Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 6 września 2022 roku, Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi w zasądził od pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powódki M. S. kwotę 1.600 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 7 stycznia 2021 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 2.117 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 917 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego a nadto nakazał zwrócić ze Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi na rzecz M. S. kwotę 470,58 zł tytułem niewykorzystanej części zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego sądowego.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany, zaskarżając rozstrzygnięcie w części, tj. w zakresie pkt 1 lit. a - co do kwoty 1.292,50 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 7 stycznia 2021 r. do dnia zapłaty oraz w zakresie pkt 1 lit. b, 2 w całości.

Zaskarżonemu orzeczeniu apelujący zarzucił:

naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:

art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 k.p.c. poprzez dowolną, niewszechstronną, wybiórczą i fragmentaryczną ocenę materiału dowodowego, co skutkowało ogólną błędną oceną dowodów i pominięciem okoliczności mających istotne znaczenie lub nie nadaniem im odpowiedniej wagi, w szczególności poprzez błędną ocenę dowodu z opinii biegłego poprzez brak przyjęcia stawki 246 zł brutto jako górnej granicy stawek rynkowych dla najmu pojazdu segmentu D, co doprowadziło do zasądzenia świadczenia w kwocie przekraczającej normalne następstwa szkody w sytuacji, gdy biegły w sporządzonej z uwzględnieniem okoliczności przedmiotowej szkody opinii stwierdził, że na rynku lokalnym w dacie szkody za najwyższą dobową stawkę najmu pojazdu zastępczego uznawano kwotę 223,86 zł brutto;

ii. art. 233 k.p.c. poprzez dowolną, niewszechstronną, wybiórczą i fragmentaryczną ocenę materiału dowodowego, co skutkowało ogólną błędną oceną dowodów i pominięciem okoliczności mających istotne znaczenie lub nie nadaniem im odpowiedniej wagi, w szczególności poprzez błędną ocenę dowodu z zeznań świadka J. P., który potwierdził, iż kilkakrotnie otrzymał od pozwanego propozycję najmu pojazdu zastępczego, lecz świadomie z niej nie skorzystał;

• co skutkowało zasądzeniem świadczenia przekraczającego uzasadnione wydatki za najem pojazdu zastępczego;

naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

art. 362 k.c. w zw. z art. 361 § 1 k.c. poprzez ich błędną wykładnię i nieprawidłowe uznanie, że w granicach normalnego następstwa szkody mieszczą się koszty najmu według stawki 246 zł brutto, w sytuacji gdy z materiału dowodowego wynika, że zakres zasadnych stawek najmu pojazdu zastępczego kończy się na kwocie 223,86 zł brutto, a uwzględnienie stawki powyższej rodzi po stronie pozwanej obowiązek zapłaty świadczenia przekraczającego granice szkody ukształtowane adekwatnym związkiem przyczynowym;

art. 362 k.c. w zw. z art. 361 § 1 k.c. poprzez ich błędną wykładnię i nieprawidłowe uznanie, że naprawa pojazdu uszkodzonego winna była rozpocząć się z chwilą wypłaty odszkodowania, co skutkowało uznaniem za mieszczące się w granicach normalnego następstwa szkody kosztów najmu pojazdu zastępczego przez okres 31 dni w sytuacji, gdy naprawa pojazdu uszkodzonego mogła rozpocząć się z chwilą przesłania warsztatowi kosztorysu naprawczego, co oznaczać winno, że najem pojazdu zastępczego był zasadny jedynie przez 25 dni;

art. 362 k.c. w zw. z art. 361 § 1 k.c. poprzez ich błędną wykładnię i nieprawidłowe uznanie, że w granicach normalnego następstwa szkody mieszczą się koszty najmu wynikające z faktury VAT, w sytuacji gdy oferta pozwanego polegająca na bezpłatnym udostępnieniu pojazdu zastępczego nie powodowała dodatkowych kosztów po stronie zobowiązanego do naprawienia szkody, a jednocześnie odpowiadała potrzebom poszkodowanego w związku z czasowym brakiem możliwości korzystania z własnego pojazdu, a tym samym nie sposób przyjąć, aby wydatek w zakresie czynszu najmu w kwocie 246 zł brutto za dobę pozostawał niezbędny i konieczny dla zniwelowania skutków kolizji drogowej oraz aby dochodzone pozwem roszczenie pozostawało uzasadnione szkodą, która powstała wbrew woli poszkodowanego, co jest podstawowym wymogiem odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych;

• co doprowadziło do zasądzenia świadczenia przekraczającego uzasadnione wydatki za najem pojazdu zastępczego.

