Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi z 6 lipca 2023 roku w sprawie XVIII C 131/22 z powództwa M. P. przeciwko Towarzystwu (...) Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych w W. o zapłatę

–

w punkcie 1 zasądzono od pozwanego na rzecz powoda 3.200 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 14 czerwca 2021 roku do dnia zapłaty oraz 1.117 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

–

w punkcie 2 nakazano ściągnięcie od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi 50,65 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa.

W świetle uzasadnienia wskazanego orzeczenia Sąd I instancji ustalił, że 10 maja 2021 roku doszło do zdarzenia, w wyniku którego został uszkodzony pojazd marki A. (...) należący do powoda, który poruszając się pojazdem wzdłuż ul. (...) w Ł. w wyniku najechania na uszkodzoną nawierzchnię jezdni (ubytek w drodze) doznał szkody w swoim pojeździe w postaci uszkodzenia przedniej prawej opony oraz podbicia przedniej felgi aluminiowej oraz tylnej pojazdu. W wyniku wypadku pojazd był niejezdny.

W chwili wypadku zarządca drogi – Miasto Ł. – posiadało ważną umowę ubezpieczeniową zawartą z pozwanym.

Dwunastego maja 2021 roku powód zlecił naprawę uszkodzonego pojazdu w serwisie (...), gdzie dokonano wymiary wszystkich czterech opon wraz z wyważeniem oraz prostowanie felg. Łączny koszt naprawy uszkodzonego pojazdu wyniósł 3.200 złotych.

Następnie 14 maja 2021 roku powód zgłosił Zarządowi Dróg i (...) Miejskiego w Ł. powstanie szkody wraz z żądaniem zwrotu poniesionych kosztów związanych z naprawą. Pięć dni później, 19 maja 2021 roku szkoda została przekazana do ubezpieczyciela i zarejestrowana pod nr (...). Pozwany po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego decyzją z 31 maja 2021 roku określił wartość szkody powstałej 10 maja 2021 roku na kwotę 629,42 złotych brutto, przyjmując potrącenie z tytułu wzrostu wartości pojazdu po naprawie.

Trzynastego lipca 2021 roku powód skierował do pozwanego wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy w sprawie wypłaty odszkodowania. Wniósł o ustalenie i wypłatę odszkodowania w kwocie 3.200 złotych tytułem kosztów naprawy pojazdu - w terminie 7 dni.

Trzydziestego lipca 2021 roku po rozpoznaniu wniosku o ponowne rozpatrzenia sprawy w zakresie wysokości odszkodowania za szkodę powstałą 10 maja 2021 roku, pozwany wydał decyzję o braku podstaw do zmiany decyzji, uznając iż określona zgodnie z rozliczeniem szkody kwota 629,42 złotych jest zasadna.

W wyniku zdarzenia doszło do uszkodzenia przedniej prawej opony oraz podbicia przedniej oraz tylnej, aluminiowej felgi pojazdu. Samochód A. (...) to pojazd z napędem na cztery koła. W celu przywrócenia pojazdu do stanu sprzed powstania szkody, koniecznym była wymiana wszystkich czterech opon pojazdu, aby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie systemów aktywnego bezpieczeństwa (...), (...), (...), które odpowiadają za optymalne właściwości trakcji, stabilności prowadzenia i utrzymania sterowności. Koszt naprawy przedmiotowego samochodu przy użyciu części oryginalnych i stawki w wysokości 110 złotych netto, na dzień powstania szkody wynosi 3.438,27 złotych.

W tak ustalonym stanie faktycznym zważono, że podstawę materialnoprawną zgłoszonego roszczenia stanowi art. 415 k.c.1 w związku z art. 822 § 1 i 4 k.c. Obowiązek utrzymania drogi w należytym stanie przez Miasto Ł., jako podmiot ubezpieczony w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej u pozwanego, wynika zaś z art. 20 pkt 4 i art. 4 pkt 20 u.d.p.2. Zasada odpowiedzialności nie była między stronami sporna.

