III Ca 1869/15 - uzasadnienie Sąd Okręgowy w Łodzi z 2016-03-25

Sygn. akt III Ca 1869/15

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 18 września 2015 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, w sprawie z powództwa Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. przeciwko I. D. o zapłatę utrzymał w mocy nakaz zapłaty Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, wydany
w postępowaniu nakazowym w dniu 26 czerwca 2013 r. (sygn. akt II Nc 183/13).

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne. M. G. w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej świadczyła na rzecz Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego. Na podstawie umowy agencyjnej z dnia 14 marca 2007 roku, zmienionej aneksem z dnia 31 sierpnia 2009 roku oraz z dnia 15 grudnia 2012 roku, M. G. inkasowała
w imieniu strony powodowej kwoty pieniężne z tytułu składek opłacanych przez jej kontrahentów. W celu zabezpieczenia roszczeń z przedmiotowej umowy M. G. w dniu 5 września 2008 roku wystawiła weksel in blanco i upoważniła powódkę do jego wypełnienia na kwotę odpowiadającą zadłużeniu z przedmiotowej umowy. Weksel ten został poręczony przez I. D.. Sporządzono deklarację wekslową, w której wskazano, że M. G. na zabezpieczenie roszczeń (...) S.A. z siedzibą w W., Makroregion Detaliczny Północno-Zachodni, zwany dalej WARTĄ, wynikających z umowy agencyjnej nr 448/07 z dnia 14 marca 2007 roku składa weksel in blanco z oznaczonym miejscem wystawienia, oznaczony datą wystawienia, klauzulą „bez protestu” z jej wystawienia, poręczeniem wekslowym I. D., który W. może wypełnić w każdym czasie w przypadku niedotrzymania umownych terminów spłaty jej zadłużenia na sumę odpowiadającą kwocie jej zadłużenia wraz z odsetkami i wszelkimi kosztami, który WARTA może opatrzyć datą według swojego uznania. W załączniku do przedmiotowej deklaracji I. D. jako poręczyciel wekslowy za wystawcę M. G. oświadczyła, że wyraża zgodę na wypełnienie weksla in blanco przez (...) S.A. z siedzibą w W., Makroregion Detaliczny Północno-Zachodni, zwany dalej WARTA w sposób określony przez wystawcę weksla w deklaracji wekslowej z dnia 5 września 2008 roku. W dokumencie tym wskazano, że w razie wypełnienia weksla WARTA zawiadomi I. D. na równi z wystawcą listem poleconym za zwrotnym potwierdzeniem odbioru najpóźniej na 7 dni przed terminem płatności weksla.

M. G. w okresie od dnia 1 września do dnia 30 września 2012 roku oraz od dnia 1 października do dnia 31 października 2012 roku pobrała od ubezpieczonych składki w łącznej kwocie 69.676,01 zł, których nie przekazała Towarzystwu (...) S.A. z siedzibą w W.. Kwota ta wraz z odsetkami z tytułu nieterminowego rozliczania się przez M. G. w kwocie 855,9 złotych na dzień 14 marca 2013 roku wynosiła łącznie 70.531,90 zł.

Z uwagi na fakt, iż M. G. nie wywiązała się z zaciągniętych w związku z umową z dnia 14 marca 2007 roku zobowiązań powódka - Towarzystwo (...) S.A. z siedzibą w W. w dniu 14 marca 2013 roku wypełniła weksel na kwotę 70.531,90 zł oraz wezwała M. G. i I. D. do zapłaty należności.

