Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 12 sierpnia 2019 roku, wydanym
w sprawie z powództwa K. K. (1) przeciwko Polskiemu Biuru Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w W. o zapłatę, Sąd Rejonowy
w Ł.:

1.  podwyższył rentę orzeczoną wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie
z dnia 28 czerwca 2002 roku, Sygn. akt I C 2013/96 zmienionym wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 13 czerwca 2003 roku, sygn. akt I ACa 1602/02 z tytułu zwiększonych potrzeb z kwoty 3.230 (trzy tysiące dwieście trzydzieści) złotych do kwoty 3300 (trzy tysiące trzysta) złotych,
z wyrównaniem począwszy od marca 2013 roku;

2.  podwyższył rentę orzeczoną wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie
z dnia 28 czerwca 2002 roku, Sygn. akt I C 2013/96 zmienionym wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 13 czerwca 2003 roku, sygn. akt I ACa 1602/02 z kwoty 450 (czterysta pięćdziesiąt) złotych do kwoty 767 (siedemset sześćdziesiąt siedem) złotych z wyrównaniem począwszy od marca 2013 roku;

3.  oddalił powództwo w pozostałej części;

4.  umarzył postępowanie w zakresie żądania podwyższenia renty z kwoty
2 860 (dwa tysiące osiemset sześćdziesiąt) złotych do kwoty 3 230 (trzy tysiące dwieście trzydzieści) złotych;

5.  nie obciążył powoda K. K. (1) kosztami procesu od oddalonej części powództwa.

Orzeczenie to zapadło w stanie faktycznym, którego najważniejsze ustalenia przedstawiały się następująco:

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 28 czerwca 2002 roku wydanym w sprawie I C 2013/96, następnie zmienionym przez Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrokiem w sprawie I ACa 1602/02, zasądzono od pozwanego Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych na rzecz powoda rentę
z tytułu zwiększonych potrzeb w kwocie 2 000 zł miesięcznie od dnia 1 lipca 2002 roku na przyszłość, płatną z góry do dnia 10-go każdego miesiąca do rąk opiekuna prawnego T. N. oraz rentę w kwocie po 450 zł miesięcznie od dnia 1 lipca 2002 roku na przyszłość, płatną z góry do 10. dnia każdego miesiąca do rąk opiekuna prawnego.

Powód otrzymuje łącznie z tytułu świadczeń z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych od dnia 1 marca 2016 roku kwotę netto 1.258,37 zł, na którą składają się:

a)  renta rodzinna – 501,18 zł brutto,

b)  zasiłek pielęgnacyjny – 208,67 zł brutto,

c)  rena socjalna – 741,35 zł brutto

po odliczeniu podatku i składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Zgodnie z orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności z dnia 7 marca 2012 roku znak (...).VII-500-1- (...)/12 i 15 maja 2012 roku znak (...) stan powoda zaliczony został do znacznego stopnia niepełnosprawności, znak 10-N 05-R 04-O. Orzeczenie wydano na stałe. Powód jest osobą z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy
i wymagającą w celu pełnienia ról społecznych stałej lub długotrwałej opieki
i pomocy innych osób, w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Schorzenie nie rokuje poprawy oraz przyczyny niepełnosprawności.

Powód przyjmuje lek B. zmniejszający napięcie mięśni, neurtop, cyclo 3 forte. Średniomiesięczny koszt zakupu leku baclofen wynosi około 10 zł miesięcznie. Przyjmowane przez powoda suplementy diety, ranigast, euthyrox, nerenal nie mają związku z rehabilitacją. K. K. (1) regularnie korzysta z pomocy lekarzy wielu specjalizacji, okulisty, dentysty czy neurologa.

Na transport K. K. (1) do lekarzy wydawane jest około 250 zł miesięcznie.

Ze względu na wystąpienie po wypadku wodogłowia pourazowego
i epilepsji, raz na rok lub dwa lata, u K. K. (1) wykonywana jest tomografia całego ciała. Jednorazowy koszt to ok. 1 300 zł.