Odnosząc się zaś do kosztów naprawy Sąd Rejonowy wskazał, że nie uwzględniono twierdzenia o częściowej wypłacie odszkodowania, gdyż wypłata nie została udowodniona.

Nie uwzględniono zarzutu pozwanego co do kosztów wymiany czterech, a nie jednej opony. W tej mierze Sąd I instancji oparł się o twierdzenia biegłego, przy czym pominięto przyjętą przez biegłego amortyzację.

O odsetkach orzeczono przy zastosowaniu art. 481 § 1 i 2 k.c., art. 455 k.c. i art. 817 § 1 k.c. Powód zgłosił szkodę 14 maja 2021 roku. Zatem mając na uwadze terminowy charakter jego zobowiązania pozwany pozostawał w opóźnieniu od 14 czerwca 2021 roku co do wypłaty odszkodowania w prawidłowej wysokości.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 1 ¹ k.p.c.3

Nieuiszczone koszty sądowe, pokryte tymczasowo przez Skarb Państwa, w oparciu o art. 113 ust. 1 i 2 u.k.s.c.4 w związku z art. 98 § 1 k.p.c. nakazano pobrać od pozwanego.

Apelację od omówionego wyżej wyroku w zakresie jego punktu 1 w części ponad zasądzenie 1.246,07 zł oraz punktu 2 wywiódł pozwany, działając przez swojego pełnomocnika w osobie radcy prawnego, występującego również w I instancji. W apelacji zarzucono naruszenie zarówno prawa procesowego, jak i materialnego.

W zakresie prawa procesowego zdaniem apelującego doszło do naruszenia:

–

art. 233 § 1 i art. 278 § 1 k.p.c. poprzez błędną ocenę materiału dowodowego, dokonaną z przekroczeniem granic swobodnej oceny dowodów oraz dokonanie oceny dowodów w sposób sprzeczny z zasadami logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego, a co za tym idzie, sprzeczność ustaleń z zebranym w przedmiotowej sprawie materiałem dowodowym, w szczególności opinią biegłego co do konieczności uwzględnienia 65 % amortyzacji kosztów wymiany opon (zarzut I);

–

art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną ocenę materiału dowodowego, która w konsekwencji doprowadziła do nieuwzględnienia wypłaconego w postępowaniu likwidacyjnym odszkodowania za uszkodzony pojazd i niepomniejszenia zasądzonego odszkodowania o wypłacone 512,19 zł (zarzut II).

W zakresie prawa materialnego zarzucono naruszenie:

–

art. 16 u.u.o.5, art. 826 § 1 k.c. oraz art. 362 k.c. przez nieuwzględnienie obowiązku poszkodowanego zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów i naruszenia tego obowiązku przez nadmierny koszt naprawy, zleconej przez poszkodowanego (zarzut III);

–

art. 361 § 1 i 2 k.c. w związku z art. 34 i 36 u.u.o. przez przyjęcie, że koszty naprawy w wysokości 3.438,27 zł brutto w pozostają w normalnym związku przyczynowym ze zdarzeniem z 10 maja 2021 roku i mieszczą się w granicach odpowiedzialności gwarancyjnej świadczonej w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej sprawcy (zarzut IV);

–

art. 822 § 1 k.c. oraz art. 13 ust. 2 i art. 19 u.u.o. przez zasądzenie na rzecz powoda odszkodowania w wysokości przewyższającej szkodę, za którą w zaistniałym stanie faktycznym można przypisać odpowiedzialność pozwanemu (zarzut V).

Złożono wniosek o przeprowadzenie dowodu z dokumentu na okoliczność dokonania przelewu środków w ramach zapłaty uznanej w postępowaniu likwidacyjnym części roszczenia.

