Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 7 września 2018 r. Sąd Rejonowy dla łodzi – Śródmieścia w Łodzi w sprawie z powództwa Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G. przeciwko D. K. w sprawie sygn. akt I C 216/17 o zapłatę:

1.  zasądził od D. K. na rzecz Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im. F.S. z siedzibą w G. kwotę 53.279,79 zł wraz z umownymi odsetkami naliczanymi według zmiennej stopy procentowej stanowiącej czterokrotność stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, nie wyższej niż dwukrotność sumy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych (odsetki maksymalne za opóźnienie) od dnia 2 lutego 2017r. do dnia zapłaty;

2.  oddalił powództwo w pozostałej części;

3.  zasądził od D. K. na rzecz Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G. kwotę 6.931 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

4.  nakazał wypłacić ze Skarbu Państwa Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi na rzecz Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G. kwotę 15,55 zł tytułem nadpłaconej zaliczki uiszczonej w dniu 16 lutego 2018r. (poz. 500027445364).

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd I instancji oparł na następujących ustaleniach faktycznych.

M. S. od 29 kwietnia 2005 r. była członkiem (...) im. (...).

W dniu 23 kwietnia 2014 r. pomiędzy powodem, a M. S. została zawarta umowa pożyczki nr (...). Całkowita kwota pożyczki wynosiła 64.000 zł. Pożyczka była oprocentowana według zmiennej stopy procentowej wynoszącej w dniu zawarcia umowy 11,75%. Umowa została zawarta na okres do dnia 6 kwietnia 2024 r. Raty wynosiły po 919,48 zł miesięcznie, za wyjątkiem ostatniej w kwocie 920,07 zł.

W związku z zawarciem umowy pożyczkobiorczyni przystąpiła do grupowego ubezpieczenia Walor.

Uchwałami z dnia 25 marca 2009 r. i 12 maja 2009 r. powód określił stopę procentową należności przeterminowanych.

M. S. objęta była trzema grupowymi ubezpieczeniami następstw nieszczęśliwych wypadków Walor – polisy nr (...), (...), (...). Przedmiotem ubezpieczenia była śmierć ubezpieczonego w wyniku nieszczęśliwego wypadku, w następstwie zawału serca lub udaru, a także całkowita niezdolność ubezpieczonego do pracy w następstwie nieszczęśliwego wypadku. Ponadto przystąpiła do grupowego ubezpieczenia na życie członków (...), a także ubezpieczenia (...).

Zgodnie z Regulaminem udzielania kredytów i pożyczek konsumenckich (...) w razie ustania członkostwa, w tym w przypadku śmierci pożyczkobiorcy, roszczenie o zwrot pożyczki staje się wymagalne z dniem ustania członkostwa.

W przypadku niespłacenia pożyczki/kredytu w terminie, należność z tytułu udzielonej pożyczki staje się w następnym dniu należnością przeterminowaną.

Od niespłaconego w całości lub w części kapitału, a od dnia wniesienia powództwa od całości zadłużenia pobierane są odsetki wg stopy procentowej obowiązującej w danym okresie dla należności przeterminowanych ustalonej w drodze uchwały przez Zarząd Kasy, z tym zastrzeżeniem, że maksymalna stopa procentowa nie może w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP. Wysokość tej stopy i warunki zmiany określa umowa.

W dniu 23 kwietnia 2014 r. na rachunek wskazany w umowie wpłynęła kwota 61.440 zł, tj. kwota przyznanej pożyczki 64.000 zł pomniejszona o prowizję w wysokości 2.560 zł. Tego samego dnia pobrano kwotę 6.374,40 zł tytułem ubezpieczenia oraz 40 zł tytułem opłaty przygotowawczej. Dokonano także wypłaty kwoty 53.441,96 zł prawdopodobnie na spłatę pożyczki zaciągniętej w dniu 13 stycznia 2014 r.

Pożyczka w okresie od 23 kwietnia 2014 r. do 6 stycznia 2015 r. był spłacana terminowo, nie było należności przeterminowanych.