I. D. łączyła z Towarzystwem (...) S.A. z siedzibą w W. umowa agencyjna nr 308/02 z dnia 29 listopada 2002 roku, która została rozwiązana z dniem 31 stycznia 2011 roku. Pismem z dnia 26 stycznia 2011 roku Towarzystwo (...) S.A. z siedzibą w W. poinformowało I. D., że zgodnie z § 25 ust. 8 (...) jest ona zobowiązana do dnia rozwiązania umowy zwrócić do (...) S.A. wszystkie pełnomocnictwa, otrzymane w związku z wykonywaniem czynności Agenta Ubezpieczeniowego, które z dniem rozwiązania umowy tracą moc, zwrócić do (...) S.A. pobrane druki ścisłego zarachowania, zwrócić do (...) S.A. dokumentację ubezpieczeniową i materiały otrzymywane od (...) S.A. w związku z wykonywaniem czynności agencyjnych, usunąć oprogramowanie oraz zwrócić (...) S.A. wszystkie komponenty składające się na udostępniony Agentowi (...) Transakcji, zgodnie z zasadami zawartymi w odpowiednich załącznikach do umowy, regulujących kwestie korzystania przez agenta z dostarczonego przez (...) S.A. oprogramowania i komponentów, zwrócić do (...) S.A. lub zniszczyć wszystkie dane osobowe zapisane na nośnikach elektronicznych, papierowych (kopii polis) i innych, a pozyskanych w trakcie trwania tej umowy, przy czym fakt zniszczenia lub zwrócenia danych osobowych zapisanych na twardym dysku komputera i innych nośnikach danych (płyty, dyskietki), potwierdzić przez złożenie oświadczenia, całkowicie rozliczyć się z zawartych umów ubezpieczenia oraz zainkasowanych składek, całkowicie rozliczyć się z innych zobowiązań finansowych wobec (...) S.A. powstałych w związku z wykonywaniem umowy, usunąć z lokalu, w którym prowadzona była działalność agencyjna, wszelkie oznakowania z logotypami (...) S.A. w sposób nienaruszający reputacji i wizerunku (...) S.A. Nadto wskazano I. D., że zgodnie z § 29 ust. 3 (...) S.A. dokonuje zwolnienia z ustanowionych zabezpieczeń finansowych po upływie 12 miesięcy od daty rozwiązania umowy i spełnieniu przez Agenta warunków rozliczeń z tytułu zaciągniętych zobowiązań (okoliczność bezsporna, kserokopia pisma z dnia 26 stycznia 2011 roku).

I. D. otrzymała przedsądowe wezwanie do zapłaty wraz z wezwaniem do wykupu weksla. Skontaktowała się wówczas z M. G., która powiedziała jej, żeby się nie martwiła, gdyż to jej zobowiązanie. I. D. nie pamięta momentu, kiedy podpisywała weksel, choć podpis na wekslu jest jej. I. D. miała taki okres, kiedy była w stanie depresyjnym, miała problemy rodzinne. Jej syn był narkomanem, potem był w Monarze. Zajmowała się też swoją mamą, która cierpiała na chorobę Alzheimera.

Powyżej opisanych ustaleń Sąd Rejonowy dokonał w oparciu o przedstawione przez strony dowody, w tym w przeważającej mierze dowody z dokumentów, których wiarygodność w tym postępowaniu nie została zakwestionowana przez żadną z jego stron, ale także w oparciu o zeznania pozwanej.

W świetle zgromadzonego materiału dowodowego, zdaniem Sądu Rejonowego, nie budził wątpliwości akcentowany przez stronę powodową fakt, że pozwana I. D. udzieliła poręczenia wekslowego za zobowiązania z tytułu umowy agencyjnej z dnia 14 marca 2007 roku łączącej pozwaną M. G.
z powódką. Sąd Rejonowy wskazał, że pozwana podnosiła, że nie miała zamiaru poręczać za zobowiązania M. G., jednak nie zakwestionowała faktu podpisania weksla. Przeciwnie wprost przyznała, że podpis złożony na wekslu należy do niej. W tym stanie rzeczy – zdaniem Sądu meriti - nie znajdowało oparcia w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym twierdzenie pozwanej jakoby nie miała ona zamiaru poręczać za zobowiązania M. G.. Bezsprzecznie wszak fakt podpisania weksla z adnotacją poręczam w okolicznościach przedmiotowej sprawy świadczyć musi o zamiarze udzielenia poręczenia wekslowego. Pozwana nie podniosła żadnych argumentów, które mogłyby przemawiać za nieważnością poręczenia wekslowego. W tym zakresie ograniczyła się jedynie do wskazania, że nie pamięta faktu podpisania weksla. Zdaniem Sądu meriti żadne z przedstawionych przez nią w tym względzie wyjaśnień nie nasuwa jednak jakichkolwiek zastrzeżeń w kontekście ważności udzielonego poręczenia. W ocenie Sądu I instancji pozwana gołosłownie podnosiła w tym względzie jedynie, że M. G. mogła przedstawić jej przedmiotowy weksel do podpisu wykorzystując jej zaufanie, a także, że w pewnym okresie znajdowała się w stanie depresyjnym, gdyż miała problemy rodzinne. Pozwana nie zgłosiła jednak żadnych wniosków dowodowych na potwierdzenie czynionych sugestii, a nawet nie sprecyzowała okresu, w jakim rzekomo znajdować miała się w stanie depresyjnym. Odwoływała się zatem jedynie do hipotetycznych przyczyn, dla których może nie pamiętać podpisania weksla. Przyznała natomiast, że również i ona wykonywała usługi agencyjne dla powódki, że stosowanie weksli na zabezpieczenie zobowiązań agenta było praktykowane przez powódkę, a także że znała M. G..