K. K. (1) traci wzrok. Stopień procentowy widzenia na jedno oko to ok. 10%, na drugie – 60 – 80%. Powód ma także odnawiającą się ranę
w nodze, z którą walczy od wielu lat. Lekarze proponowali leczenie macierzystymi komórkami.

Z uwagi na niedowład spastyczny czterokończynowy, uszkodzenie mózgu, pnia mózgu i móżdżka, K. K. (1) trzęsą się ręce. Ma kłopoty z samodzielnym jedzeniem czy pisaniem. Tłucze talerze lub uszkadza sprzęty codziennego użytku, takie jak prysznic czy klapa od sedesu. Ma problemy ze stabilnością ciała.

W domu, w którym mieszka K. K. (1), wymienione zostało to, co ulega zniszczeniu, w związku z jego funkcjonowaniem. Zainstalowano poręcze. Do wymiany pozostaje kabina prysznicowa, toaleta i deska.

K. K. (1) od czasu wypadku opiekuje się głównie jego babka – S. N., która ma 79 lat. Wstaje o godz. 4:30 – 5.00, ponieważ bus, zabierający K. K. (1) na całodzienne zajęcia grupowe w P. przyjeżdża o 7:00. Często wstaje w nocy, by pomasować K. K. (1) czy zrobić mu herbatę. Przygotowuje jego toaletę, śniadanie i ubranie. Zajmuje się całym domem – sprzątaniem i gotowaniem.
Z racji wieku, nie jest w stanie wszystkiego zrobić sama. Ma pomoc po kilka godzin dziennie, w zależności od potrzeb, przy sprzątaniu, odkurzaniu, prasowaniu. Mąż S. N. zginął w wypadku w 2001 roku, wioząc K. K. (1) z B..

K. K. (1) wymaga pomocy osób trzecich w wymiarze 6 godzin dziennie. Pomoc dotyczy: niektórych czynności samoobsługi np. kąpiel, częściowo ubieranie, czynności prowadzenia gospodarstwa domowego (prace porządkowe, przygotowanie ubrań, przygotowanie posiłków, zakupy spożywcze i przemysłowe), organizacji i realizacji leczenia oraz rehabilitacji. Powód jest niezdolny do samodzielnego wyjścia z domu, wymaga pomocy osoby trzeciej w wyjściach np. do lekarza, na rehabilitację. Poza tym powód nie jest zdolny do samodzielnego uczestniczenia w rehabilitacji w ramach turnusów rehabilitacji, wówczas konieczne jest zapewnienie opieki osoby trzeciej podczas wyjazdu.

Powód powinien ćwiczyć codziennie w wymiarze 1,5- 2 godziny dziennie. Obecny stan powoda oraz posiadany sprzęt do ćwiczeń pozwala na codzienne wykonywanie ćwiczeń w domu. Przy założeniu samodzielnego wykonywania ćwiczeń w domu, rehabilitacja z fizjoterapeutą może być prowadzona 2 razy
w tygodniu po 1,5 -2 godzin lub w systemie 4x w roku po 10 dni zabiegowych w odstępach 2-2,5 miesiąca w placówkach medycznych ambulatoryjnych (poradnia rehabilitacji, zakład rehabilitacji). Powód nie może „rehabilitować się” wyłącznie samodzielnie. Konieczne są 2 wizyty lekarskie specjalisty rehabilitacji, celem oceny aktualnych potrzeb w zakresie rehabilitacji, określenia celów rehabilitacji oraz oceny poprawności dotychczas prowadzonej rehabilitacji. W związku z uszkodzeniem układu nerwowego samodzielna praca powoda może spowodować wykształcenie nieprawidłowych mechanizmów naprawczych, utrwalenie nieprawidłowych wzorców ruchowych. Dlatego konieczna jest rehabilitacja zlecana przez lekarza i wykonywana przez fizjoterapeutę wg powyższego schematu.

