Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 19 lipca 2018 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt I C 357/18, z powództwa B. L. przeciwko F. U. (1) o zapłatę Sąd Rejonowy w Skierniewicach Wydział I Cywilny oddalił powództwo.

Swoje rozstrzygnięcie Sąd I instancji oparł na ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych, które przedstawiają się następująco:

W dniu 6 grudnia 2008 roku powód B. L. (sprzedawca) zawarł
z pozwanym F. U. (2) (kupującym) umowę przedwstępną sprzedaży prawa odrębnej własności lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w S., przy ul. (...). Zgodnie z treścią § 20 ust. 2 tej umowy, zarząd nieruchomością wspólną do momentu przeniesienia własności co najmniej 7 lokali sprawować miała firma wskazana przez sprzedawcę. Powód i pozwany zawarli umowę przyrzeczoną, niemniej liczba lokali wyodrębnionych w budynku, w którym znajduje się lokal pozwanego, nie przekracza 7. Zarząd nieruchomością wspólną w okresie objętym żądaniem pozwu sprawował powód. Powód wystawił pozwanemu następujące faktury:

a)  nr (...) na kwotę 178,36 zł płatną w terminie do dnia 5 stycznia 2016 roku, przy czym na objętą tą fakturą należność składały się: 71,06 zł z tytułu opłaty administracyjnej obejmującej koszt dostawy wody, odprowadzania ścieków i odpadów komunalnych, 107,29 zł z tytułu opłaty administracyjnej obejmującej koszt centralnego ogrzewania, ciepłej wody użytkowej, energii elektrycznej oraz Internetu, z tytułu której pozostaje do zapłaty kwota 68,40 zł,

b)  nr (...) na kwotę 181,75 zł płatną w terminie do dnia 5 lutego 2016 roku, przy czym na objętą tą fakturą należność składały się: 42,49 zł z tytułu opłaty administracyjnej obejmującej koszt dostawy wody, odprowadzania ścieków i odpadów komunalnych, 139,26 zł z tytułu opłaty administracyjnej obejmującej koszt centralnego ogrzewania, ciepłej wody użytkowej, energii elektrycznej oraz Internetu, z tytułu której pozostaje do zapłaty kwota 88,27 zł,

c)  nr (...) na kwotę 183 zł, płatną w terminie do dnia 5 marca 2016 roku, przy czym na objętą tą fakturą należność składały się: 64,55 zł z tytułu opłaty administracyjnej obejmującej koszt dostawy wody, odprowadzania ścieków i odpadów komunalnych, 118,45 zł z tytułu opłaty administracyjnej obejmującej koszt centralnego ogrzewania, ciepłej wody użytkowej, energii elektrycznej oraz Internetu, z tytułu której pozostaje do zapłaty kwota 65,89 zł,

d)  nr (...) na kwotę 141,98 zł, płatną w terminie do dnia 5 kwietnia 2016 roku, przy czym na objętą tą fakturą należność składały się: 52,62 zł z tytułu opłaty administracyjnej obejmującej koszt dostawy wody, odprowadzania ścieków i odpadów komunalnych, 89,36 zł z tytułu opłaty administracyjnej obejmującej koszt centralnego ogrzewania, ciepłej wody użytkowej, energii elektrycznej oraz Internetu, z tytułu której pozostaje do zapłaty kwota 63,02 zł,

e)  nr (...) na kwotę 93,61 zł, płatną w terminie do dnia 5 maja 2016 roku, przy czym na objętą tą fakturą należność składały się: 47,78 zł z tytułu opłaty administracyjnej obejmującej koszt dostawy wody, odprowadzania ścieków i odpadów komunalnych, 45,83 zł z tytułu opłaty administracyjnej obejmującej koszt centralnego ogrzewania, ciepłej wody użytkowej, energii elektrycznej oraz Internetu, z tytułu której pozostaje do zapłaty kwota 15,99 zł,

f)  nr (...) na kwotę 201,33 zł, płatną w terminie do dnia 5 października 2016 roku, przy czym na objętą tą fakturą należność składały się: 98,69 zł z tytułu opłaty administracyjnej obejmującej koszt dostawy wody, odprowadzania ścieków i odpadów komunalnych, 102,64 zł z tytułu opłaty administracyjnej obejmującej koszt centralnego ogrzewania, ciepłej wody użytkowej, energii elektrycznej oraz Internetu, z tytułu której pozostaje do zapłaty kwota 102,64 zł,