Z tych względów wniesiono o zmianę zaskarżonego wyroku przez oddalenie powództwa co do zaskarżonej części 1.953,93 zł, czyli powyżej zasądzonej kwoty 1.246,07 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 14 czerwca 2021 roku do dnia zapłaty oraz orzeczenie o kosztach sądowych za pierwszą i drugą instancję, ewentualnie o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz pozostawienie rozstrzygnięcia o kosztach postępowania w II instancji.

W odpowiedzi na apelację powód, reprezentowany przez pełnomocnika w osobie adwokata, występującego również w I instancji, wniósł o oddalenie apelacji oraz zasądzenie od skarżącego kosztów postępowania według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja okazała się bezzasadną.

Należy zauważyć na wstępie, że sprawa była rozpoznawana w postępowaniu uproszczonym. Oznacza to w konsekwencji, że postępowanie apelacyjne nie opiera się na modelu apelacji pełnej, lecz ograniczonej. Apelacja ograniczona wiąże Sąd II instancji, a zakres kompetencji kontrolnych jest zredukowany do tego, co w apelacji zarzuci skarżący. Innymi słowy, rozpoznając apelację w postępowaniu uproszczonym, Sąd odwoławczy jest związany podniesionymi w tej apelacji zarzutami naruszenia zarówno prawa procesowego, jak i materialnego6. Nadto w postępowaniu uproszczonym, jeżeli nie przeprowadzono postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa (art. 505 ¹³ § 2 k.p.c.), przy czym wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa powinno objąć ocenę poszczególnych zarzutów apelacyjnych, a poza tym może ograniczyć się do stwierdzenia, że przyjęto za własne oceny leżące u podstaw zaskarżonego orzeczenia (art. 387 § 2 ¹ pkt 2 k.p.c.).

Wniosek dowodowy jest spóźniony. Trafnie wywodzi Sąd Rejonowy, że stanowisko powoda co do tego, że nie uznaje iż doszło do zapłaty, było wystarczająco jasne w świetle okoliczności faktycznych przywołanych w pozwie oraz podtrzymywanego stanowiska procesowego co do żądanej sumy. Pozwany miał zatem obowiązek wykazania w postępowaniu pierwszoinstancyjnym dokonania rzeczywistej zapłaty, a nie jedynie podjęcia decyzji co do wypłaty. Strony są uprawnione do zgłaszania wniosków dowodowych w apelacji, ale Sąd II instancji może pominąć nowe fakty i dowody, jeżeli strona mogła je powołać w postępowaniu przed Sadem I instancji, chyba że potrzeba powołania się na nie wynikła później (art. 381 k.p.c.). Owa potrzeba nie może wynikać jednak z tego, że Sąd Rejonowy w uzasadnieniu wskazał, czego pozwany nie wykazał, mimo spoczywającego na nim ciężaru dowodu. Z tego względu pominięto dowód zgłoszony przez pozwanego w apelacji.

Zarzut I sprowadza się do kwestionowania ustalenia iż nie ma podstaw do uwzględnienia 60 % amortyzacji kosztów wymiany opon. W tym zakresie należy zauważyć, że przedmiotem postępowania dowodowego w kierunku oczekiwanym przez pozwanego winno być wykazanie, że w ogólnym rozrachunku zamontowanie opon nowych doprowadziło do nieuprawnionego wzbogacenia poszkodowanego. Chodzi przy tym o uwzględnienie ogólnej wartości pojazdu, a nie jego poszczególnych części. Rzecz w tym, że w wyniku przedmiotowego zdarzenia niewątpliwie doszło do uszkodzeń również felg, które wymagały naprawy. Pozwany musiałby zatem wykazać, że użycie nowych opon niweluje utratę wartości również co do faktu naprawiania felg. Tymczasem brak jest dowodu na to, że ogólna wartość pojazdu po naprawieniu szkody w sposób dokonany przez poszkodowanego jest wyższa aniżeli hipotetyczna wartość całego pojazdu przy założeniu, że do zdarzenia z 10 maja 2021 roku nie doszło. Stanowisko to należy uznać za ugruntowane, w szczególności w świetle uchwały Sądu Najwyższego w sprawie III CZP 80/117. Zarzut nie jest zasadny.

