Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 10 sierpnia 2022 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi w sprawie z powództwa G. D. i A. J. przeciwko Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W., o zapłatę:

1. zasądził od pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W.:

a. na rzecz G. D. kwotę 5500 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 25 listopada 2018 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 2433,50 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

b. na rzecz A. J. kwotę 5500 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 25 listopada 2018 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 2433,50 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

2. nakazał pobrać od pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi kwotę 1502,82 zł na pokrycie kosztów postępowania tymczasowo wyłożonych przez Skarb Państwa.

Apelację od powyższego wyroku złożył pozwany, zaskarżając go w części, tj.:

-

w zakresie punktu 1a) wyroku co do kwoty 450 zł (tj. ponad kwotę 5.050 zł) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 25.11.2018 r. oraz co do kwoty 2.433,50 zł z tytułu kosztów procesu,

-

w zakresie punktu 1b) wyroku co do kwoty 450 zł (tj. ponad kwotę 5.050 zł) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 25.11.2018 r. oraz co do kwoty 2.433,50 zł z tytułu kosztów procesu,

-

w zakresie punktu 2 wyroku w całości.

Zaskarżonemu orzeczeniu apelujący zarzucił:

I.  naruszenie prawa procesowego, mające znaczenie dla rozstrzygnięcia, w szczególności:

a.  art. 321 k.p.c. poprzez popełnienie oczywistego błędu rachunkowego i orzeczenie przez Sąd ponad żądanie objęte pozwem tj. zasądzenie na rzecz powodów po 5.500 zł (łącznie 11.000 zł), podczas gdy powodowie dochodzili zasądzenia na ich rzecz łącznie 10.100 zł,

b.  art. 350 k.p.c. poprzez zaniechanie sprostowania oczywistego błędu rachunkowego,

II.  naruszenie prawa materialnego, w szczególności:

a.  art. 444 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie skutkujące zasadzeniem kwoty odszkodowania w wygórowanej kwocie,

b.  art. 445 § 1 k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie, skutkujące przyznaniem zadośćuczynienia w wysokości zawyżonej względem rzeczywistego stanu sprawy.

W konsekwencji podniesionych zarzutów apelujący wniósł o zmianę rozstrzygnięcia w zakresie zaskarżenia oraz rozstrzygnięcie o kosztach procesu w zakresie postępowania w I i II instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego, stosownie do wyniku postępowania i zasady odpowiedzialności za wynik sprawy.

W odpowiedzi na apelację powódki uznały apelację za zasadną w zakresie pkt 1a i 1b wyroku w części dotyczącej roszczenia głównego w kwocie 450 zł (tj. ponad kwotę 5.050 zł) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie i wniosły o oddalenie apelacji w zakresie orzeczenia w części dotyczącej kosztów procesu (pkt 1a i 1b in fine oraz 2 wyroku) jako oczywiście bezzasadnej. Ponadto strona powodowa wniosła o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódek kosztów postępowania przed Sądem II instancji według norm przepisanych, ewentualnie o nieobciążanie powódek kosztami postępowania drugoinstancyjnego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja, jako w przeważającym zakresie zasadna, podlegała uwzględnieniu w części i skutkowała zmianą zaskarżonego wyroku, a pozostałym zakresie podlegała oddaleniu.

Zaskarżone rozstrzygnięcie zostało wydane w wyniku prawidłowo ustalonego stanu faktycznego. Ustalenia te Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne, uznając za zbędne ponowne ich przytaczanie.

Zarzuty podniesione w apelacji w przeważającej części jawią się jako w pełni zasadne. W odniesieniu do wskazanego zarzutu należy podkreślić, że w myśl art. 321 § 1 k.p.c. sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie. Związanie sądu żądaniem pozwu umożliwia utrzymanie sporu w ramach dochodzonej przez powoda ochrony prawnej oraz pełni istotną funkcję gwarancyjną i zabezpieczającą, zapewniając stronie przeciwnej prawo do wysłuchania i podjęcia adekwatnej obrony. Z tych względów dokładnie określone żądanie oraz przytoczenie uzasadniających je okoliczności faktycznych stanowi obligatoryjną treść pozwu (art. 187 § 1 k.p.c.). Granice sporu wyznacza nie tylko treść żądania pozwu (petitum), ale i podstawa faktyczna powództwa (causa petendi), rozumiana jako okoliczności faktyczne powoływane przez powoda dla uzasadnienia wydania wyroku określonej treści. O zakresie rozstrzygnięcia sądu zarówno w sensie pozytywnym, jak i negatywnym decyduje „żądanie” w rozumieniu art. 321 § 1 k.p.c., które należy odnosić zarówno do treści wniosku o zasądzenie, jak i do faktów powoływanych na jego uzasadnienie (tak postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 2 lipca 2021 r., III CZP 39/20, Legalis nr 2628752).

W niniejszej sprawie Sąd I instancji, z uwagi na popełniony błąd matematyczny, orzekł ponad żądanie pozwu, naruszając w ten sposób art. 321 § 1 k.p.c. Wskazać należy, że powód dochodził pozwem zasądzenia kwoty 10.100 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 25 listopada 2018 roku do dnia zapłaty. Również jego następczynie prawne, w zmodyfikowanym powództwie, wniosły o zasądzenie na ich rzecz kwoty 10.100 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 25 listopada 2018 roku do dnia zapłaty w częściach równych po ½ zgodnie z aktem poświadczenia dziedziczenia. Także w stanowisku końcowym strony powodowej podniesiono, że aktualne powódki dochodzą łącznej kwoty 10.100 zł. Tym samym, biorąc pod uwagę wielkość udziałów wynoszących ½, na rzecz każdej z powódek winna zostać zasądzona kwota 5.050 zł. Omyłkowo Sąd Rejonowy, w wyniku błędu matematycznego, błędnie zasądził kwoty po 5.500 zł na rzecz każdej z powódek wychodząc ponad żądanie, a w konsekwencji naruszenia zakazu orzekania ponad żądanie, naruszył art. 444 k.c. i art. 445 § 1 k.c., zasądzając tytułem odszkodowania i zadośćuczynienia kwoty przewyższające żądanie.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w punkcie 1.a i b w ten sposób, że zasądzone kwoty po 5.500 złotych obniżył do kwot po 5.050 złotych. Na marginesie należy wskazać, iż choć wskazany błąd Sądu Rejonowego stanowił oczywistą omyłkę matematyczną, biorąc pod uwagę, że stanowił merytoryczną treść rozstrzygnięcia w tym błędnie wyrażoną słownie, niemożliwym było dokonanie sprostowania wyroku w tym zakresie, a w konsekwencji zarzut naruszenia art. 350 k.p.c. należy uznać za nietrafny.

W pozostałym zakresie, odnoszącym się do zaskarżenia kosztów postępowania, Sąd oddalił apelację jako bezzasadną na podstawie art. 385 k.p.c. Pozwany nie przedstawił żadnych zarzutów apelacyjnych ani uzasadnienia zaskarżenia tej części wyroku, a biorąc pod uwagę, iż powódki wygrały sprawę w całości, brak jest jakichkolwiek przesłanek do zmiany rozstrzygnięcia w przedmiocie obciążenia strony przegrywającej kosztami postępowania.

O kosztach postępowania apelacyjnego sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. na zasadzie wyjątku, nie obciążając powódek, które przegrały sprawę wobec pozwanego, obowiązkiem zwrotu kosztów procesu.