Dokonując ustaleń w przedmiotowej sprawie Sąd Rejonowy miał również na względzie, że pozwana nie zakwestionowała wysokości zobowiązań M. G. względem powódki objętych przedmiotowym wekslem. Co więcej, wprost oświadczyła, że nie kwestionuje zobowiązania w zakresie wysokości, gdyż jak wskazała: „Takie zobowiązanie M. G. wobec powódki jest możliwe, gdyż ona przyjmowała składki od klientów, które powinna przesłać na konto W.. Mogła dysponować taką kwotą”. Roszczenie objęte pozwem w niniejszej sprawie znajdowało zaś nadto oparcie w przedłożonych przez powódkę dokumentach rozliczeniowych.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy uznał, że powództwo względem I. D., w kształcie uwzględniającym stanowisko powódki wyrażone
w piśmie z dnia 17 czerwca 2013 roku (obejmującym cofnięcie powództwa ze zrzeczeniem się roszczenia w zakresie żądania zasądzenia odsetek od kwoty 70.531,90 zł za okres od dnia 11 marca 2013 r. do dnia 14 marca 2013 r.), zasługiwało na uwzględnienie.

Jako podstawę prawną powyższego rozstrzygnięcia Sąd I instancji wskazał przepis art. 32 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. prawo wekslowe, zgodnie z którym poręczyciel wekslowy odpowiada tak samo, jak ten, za kogo poręczył. Zobowiązanie poręczyciela jest przy tym ważne, chociażby nawet zobowiązanie, za które poręcza, było nieważne z jakiejkolwiek przyczyny z wyjątkiem wady formalnej a poręczyciel wekslowy, który zapłacił weksel, nabywa prawa, wynikające z wekslu, przeciw osobie, za którą poręczył, i przeciw tym, którzy wobec tej osoby odpowiadają z wekslu.

W kontekście zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie budziło wątpliwości Sądu meriti, że pozwana I. D. udzieliła poręczenia wekslowego w zakresie roszczenia objętego pozwem w niniejszej sprawie. Zgodnie wszak z dyspozycją art. 31 przedmiotowej ustawy poręczenie umieszcza się na wekslu albo na przedłużku. Poręczenie oznacza się wyrazem "poręczam" lub innym zwrotem równoznacznym; podpisuje je poręczyciel, a sam podpis na przedniej stronie wekslu uważa się za udzielenie poręczenia, wyjąwszy gdy jest to podpis wystawcy lub trasata. W ocenie Sądu Rejonowego w odniesieniu do weksla będącego przedmiotem zainteresowania w przedmiotowej sprawie wymogi te zostały zachowane, a weksel został wypełniony zgodnie z przedłożoną deklaracją wekslową.