g)  nr (...) na kwotę 286,81 zł, płatną w terminie do dnia 5 listopada 2016 roku, przy czym na objętą tą fakturą należność składały się: 87,34 zł z tytułu opłaty administracyjnej obejmującej koszt dostawy wody, odprowadzania ścieków i odpadów komunalnych, 96,83 zł z tytułu opłaty administracyjnej obejmującej koszt centralnego ogrzewania, ciepłej wody użytkowej, energii elektrycznej oraz Internetu, 102,64 zł z tytułu usługi transportowej obejmującej koszt transportu rurociągami stanowiącymi własność powoda wody i ścieków pomiędzy siecią miejską a lokalami odbiorców, z tytułu której pozostaje do zapłaty kwota 185,26 zł

h)  nr (...) na kwotę 263,13 zł, płatną w terminie do dnia 5 grudnia 2016 roku, przy czym na objętą tą fakturą należność składały się: 95,23 zł z tytułu opłaty administracyjnej obejmującej koszt dostawy wody, odprowadzania ścieków i odpadów komunalnych, 62,25 zł z tytułu opłaty administracyjnej obejmującej koszt centralnego ogrzewania, ciepłej wody użytkowej, energii elektrycznej oraz Internetu, 102,64 zł z tytułu usługi transportowej obejmującej koszt transportu rurociągami stanowiącymi własność powoda wody i ścieków pomiędzy siecią miejską a lokalami odbiorców, która nie została uregulowana w żadnej części.

Oceniając zgromadzony w sprawie materiał dowodowy Sąd Rejonowy uznał, że zeznania powoda w istocie nie wniosły nic istotnego do sprawy. Nie pozwoliły ustalić, jakie są zasady rozliczeń we Wspólnocie z tytułu kosztów utrzymania nieruchomości wspólnej.

Na podstawie tak poczynionych ustaleń faktycznych Sąd Rejonowy uznał, że powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Powołując się na treść art. 18 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 roku
o własności lokali Sąd pierwszej instancji uznał, że na gruncie przedmiotowej sprawy nie doszło do zawarcia umowy, o której mowa w powołanym przepisie. Wobec treści art. 19 do zarządu nieruchomością wspólną mają zatem odpowiednie zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego i kodeksu postępowania cywilnego o współwłasności. Jak wynika z twierdzeń pozwu, w budynku, w którym znajduje się lokal należący do pozwanego, w okresie objętym żądaniem pozwu, nie doszło do wyodrębnienia większej liczby lokali niż 7. O tym, na jakich warunkach powód winien sprawować zarząd nieruchomością wspólną stanowią zatem przepisy art. 199 k.c. – 202 k.c. oraz art. 208 k.c. Pozwany zakwestionował zasadność obciążenia go kosztami zarządu nieruchomością wspólną w takim zakresie, w jakim uczynił to powód, wskazując, że przedstawione przez powoda rozliczenia nie mogą stanowić skutecznego dowodu w sprawie, mają bowiem wyłącznie walor dokumentu prywatnego. Zgłoszenie tych zarzutów nie spotkało się ze strony powoda z żadną inicjatywą dowodową. W szczególności powód nie przedstawił faktur, z których wynikałoby, po jakiej cenie i w jakiej ilości zakupił np. energię elektryczną czy wodę, które zgodnie z własnym twierdzeniem miał jedynie refakturować, ani dokumentów, z których wynikałoby, że taką stawkę dla rozliczeń ustalił z właścicielami poszczególnych lokali. Sąd Rejonowy podkreślił, że art. 208 k.c. nakłada na osobę sprawującą zarząd rzeczą wspólną obowiązek złożenia rachunku z zarządu - w odpowiednich terminach - na żądanie współwłaściciela niesprawującego zarządu rzeczą wspólną. Zdaniem Sądu Rejonowego rachunek z zarządu zarządca powinien przedstawić najpóźniej w toku procesu, o ile jego żądanie zostaje zakwestionowane co do wysokości. Powód zaś temu obowiązkowi nie sprostał. O rozstrzygnięciu niniejszej sprawy zadecydowała zatem treść art. 6 k.c. Sąd rejonowy argumentował dalej, że w toku niniejszego postępowania to powód powinien wykazać, że jego roszczenie jest usprawiedliwione co do zasady, jak również co do wysokości. Powód poprzestał w tym zakresie wyłącznie na własnych twierdzeniach, nie popartych żadnymi dokumentami pozwalającymi określić prawidłowość przyjętych do rozliczenia stawek.

