Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 11 października 2017 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi:

1. zasądził od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz P. C. kwotę 4.720,39 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 11 sierpnia 2015 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 3.119 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 2.417 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego,

2. oddalił powództwo w pozostałym zakresie,

3. zasądził od (...) SA w W. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi kwotę 405,84 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Uzasadniając opisane rozstrzygnięcie Sąd Rejonowy ustalił, że: w dniu 30 czerwca 2015 r. pojazd należący do L. P. marki B. o nr rej. (...) uległ uszkodzeniu wskutek kolizji drogowej.

W dniu 15 lipca 2015 r. poszkodowana L. P. zleciła (...) S.A. przeprowadzenie postępowania likwidacyjnego celem usunięcia szkody w swoim w pojeździe w ramach tzw. Bezpośredniej Likwidacji S.. Pozwany nieodpłatnie zobowiązał się do ustalenia i wypłacenia świadczenia pieniężnego równego odszkodowaniu w rozmiarze oraz wysokości wynikającej z umowy OC posiadacza pojazdu – sprawcy szkody. Jednocześnie strony zawarły umowę przelewu wierzytelności o odszkodowanie od ubezpieczyciela sprawcy z tytułu przedmiotowej szkody. Sprawca kolizji posiadał ubezpieczenie OC w Towarzystwie (...). W dniu 15 lutego 2016 r. powód nabył wierzytelność o naprawienie przedmiotowej szkody od poszkodowanej w stosunku do pozwanego na podstawie umowy cesji. W wyniku przeprowadzonego postępowania likwidacyjnego pozwany wypłacił poszkodowanej kwotę 3.055,51 zł brutto. Pojazd poszkodowanej brał wcześniej udział w co najmniej jednym zdarzeniu komunikacyjnym. Uszkodzony pojazd posiadał ślady korozji oraz przebarwienia.

W przedmiotowej kolizji w pojeździe L. P. uszkodzeniu uległy: nakładka zderzaka przedniego, listwa ochronna zderzaka lewa, nakładka dolna zderzaka przedniego, reflektor przedni lewy, reflektor p-mgielny lewy, błotnik przedni lewy, osłona wnęki koła przedniego, szkło lusterka zewnętrznego lewego, tarcza koła przedniego lewego. Koszt naprawy uszkodzonych elementów samochodu przy stawce za 1 roboczogodzinę w wysokości 100,00 zł, będącej średnią stawką stosowaną przez nieautoryzowane warsztaty naprawcze w rozpatrywanym okresie czasu wynosił przy zastosowaniu części nowych, oryginalnych z logo producenta pojazdu 8.526,63 zł, w tym koszt części zamiennych wynosił 4.512,89 zł, z czego koszt reflektora przeciwmgielnego lewego wynosił 468,37 zł, szkło lusterka 349,13 zł, przy zastosowaniu części zamiennych o porównywalnej jakości Q – 6.861,20 zł, w tym w tym koszt części zamiennych wynosił 3.158,88 zł, z czego koszt reflektora przeciwmgielnego lewego wynosił 110 zł, szkło lusterka 109,12 zł.

W zakresie oceny materiału dowodowego Sąd Rejonowy wskazał, że oparł się na opinii biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej w zakresie stawki za roboczogodzinę oraz możliwości naprawy pojazdu z wykorzystaniem części oryginalnych O, części zastępczych (...) oraz części alternatywnych P. Biegły wskazał możliwość użycia części oznaczonych jako (...), które dają gwarancję przywrócenia pojazdu do stanu technicznie właściwego, a także jakie uszkodzenia pozostają bez związku ze zdarzeniem. Wykonanie wyceny z uwzględnieniem części kategorii P byłoby uzasadnione jedynie wówczas, gdyby zostało wykazane, że wykorzystanie części oryginalnych O prowadziłoby do podniesienia wartości rynkowej pojazdu. Biegły przedstawił poszczególne warianty wyceny uwzględniające częściowo uwagi i zastrzeżenia stron. Opinię biegłego Sąd Rejonowy ocenił jako rzetelną, fachową i stanowczą w zakresie przedstawionych wniosków.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy uznał powództwo za uzasadnione w przeważającej części. Szkoda miała charakter częściowy, a wycena kosztów naprawy dokonana pierwotnie przez (...) S.A. była zaniżona, co wynika chociażby z niedoszacowania kosztów robocizny i bezzasadnego obniżenia wartości prac lakierniczych. Zgodnie z treścią opinii biegłego, przeciętny uzasadniony koszt naprawy pojazdu wynosił 8.526,63 zł przy wykorzystaniu części oryginalnych z logo producenta, natomiast przy użyciu innych części niż zaopatrzone w logo producenta pojazdu koszt naprawy wynosił 6.861,20 zł.

