Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy w Pabianicach w dniu 23 czerwca 2022r., w sprawie o sygn. akt I C 406/21 z powództwa W. D. przeciwko pozwanemu (...) S.A. V. (...) w W., o zapłatę:

1.  zasądził od pozwanego (...) S.A. V. (...) w W. na rzecz powoda W. D. kwotę 38 734,32 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia
1 czerwca 2021 r. do dnia zapłaty;

2.  zasądził od pozwanego (...) S.A. V. (...) w W. na rzecz powoda W. D. kwotę 778,55 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia
1 czerwca 2021 r. do dnia zapłaty;

3.  oddalił powództwo w pozostałej części;

4.  zasądził od (...) S.A. V. (...) w W. na rzecz powoda W. D. kwotę 6.198 zł tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

5.  nakazał zwrócić pozwanemu (...) S.A. V. (...) w W. ze środków Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Pabianicach kwotę 216 zł złotych tytułem niewykorzystanej zaliczki na opinię biegłego uiszczonej w dniu 25 sierpnia 2021r.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód, zaskarżając wydane rozstrzygnięcie w części, tj. w zakresie punktu 3., w którym Sąd oddalił powództwo co do roszczenia o zapłatę kwoty 300 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01 czerwca 2021 r. do dnia zapłaty. Skarżący wydanemu orzeczeniu zarzucił naruszenie prawa materialnego w postaci art. 817 § 1 k.c. i art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2022 r., poz. 621 t.j.) w zw. z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 05 sierpnia 2015 r. o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego
i o Rzeczniku Finansowym (Dz. U. z 2022 r., poz. 187 t.j.) przez błędną wykładnię
i uzależnienie zasadności roszczenia o zwrot kosztów prywatnej ekspertyzy od złożenia pozwanemu odwołania od decyzji wydanej w toku likwidacji szkody, podczas gdy złożenie takiej reklamacji to jedynie uprawnienie powoda, a pozwany miał obowiązek likwidacji szkody w pełnym rozmiarze w terminie ustawowym 30 dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku.

Powód na tej podstawie wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 300 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 czerwca 2021 r. do dnia zapłaty tytułem poniesionych przez powoda wydatków związanych z wykonaniem prywatnej kalkulacji kosztów naprawy pojazdu marki M. (...) o nr rej. (...) po wypadku z dnia 11 grudnia 2020 r. oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego za instancję odwoławczą, według norm przepisanych wraz
z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

W odpowiedzi na apelację powoda, pozwany wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z odsetkami.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jako bezzasadna podlega oddaleniu w całości.

Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił stan faktyczny sprawy. Przeprowadzono prawidłowo postępowanie dowodowe, na podstawie którego dokonano istotnych do rozstrzygnięcia sprawy ustaleń. Ustalenia te Sąd Okręgowy w Łodzi uznaje za prawidłowe i przyjmuje za własne.

W ocenie Sądu odwoławczego stanowisko Sądu I instancji co do przydatności prywatnej ekspertyzy zleconej przez powoda dla postępowania zasługuje na aprobatę, ale argumentacja wymaga uzupełnienia. Trzeba wyciągnąć wnioski z faktu, że z racji rodzaju działalności prowadzonej przez powoda, dysponuje on możliwościami, które pozwalają ocenić rozmiar uszkodzeń pojazdu
i kosztów naprawy bez konieczności zlecenia sporządzenia prywatnej ekspertyzy
w tym zakresie. Nie można także pominąć okoliczności, że powód jest powiązany osobowo i kapitałowo ze spółką, która przedmiotową ekspertyzę sporządziła. Dla powoda wydatek na ekspertyzę jest jednocześnie przychodem spółki.