Na dzień wniesienia pozwu zaległość wynosiła 53.279,79 zł z tytułu kapitału i 10.007,54 zł tytułem odsetek umownych.

Spadek po M. S. zmarłej w dniu 7 stycznia 2015 r. nabyła na podstawie testamentu córka D. K..

W dniu 13 marca 2015 r. (...) w S. odmówiło wypłaty świadczenia z polisy (...), gdyż nie zaszło zdarzenie objęte zakresem ubezpieczenia.

Pismem z dnia 15 czerwca 2016 r. pozwana została wezwana do zapłaty kwoty 65.375,16 zł w terminie 7 dni od wezwania. Pozwana odebrała pismo 21 czerwca 2016 r..

Sąd I instancji oceniając stan faktyczny, wskazał, że dokonał jego ustalenia w oparciu o dowody z dokumentów, których wiarygodność nie była kwestionowana, a ponadto oparł się na treści opinii biegłego sądowego, która weryfikowała dokumenty przedstawione przez powoda. Treść opinii biegłej nie była kwestionowana przez strony.

Wobec tak ustalonego stanu faktycznego Sąd Rejonowy uznał, że powództwo zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej części.

Prawną podstawą roszczeń powoda jest przepis art. 720 § 1 k.c. regulujący umowę pożyczki. Zgodnie z powołanym przepisem, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Umowa pożyczki, której wartość przenosi pięćset złotych, powinna być stwierdzona pismem (art. 720§2 k.c.). Ustawodawca zastrzegł formę pisemną tylko ad probationem.

Powód pozwał spadkobierczynię pożyczkobiorcy.

Zgodnie z art. 925 k.c. spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku, zaś otwarcie spadku następuje zawsze w chwili śmierci osoby fizycznej (art. 924 k.c.). Z chwilą otwarcia spadku określone prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą na spadkobierców (art. 922 k.c.) i wchodzą do ich majątku, stając się prawami i obowiązkami tych osób.

Spadek stanowi, zatem ogół praw i obowiązków majątkowych zmarłego o charakterze cywilnoprawnym. Obowiązki majątkowe zmarłego (długi spadkowe), przechodząc na spadkobierców, rodzą po ich stronie obowiązek ich uregulowania.

Pozwana nie kwestionowała faktu zawarcia umowy. Podniosła zarzut przedawnienia roszczenia, także w razie nieuwzględnienia tego zarzutu zakwestionowała wysokość roszczenia (zwłaszcza naliczenie odsetek po śmierci spadkodawczyni) oraz wskazała, że M. S. była ubezpieczona.

Należy wskazać, że z chwilą śmierci M. S. – jej spadkobierczyni testamentowa D. K. wstąpiła w ogół jej praw i obowiązków.

W pierwszej kolejności Sąd odniósł się do zarzutu przedawnienia roszczenia. Pozwana powołała się na treść art. 554 k.c., który stanowi, iż roszczenia z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy, roszczenia rzemieślników z takiego tytułu oraz roszczenia prowadzących gospodarstwa rolne z tytułu sprzedaży płodów rolnych i leśnych przedawniają się z upływem lat dwóch.

Zarzut ten był niezasadny, gdyż krótszy okres przedawnienia roszczeń przedsiębiorców dotyczy wyłącznie umowy sprzedaży.

W przypadku umowy pożyczki termin przedawnienia wynosi 3 lata (art. 118 k.c.). Roszczenia stało się natychmiast wymagalne w dniu śmierci spadkodawczyni tj. 7 stycznia 2015 r., zaś pozew wpłynął w dniu 2 lutego 2017 r., zatem przed upływem 3-letniego terminu przedawnienia.

Pozwana kwestionowała również wysokość zadłużenia.

Biegła sądowa wskazała, że wysokość zadłużenia wynosi 53.279,79 zł z tytułu kapitału i 10.007,54 zł z tytułu odsetek umownych.