Sąd Rejonowy ocenił, że najbardziej adekwatnym wariantem wyceny jest wariant przyjęty w pierwotnej opinii biegłego. Samochód poszkodowanej nie był nowy i nosił ślady wcześniejszego zdarzenia, miał skorodowany błotnik przedni lewy i uszkodzenia szkła lusterka – niemniej jednak chcąc doprowadzić auto do stanu technicznie właściwego, koniecznym było zastąpienie części uszkodzonej nową, bo stopień ich uszkodzenia do wymiany je kwalifikował, natomiast żaden sprzedawca nie obniży ceny oferowanych wyrobów – nie ma zatem możliwości by uwzględnić kwestie amortyzacyjne. Jak wskazał biegły w swojej opinii, na skutek niezastosowania potrąceń amortyzacyjnych poszkodowany nie wzbogacił się na procesie odbudowy samochodu. Poza elementami, które istotnie przed powstaniem szkody były w stanie odbiegającym od właściwego, wszystkie pozostałe części zastąpiły takie, które nie były porysowane, odkształcone lub skorodowane. Nie nastąpiło zatem poprawienie stanu auta, a jedynie przywrócenie mu stanu, jaki był przed szkodą.

Powodowi przysługuje zatem prawo domagania się naprawy pojazdu według cen części nowych oryginalnych, tym bardziej, że brak jest dowodu, że uszkodzone w trakcie przedmiotowej kolizji części nie były oryginalne, ani też by były na tyle zużyte, że nie mogły dalej sprawnie funkcjonować.

Sąd Rejonowy uznał, że należne powodowi odszkodowanie winno obejmować cenę części oryginalnych, pomniejszoną o wypłaconą już w ramach bezpośredniej likwidacji szkody kwotę 3.055,51 zł. Ponieważ w kalkulacji uwzględnione zostały dwa zamienniki – w odniesieniu do reflektora przeciwmgielnego lewego i szkła lusterka zewnętrznego, w tym zakresie wyliczenia biegłego wymagały korekty, co szczegółowo wskazał Sąd I instancji. Uzasadniony ekonomicznie koszt naprawy wynosił 7.775,90 zł i obejmował koszy części zamiennych (3.902,54 zł), koszty robocizny, lakierowania i dodatkowe koszty (525,01 zł, 41,67 zł + 1.852,65 zł ) – łącznie netto 6.321,87 zł + 23% VAT (1.454,03 zł). Po pomniejszeniu powyższej kwoty 7.775,90 zł o świadczenie już wypłacone (3.055,51 zł) do zapłaty pozostała kwota 4.720,39 zł, która w całości została zasądzona na rzecz powoda. Żądanie kwoty przewyższającej ustaloną należność podlegało oddaleniu.

O odsetkach sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 455 k.c. i art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 zd. 2 k.p.c. Na koszty procesu po stronie powoda złożyły się: opłata od pozwu – 252 zł, koszty zastępstwa procesowego – 2.417 zł i wykorzystana zaliczka na poczet wynagrodzenia biegłego – 450 zł. Roszczenie nie zostało uwzględnione jedynie w niewielkim zakresie, powód wygrał bowiem proces w 94%.

W oparciu o art. 113 ust. 1 u.k.s.c. w zw. z art. 100 zd.2 k.p.c. Sąd zasądził od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 405,84 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

W apelacji od powyższego rozstrzygnięcia, pozwany zaskarżając powyższy wyrok w części, to jest co do pkt. 1 w zakresie uwzględniającym żądanie pozwu ponad kwotę 3.057,18 zł i co do kosztów procesu oraz w pkt 3, zarzucił mu naruszenie:

1.  art. 824 1 § 1 k.c. oraz art. 361 § 2 k.c. poprzez zasądzenie odszkodowania

przewyższającego wysokość zaistniałej szkody,

2.  art. 233 k.p.c. poprzez wadliwą, wybiórczą i dowolną ocenę dowodów,

spowodowaną nieodniesieniem się do opinii biegłego w zakresie możliwości skutecznej naprawy przywracającej pojazd do stanu poprzedniego, przy zastosowaniu również części oryginalnych bez logo producenta pojazdu – części z grupy Q.