Zdaniem Sądu meriti pozwana nie zdołała w niniejszym postępowaniu przedstawić jakichkolwiek merytorycznych argumentów, które rzutować mogłyby na ważność udzielonego poręczenia. Z pewnością za taki nie może być poczytane samo gołosłowne twierdzenie pozwanej, że nie pamięta faktu udzielenia poręczenia. Pozwana nie tylko nie zgłosiła w tej kwestii jakichkolwiek wniosków dowodowych, ale nawet nie sprecyzowała okresu, w jakim znajdować miała się rzekomo w stanie depresyjnym z uwagi na problemy rodzinne. Nawet zatem nie wskazała, aby w owym stanie znajdować miała się w ogóle w dacie udzielenia poręczenia. W przedmiotowym kontekście Sąd Rejonowy wskazał, że nie sposób także nie zauważyć, że w piśmie z dnia 23 października 2014 roku pozwana oświadczyła z kolei, że nie miała świadomości, że poręcza weksel na inne niż dotychczas poręczone w związku z działalnością agencyjną na rzecz powódki zobowiązania M. G., wskazując, że podpisując przedmiotowy weksel była przekonana, że ma on związek z uprzednim poręczonym zobowiązaniem M. G. względem powódki, a także jakoby zgodnie z ustnym porozumieniem wekslowym poręczenie obowiązywać miało tylko na czas trwania umowy agencyjnej zawartej przez nią z powódką. Przy czym okoliczności podnoszone w tym względzie przez pozwaną również nie znalazły jednak jakiegokolwiek odzwierciedlenia w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym. Twierdzenie pozwanej jakoby nie miała świadomości za co poręcza – w ocenie Sądu I instancji - pozostawało zaś w sprzeczności z przedłożonymi w tej sprawie dokumentami.

W ocenie Sądu Rejonowego nie był zasadny również podnoszony przez pozwaną zarzut odwołujący się do faktu rozwiązania za porozumieniem stron umowy agencyjnej, jaka łączyła pozwaną z powódką. Treść przywołanego przez pozwaną pisma powódki z dnia 26 stycznia 2011 roku nie pozostawia bowiem wątpliwości, że zwolnienie ustanowionych zabezpieczeń finansowych w kontekście § 29 ust. 3 (...) S.A., z którego pozwana wywodziła swoje twierdzenie o bezzasadności wysuwanego względem niej roszczenia, odwoływało się do zabezpieczeń ustanowionych w związku z umową agencyjną, jaka pozwaną łączyła z powódką i w żadnej mierze nie dotyczyło zobowiązań zaciągniętych przez pozwaną jako poręczyciela w kontekście umowy agencyjnej łączącej M. G. z powódką.

Sugestie pozwanej jakoby poręczenie udzielone przez nią za zobowiązania M. G. miało zostać udzielone przez nią jedynie na określony czas, nie znalazły natomiast oparcia w przedstawionych w tej sprawie dokumentach.

Twierdzenie pozwanej jakoby roszczenie pozwu względem pozwanej jako poręczycielki wekslowej nie zasługiwało na uwzględnienie z tej przyczyny, że powódka winna w pierwszej kolejności zwrócić się do dłużnika głównego, a do niej dopiero w razie bezskuteczności egzekucji skierowanej względem M. G. nie znajdowało z kolei oparcia w obowiązujących przepisach prawa regulujących przedmiotową instytucję, przecząc istocie poręczenia. Zasadą, wynikającą z art. 32 i 47 przedmiotowej ustawy jest, że poręczyciel wekslowy odpowiada tak samo jak, ten za kogo poręczył, a odpowiedzialność awalisty wobec wierzyciela, posiadacza weksla, jest solidarna wraz z innymi dłużnikami zobowiązania wekslowego. Sąd Rejonowy wskazał bowiem, że awal służy zabezpieczeniu zobowiązania wekslowego. Nie jest zatem nawet instytucją służącą zabezpieczeniu zapłaty długu podstawowego, stanowiącego causę dla wystawienia weksla in blanco, a jedynie instytucją służącą zabezpieczeniu zapłaty długu wekslowego, zwiększając prawdopodobieństwo jego realizacji. Istotą zobowiązania wekslowego jest jego abstrakcyjność i bezwarunkowość, które to cechy służyć mają wzmocnieniu pozycji wierzyciela. Akcesoryjność poręczenia wekslowego wykazuje cechy odmienne w stosunku do innych zabezpieczeń, w tym poręczenia cywilnego. Zobowiązanie awalisty powstaje wszak niezależnie od istnienia zobowiązania dłużnika głównego w sensie materialnym; wystarczy, że zobowiązanie to zostało prawidłowo wyrażone na dokumencie wekslowym w sensie formalnym. Z tego też względu akcesoryjność poręczenia wekslowego określana jest jako akcesoryjność formalna. Zobowiązanie poręczyciela wekslowego jest jednak zobowiązaniem samodzielnym. Źródłem zobowiązania poręczyciela wekslowego jest umowa, zobowiązanie poręczyciela wekslowego i odpowiadające mu roszczenie powstaje przy tym po uzupełnieniu blankietu przez uprawnioną osobę zgodnie z treścią otrzymanego upoważnienia. W świetle przedstawionych dowodów nie budzi zaś wątpliwości, że taka właśnie sytuacja miała miejsce w niniejszej sprawie.