Wobec podniesionych zarzutów apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu I i II instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna i jako taka podlega oddaleniu.

Przedmiotowa sprawa podlegała rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym, a w myśl art. 505 ¹³ § 2 k.p.c., jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Apelacja w postępowaniu uproszczonym ma charakter ograniczony, zaś celem postępowania apelacyjnego nie jest tu ponowne rozpoznanie sprawy, ale wyłącznie kontrola wyroku wydanego przez Sąd I instancji w ramach zarzutów podniesionych przez skarżącego. Innymi słowy mówiąc, zarzuty podnoszone w apelacji ograniczonej wiążą sąd odwoławczy, a zakres jego kompetencji kontrolnych jest zredukowany do tego, co zaskarżonemu wyrokowi zarzuci w swej apelacji skarżący. Wprowadzając apelację ograniczoną, ustawodawca jednocześnie określa zarzuty, jakimi może posługiwać się jej autor i zakazuje przytaczania dalszych zarzutów po upływie terminu do wniesienia apelacji – co w polskim porządku prawnym wynika z art. 505 ⁹ § 1 ¹ i 2 k.p.c. (tak w uzasadnieniu uchwały składu 7 sędziów SN z dnia 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07, OSNC Nr 6 z 2008 r., poz. 55) . Tym samym w ramach niniejszego uzasadnienia poprzestać należy jedynie na odniesieniu się do zarzutów apelacji, bez dokonywania analizy zgodności zaskarżonego rozstrzygnięcia z prawem w pozostałym zakresie.

Ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy znajdują oparcie w zgromadzonym w toku postępowania materiale dowodowym, zatem Sąd odwoławczy przyjmuje je za własne, podzielając również ich ocenę jurydyczną, przeprowadzoną w zgodzie z dyrektywami zawartymi w art. 233 § 1 k.p.c..

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 k.p.c. oraz art. 233 § 1 k.p.c. wskazać należy, że są one nietrafne.

Formułując zarzut uchybienia art. 233 k.p.c., odnoszący się do błędów w ocenie materiału dowodowego, konieczne jest wskazanie, który dowód został nieprawidłowo oceniony przez niezasadne danie mu wiary czy przypisanie mocy dowodowej bądź też przez bezpodstawną odmowę obdarzenia go przymiotem wiarygodności, czy mocy dowodowej. Zarzut ten mógłby zostać uwzględniony tylko wówczas, gdyby skarżący wykazał, jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im je przyznając, a także w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo – skutkowych (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 30 maja 2022 r., I ACa 107/21, Legalis nr 2712599, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 8 czerwca 2022 r., I ACa 771/21, Legalis nr 2712624).

Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy wskazać należy, że zarzuty naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., w tym art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 k.p.c., podniesione w apelacji stanowią jedynie polemikę z prawidłowo poczynionymi ustaleniami Sądu Rejonowego. Wbrew przekonaniu skarżącego Sąd I instancji prawidłowo ocenił dowód z opinii biegłego i wyciągnął z niego odpowiednie wnioski, ustalając, że stawki najmu pojazdu uszkodzonego ( C- (...)) w rozliczeniu bezgotówkowym zawierały się w przedziale 232,47 - 378,84 zł brutto, a w rozliczeniu gotówkowym – 141,45 – 230 zł brutto. Natomiast stawki najmu pojazdu w segmencie pojazdu wynajętego (C) w rozliczeniu bezgotówkowym zawierały się w przedziale 163,59 – 223,86 zł brutto, a w rozliczeniu gotówkowym – 104,55 – 169,74 zł brutto. Natomiast wskazywane przez apelującego rzekomo błędne przyjęcie przez Sąd stawki najmu pojazdu zastępczego w kwocie 246 zł brutto nie dotyczy błędów w ustaleniach faktycznych czy ocenie dowodów, a sprowadza się do zakwestionowania zinterpretowania faktów w kontekście przepisów prawa materialnego.