Pozwana zakwestionowała naliczenie odsetek za okres po śmierci spadkodawczyni.

Pozwana, jako spadkobierczyni M. S. nie stała się z chwilą jej śmierci stroną umowy pożyczki, a jedynie nabyła wynikające z tej umowy obowiązki zmarłej tj. obowiązek spłaty zaciągniętej pożyczki.

W dalszej kolejności wskazać należy, że powód z ustalonego wyżej stanu faktycznego, wywodzi obowiązek zapłaty przez spadkobierczynię pożyczkobiorcy kwoty niespłaconej pożyczki i odsetek – powołując się na zapisy w/w umowy oraz Regulaminu Udzielania Kredytów i P., niezależnie od kwoty niespłaconego kredytu, również odsetek umownych, które powód naliczył wobec postawienia kredytu w stan natychmiastowej wymagalności w związku ze śmiercią kredytobiorcy.

Powyższego stanowiska nie można uznać za zasadne, zaś postanowień umowy i Regulaminu, z których roszczenie swoje powód wywodzi, za obowiązujące pomiędzy stronami niniejszego procesu.

Zgodnie z § 34 Regulaminu roszczenie o zwrot kredytu staje się wymagalne z dniem ustania członkostwa kredytobiorcy, a taka sytuacja ma miejsce z chwilą jego śmierci. Paragraf ten łączy wymagalność roszczenia o zwrot kredytu ze zdarzeniem, jakim jest zgon kredytobiorcy, zaś § 26 Regulaminu nadaje roszczeniu temu automatycznie charakter należności przeterminowanej. Od należności przeterminowanych powód uprawniony jest do naliczania odsetek, które sam określa mianem "za należności przeterminowane".

Takie ukształtowanie praw i obowiązków konsumenta – a zwłaszcza osób, które w ogół jego praw i obowiązków wskutek spadkobrania wstępują, a nie stają się stroną umowy łączącej zmarłego z powodem – z całą pewnością pozostaje sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interesy tych podmiotów (art. 385 ¹ § 1 k.c.). Niedopuszczalne jest bowiem powiązanie ze śmiercią strony umowy podstawy do naliczania odsetek o charakterze przeterminowanym - przewidzianych na okoliczność nienależytego wywiązywania się z postanowień umowy - a następnie obciążenie tymi odsetkami, po praktycznie dowolnym okresie ich naliczania, spadkobierców zmarłego.

Na marginesie wskazać należy, iż działania powoda w w/w zakresie dotyczącym naliczana odsetek "przeterminowanych" pozostają także w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego (art. 5 k.c.). Sprzecznym bowiem z elementarną zasadą uczciwości pozostaje obciążanie kogokolwiek ujemnymi konsekwencjami, zastrzeżonymi na wypadek zdarzenia (w tym przypadku zdarzenie w postaci śmierci kredytobiorcy), którego pozwani ani nie wywołali, ani nie mieli na nie żadnego wpływu, ani też nie mogli mu zapobiec.

Takie działanie powoda, w ocenie Sądu, nie czyni zadość poczuciu moralności i słuszności, w sposób oczywisty naruszając wywodzące się z reguł moralności publicznej powszechnie akceptowane zasady słusznego postępowania - nie zasługuje więc ono na ochronę prawną. Przedmiotowe naruszenie zasad współżycia społecznego pozostaje szczególnie jaskrawe w niniejszej sprawie, w której powód z wezwaniem pozwanej do spłaty należności czekał prawie 15 miesięcy – naliczając w tym okresie odsetki.

Z tego względu sąd oddalił powództwo w zakresie dochodzonych odsetek za okres od dnia śmierci spadkodawczyni do dnia wytoczenia powództwa.

Sąd I instancji uwzględnił powództwo w zakresie zweryfikowanej przez biegłą kwoty należności głównej tj. kwoty 53.279,79 zł.