Reasumując Sąd Rejonowy stwierdził, że pozwana I. D. nie zgłosiła żadnych merytorycznie zasadnych zarzutów przeciwko żądaniu pozwu, w tym w szczególności nie zakwestionowała faktu podpisania weksla jak i odpowiedzialności wystawcy weksla, za którego zobowiązania poręczyła. Przeciwnie wprost wskazała, że M. G. jest dłużnikiem powódki i nie zakwestionowała roszczenia pozwu co do wysokości, w tym zakresie wręcz nawet oświadczyła, że nie zgłasza w tym względzie żadnych zastrzeżeń, gdyż zobowiązanie M. G. względem powódki w wysokości objętej powództwem w tej sprawie jest możliwe. A skoro tak, to uznać trzeba, że po stronie pozwanej, jako poręczyciela wekslowego, istnieje zobowiązanie wekslowe do zapłaty kwoty, na którą wypełniono weksel. Pozwana odpowiada na podstawie art. 32 przywołanej powyżej ustawy prawo wekslowe. Z powyżej wskazanych powodów Sąd Rejonowy, na podstawie art. 496 k.p.c., nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym w dniu 26 czerwca 2013 roku wydany względem pozwanej I. D. utrzymał w całości w mocy.

Apelację od powyższego wyroku wniosła pozwana, zaskarżając go w całości. Rozstrzygnięciu Sądu Rejonowego skarżąca zarzuciła:

1.  naruszenie prawa materialnego, tj.:

a) art. 65 § 2 k.c. poprzez jego niezastosowanie i w konsekwencji błędne przyjęcie, iż zapis § 29 ust. 3 (...) S.A. odnosił się jedynie do zabezpieczeń ustanowionych w związku z umową agencyjną, jaką pozwaną łączyła z powódką,
a nie do wszelkich roszczeń powódki względem pozwanej, w tym z tytułu poręczenia zobowiązania agenta powódki M. G., względem powódki;

b) art. 32 i art. 47 ustawy z dnia 28 kwietna 1936 r. Prawo wekslowe w związku
z art. 65 § 2 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie polegające na przyjęciu że pozwana poręczyła wekslowo za M. G. podczas gdy z ustaleń wynika, iż po upływie 1 roku jej wszelkie zobowiązania pozwanej wobec powódki wygasły;

2. naruszenie przepisów postępowania, tj.

a) art. 233 § 1 k.p.c. poprzez nieprawidłową ocenę zebranego w postępowaniu materiału dowodowego i swobodne uznanie, iż pozwana miała świadomość, iż poręcza weksel M. G. oraz z jakiego tytułu i jakie są warunki jego wypełnienia przedstawione w deklaracji wekslowej oraz iż twierdzenia pozwanej
w tym zakresie są „gołosłowne".

W kontekście powyższych zarzutów skarżąca wniosła o zmianę wyroku w całości poprzez uchylenie nakazu zapłaty Sądu Rejonowego dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi wydany w postępowaniu nakazowym w dniu 25 czerwca 2013 r., sygn. akt: II Nc 183/13 i oddalenie powództwa w całości.

W odpowiedzi na apelację pozwanej strona powodowa wniosła o jej oddalenie
i zasądzenie na jej rzecz od pozwanej kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja, jako bezzasadna, podlegała oddaleniu w całości.

Zaskarżone rozstrzygnięcie zostało wydane w wyniku prawidłowo ustalonego stanu faktycznego, które to ustalenia Sąd Okręgowy w pełni podziela i przyjmuje za własne.