Również zarzut dotyczący błędnej oceny zeznań świadka J. P. nie może się ostać. Sąd Rejonowy prawidłowo poczynił ustalenia na podstawie wiarygodnych zeznań świadka i pozostałego zebranego w sprawie materiału dowodowego, przy czym wziął pod uwagę, że pozwany wielokrotnie wskazywał możliwość skorzystania z oferty wynajęcia pojazdu zastępczego oferowanego przez podmioty współpracujące z (...) S.A. Nadanie tej okoliczności innego znaczenia niż oczekiwane przez pozwanego nie stanowi błędu w ocenie dowodów.

Nietrafne okazały się zarzuty naruszenia art. 362 k.c. w zw. z art. 361 § 1 k.c..

Zgodnie z art. 362 k.c., jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron. Natomiast w myśl art. 361 § 1 k.c., obowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.

Postulat pełnego odszkodowania przemawia za przyjęciem stanowiska o potrzebie zwrotu przez pozwanego tzw. wydatków koniecznych potrzebnych na czasowe używanie zastępczego środka komunikacji w związku z niemożnością korzystania z niego wskutek zniszczenia. Termin wydatków koniecznych oznacza przy tym wydatek niezbędny dla korzystania z innego pojazdu w takim samym zakresie, w jakim poszkodowany korzystałby ze swego środka lokomocji, gdyby mu szkody nie wyrządzono (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 września 2004 r., IV CK 672/03, Legalis nr 277761). Na skutek przedmiotowego zdarzenia poszkodowany nie mógł korzystać do czasu jego naprawienia z własnego samochodu, zatem zaistniała konieczność wynajmu samochodu zastępczego, a w konsekwencji poniesienia kosztów związanych z jego wypożyczeniem. Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, należy przyjąć, iż uzasadniony i celowy okres trwania najmu pojazdu zastępczego wynosił 31 dni. Tak długi okres najmu pojazdu zastępczego wynikał przede wszystkim z działania pozwanego, bowiem poszkodowany oczekiwał do 16 listopada 2022 roku na decyzję o przyjęciu przez ubezpieczyciela odpowiedzialności za zaistniałą szkodę i przyznaniu odszkodowania. Nie można było oczekiwać od poszkodowanego, że wcześniej zrezygnuje z najmu pojazdu zastępczego, nie mogąc korzystać z własnego samochodu. Wbrew zapatrywaniu apelanta, dla ustalenia uzasadnionego momentu rozpoczęcia naprawy, a w konsekwencji czasu trwania najmu pojazdu zastępczego, nie ma znaczenie chwila ustalenia przez ubezpieczyciela zakresu oraz kosztów naprawy, a rzeczywista chwila wypłaty odszkodowania. Pozwany wskazuje, że naprawa pojazdu powinna rozpocząć się z chwilą przesłania warsztatowi kosztorysu naprawczego. Tymczasem wiadomość e-mail znajdująca się w aktach szkody, jaką pozwany przesłał do powódki wraz z kosztorysem naprawy nie wskazuje, że oszacowanie szkody stanowi ustalenie jej rozmiaru i jest równoznaczne z przyjęciem odpowiedzialności przez ubezpieczyciela, a co za tym idzie wypłatą odszkodowania. Samo sporządzenie kosztorysu naprawy nie jest równoznaczne z przyjęciem odpowiedzialności za szkodę i zobowiązaniem do wypłaty odszkodowania, zatem trudno wymagać, by poszkodowany, nie mając gwarancji wypłaty odszkodowania, angażował własne środki bądź zlecał naprawę w formie bezgotówkowej. Należy bowiem wskazać, że decyzja odnośnie sposobu naprawienia szkody należy do poszkodowanego, który może skorzystać z wybranego przez siebie warsztatu, jak również w ogóle uszkodzonego pojazdu nie naprawiać. Nie można zatem wymagać, by poszkodowany, nie znając ostatecznego stanowiska ubezpieczyciela co do odpowiedzialności za szkodę i wysokości odszkodowania, na podstawie samego tylko kosztorysu zlecał naprawę. Nie ma bowiem gwarancji, że poszkodowany otrzyma od ubezpieczyciela środki niezbędne do pokrycia kosztów naprawy. Dla powyższego nie ma również znaczenie okoliczność podnoszona przez apelującego, iż naprawa została dokonana po przyjacielsku, a dokonujący naprawy mógł czuć się zabezpieczony od ewentualnego braku zapłaty albowiem zna poszkodowanego i może dochodzić zapłaty w sposób bardziej precyzyjny. Sporządzenie przez ubezpieczyciela kosztorysu naprawy nie daje podstaw do przyjęcia, że ubezpieczyciel pokryje jej koszty, a w wypadku ostatecznej odmowy wypłaty świadczenia poszkodowany może zrezygnować z naprawy, nie mając środków na jej pokrycie, co byłoby niewykonalne w przypadku jej dokonania przed wydaniem decyzji o przyjęciu odpowiedzialności przez zakład ubezpieczeń i skutkowałoby powstaniem długu z tego tytułu w majątku poszkodowanego. Tym samym okres najmu pojazdu zastępczego do 31 października do 30 listopada 2020 roku był w pełni uzasadniony, biorąc pod uwagę przyjęty przez pozwanego niezbędny i uzasadniony czas naprawy pojazdu oraz czas trwania postępowania likwidacyjnego.

