Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 29 czerwca 2021 roku, wydanym w sprawie
z powództwa M. S. przeciwko B. (...) Niestandaryzowanemu Sekurytyzacyjnemu Funduszowi Inwestycyjnemu Zamkniętemu w G.
o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności, Sąd Rejonowy
w P. oddalił powództwo (pkt 1), obciążył powódkę obowiązkiem zwrotu pozwanemu kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 1 817 zł (pkt 2) i orzekł o kosztach pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu (pkt 3).

Apelację od opisanego orzeczenia złożyła powódka, zarzucając je
w zakresie rozstrzygnięć z punktów 1. i 2. Skarżąca zarzuciła naruszenie: art. 233 § 1 k.p.c. przez bezzasadne oddalenie wniosków dowodowych oraz uznanie za niewiarygodne zeznań powódki, która twierdziła, że zadłużenie wobec pozwanego zostało w całości spłacone; art. 843 § 3 k.p.c. w zw. z art.
6 k.c. i art. 232 k.p.c. przez ich błędną wykładnię, która pomijała okoliczność, że powódka nie podniosła w pozwie odpowiednich zarzutów, gdyż nie korzystała
z pomocy profesjonalnego pełnomocnika; art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 4 rozporządzenia w sprawie opłat za czynności adwokackie przez błędne zastosowanie związane z zasądzeniem zwrotu kosztów pełnomocnika procesowego, który nie brał udziału w rozprawach. Na tych podstawach skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku przez uwzględnienie powództwa w całości, ewentualnie o jego uchylenie z przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania w I instancji. Wniosła także o przyznanie pełnomocnikowi zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu w instancji odwoławczej, a na wypadek oddalenia apelacji
o zastosowanie art. 102 k.p.c.

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji i obciążenie powódki kosztami postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna.

Podstawa faktyczna orzeczenia została prawidłowo ustalona przez Sąd Rejonowy. Z tego względu Sąd odwoławczy przyjmuje stan faktyczny ustalony w I instancji za własny.

Za nietrafny należało uznać zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie niewłaściwej oceny zgromadzonego materiału dowodowego. Zgodnie z treścią przepisu sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Takiej oceny dokonał Sąd I instancji. Nie jest przy tym prawdą, że Sąd ten za niewiarygodne uznał zeznania powódki, że dokonywała wpłat na rzecz pierwotnego wierzyciela. Istota stanowiska Sądu I instancji sprowadza się do uznania, że wpłaty dokonane przed powstaniem tytułu egzekucyjnego nie mogą być brane pod uwagę w postępowaniu wszczętym na podstawie art. 840 k.p.c. Trudno także mówić o naruszeniu art. 233 § 1 k.p.c. przez oddalenie wniosków dowodowych (czy raczej pominięcie wnioskowanych dowodów). Oczywiście pominięcie dowodów może prowadzić do błędów w ustaleniu podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, ale takiego zarzutu apelacja nie zawiera. Natomiast wnioskami dowodowymi skarżącej Sąd odwoławczy nie zajmował się, gdyż nie zostały one ponowione w apelacji (patrz: postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 16 marca 2021 r., IV CSK 409/20, L.).

Formułując zarzuty apelacji skarżąca nie wzięła pod uwagę okoliczności, że podważa tytuł egzekucyjny będący orzeczeniem sądu. W niniejszym postępowaniu, zgodnie z art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c., nie ma możliwości sprawdzenia prawidłowości zasądzenia świadczenia. W sprawie
o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności nie bada się zasadności uwzględnienia roszczenia objętego tytułem wykonawczym, będącym orzeczeniem sądu. Zarzut spełnienia świadczenia przed powstaniem tytułu egzekucyjnego skarżąca podnosić mogła wyłącznie w toku procesu, który zakończył się wydaniem nakazu zapłaty. Celem powództwa przeciwegzekucyjnego nie jest ponowne merytoryczne rozpoznanie sprawy zakończonej prawomocnym orzeczeniem. Nie stanowi ono nadzwyczajnego środka prawnego. W związku z tym, na podstawie przepisu art. 840 k.p.c., nie jest dopuszczalna merytoryczna zmiana uprzednio wydanego prawomocnego orzeczenia (tak, słusznie Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 grudnia 1972 r.,
II PR 372/72, OSPiKA 1973, Nr 11, poz. 222).