Zarzut II odnosi się do kwestii nieuwzględnienia twierdzenia o zapłaceniu części świadczenia z ubezpieczenia w toku postępowania likwidacyjnego. Jak jednak wskazano już wyżej, powód nie przyznawał nigdy tej okoliczności na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego, zatem na pozwanym spoczywał w tym zakresie ciężar dowodu (art. 6 k.c.). Sąd I instancji przekonująco wskazał na brak aktywności dowodowej pozwanego w tym zakresie w postępowaniu przed tamtejszym Sądem. Zarzut nie jest zasadny.

W świetle powyższych uwag ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy są prawidłowe, ponieważ mieszczą się w granicach swobodnej – w przeciwieństwie do dowolnej – oceny przeprowadzonych dowodów jako spójne, logicznie powiązane z materiałem dowodowym, niebudzące wątpliwości w świetle życiowego doświadczenia oraz zupełne z punktu widzenia zakresu ustaleń niezbędnego do prawidłowego rozstrzygnięcia. Jako takie nie mogą być skutecznie zwalczane polemicznymi twierdzeniami apelującego. W konsekwencji Sąd Okręgowy przyjmuje owe ustalenia Sądu I instancji w całości za własne.

Przy tak poczynionych ustaleniach faktycznych, przystąpić należało do oceny zarzutów naruszenia prawa materialnego.

Uwagą generalną należy objąć zastrzeżenie co do zasadności powoływania w zarzutach naruszenia prawa materialnego przepisów regulujących ubezpieczenia obowiązkowe. W niniejszej sprawie chodzi o odpowiedzialność ubezpieczyciela z racji umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej Miasta Ł. jako zarządcy drogi. Nie jest to ubezpieczenie obowiązkowe w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach obowiązkowych. Nie wydaje się zatem trafne przywoływanie przepisów tejże ustawy jako naruszonych w dowolny sposób; nie znajdują one zastosowania do przedmiotowego stanu faktycznego.

Zarzut III został wadliwie ujęty. Dla porządku należy zaznaczyć, że nie może w obecnym układzie stron dojść do naruszenia wyłącznie art. 826 § 1 k.c. z tej przyczyny, że poszkodowany nie był ubezpieczającym. Konieczne jest powołanie się na art. 826 § 5 k.c., którego jako naruszonego nie wskazano. Co więcej, dla skorzystania z redukcji zakresu odpowiedzialności, pozwany musiałby wykazać, w jakiej części szkoda poniesiona przez pozwanego jest skutkiem niezastosowania środków, o jakich mowa w art. 826 § 1 k.c. a jednocześnie, że owo niezastosowanie wspomnianych środków było następstwem umyślności albo rażącego niedbalstwa (art. 826 § 3 k.c.). Pozwany nie prowadził postępowania dowodowego w takim kierunku; nie może zaś chodzić wyłącznie o kwestię różnicy w kosztach naprawy wynikającej z odmiennych cenników warsztatów, bo na osobie poszkodowanej deliktem nie ciąży z całą pewnością obowiązek poszukiwania warsztatu najtańszego. Co więcej, nie można powoływać się na art. 826 § 1 k.c., a właściwie art. 826 § 3 i 5 k.c., w przypadku kwestionowania, że w ogóle sporna część odszkodowania nie pozostaje w normalnym związku przyczynowym ze zdarzeniem (art. 361 § 1 k.c.). instytucja przewidziana w art. 826 § 3 k.c. służyć ma właśnie wyłączeniu odpowiedzialności ubezpieczyciela za część szkody, pozostającą w normalnym związku przyczynowym ze zdarzeniem, ale pogłębioną przez niedopełnienie obowiązków z art. 826 § 1, ewentualnie w związku z § 5 k.c. Jeżeli dany zakres twierdzonej przez powoda odpowiedzialności pozwanego w ogóle nie mieści się w granicach nakreślonych art. 361 § 1 k.c., to w ogóle nie pojawia się kwestia stosowania art. 826 § 3 k.c. Zarzut nie jest zasadny.