W ocenie Sądu Rejonowego żadnego uzasadnienia nie znajduje obciążenie pozwanego opłatą za usługę transportową. Sąd podkreślił, że powód twierdzi, iż przysługuje mu prawo własności urządzeń, służących do doprowadzania wody i odprowadzania ścieków, które wybudował w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Pozostaje w tym zakresie w sporze z Zakładem (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S., o czym Sądowi wiadomo z urzędu, ponieważ toczyły się w tej kwestii sprawy przed Sądem. Z treści pisma złożonego do akt niniejszej sprawy (k. 19) wynika, że powód domagał się od Zakładu (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. wynagrodzenia za korzystanie z jego urządzeń, a kiedy żądanie to nie spotkało się z akceptacją ww. przedsiębiorstwa, obowiązkiem zapłaty tego wynagrodzenia obciążył odbiorców wody wprowadzając jako składnik kosztów utrzymania nieruchomości wspólnej „opłatę za usługę transportową”. Zdaniem Sądu meriti działanie takie nie znajduje oparcia w przepisach prawa. Powód nie ma dostępu do ujęcia wody ani do punktu odbioru ścieków, a zatem nie może on świadczyć na rzecz pozwanego usługi dostarczenia wody i odprowadzenia ścieków. Nie ma tym samym prawa obciążania go jakimikolwiek kosztami z tego tytułu.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód, zaskarżając orzeczenie w całości. Zaskarżonemu orzeczeniu apelujący zarzucił naruszenie:

- art. 233 k.p.c. – poprzez sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego materiału dowodowego. polegającą na przyjęciu, że powód (zarządca) nie przedstawił pozwanemu rachunku z zarządu rzeczą wspólną, podczas gdy taki rachunek pozwany otrzymał i otrzymywał comiesięcznie,

- 6 k.c. - poprzez jego niewłaściwe zastosowanie dla stanu faktycznego sprawy
i wiedzy Sądu o nim,

- art.8 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług poprzez jego pominięcie, na skutek czego nie zostało wyjaśnione źródło powstania usługi transportowej
i relacji zobowiązaniowej pomiędzy stronami,

- art. 19a ust. 3 tej ustawy poprzez jej pominięcie, na skutek czego, oddalając powództwa Sąd wbrew temu przepisowi zaprzeczył wykonaniu tej usługi na rzecz pozwanego z końcem roku 2016.

Wobec podniesionych zarzutów skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku
w całości i uwzględnienie powództwa w całości poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 852,60 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, z pozostawieniem temu Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach postępowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna i podlega oddaleniu.

Wyjaśnienia wymaga, że niniejsza sprawa była rozpoznawana w postępowaniu uproszczonym, w związku z czym Sąd Okręgowy na podstawie art. 505 ¹⁰ § 1
i § 2 k.p.c. rozpoznał apelację na posiedzeniu niejawnym w składzie jednego sędziego.

Zaznaczyć należy również, że w postępowaniu uproszczonym zgodnie z art. 505 ⁹ § 1 ¹ k.p.c. apelację można oprzeć tylko na zarzutach naruszenia prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie lub naruszenia przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć wpływ na wynik sprawy. Natomiast stosownie do art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

W ocenie Sądu Okręgowego wyrok Sądu Rejonowego odpowiada prawu i jako taki musi się ostać. Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne poczynione przez Sąd pierwszej instancji ustalenia. Podniesione przez apelującego zarzuty nie zasługiwały na uwzględnienie.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutów naruszenia prawa procesowego, wskazać należy, że zgodnie z art. 233 § 1 k.p.c. sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Zdaniem Sądu Okręgowego, ocena materiału obwodowego przeprowadzona przez Sąd I instancji nie narusza granic swobodnej oceny dowodów, wyznaczonej dyspozycją
art. 233 § 1 k.p.c. Nie jest sprzeczna z zasadami logicznego rozumowania, czy doświadczenia życiowego i mieści się w ramach swobody sądu ( por. też Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 6 listopada 1998 r., sygn. III CKN 4/98, publ. LEX nr 322031). Zarzut obrazy przepisu
art. 233 § 1 k.p.c. nie może polegać jedynie na zaprezentowaniu własnych, korzystnych dla skarżącego ustaleń stanu faktycznego, dokonanych na podstawie własnej, korzystnej dla skarżącego oceny materiału dowodowego (tak też Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 10 stycznia 2002 r., sygn. II CKN 572/99, publ. LEX nr 53136 i w wyroku z dnia 27 września 2002 r., sygn. II CKN 817/00, publ. LEX nr 56906).

