercowo – naczyniowego nie stanowi podstawy do przyjęcia tych chorób jako przyczyny zgonu. Materiał dowodowy niniejszej sprawy nie dawał również podstaw do stwierdzenia, czy zgon ubezpieczonego nastąpił w wyniku następstw i konsekwencji chorób, które przed dniem rozpoczęcia odpowiedzialności ubezpieczyciela, tj. przed dniem 3 lipca 2012 roku zostały zdiagnozowane przez lekarza, były leczone lub których objawy występowały przed tym dniem. Jak wynika przy tym z zaświadczenia lekarza pogotowia ratunkowego stwierdzającego zgon M. W., zgon ubezpieczonego nastąpił z nieznanej przyczyny. Oceny tej nie zmienia okoliczność, iż z wystawionego po miesiącu tj. w dniu 23 sierpnia 2013 roku przez W. O. lekarza (...) Zakładu Opieki Zdrowotnej (...) zaświadczenia wynika, iż przyczyną zgonu M. W. w dniu 25 lipca 2013 roku była niewydolność serca. Przede wszystkim W. O. nie był lekarzem prowadzącym leczenie M. W., a jedynie go zastępował i nie badał nigdy wcześniej ubezpieczonego, nie znał treści dokumentacji medycznej, zaś wskazane zaświadczenie zostało przez niego wydane na prośbę pasierba zmarłego i przyczynę zgonu ustalono jedynie na podstawie rozmowy z członkiem rodziny zmarłego. Przesłuchany w charakterze świadka lekarz W. O. nie był w stanie potwierdzić przyczyny zgonu przyznając, że na zasadzie wywiadu od rodziny stwierdził przyczynę zgonu. Okoliczności wydania przedmiotowego zaświadczenia znalazły również potwierdzenie w zeznaniach powódki A. W..

W kontekście powyższych uwag należy stwierdzić, iż wbrew twierdzeniom apelującej w rozpoznawanej sprawie Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w oparciu o cały zgromadzony materiał dowodowy i nie naruszył dyspozycji art. 233 § 1 k.p.c. Przeprowadzona przez tenże Sąd ocena materiału dowodowego jest w całości logiczna i zgodna z zasadami doświadczenia życiowego, zaś wszelkie podniesione w tym zakresie zarzuty stanowią w istocie jedynie niczym nieuzasadnioną polemikę z prawidłowymi i nieobarczonymi jakimkolwiek błędem ustaleniami Sądu pierwszej instancji.

Zarzut naruszenia prawa procesowego tj. art. 290 k.p.c. , nie mógł odnieść skutku, gdyż pełnomocnik strony pozwanej w trybie art. 162 k.p.c. nie zwrócił uwagi sądu na uchybienie przepisowi postępowania zarzuconego w apelacji. Zgodnie z tym artykułem, stronie, która zastrzeżenia nie zgłosiła, nie przysługuje prawo powoływania się na takie uchybienia w dalszym toku postępowania. Celem regulacji z art. 162 k.p.c. jest pobudzenie inicjatywy stron w doprowadzeniu do szybkiego usunięcia dostrzeżonych przez nie naruszeń przepisów postępowania i umożliwienie sądowi niezwłocznego naprawienia błędu. Na marginesie jedynie wskazać należy, iż jak wynika z akt sprawy brak było podstaw dopuszczenia dowodu z opinii instytutu. Biegły w sposób stanowczy stwierdził, że brak jest w aktach sprawy wystarczających informacji, aby można było podać przyczynę zgonu M. W., zaś opinia instytutu nic nie zmieni w tej sprawie. Biegły wykluczył, aby ekspertyza instytutu w świetle zgromadzonej dokumentacji medycznej i pozostałych dowodów mogła dostarczyć innego rodzaju ustaleń. Można bowiem jedynie spekulować, co było przyczyną śmierci ubezpieczonego.