Posiadany przez powoda w domu sprzęt do rehabilitacji pozwala na realizowanie rehabilitacji powoda w domu. Wskazane jest zakupienie bieżni elektrycznej do ćwiczeń chodu (koszt bieżni K. track 9 11 690 zł), lustra (do ustawienia przed bieżnią w celu ćwiczenia z biologicznym wzrokowym sprzężeniem zwrotnym - kontrola chodu w lustrze- koszt około 200 zł), rotorów ze wspomaganiem elektrycznym do ćwiczeń kończyn dolnych i górnych (koszt około 1 899 zł) .

Rehabilitacja jest realizowana w ramach NFZ. Powód korzystał z rehabilitacji w ramach NFZ w Ł. i w S. (k. 234). W przypadku powoda ograniczenia w korzystaniu rehabilitacji w placówkach medycznych (podmioty medyczne posiadające umowę z NFZ na świadczenia usług w zakresie rehabilitacja lecznicza), ponieważ w miejscu zamieszkania powoda nie ma takich placówek. Powód jest zdolny do dojazdu środkami komunikacji publicznej (pociąg, autobus) do S. lub Ł., jednak wymaga obecności osoby trzeciej. Jest uzależniony od osoby trzeciej. Powód powinien korzystać z wizyt specjalisty rehabilitacji 2x w roku.

Z przyczyn organizacyjnych mogą być utrudnienia w realizacji takiej rehabilitacji. W związku z tym uzasadnione jest korzystanie z rehabilitacji
z fizjoterapeutą odpłatnie w domu powoda. Uzasadnione są koszt rehabilitacji w domu powoda w ww zakresie, czyli 4x10 dni zabiegowych w roku (przy rehabilitacji w cyklach 10 dniowych) lub około 70 dni w ciągu roku (przy realizacji 2x tygodniu). Cena jednej godziny rehabilitacji z fizjoterapeutą
w domu pacjenta wynosi od 60 do 100 zł, poza tym fizjoterapeuci doliczają koszt dojazdu. Koszt prywatnej rehabilitacji w skali miesiąca wynosi 200- 330 zł (40 dni zabiegowych/ rok, cena jednego spotkania 60-100 zł) lub około 350- 580 zł (70 dni/ rok rehabilitacja 2 x w tygodniu). Jeżeli powód nie będzie miał zlecenia na zabiegi fizjoterapeutyczne od lekarza NFZ to koszt wizyt lekarza w domu wynosi 20-25 zł co w roku wynosi 240-300 zł.

Powód korzystał z turnusów rehabilitacji, częstość jeden raz w roku jest wskazana a zarazem wystarczająca. Powód jest niezdolny do samodzielnego uczestniczenia w rehabilitacji, w tym przypadku poza kosztem turnusu dla powoda około 4 000 zł za turnus należy uwzględnić koszt pobytu opiekuna (około 1 200 zł). Powód może uzyskać refundację z PFRON lub MOPS, zgodnie z zasadami refundacji dla danego rejonu. W 2015 r. i 2016 r. powód nie korzystał z turnusów rehabilitacyjnych .

Powód nie może korzystać z leczenia w sanatorium uzdrowiskowym, ponieważ zgodnie z rozporządzeniem MZ z 5 stycznia 2012 roku dotyczącego leczenia uzdrowiskowego, brak samodzielności stanowi przeciwwskazanie do leczenia uzdrowiskowego.

Sprawność ruchowa powoda pozwala na korzystanie przez powoda ze środków komunikacji jak pociąg lub autobus. Jednak z powodu dysfunkcji psychicznych, wymaga nadzoru osoby trzeciej.

Utrzymanie domu w skali miesiąca obejmuje: podatek, opłatę za światło, wywóz szamba, najem osób do wywozu śmietnika, prace na działce, co daje około 400 – 500 zł. Koszty pomocy w domu to od 1 000 do 1 700 zł. Na wyżywienie K. K. (1) w skali miesiąca przeznaczane jest ok. 700 – 800 zł. U powoda należy stosować dietę o wartości energetycznej około 2 500 kcal/dobę ograniczając produkty bogate w tłuszcz i węglowodany proste. Koszt takiej diety wynosi 500 zł miesięcznie.