W uchwale siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia z dnia 2 września 2019 r. przyjęto, iż poszkodowanemu oraz cesjonariuszowi roszczeń odszkodowawczych z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej zwrot kosztów tzw. prywatnej opinii (ekspertyzy) rzeczoznawcy, jeżeli jej sporządzenie było niezbędne do efektywnego dochodzenia odszkodowania. Sąd Najwyższy podkreślił, że w razie zlecenia ekspertyzy przez cesjonariusza wierzytelności odszkodowawczej okoliczności miarodajne do ustalenia istnienia związku przyczynowego odnoszą się do cesjonariusza. Roszczenie o zwrot kosztów ekspertyzy stanowi własne roszczenie, które ma oparcie w nabytym roszczeniu i w jego dynamice. Podobnie jak w odniesieniu do poszkodowanego, który zlecił opinię, wymagane jest uwzględnienie z punktu widzenia konieczności i racjonalności poniesionych wydatków, a w szczególności to, czy cesjonariusz prowadzi działalność gospodarczą obejmującą nabywanie
i dochodzenie roszczeń odszkodowawczych. Zwrot kosztów będzie uzasadniony wówczas, gdy opinia służy bezpośrednio dochodzeniu roszczenia o odszkodowanie wcześniej przez poszkodowanego, a następnie przez cesjonariusza, nie jest zaś powiązana wyłącznie z umową cesji, np. w celu oceny ryzyka, jakie wiąże się
z nabywaną wierzytelnością (uchwała Sądu Najwyższego siedmiu sędziów z dnia 2 września 2019 roku, III CZP 99/18, L.). Z kolei w uzasadnieniu uchwały składu siedmiu sędziów z dnia 29 maja 2019 roku Sąd Najwyższy stwierdził, że chociaż prowadzenie przez cesjonariusza działalności gospodarczej obejmującej nabywanie i dochodzenie roszczeń odszkodowawczych nie wyłącza a limine możliwości dochodzenia przez niego od ubezpieczyciela równowartości kosztów zleconej ekspertyzy, to jednak w sposób istotny wpływa na ocenę przysługiwania mu takiej możliwości. Nie mogą być uznane za pozostające w adekwatnym związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym wydatki na ekspertyzy zlecone przez cesjonariusza osobie trzeciej, które służą ocenie opłacalności cesji, nawet gdyby były poniesione już po nabyciu wierzytelności od poszkodowanego. W zakres odszkodowania może wejść tylko wydatek na ekspertyzę bezpośrednio służącą dochodzeniu roszczenia o odszkodowanie. Sama wygoda przedsiębiorcy-cesjonariusza występującego z roszczeniem nie wystarcza do uznania zlecenia za celowe w znaczeniu pozwalającym objąć koszt ekspertyzy odszkodowaniem przysługującym od ubezpieczyciela. (por. uchwała Sądu Najwyższego siedmiu sędziów z dnia 29 maja 2019 roku, III CZP 68/18, L.). Każdorazowo należy więc ocenić, czy w danej sprawie poniesienie tego rodzaju wydatku było obiektywnie konieczne. Obowiązek wykazania takiej konieczności spoczywa na żądającym zwrotu takich kosztów (art. 6 k.c.), a więc w tym przypadku na powodzie. Nie wszystkie bowiem wydatki pozostające w związku z wypadkiem mogą być refundowane (por. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 roku, sygn. akt III CZP 5/11, Lex nr 1011468), istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów (art. 354 § 2 k.c., art. 362 k.c. i art. 826 § 1 k.c.). Na dłużniku ciąży w związku z tym obowiązek zwrotu wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, niedających się wyeliminować w inny sposób, ale z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należało stwierdzić, że nie została wykazana konieczność sporządzenia opinii przez prywatnego rzeczoznawcę. Sąd Rejonowy uwypuklił kwestię braku wykorzystania prywatnej ekspertyzy w postępowaniu likwidacyjnym. Okoliczność ta jest tylko jednym z elementów oceny zasadności omawianego roszczenia. Można powątpiewać, czy istotą zlecenia sporządzenia ekspertyzy było ustalenie rzeczywistego rozmiaru szkody. Ekspertyza ta nie tylko nie była wykorzystana
w postępowaniu likwidacyjnym, ale też w niniejszym procesie powód już w pozwie wnioskował o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sadowego. Okoliczności te należało ocenić przez pryzmat tego, że powód zajmuje się windykacją należności i jest stroną licznych postępowań sądowych przeciwko ubezpieczycielom (co sądowi wiadomo z urzędu), które dotyczą roszczeń o takim samym charakterze odszkodowawczym, jak w przedmiotowej sprawie. Znane są więc powodowi zasady ustalania odszkodowań w procesach cywilnych. Nie można również zapominać, że kalkulacja naprawy kosztów pojazdu została wykonana przez przedsiębiorstwo należące do powoda. Ekspertyza ta została wykonana przez (...) Sp. z o.o. z siedzibą w S., w której powód jest prezesem zarządu oraz jednym ze wspólników, drugim wspólnikiem jest jego brat P. D., który jest jednocześnie pełnomocnikiem powoda w przedmiotowej sprawie. Całokształt przywołanych okoliczności nie pozwalał na przyjęcie, że powód wykazał obiektywną zasadność poniesienia wydatku na sporządzenie pozasądowej ekspertyzy. Zachowanie powoda pozostawało w sprzeczności z zasadą minimalizacji powstałej szkody, do której strony powinny dążyć przy jej likwidacji. Stąd powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie w zakresie kwoty 300 zł, tj. kosztów prywatnej kalkulacji naprawy pojazdu.

Mając na uwadze powołane argumenty prawne, Sąd Okręgowy w Łodzi na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako niezasadną.

O kosztach postępowania apelacyjnego rozstrzygnięto na podstawie art. 98 § 1, 1 ¹ i 3 w zw. z art. 99 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Powód, jako strona przegrywająca postępowanie apelacyjne, ma obowiązek zwrócić pozwanemu kwotę 120 zł tytułem kosztów wynagrodzenia pełnomocnika procesowego (§2 pkt 1 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 in fine rozporządzenia MS z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, tekst jedn. Dz. U. z 2023 r. poz. 1935).