Sąd analizował zapisy umów ubezpieczenia, które zawarła spadkodawczyni, jednakże zakres ochrony był ograniczony. Przedmiotem ubezpieczenia była śmierć ubezpieczonego jedynie w wyniku nieszczęśliwego wypadku, w następstwie zawału serca lub udaru, a także całkowita niezdolność ubezpieczonego do pracy w następstwie nieszczęśliwego wypadku.

W dniu 13 marca 2015 r. (...) w S. odmówiło wypłaty świadczenia z polisy (...), gdyż nie zaszło zdarzenie objęte zakresem ubezpieczenia. Zatem ubezpieczyciel nie spełnił zobowiązania, którego dochodzi powód wobec pozwanej.

Sąd zasądził kwotę 53.279,79 zł wraz z umownymi odsetkami od dnia złożenia pozwu na podstawie art. 455 k.c., powołanej umowy i Regulaminu.

Pismem z dnia 15 czerwca 2016 r. pozwana została wezwana do zapłaty kwoty 65.375,16 zł w terminie 7 dni od wezwania. Pozwana odebrała pismo 21 czerwca 2016 r., a zatem w dniu wniesienia pozwu pozostawała w opóźnieniu.

Sąd nie uwzględnił wniosku pozwanej o rozłożenie na raty należności. Pełnomocnik pozwanej nie wskazał, jakiej wysokości raty pozwana mogłaby uiszczać, a także, że zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek.

Zgodnie z art. 320 k.p.c., w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie. Przepis powinien być stosowany z uwzględnieniem zarówno interesu pozwanej, który jest eksponowany częściej, jak i interesu powoda. Oznacza to, że rozważając zastosowanie art. 320, sąd musi brać pod uwagę interesy obu stron, a także skutki, jakie orzeczenie spowoduje w ich sferze prawnej i życiowej (por. wyrok SN z dnia 9 kwietnia 2015 r., II CSK 409/14, LEX nr 1677131)

Zastosowanie art. 320 k.p.c. jest możliwe „w szczególnie uzasadnionych wypadkach”. Nie ma tu mowy o wypadkach wyjątkowych, a więc szczególnie rzadkich, niecodziennych lub nadzwyczajnych, lecz chodzi o wypadki szczególnie uzasadnione, czyli takie, które bardzo, ponadprzeciętnie lub w sposób nadzwyczajny uzasadniają albo nawet nakazują zmodyfikowanie skutków wymagalności dochodzonego roszczenia. Ocena tych wypadków należy do sądu, nie jest jednak oceną dowolną musi być poprzedzona niezbędnymi ustaleniami oraz wsparta przekonującym wywodem. Okoliczności pozwalające na zakwalifikowanie określonego wypadku, jako szczególnie uzasadnionego mogą wynikać głównie ze stanu majątkowego stron, ich sytuacji rodzinnej lub zdrowotnej oraz z doraźnych – stwierdzonych przez sąd – trudności ze spełnieniem świadczenia w terminie wynikającym z treści roszczenia.

Pozwana w toku postępowania nie wykazała powyższych okoliczności.

Sąd Rejonowy o kosztach procesu orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. Powódka wygrała proces w 84%. Poniesione przez stronę powodową koszty to należność pełnomocnika (5.400 zł), opłata od pozwu (3.166zł), opłata skarbowa (17 zł) oraz zaliczka na poczet wynagrodzenia biegłego w kwocie 700 zł. Łącznie 9.283 zł. Koszty pozwanej to kwota 5.417 zł. Koszty procesu wyniosły zatem 14.700zł. Mając na uwadze wynik postępowania pozwana powinien ponieść koszty w kwocie 12.348 zł. (14.700 zł x 84%), skoro poniosła koszty w kwocie 5.417 zł należało zasądzić na rzecz powódki różnicę. (12.348 zł – 5.417).