Przystępując do oceny zasadności apelacji na wstępie koniecznym jest odniesienie się do sformułowanych w niej zarzutów o naruszenia przepisów postępowania, gdyż wnioski w tym zakresie z istoty swej determinują rozważania co do pozostałych zarzutów apelacyjnych, bowiem jedynie nieobarczone błędem ustalenia faktyczne, będące wynikiem należycie przeprowadzonego postępowania mogą być podstawą oceny prawidłowości kwestionowanego rozstrzygnięcia w kontekście twierdzeń o naruszeniu przepisów prawa materialnego.

Wbrew zarzutom apelacji Sąd Odwoławczy nie dopatrzył się naruszenia przez Sąd I instancji treści art. 233 § 1 k.p.c. W myśl powołanego wyżej przepisu ustawy Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Ocena dowodów polega na ich zbadaniu i podjęciu decyzji, czy została wykazana prawdziwość faktów, z których strony wywodzą skutki prawne. Celem Sądu jest tu dokonanie określonych ustaleń faktycznych, pozytywnych bądź negatywnych i ostateczne ustalenie stanu faktycznego stanowiącego podstawę rozstrzygnięcia. Ocena wiarygodności mocy dowodów przeprowadzonych w danej sprawie wyraża istotę sądzenia w części obejmującej ustalenie faktów, ponieważ obejmuje rozstrzygnięcie o przeciwnych twierdzeniach stron, na podstawie własnego przekonania sędziego powziętego w wyniku bezpośredniego zetknięcia ze świadkami, stronami, dokumentami i innymi środkami dowodowymi. Powinna odpowiadać regułom logicznego rozumowania wyrażającym formalne schematy powiązań między podstawami wnioskowania i wnioskami oraz uwzględniać zasady doświadczenia życiowego wyznaczające granice dopuszczalnych wniosków i stopień prawdopodobieństwa ich występowania w danej sytuacji. Jeżeli z określonego materiału dowodowego Sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i musi się ostać choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami, lub gdy wnioskowanie Sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych to przeprowadzona przez Sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona.

Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd przepisu art. 233 § 1 k.p.c. wymaga więc określenia, jakich to konkretnie uchybień dopuścił się Sąd orzekający, naruszając tym samym zasady logicznego rozumowania bądź wskazania doświadczenia życiowego w toku wyprowadzania wniosków w oparciu o przeprowadzone dowody. Formułujący taki zarzut powinien zatem określić, jaki konkretnie dowód i z naruszeniem, jakich dokładnie wskazanych kryteriów sąd ocenił niewłaściwie. Nie może to być natomiast zarzut wynikający z samego niezadowolenia strony z treści orzeczenia, przy jednoczesnym braku argumentacji jurydycznej.

W kontekście powyższych uwag Sąd Okręgowy stwierdza, że
w okolicznościach rozpoznawanej sprawy Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w oparciu o wnikliwą analizę całego zgromadzonego w toku postępowania rozpoznawczego materiału dowodowego, tj. dokumentów oraz zeznań pozwanej i nie naruszył przy tym dyspozycji art. 233 § 1 k.p.c. Przeprowadzona przez tenże Sąd ocena zgromadzonego materiału dowodowego – wbrew twierdzeniom skarżącej - jest wszechstronna, logiczna, zgodna z zasadami doświadczenia życiowego i nie wykracza poza granice swobodnej oceny dowodów, zaś podniesione w tym zakresie zarzuty w istocie stanowią jedynie niczym nieuzasadnioną polemikę skarżącego z prawidłowymi ustaleniami Sądu I instancji i zmierzają w istocie wyłącznie do zbudowania na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w przedmiotowej sprawie alternatywnego w stosunku do ustalonego przez Sąd Rejonowy, korzystnego dla skarżącej, stanu faktycznego.