Apelujący wywodzi skutki prawne z przedstawienia powódce propozycji najmu pojazdu zastępczego oraz informacji o akceptowanych przez niego stawkach najmu pojazdu. Nie można uznać, jak chce tego pozwany, by informacja zawarta w wiadomości e-mail z dnia 2 listopada 2020 roku o możliwości najmu pojazdu zastępczego stanowiła ofertę oraz była wiążąca dla poszkodowanego. Sama informacja nie stanowi bowiem oferty, zatem nie przekłada się na uznanie, iż poszkodowany, nie korzystając z wynajmu pojazdu zastępczego zaproponowanego przez pozwanego nie wypełnił obowiązku minimalizacji szkody. W przypadku zakwestionowania wysokości szkody to na pozwanym ciążył obowiązek wykazania, że szkoda wynikła z tego tytułu była mniejsza. Za udowodnienie nie można uznać informacji zawartej w wiadomości z dnia 2 listopada 2020 roku o akceptowanych stawkach najmu, bowiem nie wynika z niej, że pozwany ponosiłby odpowiedzialność z tytułu najmu jedynie w tej wysokości. Jednocześnie należy wskazać, że stawki najmu, za jakie poszkodowany wynajął pojazd od powódki mieściły się w stawkach rynkowych, zatem były celowe i ekonomicznie uzasadnione.

Apelujący zakwestionował również wysokość stawki najmu pojazdu zastępczego na poziomie 246 zł brutto, wskazując, że zakres zasadnych stawek najmu kończy się na kwocie 223,86 zł brutto. Wbrew twierdzeniu skarżącego, wysokość dziennej stawki czynszu najmu pojazdu zastępczego, za którą poszkodowany wynajął pojazd zastępczy, nie była zawyżona. W realiach przedmiotowego przypadku stawka dobowa za najem pojazdu zastępczego umówiona przez poszkodowanego była niższa niż ceny rynkowe dla klasy jego pojazdu. Ustalona przez Sąd I instancji stawka dobowa za najem pojazdu zastępczego, przy uwzględnieniu adekwatnego segmentu pojazdów do sytuacji poszkodowanego, a więc segmentu C- (...), wynosiła bowiem do 232,47 zł - 378,84 zł brutto. Tym samym stawka najmu, za jaką poszkodowany wynajął pojazd zastępczy odpowiadała stosowanym stawkom na rynku lokalnym. Dla ustalenia wysokości szkody nie ma znaczenia, że pojazd wynajęty był niższej klasy niż uszkodzony, bowiem poszkodowany był uprawniony do najmu pojazdu klasy równej klasie pojazdu uszkodzonego i stawki najmu takiego pojazdu są wyznacznikiem wysokości szkody.

W tym stanie rzeczy Sąd odwoławczy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną.

O kosztach postępowania apelacyjnego sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c.. Mając na uwadze, iż apelujący przegrał proces, a powódka poniosła koszty związane z udziałem w postępowaniu apelacyjnym, należało zwrócić jej żądane koszty. Na koszty te składały się koszty ustanowienia pełnomocnika w sprawie w kwocie 135 zł, ustalone na podstawie § 2 pkt 2 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 265).