Nie można także nie podkreślić, że skarżąca nie mogła oczekiwać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w zakresie kwot wcześniej wyegzekwowanych w postępowaniach egzekucyjnych. W sytuacji skutecznego wyegzekwowania części roszczenia objętego tytułem wykonawczym, jak choćby w zakresie kwot pobranych w sprawie Km 4/17 (k. 52), odpada podstawa powództwa opozycyjnego z art. 840 k.p.c. Powództwo to ma bowiem na celu uniemożliwienie przeprowadzenie potencjalnej egzekucji komorniczej.
Z tego względu, jeżeli zobowiązanie w wyniku egzekucji zostało zrealizowane w części, wykonalność tytułu wykonawczego wygasa w odpowiadającym mu zakresie i powoduje, że powództwo opozycyjne jest w tej części niezasadne (por. wyroki Sądu Najwyższego z: 17 listopada 1988 r., I CR 255/88, L.;
14 maja 2010 r., II CSK 592/09, L.; 30 maja 2014 r., II CSK 679/13, L. i 12 lutego 2015 r., IV CSK 272/14, L.).

Nie ma racji skarżąca, że doszło do naruszenia art. 843 § 3 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. Okoliczność, że powódka nie korzystała z pomocy profesjonalnego pełnomocnika nie znosi skutku w postaci prekluzji dowodowej. Tylko na marginesie rozważań można dodać, że trudno dociec znaczenia okoliczności, że przed powstaniem kwestionowanego tytułu wykonawczego był wydany bankowy tytuł egzekucyjny, który dotyczył tego samego roszczenia. Nie ma wątpliwości, że nabywca wierzytelności, który nie jest bankiem, nie mógł korzystać z bankowego tytułu egzekucyjnego i musiał wystąpić o wydanie sądowego tytułu wykonawczego. Ewentualne uprzednie spełnienie całości czy części świadczenia objętego bankowym tytułem egzekucyjnym musiało zostać udowodnione w postępowaniu, które zakończyło się wydaniem nakazu zapłaty (klasyczny zarzut spełnienia świadczenia). Oczywiście mogło się zdarzyć, że
z uwagi na to, iż bankowy tytuł egzekucyjny nie przerwał biegu przedawnienia roszczenia, które wskutek cesji przypadło pozwanemu, nakaz zapłaty obejmował roszczenie przedawnione. Podobnie przedawnić mogły się odsetki za okres po powstaniu sądowego tytułu wykonawczego, ale zbadanie tych okoliczności (a więc także skutków umorzenia postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela) wymagało podniesienia stosownego zarzutu, którego
w niniejszej sprawie nie zgłoszono. Art. 117 § 2 ¹ k.c. nie daje podstawy do działania przez sąd z urzędu w postępowaniu o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności.

Nie można zgodzić się ze skarżącą, że doszło do naruszenia art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800). Opłaty za czynności adwokackie nie są warunkowane udziałem w rozprawach. Nie ma wątpliwości, że pozwany korzystał w procesie z usług prawidłowo ustanowionego pełnomocnika, który wykonuje zawód adwokata.

Z tych względów apelacja, na podstawie art. 385 k.p.c., podlegała oddaleniu.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono w myśl art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 4 i § 10 ust. pkt 1 cyt. rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r.

Nie było podstaw do zastosowania art. 102 k.p.c., gdyż w sprawie nie zaistniały żadne szczególne okoliczności. Powódka niewątpliwie jest w złej sytuacji majątkowej, ma niskie dochody. Okoliczności te skutkowały zwolnieniem od kosztów sądowych, ale nie wystarczają do odstąpienia od obciążenia skarżącej kosztami procesu, które poniosła strona przeciwna. Skarżąca wywiodła oczywiście bezzasadną apelację w sprawie, która nie była skomplikowana, nie wymagał rozliczeń ani nie zależała od sędziowskiego uznania. Nie można więc mówić o istnieniu po stronie skarżącej usprawiedliwionego okolicznościami subiektywnego przekonania o słuszności stanowiska.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skarżącej z urzędu orzeczono na podstawie § 8 pkt 4 w zw. z § 16 ust. 1 pkt 1 i § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r.
w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 18).