Niezasadne były również zarzuty dotyczące naruszenia norm prawa materialnego.

Nietrafne były zarzuty naruszenia art. 831 § 1 ¹ w zw. z art. 831 § 1 k.c. oraz art. 808 § 3 k.c. poprzez ich błędną wykładnię i uznanie, że powódka jest ubezpieczoną, która może żądać świadczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela, a tym samym osobą uprawnioną do żądania wypłaty sumy ubezpieczenia z tytułu zgonu M. W..

Stanowisko apelującego zmierzające do wykazania braku legitymacji czynnej po stronie powódki, oparte na przekonaniu, iż wyłącznie uposażonemu (...) Bankowi S.A. przysługuje legitymacja czynna do wystąpienia w powództwem, zaś powódce takie uprawnienie nie służy nie jest uzasadnione. Argumentacja w tym zakresie stanowiła jedynie próbę forsowania własnej korzystnej dla apelującego interpretacji wskazanych przepisów w oderwaniu od ustalonego w sprawie stanu faktycznego. Tymczasem Sąd I Instancji wbrew stanowisku apelującego w sposób prawidłowy dokonał wykładni wskazanych przepisów i Sąd Okręgowy nie stwierdza w tym zakresie żadnych nieprawidłowości. Sad I instancji w sposób niezwykle wnikliwy i staranny, odwołując się do poglądów doktryny i orzecznictwa rozważył występujące w tej sprawie wątpliwości dotyczące legitymacji czynnej po stronie powódki i jego konkluzje były trafne. Sąd Okręgowy w pełni podziela argumentację zaprezentowaną przez Sąd I instancji w tym zakresie oraz stanowisko, iż powódka ma legitymację czynną do wytoczenia powództwa w tej sprawie ze wskazaniem banku jako uprawnionego do uzyskania świadczenia.

Na wstępie należy podkreślić, iż roszczenie powódki należało oceniać – w pierwszej kolejności – przez pryzmat postanowień umowy ubezpieczenia zawartej pomiędzy Bankiem, a ubezpieczonymi wraz z wszelkimi załącznikami do tej umowy, w tym Warunkami (...) Bank S.A.

W realiach niniejszej sprawy nie było kwestionowane to, że uposażonym w niniejszej sprawie jest (...) Bank S.A. Nie budzi bowiem wątpliwości, iż zgodnie z §13 ust. 1 pkt. 1 i ust., 4 warunków ubezpieczenia Bank jako ubezpieczający jest uprawnionym w pierwszej kolejności do otrzymania świadczenia z tytułu zgonu ubezpieczonego. Jednocześnie Sąd I instancji słusznie wskazał na niejednoznaczność §13 ust. 1 pkt. 1 i ust. 4 w zakresie braku ustalenia komu przysługuje wypłata i roszczenie o wypłatę. Biorąc zaś pod uwagę, iż Bank wskazał siebie jako uprawnionego do odbioru świadczenia z tytułu zgonu kredytobiorców jako uposażonego, wypłata winna być dokonania na rzecz banku. W pełni uprawnione było przy tym uznanie przez Sąd I instancji, iż nie oznacza to, iż pozostały przy życiu kredytobiorca jako ubezpieczony jest pozbawiony wszelkich praw i nie może domagać się wypłaty świadczenia nawet na rzecz banku. Niewątpliwie bowiem ani treść art. 808 § 3 k.c., ani warunków ubezpieczenia nie wyklucza takiego roszczenia. Jak wynika przy tym z akt sprawy bank został w tej sprawie przypozwany na wniosek powódki, jednakże nie wystąpił z interwencją uboczną ani po stronie powódki, ani pozwanego, co czyni również zarzut naruszenia art. 196 k.p.c. za bezzasadny. W tych okolicznościach, skoro bank nie przejawił żadnej inicjatywy, pozostały przy życiu kredytobiorca miał prawo żądać, aby ubezpieczyciel jako pozwany spełnił świadczenie na rzecz podmiotu trzeciego, tj. banku. Słusznie wskazał również Sąd I instancji, iż pasywna postawa Banku jako uposażonego w zakresie żądania świadczenia nie może prowadzić do wykluczenia tego rodzaju roszczenia po stronie ubezpieczonego kredytobiorcy pozostałego przy życiu.