Ponadto konieczne było orzeczenie o zwrocie nadpłaconej zaliczki na podstawie art. 80 Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód, zaskarżając rozstrzygniecie w części, tj. w zakresie punktu 2, w jakim Sąd I instancji oddalił żądanie zasądzenia od pozwanej na rzecz powoda odsetek umownych za opóźnienie naliczanych od dnia wskazanego w doręczonym pozwanej wezwaniu do zapłaty, jako termin spłaty zobowiązania do dnia wniesienia pozwu, zarzucając mu:

1.  naruszenie prawa materialnego, tj. przepisu art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 476 k.c., poprzez ich błędną wykładnię i zastosowanie, co skutkowało nie zasądzeniem od pozwanej na rzecz strony powodowej umownych odsetek za opóźnienie od dnia od którego pozwana pozostawała w zwłoce w spłacie zadłużenia – ustalonego na podstawie wezwania do zapłaty skierowanego do pozwanej D. K.,

2.  naruszenie prawa materialnego, tj. przepisów art. 455 k.c. oraz art. 476 k.c., poprzez ich niezastosowanie oraz nieuwzględnienie okoliczności, iż data początkowa pozostawania przez pozwaną w zwłoce w spłacie zadłużenia winna zostać ustalona w oparciu o chwilę skutecznego doręczenia pozwanej wezwań do zapłaty (data doręczenia + 7 dni), zatem początkową datę naliczania odsetek umownych w stosunku do pozwanej stanowi dzień 28 czerwca 2016 r.,

3.  naruszenie prawa materialnego, tj. przepisu art. 922 § 1 k.c. oraz art. 720 k.c., jak również art. 5 k.c. poprzez błędne przyjęcie, iż datę początkową naliczania odsetek za opóźnienie w spłacie wymagalnego zadłużenia winien stanowić dzień wniesienia pozwu, a zasądzenie odsetek od wcześniejszej daty – pomimo skutecznego wezwania pozwanej do zapłaty - byłoby sprzeczne z dobrymi obyczajami, podczas gdy na pozwaną, jako spadkobierczynię pożyczkobiorczyni, już z chwilą otwarcia spadku przeszły obowiązki wynikające z umowy pożyczki, w szczególności obowiązek zapłaty wymagalnej kwoty roszczenia wraz odsetkami, a obowiązek ten skonkretyzował się po odebraniu przez D. K. wezwania do zapłaty i od tej daty winny zostać naliczone odsetki umowne za opóźnienie.

W związku z podniesionymi zarzutami skarżący wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez zasądzenie od pozwanej D. K. na rzecz powoda Spółdzielczej (...) z siedzibą w G. umownych odsetek naliczanych od kwoty 53.279,79 zł według zmiennej stopy procentowej w stanowiącej czterokrotność stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, nie wyższej niż dwukrotność sumy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych (odsetki maksymalne za opóźnienie) od dnia 28 czerwca 2016 r. do dnia 2 lutego 2017 r. oraz zasądzenie od pozwanej D. K. na rzecz powoda Spółdzielczej (...) z siedzibą w G. kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego za II instancję według norm przepisanych oraz kosztów uiszczonej opłaty od apelacji.

Pozwana, w odpowiedzi na apelację powoda, wniosła o jej oddalenie oraz zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja powoda okazała się zasadna w przeważającej części i jako taka skutkowała zmianą zaskarżonego orzeczenia.

Podniesione przez apelującego zarzuty naruszenia przez Sąd I instancji przepisów prawa materialnego poprzez zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda umownych odsetek naliczanych od kwoty roszczenia głównego 53.279,79 zł według zmiennej stopy procentowej w stanowiącej czterokrotność stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, nie wyższej niż dwukrotność sumy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych (odsetki maksymalne za opóźnienie) począwszy od 29 czerwca 2016r. do dnia 1 lutego 2017 r., należy uznać za trafione.