W kontekście powyższych uwag należy stwierdzić, że – wbrew twierdzeniom apelującego – w okolicznościach rozpoznawanej sprawy Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w oparciu o cały zgromadzony materiał dowodowy i nie naruszył przy tym dyspozycji art. 233 § 1 k.p.c. Przeprowadzona przez ten Sąd ocena materiału dowodowego jest w całości logiczna i zgodna z zasadami doświadczenia życiowego. Podnoszone w analizowanym zarzucie twierdzenia o otrzymaniu przez pozwanego comiesięcznego rachunku z zarządu są nietrafne. Złożeniu rachunku z zarządu,
o którym mowa w art. 208 k.c. oznacza bowiem przedstawienie sprawozdania rachunkowego wraz z odpowiednimi informacjami, dotyczącego rzeczy wspólnej, a w szczególności dokonanych czynności zarządu, poniesionych wydatków i ciężarów oraz pobranych pożytków i innych przychodów z rzeczy. Sprawozdanie powinno być odpowiednio udokumentowane. Sprawozdaniem z zarządu nie jest zatem comiesięczny rachunek wystawiany pozwanemu. Sam rachunek i faktura nie pozwalają bowiem na zweryfikowanie zasadności i wysokości dochodzonej kwoty. A tym właśnie okolicznościom zaprzeczał pozwany w sprawie niniejszej.

W polskim systemie prawnym, co wynika zarówno z przepisów prawa, jak i z orzecznictwa sądowego ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi określone skutki prawne, o czym stanowi art. 6 k.c. Z powołanego przepisu wynika jedna z naczelnych zasad procesu sądowego polegająca na tym, że dowód wykazania prawdziwości określonego faktu obciąża tego, kto się na dany fakt powołuje dla uzasadnienia dochodzonego przed sądem prawa. Dodatkowo podkreślić należy, iż zgodnie z art. 3 k.p.c. strony obowiązane są dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody (zasada kontradyktoryjności). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Reguła ta znajduje uzasadnienie nawet w przypadku stron występujących w sprawie bez adwokata lub radcy prawnego. Za niedopuszczalne proceduralnie należy przy tym uznać przerzucanie ciężaru dowodu na pozwanego, a tym bardziej na sąd. Mając na uwadze powyższe, to na powodzie jako stronie, która z podnoszonych przez siebie twierdzeń pragnie wywodzić określony skutek prawny w postaci żądania zapłaty kwoty dochodzonej pozwem, spoczywał obowiązek jej wykazania i udowodnienia.

Przepis art. 6 k.c. rozstrzyga o ciężarze dowodu w znaczeniu materialnoprawnym, wskazuje bowiem kogo obciążają skutki niewypełnienia obowiązku udowodnienia istnienia prawa. Do jego naruszenia dochodzi wtedy, gdy sąd orzekający przypisuje obowiązek dowodowy innej stronie, niż ta, która z określonego faktu wywodzi skutki prawne. Okoliczność, czy określony podmiot wywiązał się ze swojego obowiązku udowodnienia faktów, z których wywodzi skutki prawne, nie należy już do materii objętej dyspozycją art. 6 k.c., a stanowisko Sądu w tej materii może być zwalczane wyłącznie za pomocą zarzutów naruszenia właściwych przepisów procesowych. Zarzut naruszenia art. 6 k.c. jest chybiony, bowiem Sąd I instancji nie przypisał obowiązków dowodowych niewłaściwej stronie.

Sąd Rejonowy prawidłowo ocenił rozkład ciężaru dowodu w sprawie. Powód nie udowodnił bowiem roszczenia ani co do zasady ani co do wysokości, nie przedstawiając na tę okoliczność żadnych dokumentów. Powód złożył jedynie sporządzone przez siebie faktury i rozliczenia, które nie pozwalają na ustalenie, jakie są koszty utrzymania nieruchomości wspólnej oraz zasady ich wzajemnych rozliczeń. Pamiętać należy, iż zgodnie
z art. 232 k.p.c., stanowiącym procesowy odpowiednik art. 6 k.c., strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Powód temu obowiązkowi nie sprostał, co czyni jego twierdzenia gołosłownymi.

W kontekście powyższych uwag zupełnie chybiony jest też zarzut naruszenia art. 8
i art. 19 a ust. 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług. Sąd nie zajmował się bowiem kwestią zasadności naliczenie podatku VAT w sytuacji, gdy nie zostało udowodnione przez powoda świadczenie przez niego jakichkolwiek usług na rzecz pozwanego.

Mając na uwadze niezasadność zarzutów apelacyjnych oraz jednocześnie brak ujawnienia okoliczności, które podlegają uwzględnieniu w postępowaniu odwoławczym
z urzędu, apelacja jako bezzasadna podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.