W konkluzji skarżący wniósł o zmianę wyroku poprzez oddalenie powództwa w zaskarżonej części oraz rozstrzygnięcie o kosztach procesu w I instancji stosownie do wyniku sporu, a także zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja podlegała oddaleniu jako bezzasadna.

Ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy w zakresie okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia w przedmiocie procesu (art. 227 k.p.c.) nie są obarczone błędem i znajdują oparcie w materiale dowodowym zgromadzonym w toku postępowania. Sąd Okręgowy przyjmuje zatem wskazanie ustalenia za własne, podzielając również ich ocenę jurydyczną, przeprowadzoną w zgodzie z dyrektywami zawartymi w art. 233 § 1 k.p.c.

W świetle powyższego zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. sformułowany w apelacji należy uznać za chybiony, tym bardziej, że ocena opinii biegłego została dokonana przez Sąd I instancji w sposób wyczerpujący, zaś zagadnienie wysokości uzasadnionych kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu, które przedkłada się na wysokość odszkodowania należnego powodowi, dotyczy nie tylko sfery zastosowania przepisów prawa procesowego i poczynionych ustaleń faktycznych oraz ich oceny, a przede wszystkim odnosi się do zastosowania przepisów prawa materialnego.

Biegły sądowy wyliczając koszty naprawy przedstawił różne sposoby ich wyliczenia, zaś Sądowi rozpoznającemu sprawę pozostawiony był wybór wariantu naprawienia szkody zgodnie z obowiązującymi zasadami kompensacji uszczerbku. Sąd Rejonowy wyraźnie stwierdził, za biegłym, że naprawienie samochodu poszkodowanej możliwe było także przy użyciu części (...), zwłaszcza, że pojazd ten nie był nowy i nosił ślady wcześniejszego zdarzenia, miał skorodowany błotnik przedni lewy i uszkodzenia szkła lusterka – niemniej jednak chcąc doprowadzić auto do stanu technicznie właściwego, koniecznym było zastąpienie części uszkodzonych nowymi zlogo, bo stopień ich uszkodzenia do wymiany je kwalifikował, natomiast żaden sprzedawca nie obniży ceny oferowanych wyrobów – nie ma zatem możliwości by uwzględnić kwestie amortyzacyjne.

Naprawienie szkody uszkodzonego pojazdu opiera się przede wszystkim na zapłaceniu kwoty koniecznej do przywrócenia samochodu do stanu poprzedniego. Zauważyć należy, że gdy przypisuje się zobowiązanemu powinność świadczenia umożliwiającego wyremontowanie samochodu, czyni się to z zastrzeżeniem, że chodzi o koszty celowe, ekonomicznie uzasadnione. Poszkodowanemu należy zwrócić wszelkie celowe, ekonomicznie uzasadnione wydatki (por. wyrok z dnia 20 października 1972 r., II CR 425/72, OSNCP 1973, nr 6, poz. 111, uchwała SN z dnia 13.06.2003 r. sygn. akt III CZP 32/03, OSN 2004, nr 4, poz. 51).

Wskazać jednak należy, wobec braku dowodu przeciwnego, który winien przeprowadzić pozwany, że uszkodzony pojazd został zbudowany i zmontowany w fabryce z oryginalnych części zamiennych, a zatem przywrócenie do stanu sprzed kolizji winno odbyć się przy użyciu takich części, co odpowiada zasadzie pełnej restytucji (pełnego odszkodowania). Ubezpieczyciel w ramach umowy o odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu, powinien ustalić odszkodowanie w kwocie, która zapewnia przywrócenie pojazdu do stanu sprzed zdarzenia wyrządzającego szkodę jako całości. Przywrócenie do takiego stanu oznacza, że pojazd ma być sprawny technicznie i zapewnić poszkodowanemu komfort jazdy w takim stopniu jak przed zdarzeniem.

Stanowisko powyższe potwierdza najnowsze orzecznictwo sądowe, które Sąd Okręgowy w pełni podziela. Zgodnie z zapatrywaniami wyrażonymi przez Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 12 kwietnia 2012 r., III CZP 80/11 (legalis), zakład ubezpieczeń zobowiązany jest na żądanie poszkodowanego do wypłaty, w ramach odpowiedzialności z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego, odszkodowania obejmującego celowe i ekonomicznie uzasadnione koszty nowych części i materiałów służących do naprawy uszkodzonego pojazdu. Tylko jeżeli ubezpieczyciel wykaże, że prowadzi to do wzrostu wartości pojazdu, odszkodowanie może ulec obniżeniu o kwotę odpowiadającą temu wzrostowi. Ciężar dowodu w tym zakresie spoczywa na zakładzie ubezpieczeń to jest w niniejszej sprawie pozwanym, który dowodu takiego nie przeprowadził.