W pierwszej kolejności należy podkreślić, że zobowiązanie wynikające z umowy pożyczki jest świadczeniem nieoznaczonym i jest wymagalne od dnia wezwania do zapłaty, bowiem takim zobowiązaniem było ono dla pozwanej, która nie była pożyczkobiorczynią. A zatem jej zobowiązanie nie mogło ulec powiększeniu w okresie do dnia jej wezwania do zapłaty, albowiem zawarta umowa pożyczki pomiędzy powodem, a jej matka wyznaczała termin płatności poszczególnych rat, które wiązały zmarłą M. S.. (I ACa 1239/13 – wyrok z uzasadnieniem Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 11.12. 2013 r.).

Nie ulega również wątpliwości, że pozwana, jako jedyna spadkobierczyni zmarłej M. S., z chwilą jej śmierci wstąpiła w ogół jej praw i zobowiązań. Należy nadmienić, że w orzecznictwie wskazuje się wyraźnie na wymóg aktywizacji spadkobierców celem powzięcia informacji o ewentualnych pasywach spadku. Tak też się stało w przedmiotowej sprawie, albowiem powód pismem z dnia 15 czerwca 2016 r., zatytułowanym przedsądowe wezwanie do zapłaty, wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 65.375,16 zł w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania. Pozwana odebrała pismo 21 czerwca 2016 r., a zatem wyznaczony termin do spełnienia świadczenia upłynął bezskutecznie w dniu 28 czerwca 2016 r., tym samym począwszy od dnia 29 czerwca 2016 r. pozwana pozostawała w zwłoce w spełnieniu świadczenia.

O ile zatem należy się zgodzić się z twierdzeniem Sądu Rejonowego, że niedopuszczalne jest powiązanie ze śmiercią strony umowy podstawy do naliczania odsetek o charakterze przeterminowanym – przewidzianych na okoliczność nienależytego wywiązywania się z postanowień umowy od daty śmierci pożyczkoborczyni, to jednakże żądanie zasądzenia odsetek umownych od dochodzonego roszczenia począwszy od dnia, w którym upłynął termin płatności wyznaczony pozwanej jako spadkobierczyni po zmarłej matce w skierowanym do niej przedsądowym wezwaniu do zapłaty jest zasadne. Nie może być mowy w tej sytuacji, że takie działania powoda dotyczące żądania odsetek pozostają w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego lub rażąco naruszają interesy pozwanej. Tym bardziej, że jak ustalił Sąd Rejonowy, pożyczka, którą zaciągnęła M. S. była spłacana terminowo do dnia 6 stycznia 2015 r., następnie w dniu 7 stycznia 2015 r. pożyczkobiorczyni zmarła, zaś powód dochodził odsetek umownych w przedmiotowym postępowaniu od daty wymagalności tj. od następnego dnia po śmierci matki pozwanej za cały objęty pozwem okres, w tym również żądał zasądzenia odsetek umownych od kwoty należności głównej niespłaconej pożyczki począwszy od dnia 28 czerwca 2016 r. Jak to zostało już podkreślone w dotychczasowej części uzasadnienia zobowiązanie wynikające z umowy pożyczki dla pozwanej stanowiło świadczenie nieoznaczone, a zatem było ono wymagalne od dnia wezwania do zapłaty. W wyroku z dnia 3 lutego 2006 r. I CSK 17/05 Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że wymagalność roszczenia należy łączyć z nadejściem ostatniego dnia pozwalającego dłużnikowi spełnić świadczenie zgodnie z treścią zobowiązania, a dzień tak rozumianej wymagalności może być utożsamiany z terminem spełnienia świadczenia także w zakresie zobowiązań bezterminowych. Analogiczne stanowisko Sąd Najwyższy zajął również w uzasadnieniach wyroków z dnia 17 października 2008 r. I CSK 100/08 (OSNC- ZD 2009/3/63) i z dnia 23 kwietnia 2003 r. I CKN 316/01 (OSNC 2004 r. Nr 7-8, poz. 117) oraz w uchwale z dnia 26 listopada 2009 r. III CZP 102/09 (OSNC z 2010 r. Nr 5, poz. 75). Zauważyć jednak należy, że jeżeli przyjmiemy, iż wymagalność następuje z ostatnim dniem, w którym dłużnik może jeszcze, bez naruszania treści zobowiązania, spełnić świadczenie, to jednocześnie trzeba przyjąć, że wierzyciel nie ma jeszcze prawnej możliwości dochodzenia zaspokojenia roszczenia. Przyjąć zatem należy, że wymagalność łączyć należy z upływem terminu spełnienia świadczenia, dopiero bowiem po jego upływie, kiedy dłużnik popada w opóźnienie, wierzyciel dysponuje skutecznymi środkami dochodzenia roszczeń. Taką też myśl wyraził Sąd Najwyższy uzasadniając wyżej powołaną uchwałę z dnia 26 listopada 2009 r. oraz uchwałę z 20 kwietnia 2012 r. III CZP 10/12 (OSNC z 2012 r. Nr 10, poz. 117).