Zarzut IV sprowadza się do kwestionowania oceny leżącej u podstaw rozstrzygnięcia co do wysokości szkody. Jak już wskazano przy okazji omawiania zarzutu I, przedmiotem argumentacji przez pozwanego winno być to, że wartość pojazdu po naprawie, a więc z uwzględnieniem wypadkowości, uszkodzonych i naprawianych felg, jest i tak większa aniżeli hipotetyczna wartość pojazdu, gdyby do wypadku nie doszło. Takiego dowodu brak, nie sposób zatem obecnie twierdzić, że wyrok pierwszoinstancyjny jest w tym zakresie wadliwy. Nie wykazawszy dowodowo iż wartość pojazdu po naprawach jest wyższa aniżeli hipotetycznie bezwypadkowego pojazdu, pozwany nie jest w stanie obecnie kwestionować naruszenia art. 361 § 1 k.c. Zarzut nie jest zasadny.

Zarzut V nie jest zrozumiały. Mógłby zostać naruszony wyłącznie w sytuacji, gdyby ustalono odmienny zakres odpowiedzialności ubezpieczającego i ubezpieczyciela, na niekorzyść tego ostatniego. Jednakże w niniejszej sprawie nie ustalono na żadnym etapie takiej rozbieżności. Zakres odpowiedzialności ustalony w zaskarżonym rozstrzygnięciu dotyczy odpowiedzialności Miasta Ł. jako zarządcy drogi; wypłata stosownego świadczenia mającego naprawić szkodę należy do ubezpieczyciela z racji zawartej umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. Zarzut nie jest zasadny.

W konsekwencji prawidłowym okazało się również rozstrzygnięcie końcowe. Oceny wyrażone przez Sąd Rejonowy, Sąd Okręgowy rozpoznający obecną sprawę przyjmuje za własne.

W konsekwencji prawidłowe jest również rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów procesu i nieuiszczonych kosztów sądowych. Sąd I instancji trafnie odwołał się do zasady odpowiedzialności za wynik procesu.

Z tych wszystkich względów, a nadto wobec braku okoliczności skutkujących nieważnością postępowania, które winny być brane pod uwagę z urzędu, uznając zaskarżone orzeczenie za prawidłowe, apelację pozwanego oddalono jako bezzasadną (art. 385 k.p.c.).

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 w związku z art. 391 § 1 zd. I k.p.c. Na koszty postępowania apelacyjnego powoda złożyło się 450 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego według stawki minimalnej w postępowaniu apelacyjnym przed Sądem Okręgowym (§ 2 pkt 3 i § 10 uat. 1 pkt 1 r.o.a.8). Powódka obowiązana jest zwrócić te koszty w całości pozwanym.

1 Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (j.t. – Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 z późn. zm.).

2 Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (j.t. – Dz. U. z 2023 r. poz. 645 z późn. zm.).

3 Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (j.t. – Dz. U. z 2023 r. poz. 1550 z późn. zm.).

4 Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (j.t. – Dz. U. z 2023 r. poz. 1144 z późn. zm.).

5 Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (j.t. – Dz. U. z 2023 r. poz. 2500).

6 Por. np.: M. M. (red.): Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany. Tom II. Art. 478-1217 , W. K. Polska 2021 [el.], teza 5 do art. 505 ⁹.

7 Uchwała Sądu Najwyższego w składzie 7 sędziów z dnia 12 kwietnia 2012 r., III CZP 80/11, OSNC z 2012, nr 10, poz. 112.

8 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (j.t. – Dz. U. z 2023 r. poz. 1964 z późn. zm.).