K. K. (1) codziennie dowożony jest na warsztaty terapii zajęciowej w P.. Powód od lat jeździ na wakacje do J., gdzie znajduje się klinika rehabilitacyjna. W ciągu dnia uczestniczy tam w zabiegach. Wyjeżdża też na 2-3 tygodniowy turnus rehabilitacyjny.

Powód z uwagi na zaburzenia krążenia obwodowego w następstwie urazu wymaga noszenia skarpet uciskowych. Koszt zakupu skarpet wynosi około 400 zł rocznie.

Normalne potrzeby powoda łącznie generują wydatki w wysokości około 2 026,33 zł/m-c i składają się na nie: wyżywienie- 500 zł, odzież, buty- 350 zł, kosmetyki- 150 zł, energia elektryczna - 120,74 zł, woda: około 9,88 zł, telefon: około 32,71 zł, olej opałowy w skali miesięcznej: około 280 zł (rocznie około 6.700 zł na dwie osoby - powoda i jego babkę 3 350 zł), wywóz nieczystości - 75 zł miesięcznie, kino, basen około 2 x w miesiącu - około 160 zł + 55 zł koszt dojazdu. Powód, co roku wyjeżdża do J.. Koszt pobytu wynosi 2 240 zł, co w skali miesiąca daje kwotę 187 zł. Powód posiada sprzęt komputerowy i drukarkę, która wymaga wymiany raz na około 4 lata. Koszt sprzętu wynosi około 3 500 zł, co miesięcznie daje wydatek w wysokości 72 zł. Powód 2 razy do roku udaje się do stomatologa. Koszt jednej wizyty średnio wynosi około 200 zł, w skali roku- 400 zł, w skali miesiąca- 34 zł.

Wezwaniem do zapłaty z dnia 11 sierpnia 2015 roku powód wezwał pozwanego do zapłaty należności w wysokości 250 000 zł osobno dla D. K. i K. K. (1), tytułem zadośćuczynienia z art. 23 i 24 k.c. w zw. z art. 448 k.c. za naruszenie dobra osobistego – więzi emocjonalnej, łączącej matkę z jej synami, w związku ze śmiercią M. K. oraz do podwyższenia renty dla K. K. (1) z tytułu zwiększonych potrzeb zasądzonej od pozwanego z kwoty 2 000 zł do kwoty 4 000 zł miesięcznie, z wyrównaniem od dnia 1 września 2013 roku, płatnej do dnia 10 każdego miesiąca.

Decyzją z dnia 7 grudnia 2015 roku pozwany uznał za zasadne podwyższenie miesięcznej renty z tytułu zwiększonych potrzeb z kwoty 2 000 zł miesięcznie do kwoty 2 860 zł z wyrównaniem renty za trzy lata wstecz.

Decyzją z dnia 12 kwietnia 2016 roku, Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych podwyższyło rentę z tytułu zwiększonych potrzeb do kwoty
3 230 zł, przyznając z tego tytułu wyrównanie za 3 lata wstecz w kwocie
15 170 zł.

W takich okolicznościach faktycznych Sąd I instancji uznał, że powództwo spełnia przesłanki opisane w art. 907 § 2 k.c. i w znacznej części zasługuje na uwzględnienie.

W zakresie renty z tytułu zwiększonych potrzeb z art. 444 § 2 k.c. uwzględniono: koszt opieki osób trzecich- 1 800 zł (6 h/doba x 10 zł x 30 dni), koszt rehabilitacji- 640 zł; koszt zakupu leków- około 30 zł, turnus rehabilitacyjny- 433,33 zł (4 000 zł + pobyt osoby trzeciej 1200 zł = 5 200 zł:12= 433,33 zł), dieta wysokoenergetyczna- 200 zł, dojazdy do lekarzy- 165 zł oraz koszt zakupu skarpet uciskowych- 33 zł.