W szczególności prawidłowo Sąd Rejonowy pozytywnie ocenił moc dowodową dowodu z dokumentu w postaci kopii weksla (k. 68) oraz deklaracji wekslowej (k. 169), jak również kopii dokumentów rozliczeniowych przedstawiających wysokość należności stanowiących sumę wekslową. Skarżąca bowiem w swoich zeznaniach wprost potwierdziła zarówno autentyczność swojego podpisu na wekslu i deklaracji wekslowej, jak i oświadczyła, że nie kwestionuje zobowiązania w zakresie wysokości.

Całkowicie trafna jest również negatywna ocena (jako gołosłownych, nie popartych żadnymi dowodami), zeznań apelującej w części obejmującej jej twierdzenia przyczynach, z powodu których nie pamięta podpisania weksla oraz (jako stojących w sprzeczności z dokumentami) jej twierdzenia o braku świadomości za co poręczyła. Powyższej oceny nie mogą zmienić argumenty powołane w apelacji w uzasadnieniu zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., stanowiące niemal dosłowne powtórzenie argumentacji podniesionej przez skarżącą w zarzutach od nakazu zapłaty.

Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy dokonał również rozkładu pomiędzy stronami ciężaru dowodu okoliczności mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia, obciążając stronę powodową powinnością wykazania, że pozwana udzieliła poręczenia wekslowego oraz że weksel został wypełniony zgodnie z deklaracją wekslową, natomiast stronę pozwaną powinnością udowodnienia okoliczności przeciwnych. Zgodnie bowiem z wyrażoną w art. 6 k.c. zasadą ciężaru dowodowego w procesie cywilnym ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Po dokonaniu wszechstronnej analizy zgromadzonego w toku postępowania materiału dowodowego Sąd Okręgowy w pełni podziela ocenę Sądu I instancji, że w przedmiotowej sprawie strona powodowa, w przeciwieństwie do skarżącej, podołała spoczywającemu na niej ciężarowi dowodu.

Odnosząc się z kolei do podniesionych w apelacji zarzutów naruszenia przez Sąd I instancji prawa materialnego Sąd Okręgowy wskazuje, że podziela ocenę prawną dochodzonego pozwem roszczenia dokonaną przez ten Sąd, zarówno co do przyjętej podstawy prawnej oceny jego zasadności, jak i ostatecznych wyników tej oceny.

Całkowicie chybiony jest podniesiony w apelacji zarzut naruszenia art. 65 § 2 k.c. poprzez jego niezastosowanie i w konsekwencji błędne przyjęcie, iż zapis § 29 ust. 3 (...) S.A. odnosił się jedynie do zabezpieczeń ustanowionych w związku z umową agencyjną, jaka łączyła pozwaną z powódką,
a nie do wszelkich roszczeń powódki względem pozwanej, w tym z tytułu poręczenia zobowiązania agenta powódki M. G., względem powódki. Odpowiedzialność pozwanej jako poręczyciela wekslowego ma swoją podstawę (causa) w umowie agencyjnej nr 448/07 zawartej w dniu 14 marca 2007 r. pomiędzy powódką i M. G.. Poręczenie wekslowe pozwanej stanowi zabezpieczenie roszczeń powódki wynikających z tej właśnie umowy agencyjnej. W związku z tym nie mogą mieć do tego stosunku cywilnoprawnego zastosowania postanowienia odnoszące się do całkiem odrębnego (wynikającego z umowy agencyjnej nr 308/02 z dnia 29 listopada 2002 r.) stosunku cywilnoprawnego istniejącego uprzednio pomiędzy powódką a pozwaną, a właśnie tego drugiego stosunku prawnego dotyczy treść przywołanego przez skarżącą w toku postępowania pisma powódki z dnia 26 stycznia 2011 r. (k. 164 – 165).