Zastąpienie części starych nowymi, jeżeli ich użycie było niezbędne do naprawienia uszkodzonego pojazdu, jest uznawane za celowe i ekonomicznie uzasadnione, nie można bowiem obarczać poszkodowanego obowiązkiem poszukiwania części zamiennych o stopniu zużycia odpowiadającym okresowi eksploatacji części, które uległy uszkodzeniu. Ponadto, poszkodowany ma prawo nabyć części samochodowe, które pochodzą z pewnego źródła i w związku z tym mają gwarantowaną jakość, zapewniającą bezpieczeństwo pojazdu po jego naprawie.

Sąd Najwyższy stwierdził ponadto, że ustalenie odszkodowania z uwzględnieniem cen części nowych, którymi zastąpiono zniszczone części stare, nie prowadzi, co do zasady do bezpodstawnego wzbogacenia poszkodowanego, gdyż pojawienie się w naprawionym samochodzie części nowych z reguły nie powoduje radykalnego wzrostu jego wartości. Co więcej, samochody "powypadkowe" już tylko z tego tytułu tracą na wartości. Zastąpienie części już eksploatowanej nową częścią nie powoduje, że poszkodowany zyskuje, gdyż część po połączeniu jej z pojazdem nie może być oceniana, jako samodzielny przedmiot obrotu, lecz staje się jednym z elementów, które należy brać pod uwagę przy ocenie poniesionej straty. Stratę tę określa się przez porównanie wartości pojazdu przed zdarzeniem wyrządzającym szkodę i po przywróceniu go do stanu poprzedniego.

O tym, że zamontowanie części nowych w miejsce starych prowadzi do bezpodstawnego wzbogacenia poszkodowanego można mówić tylko wtedy, gdyby spowodowało to wzrost wartości pojazdu, jako całości.

W kontekście powyższego wywodu, nie ma racji skarżący, że ceny części zamiennych w uszkodzonym pojeździe poszkodowanej winny być obniżone, skoro uszkodzone w nim elementy były niepełnowartościowe, z uwagi na to, że uszkodzony pojazd w dacie szkody posiadał 10 – letni okres eksploatacji. Ubezpieczyciel nie wykazał, żeby powód bezpodstawnie się wzbogacił w przypadku ustalenia wysokości należnego odszkodowania w oparciu o ceny części oryginalnych oraz dwóch zamienników tj. reflektora przeciwmgielnego lewego i szkła lusterka zewnętrznego. Ponadto nie ma podstaw, aby odrębnie oceniać wartość części samochodu, jeżeli części stare były w chwili wypadku częściowo zużyte, obniżać należne odszkodowanie, tym bardziej, że jak słusznie zauważył biegły sądowy, chcąc doprowadzić uszkodzony pojazd do stanu technicznie właściwego, koniecznym było zastąpienie części uszkodzonych nowymi, bo stopień ich uszkodzenia do wymiany je kwalifikował i było to konieczne do przywrócenia przedmiotowego pojazdu do stanu sprzed szkody. Natomiast żaden sprzedawca nie obniży ceny oferowanych wyrobów, ani też nie występują w obrocie sytuacje, gdy części nowe mają obniżoną wartość, a więc nie ma możliwości uwzględnienia kwestii amortyzacyjnych.

W okolicznościach przedmiotowej sprawy, poza elementami, które istotnie przed powstaniem szkody były w stanie odbiegającym od właściwego, wszystkie pozostałe części zastąpiły takie, które nie były porysowane, odkształcone lub skorodowane. Nie może być zatem mowy o tym, że nastąpiło poprawienie stanu pojazdu marki B. o nr rej. (...), a jedynie przywrócono mu stan, jaki był przed szkodą.

W świetle powyższego zarzut naruszenia art. 824 1 § 1 k.c. oraz art. 361 § 2 k.c. należy uznać za chybiony.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację pozwanego, jako bezzasadną, o czym orzeczono jak w pkt 1 sentencji.

Stosownie do dyspozycji art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda koszty zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym w kwocie 450 zł na podstawie § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 265) w brzmieniu obowiązującym w dacie wszczęcia postępowania apelacyjnego.