Sąd ustalając wysokość renty z tytułu zwiększonych potrzeb nie wliczył do niej:

1. zakupu sprzętu rehabilitacyjnego, naprawy - miesięcznie ok. 402 zł (pkt. 5 pisma z dnia 28 listopada 2016 r.- k. 183);

2. kosztów leczenia i rehabilitacji rany pourazowej na lewej łydce, jako nie pozostającej w związku z wypadkiem (pkt. 7 ww pisma);

3. kosztów remontu całego domu i zakupu sprzętu (pkt. 9);

4. koszt wymiany sprzętów łazienkowych takich jak kabina prysznicowa wraz z brodzikiem i montażem (2 000 zł), maszynki elektrycznej do golenia - ok. 300 zł, szczoteczki elektrycznej do zębów - 180 zł, przynajmniej jednej baterii umywalkowej i prysznicowej (z powodu jej wyłamania) - 2 x 200 zł, wizyty hydraulika - dokręcanie toalety, umywalki, wymiana silikonów, poprawianie elementów odpływu - 160 zł - 6 wizyt 960 zł, deska sedesowa - 160 zł- łącznie 4 000 zł - raz na 5 lat, miesięcznie - 66 zł.

W ocenie Sądu koszty (pkt 1, 3, 4) nie mogą stanowić składnika renty
z tytułu zwiększonych potrzeb, ponieważ nie mają charakteru stałego, poza tym są możliwe do weryfikacji dopiero po przedstawieniu konkretnych rachunków za zakupy w oparciu o treść art. 444 § 1 k.c. w zw. z art. 361 k.c. Mogą stanowić podstawę do jednorazowej wypłaty, nie są świadczeniem
o charakterze okresowym. Co prawda z opinii biegłego wynika, iż pozwany powinien posiadać nowe sprzęty rehabilitacyjne w postaci łóżka, bieżni i lustra, nie mniej jednak koszty te mają charakter jednorazowy i z góry nie można określić okresu ich użytkowania, co jest indywidualne i zależy od częstotliwości i sposobu korzystania. Nie jest możliwe ustalenie, iż zakup sprzętu i ich wymiana ma następować co 10 lat, bo jest to kwestia wysoce indywidulana, na co w swojej opinii uwagę zwróciła biegła z zakresu rehabilitacji. Poza tym powód może skorzystać częściowo z dofinansowania
z PFRON i nie ma żadnego uzasadnienia aby wydatki na zakup nowego sprzętu ustalać w najwyższej możliwej wysokości. Odnośnie zakupu skutera elektrycznego i wymiany jego baterii, wskazać należy, iż jak podała biegła, posiadanie takiego środka lokomocji nie znajduje żadnego uzasadniania medycznego. Podobne argumenty dotyczą kosztów remontu domu i zakupu nowych sprzętów domowych i codziennego użytku.

W całości uwzględniono powództwo w zakresie podwyższenia renty przyznanej z art. 446 § 2 k.c.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 102 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku złożył powód, który zaskarżył to orzeczenie w zakresie rozstrzygnięć z punktów 1 i 3. Skarżący zarzucił naruszenie prawa materialnego w postaci:

- art. 8 a ust. 1 ustawy z dnia 10 października 2002 roku o minimalnym wynagrodzeniu za pracę poprzez jego pominięcie przy ustaleniu kosztów opieki nad powodem;

- art. 444 § 2 k.c. ewentualnie art. 444 § 1 k.c. w związku z przyjęciem, że część koniecznych i celowych wydatków pozostających w związku
z uszkodzeniem ciała i rozstrojem zdrowia nie podlega zasądzeniu.

Na tych podstawach skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia przez podwyższenie renty na zwiększone potrzeby o kwoty: po 540 zł miesięcznie za cały rok 2017, po 666 zł miesięcznie za cały rok 2018, po 846 zł miesięcznie za cały rok 2019 oraz za dalsze okresy z uwzględnieniem ewentualnych zmian wysokości minimalnego wynagrodzenia, a także przez podwyższenie renty na zwiększone potrzeby o dalszą kwotę 139,90 zł miesięcznie lub zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 16 789 zł
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Nadto skarżący wniósł o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów postępowania za obie instancje.

/apelacja k. 443-446/

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji z obciążeniem powoda kosztami postępowania apelacyjnego.

/odpowiedź na apelację k.455-459/

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna prawie w całości.

W pierwszej kolejności trzeba podkreślić, że stan faktyczny nie jest przez apelującego kwestionowany. Ustalone okoliczności faktyczne należy uznać za bezsporne. Dlatego Sąd odwoławczy uznaje ustaloną w I instancji podstawę faktyczną rozstrzygnięcia za własną. Nie można jednak nie zauważyć, że w okolicznościach faktycznych brakuje ustalenia stawki za opiekę nad osobą niepełnosprawną. Sąd Rejonowy przyjął tylko
– w rozważaniach prawnych – że stawka ta jest bezsporna i wynosi 10 zł za godzinę. Stwierdzenie to wynikało z przeoczenia przez Sąd I instancji stanowiska wyrażonego w piśmie z 15 lutego 2018 roku (k. 287), które zawiera korektę żądania zasądzenia renty z odwołaniem się do stawek minimalnego wynagrodzenia. Z uwagi na to, że okoliczności te wynikają z powszechnie obowiązujących przepisów prawa, wystarczy wskazać, iż minimalna stawka godzinowa wynosiła: 13 zł brutto w okresie od 1 stycznia 2017 roku (M.P.
z 2016 r. poz. 934), 13,70 zł brutto od 1 stycznia 2018 r., (Dz. U. z 2017 r. poz. 1747) i14,70 zł brutto od 1 stycznia 2019 r. (Dz. U. z 2018 r. poz. 1794).

Rację ma skarżący zarzucając, że pominięcie przez Sąd Rejonowy minimalnych stawek godzinowych stanowi naruszenie art. 8a ust. 1 ustawy
z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r. poz. 2177). Zgodnie z tym unormowaniem, w przypadku umów, o których mowa w art. 734 i art. 750 Kodeksu cywilnego, wykonywanych przez przyjmującego zlecenie lub świadczącego usługi, wysokość wynagrodzenia powinna być ustalona w umowie w taki sposób, aby wysokość wynagrodzenia za każdą godzinę wykonania zlecenia lub świadczenia usług nie była niższa niż wysokość minimalnej stawki godzinowej wynikającej ze stosownych przepisów wykonawczych. Sąd I instancji przyjął stawkę, która jest poniżej minimum, co musiało zostać skorygowane przez podwyższenie renty o wartości prawidłowo wyliczone w apelacji dla poszczególnych okresów płatności. Nie można było tylko wprowadzić mechanizmu kroczącej korekty renty na przyszłość. Trzeba pamiętać, że sprawa niniejsza za podstawę ma art. 907 § 2 k.c., który pozwala korygować rentę nie w miarę zmieniających się warunków, ale dopiero na skutek wystąpienia zmiany stosunków, które rentę w całości lub w części uczyniły nieaktualną. Nie można w przyszłości wykluczyć zastosowania innej, wyższej stawki wynagrodzenia za opiekę, np. stawki (...). W tym kontekście warto odwołać się do słusznego stanowiska Sądu Apelacyjnego w Warszawie
z 7 marca 2013 r. (VI ACa 1266/12, L.), że dla ustalenia kosztów sprawowanej nad poszkodowanym opieki przyjmuje się koszty wynagrodzenia osoby mającej odpowiednie kwalifikacje do wykonywania tych czynności. Dla porządku warto dodać, że stanowisko pozwanego, który kwestionował możliwość zastosowania w tej sprawie stawki wyższej niż 10 zł za godzinę
z uwagi na to, że opiekę świadczy powodowi nieodpłatnie członek rodziny, było całkowicie błędne. W orzecznictwie od lat dominowało słuszne stanowisko, że fakt ponoszenia całego ciężaru opieki nad poszkodowanym
w czasie leczenia i rehabilitacji przez członków najbliższej rodziny nie zwalnia osoby odpowiedzialnej od zwrotu kwoty obejmującej wartość tych świadczeń (zob., np. wyroki Sądu Najwyższego z 4 marca 1969 r., I PR 28/69, OSNCP 1969, Nr 12, poz. 229; czy z 8 lutego 2012 r., V CSK 57/11, L.). Ostatnio stanowisko to zostało potwierdzone w uchwale składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 22 lipca 2020 r., III CZP 31/19 (Biul. SN 2020 nr 7-8).

Również drugi zarzut apelacji – dotyczący zwiększonych potrzeb powoda w zakresie zapewnienia sprzętu do rehabilitacji – okazał się zasadny, choć podstawa prawna w nim wskazana wzbudza zastrzeżenia. Sąd Rejonowy nie miał wątpliwości, że zakup sprzętu rehabilitacyjnego jest
w przypadku powoda uzasadniony. W tym zakresie opinia biegłej K., także w zakresie kosztów zakupu potrzebnego sprzętu, nie pozostawia wątpliwości. Oddalenie powództwa w tym przypadku wynikało z przyjęcia, że potrzeby te nie mają charakteru stałego, a nadto, że będą możliwe do weryfikacji dopiero na podstawie rachunków. Ten drugi pogląd jest oczywiście błędny, gdyż abstrahuje od ogólnych zasad określania wysokości odszkodowania. Poszkodowany może żądać kwoty odszkodowania odpowiadającej wydatkom, które jeszcze nie zostały poniesione, ale pozostających w normalnym związku przyczynowym ze szkodą i których wystąpienie w przyszłości oceniane jest jako graniczące z pewnością. Pogląd Sądu Rejonowego o braku charakteru stałego spornych wydatków nie przekreśla zakwalifikowania ich jako elementu renty, gdyż mieszczą się one
w granicach wytyczonych w art. 444 § 2 k.c. Można zgodzić się ze stanowiskiem Sądu I instancji o tyle, że wydatki te łatwiej zakwalifikować
w kategoriach jednorazowego odszkodowania. Warto podkreślić, że instytucje renty i jednorazowego odszkodowania pełnią tę samą funkcję związaną
z naprawieniem poniesionego uszczerbku, tyle że w różny sposób (tak, słusznie Sąd Najwyższy w postanowieniu z 31 stycznia 1968 r., I PZ 83/67, OSNCP 1968, Nr 10, poz. 171).

Reagując na przywołane przed chwilą wątpliwości, apelujący odwołał się do treści art. 444 § 1 k.c. Trudno jednak uznać, że roszczenie odszkodowawcze o wyłożenie z góry sumy potrzebnej na koszty leczenia pozostaje w granicach roszczenia z art. 907 § 2 k.c., które dotyczy zmiany wysokości renty (nie nowych roszczeń odszkodowawczych). Właściwe jest rozpatrywanie zgłoszonego roszczenia w kategoriach kapitalizacji renty,
o którym mowa w art. 447 k.c. Wskazanie właściwej podstawy prawnej pozostaje w zakresie kompetencji Sądu odwoławczego, który bada sprawę
w granicach zaskarżenia, ale wskazaniem sposobu zakwalifikowania podstawy faktycznej w kontekście prawa materialnego związany nie jest.

Zgodnie z art. 447 k.c. z ważnych powodów sąd może na żądanie poszkodowanego przyznać mu zamiast renty lub jej części odszkodowanie jednorazowe. Ważnym powodem w rozumieniu omawianej normy będzie każda istotna, leżąca w interesie poszkodowanego, potrzeba zaspokojenia wydatków związanych z naprawieniem szkody na osobie. Zgodzić się należy z Sądem Najwyższym, który w wyroku z 25 lipca 2001 roku (I CKN 1140/99, L.) podkreślił, że przy interpretacji art. 447 k.c. przesłankę "ważnych powodów" należy oceniać również z zaakcentowaniem subiektywnej woli poszkodowanego. W tym przypadku powód potrzebuje środków w celu zainwestowania w leczenie – rehabilitację, która została objęta zakresem zasądzonej na jego rzecz renty na zwiększone potrzeby. Można więc mówić zarówno o „ważnych powodach” w rozumieniu art. 447 k.c., jak i o zmianie stosunków, która zgodnie z art. 907 § 2 k.c. uzasadnia korektę przyznanej renty (por. cyt. postanowienie Sądu Najwyższego z 31 stycznia 1968 r.).
W konsekwencji zasadne okazało się zasądzenie w omawianym trybie kwoty 16 789 zł obejmującej jednorazowe świadczenie na zakup łóżka ortopedycznego, bieżni elektrycznej, lustra i rotora elektrycznego do ćwiczeń kończyn dolnych i górnych.

Zastosowanie art. 447 k.c. z urzędu nie wchodzi w grę (ustawodawca zastrzegł konieczność istnienia wniosku poszkodowanego). Wniosek taki został wyraźnie sprecyzowany dopiero w zarzucie i wnioskach apelacji. Okoliczność ta nie stała na przeszkodzie do uwzględnienia tego roszczenia. Postawienie tego zarzutu w postępowaniu apelacyjnym nie prowadziło do zmiany ani rozszerzenia żądań apelującego, które pojawiły się już w pozwie. Stanowiło jedynie przejście od powoływanych faktów do nazwania ich możliwej kwalifikacji i skutku prawnego. Artykuł 383 k.p.c. nie był więc przeszkodą do uwzględnienia tego stanowiska w drugiej instancji (podobna sytuacja w postanowieniu Sądu Najwyższego z 20 kwietnia 2017 r., II CSK 386/16, L.). Przepis art. 383 k.p.c. nie sprzeciwia się jakiejkolwiek zmianie żądania, ale tylko takiej, która polega na jego rozszerzeniu lub wystąpieniu z nowymi roszczeniami (patrz: wyrok Sądu Najwyższego
z 20 stycznia 2011 r., I CSK 409/10, L.). W omawianej sytuacji chodzi cały czas o składniki renty zmienianej na podstawie art. 907 § 2 k.c.
W postępowaniu apelacyjnym orzekano w tym samym przedmiocie. Powodowi zapewniono możliwość zaspokojenia słusznego roszczenia w ramach ochrony adekwatnej do stanu istniejącego w chwili zamknięcia rozprawy apelacyjnej.

O odsetkach od zasądzonej kwoty 16 789 zł orzeczono na podstawie art. 455 k.c. w zw. z art. 481 § 1 i 2 k.c. od dnia następnego po doręczeniu odpisu pozwu (k. 83).

Z tych wszystkich względów, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., zaskarżony wyrok został zmieniony w sposób opisany w sentencji. Dalej idąca apelacja została oddalona (art. 385 k.p.c.). Konsekwencją merytorycznej zmiany wyroku była korekta orzeczenia o kosztach procesu – powód wygrał sprawę praktycznie w całości, co uzasadniało zastosowanie art. 100 zd. 2 k.p.c. Na zasądzone koszty złożyły się: 4 017 zł wynagrodzenie pełnomocnika z opłatą skarbową, 1 428 zł opłata od pozwu, 286 zł opłata od zażalenia i 700 zł wydatki na biegłego.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 100 zd. 2 k.p.c. Koszty te obejmują opłatę od apelacji (592 zł) i wynagrodzenie pełnomocnika (1 800 zł) ustalone na podstawie § 2 pkt 5 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r. poz. 265).