Niezasadny jest również zarzut naruszenia art. 32 i art. 47 ustawy z dnia 28 kwietna 1936 r. Prawo wekslowe w związku z art. 65 § 2 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie polegające na przyjęciu że pozwana poręczyła wekslowo za M. G.. Jak wcześniej wspomniano w toku postępowania rozpoznawczego Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił, że skarżąca udzieliła prawnie skutecznego poręczenia wekslowego weksla własnego in blanco wystawionego przez M. G. na zabezpieczenie roszczeń strony powodowej wynikającej z umowy agencyjnej nr 448/07 zawartej w dniu 14 marca 2007 r. pomiędzy powódką i M. G.. Potwierdza to wprost treść deklaracji wekslowej z dnia 5 września 2008 r. W związku z brakiem rozliczenia się przez M. G. wobec strony powodowej z zobowiązań wynikających z ww. umowy agencyjnej nie mogło znaleźć zastosowania postanowienie § 29 ust. 3 (...) S.A., stanowiących załącznik do tej umowy przewidujące zwolnienie przez powódkę ustanowionych na zabezpieczenie tej umowy zabezpieczeń finansowych. W tym miejscu wskazać należy, że w § 29 ust. 3 (...) S.A. stanowiącym załącznik do umowy agencyjnej zawartej przez powódkę z M. G. przewidziany jest termin 36 miesięcy, a nie termin 12 miesięcy, jak w przypadku umowy agencyjnej zawartej ze skarżącą.

Niezależnie od powyższego wskazać należy, że odpowiedzialność pozwanej oceniać należy wyłącznie w oparciu o przepisy prawa wekslowego. W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego, przede wszystkim deklaracji wekslowej, pozwana ta odpowiadała wyłącznie na podstawie poręczenia wekslowego. Jak wskazał już Sąd Rejonowy, poręczenie wekslowe polega na przyjęciu odpowiedzialności, za dług osoby podpisanej na wekslu. Odpowiedzialność takiego poręczyciela tylko formalnie opiera się na zobowiązaniu dłużnika głównego i pod tym względem różni się zasadniczo od odpowiedzialności ponoszonej na podstawie przepisów prawa cywilnego. Poza wyjątkiem formalnej nieważności weksla, nie jest ona bowiem uzależniona od tego, czy z materialnego punktu widzenia istniało ważne zobowiązanie wekslowe dłużnika głównego. Dlatego w doktrynie podkreśla się, że w art. 32 prawa wekslowego znajduje wyraz jedynie akcesoryjność formalna. Z tego względu zobowiązanie poręczyciela wekslowego ma w istocie charakter samodzielny (samoistny) co przejawia się w tym, że odpowiada on według treści weksla.

Poręczenie wekslowe, jak było w omawianym wypadku, może zostać udzielone na wekslu niezupełnym. Awalista podpisując weksel in blanco w zamiarze udzielenia poręczenia wekslowego, zaciąga skuteczne zobowiązanie, jeżeli dokument ten zostanie uzupełniony w sposób pozwalający uznać go za spełniający wymagania formalne, jakim powinien odpowiadać weksel. Zobowiązanie poręczyciela wekslowego ma charakter również abstrakcyjny, a zatem niezależny od umowy łączącej go z osobą, za którą poręcza i od stosunku kauzalnego łączącego go z uprawnionym na podstawie weksla. Poręczenie wekslowe może być udzielone, chociaż pomiędzy poręczycielem, a wierzycielem wekslowym nie zachodzi stosunek z zakresu prawa cywilnego. Jest ono także nieodwołalne, bezwarunkowe i nie może być ograniczone terminem.

Reasumując Sąd Okręgowy uznał, że Sąd Rejonowy do ustalonego stanu faktycznego prawidłowo zastosował przepisy prawa materialnego, stwierdzając zasadnie, że po stronie pozwanej, jako poręczyciela wekslowego, istnieje zobowiązanie wekslowe do zapłaty kwoty, na którą wypełniono weksel.

Mając na uwadze, że apelacja nie zawierała uzasadnionych zarzutów mogących podważyć stanowisko Sądu Rejonowego oraz, że w postępowaniu apelacyjnym nie ujawniono okoliczności, które Sąd Okręgowy winien wziąć pod uwagę z urzędu, apelacja podlegała oddaleniu jako bezzasadna w oparciu o art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd orzekł zgodnie z wyrażoną
w art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. zasadą odpowiedzialności za wynik sporu zasądzając od pozwanej I. D. na rzecz Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 1.800 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym. Na kwotę tę złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego powódki w postępowaniu odwoławczym, ustalone w oparciu o § 13 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 6 i § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U.2013.461 – j.t.) w zw. z § 21-23 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800).

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Sabina Szwed
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Łodzi
Data wytworzenia informacji: