Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 6 kwietnia 2023r. Sąd Rejonowy w Brzezinach oddalił wniosek A. G. o wykreślenie z księgi wieczystej (...) prawa dożywocia na rzecz J. P. (1).

W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia Sąd I instancji wskazał, że we wniosku z dnia 12 maja 2022 r. A. G. wnosiła o wykreślenie z księgi wieczystej (...) wpisanego tam prawa dożywocia na rzecz J. i J. małżonków P..

W uzasadnieniu tego wniosku wnioskodawczyni wskazała, że prawo dożywocia ustanowionego na rzecz J. i J. P. (2) nie dotyczy przedmiotowej działki ( nr (...)), którą wnioskodawczyni nabyła w drodze licytacji. W akcie notarialnym ustanowiono prawo dożywocia dziewięćdziesięciu arów gruntu działki nr (...) przy zabudowaniach. Na działce (...) nie ma żadnych zabudowań. Nadto, J. G. od 2015r. nie żyje. Wnioskodawczyni podniosła, że prawo dożywocia zostało wadliwie przeniesione z księgi wieczystej (...).

Postanowieniem z dnia 6 kwietnia 2023r. Sąd Rejonowy w Brzezinach oddalił wniosek w części dotyczącej wykreślenia praw dożywocia na rzecz J. P. (1).

W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia Sąd I instancji podniósł, że księga wieczysta (...) prowadzona jest dla nieruchomości w obrębie G. gmina D. oznaczonej jako działka nr (...) o pow. 3,40 ha, w której dziale II jako właścicielka wpisana jest A. G. , zaś w dziale III księgi wieczystej wpisane było prawo dożywocia przeniesione z urzędu z księgi wieczystej (...), jako obciążenie łączne w ślad za przeniesieniem działki nr (...).

Przy takich ustaleniach stanu faktycznego, Sąd I instancji wywiódł, że wnioskodawczyni załączyła do wniosku odpis skrócony aktu zgonu J. P. (2), co skutkowało uwzględnieniem wniosku w zakresie wykreślenia prawa dożywocia wpisanego na rzecz J. P. (2).

Załączony do wniosku operat szacunkowy, kopia aktu notarialnego, wypis z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, czy zdjęcie satelitarne opisanej nieruchomości, nie mogą stanowić dokumentów, na podstawie których można dokonać żądanego wpisu.

Sąd wieczystoksięgowy nie jest uprawniony do badania podstawy wcześniej dokonaniach prawomocnych wpisów , jak również nie jest uprawniony do badania, czy wartość praw dożywotnika znajduje pełne pokrycie w cenie nabycia uzyskanej w postępowaniu egzekucyjnym.

Mając na uwadze powyższe, Sąd I instancji oddalił wniosek na podstawie art. 626 ⁹ k.p.c.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wniosła wnioskodawczyni.

Skarżąca zarzuciła rozstrzygnieciunaruszenei:

- art. 908 i następnych k.c. poprzez jego błędną wykładnię , wyrażającą się w przyjęciu, że prawo dożywocia ma być realizowane na działce, która nie jest nieruchomością zabudowaną, a w operacie sporządzonym przed licytacją komorniczą wprost zostało wskazane, że ze względu na stan faktyczny treść wykonania praw ustanowionych na nieruchomości oraz uwarunkowania prawne nie należy w dalszej części opinii uwzględniać obciążenia szacowanej nieruchomości prawami ustanowionymi J. i J. małż. P..;

- art. 1000 k.p.c. poprzez jego błędną wykładnię wyrażającą się w pominięciu, że z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności wygasają wszelkie prawa i skutki ujawnienia praw i roszczeń osobistych;

- art. 233 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny materiału dowodowego skutkującej błędnym przyjęciem, iż niespełnione zostały warunki do wykreślenia dożywocia na rzecz J. P. (1).

W konkuzji skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia i wykreślenie praw dożywocia wpisanych na rzecz J. P. (1).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Stosownie do art. 626 ⁸ § 2 k.p.c., rozpoznając wniosek o wpis, sąd bada jedynie treść i formę wniosku, dołączonych do wniosku dokumentów oraz treść księgi wieczystej. Przepis ten opisuje kognicje sądu w postępowaniu wieczystoksięgowym. Sąd w postępowaniu wieczystoksięgowym nie rozpoznaje żadnych sporów – w szczególności sporów co do prawa – także w zakresie ustalenia istnienia ujawnionego w księdze wieczystej praw dożywocia, obciążającego prawo własności nieruchomości, zatem zarzut naruszenia art. 908 k.c. i następnych jest w oczywisty sposób bezzasadny.

Wbrew stanowisku skarżącej, w przedmiotowej sprawie skarżąca nie przedstawiła dokumentu mogącego stanowić podstawę żądanego przez nią wpisu w zakresie wykreślenia prawa dożywocia J. P. (1), czym nie spełniła warunków opisanych dyspozycją art. 626 ² § 3 k.p.c.

Załączony do wniosku operat szacunkowy nie stanowi dokumentu, który można zaliczyć do kategorii dokumentu, który może stanowić podstawę wpisu w księdze wieczystej w rozumieniu art. 31 ustawy z dnia 6 lipca 1982 o księgach wieczystych i hipotece ( tj. Dz.U. z 2023r. poz. 146).

Okoliczność, czy prawo dożywocia zostało błędnie przeniesione z księgi wieczystej Kw. (...) , nie ma istotnego znaczenia na tym etapie postępowania. Jest okolicznością bezsporną, że wpis prawa dożywocia na rzecz J. P. (1) jest prawomocny.

Stosownie do art. 112 c § 3 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, pozostają w mocy ujawnione przez wpis w księdze wieczystej lub przez złożenie dokumentu do zbioru albo nieujawnione w ten sposób lecz zgłoszone napomnienie na 3 dni terminem licytacji użytkowanie, służebność i prawa dożywotnika , jeżeli przysługuje im pierwszeństwo przed wszystkimi hipotekami lub jeżeli nieruchomość nie jest obciążona hipoteką albo jeśli wartość użytkowania, służebności lub prawa dożywotnika znajduje pełne pokrycie w cenie nabycia. Jednakże w ostatnim przypadku wartość tych praw będzie zaliczona na cenę nabycia.

Sąd w postępowaniu wieczystoksięgowym nie jest upragniony do badania, czy wartość prawa dożywocia znajduje pełne pokrycie w cenie nabycia nieruchomości.

Nie znajduje także uzasadnienia zarzut naruszenia art. 1000 k.p.c. – w pierwszej kolejności dlatego, że przepisy te mają zastosowanie do egzekucji sądowej .

Niemniej jednak w przesłance materialnej opisanej w punkcie 1 art. 1000 k.p.c. chodzi tylko o prawa ujawnione z prawem pierwszeństwa ( art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece – tj. Dz.U. Z 2023r. poz.146). Jak wskazano w przesłance materialnej opisanej w punkcie 3 art. 1000 k.p.c., zachowują moc służebności oraz prawa dożywotnika, jeżeli były ujawnione lub zgłoszone w opisanym trybie nawet gdy nie korzystają z pierwszeństwa, ale mają pełne pokrycie w cenie nabycia. W tym przypadku wartość opisanych praw zalicza się na cenę nabycia. Jeżeli prawa te znajdują częściowe pokrycie w cenie nabycia nie zostają utrzymane w mocy i wygasają.

Przy czym nie jest rzeczą sądu wieczystoksięgowego dokonywanie ustaleń, czy prawo dożywocia ujawnione w księdze wieczystej wygasło w toku postępowanie egzekucyjnego z nieruchomość, czy też nie – rację ma Sąd I instancji, że to zagadnienie nie jest objęte kognicja sądu w postępowaniu wieczystoksięgowym.

Stosownie do art. 1003 § 1 k.p.c., prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności wraz z planem podziału sumy uzyskanej z egzekucji jest tytułem do wykreślenie w księdze wieczystej wszystkich praw, które według planu podziału wygasły.

Zgodnie z art. 1003 § 2 k.p.c. na podstawie samego postanowienia o przysądzeniu własności wykreśla się wszystkie hipoteki, obciążające nieruchomość, jeżeli w postanowieniu stwierdzono zapłacenie przez nabywcę całej ceny nabycia.

Reasumując, do wykreślenia hipoteki wystarczało zatem samo postanowienie o przysądzeniu własności. Natomiast do wykreślenia służebności dożywocia ujawnianego w księdze wieczystej, niezbędne jest oprócz postanowienia o przysądzeniu własności, złożenie prawomocnego planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji z nieruchomości, który uwzględnia wygaśniecie prawa dożywocia. To w planie podziału sumy uzyskanej z egzekucji organ egzekucyjny powinien stwierdzić, czy doszło do wygaśnięcia prawa dożywocia.

Jest okolicznością bezsporną, że skarżąca nie załączyła do wniosku o wpis prawomocnego planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji , który zawierałby stwierdzenie organu egzekucyjnego o wygaśnięciu prawa dożywocia.

Mając na uwadze powyższe, należało stwierdzić, że Sąd I instancji zasadnie oddalił wniosek o wykreślenie prawa dożywocia ujawnionego w księdze wieczystej na rzecz J. P. (1), gdyż brak było podstaw do dokonania żądanego przez skarżącą wpisu ( art. 626 ⁹ k.p.c.).

W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy oddalił apelację jako bezzasadną na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.