Całkowicie nietrafne jest stanowisko strony apelującej, iż powódka nie jest ubezpieczoną w rozumieniu art. 808 § 3 k.c. a zatem nie może ona żądać należnego świadczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela. Przede wszystkim jak sam wskazuje apelujący przepis art. 808 § 3 k.c. wyraźnie mówi o tym, iż jeżeli uprawnionym do świadczenia ma być inna osoba niż ubezpieczony to strony muszą wyraźnie umówić się inaczej. W Warunkach (...) (§ 13 ust. 2 pkt 1), stanowiących załącznik do umowy ubezpieczenia, nie wyłączono uprawnienia powódki, jako żony zmarłego kredytobiorcy, do dochodzenia świadczenia od ubezpieczyciela. Jak wynika bowiem z treści przepisu § 13 ust. 2 pkt. 1 OWU: „Ubezpieczający za uprzednią zgodą wyrażoną przez Ubezpieczonego w trybie art. 831 §1 k.c. wskaże jako Uposażonego uprawnionego do świadczenia z tytułu zgonu Ubezpieczonego poniższe osoby w następującej kolejności: Ubezpieczający – do wysokości salda zadłużenia (powiększonego o kwoty wskazane w §7 ust. 1 pkt. 1-3) wynikające z umowy pożyczki w dniu zatwierdzenia świadczenia do wypłaty oraz Małżonek Ubezpieczonego – całość kwoty pozostałej po wypłacie części należnej Ubezpieczającemu (…)” . W tym stanie rzeczy bak jest podstaw do podzielenia zarzutów apelującego, iż powódce jak współubezpieczonej nie przysługuje prawo do żądania należnego świadczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela. Zatem istniały wszelkie podstawy do przyjęcia , że miało tu miejsce uzgodnienie, o którym mowa w art. 808 § 3 k.c. Skoro ubezpieczony zapłacił składkę przekazaną ubezpieczycielowi przez ubezpieczającego to w wypadku takim jaki wystąpił w przedmiotowej sprawie uprawnionej - żonie zmarłego przysługuje prawo dochodzenia roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela na rzecz banku.

Nietrafny był także zarzut niewłaściwego zastosowania §13 ust. 1 pkt. 1 OWU i zasądzenie świadczenia na rzecz (...) Banku S.A. bez weryfikacji salda zadłużenia wynikającego z umowy pożyczki. Wbrew bowiem stanowisku apelującego ustalenie zakresie pozostającej do spłaty części kredytu Sąd I instancji poczynił w oparciu o informację banku, z której wynikało, iż saldo zadłużenia na dzień poprzedzający dzień zgonu wynosiło 98.315,75 zł w tym 97 661,17 zł kapitału oraz 648,58 zł tytułem odsetek.

Zarzut naruszenia art. 481 § 1 k.c. również jest chybiony. Zarzut oparty został na twierdzeniu, iż wierzycielem w niniejszej sprawie jest (...) Bank S.A, który nigdy nie zgłosił roszczenia względem pozwanego, a nawet nie brał udziału w niniejszym postępowaniu i tym samym pozwany nie mógł popaść względem niego w opóźnienie. Tymczasem jak wykazało bowiem niniejsze postępowanie powódka jest uprawniona do żądania należnego świadczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela na rzecz banku, w tym roszczenia z tytułu należnych odsetek.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. i zasądzono od pozwanej na rzecz powódki kwotę 1.200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym ustaloną na podstawie § 13 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2013.461 j.t.) w zw. z §21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2015.1800).