Termin spełnienia świadczenia to czas, w którym dłużnik powinien wykonać swoje świadczenie w sposób należyty, zgodnie z art. 354 k.c. i 355 k.c. Dla ustalenia terminu spełnienia świadczenia podstawowe znaczenia ma art. 455 k.c., który stanowi, że jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Ze względu na sposób oznaczenia terminu spełnienia świadczenia, rozróżnia się zobowiązania terminowe i bezterminowe. W zobowiązaniach terminowych termin spełnienia świadczenia jest z góry oznaczony wprost lub przez czynność prawną, ustawę, orzeczenie sądu albo decyzję administracyjną. Z kolei za zobowiązania bezterminowe poczytuje się zobowiązania, których termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania i jest uzależniony od wyrażenia woli przez wierzyciela przez złożenie przez niego stosownego oświadczenia woli (art. 455 in fine k.c.). W takim zobowiązaniu świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika przez wierzyciela. Wezwanie dłużnika przez wierzyciela do wykonania zobowiązania bezterminowego nie jest przejawem możliwości żądania świadczenia, lecz postawieniem tego świadczenia w stan wymagalności, a skutkiem prawnym wezwania do zapłaty jest aktywizacja obowiązku wykonania zobowiązania (tak: uchwała
Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 2014 r. III CZP 76/14; wyrok z uzasadnieniem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 14 kwietnia 2016 r. sygn. akt I ACa 960/15).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy należy podkreślić, że powód wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 65.375,16 zł w terminie 7 dni od otrzymania wezwania. Pozwana odebrała przedmiotowe wezwanie w dniu 21 czerwca 2016 r., a zatem począwszy od dnia 29 czerwca 2016 r. pozostawała w opóźnieniu w spełnieniu dochodzonego przez powoda świadczenia.

Mając powyższe na uwadze, na mocy art. 386 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy zmienił punkt 1 wyroku Sądu Rejonowego, w ten sposób, że po punkcie 1. dodał punkt 1. a), zasądzając od D. K. na rzecz Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G. umowne odsetki naliczone od kwoty 53.279,79 zł według zmiennej stopy procentowej stanowiącej czterokrotność stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego nie wyższej niż dwukrotność sumy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych (odsetki maksymalne za opóźnienie) od dnia 29 czerwca 2016 r. do dnia 1 lutego 2017 r., jednocześnie na podstawie art. 385 k.p.c., oddalając apelację w pozostałym zakresie, tj. w zakresie żądania zasądzenia odsetek umownych od w/w kwoty za dzień 28 czerwca 2016 r., albowiem ten dzień był ostatnim dniem terminu określonym w wezwaniu do zapłaty i w zakresie żądania zasądzenia odsetek za dzień 2 lutego 2017r., za który to dzień zasądzono już odsetki w punkcie 1 wyroku Sądu Rejonowego.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy rozstrzygnął w oparciu o art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 3) oraz § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (t.j. Dz.U. 2018 r. poz. 265) zasądzając od pozwanej na rzecz powoda kwotę 610 zł, w tym kwotę 450 tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym oraz 160 zł tytułem opłaty od apelacji.