Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 13 września 2022 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi
w sprawie z powództwa A. B. przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W., o zapłatę:

1.  zasądził od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą
w W. na rzecz powódki A. B. kwotę 3.261,15 zł wraz
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 29 lipca 2019 roku do dnia zapłaty;

2.  zasądził od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą
w W. na rzecz powódki A. B. kwotę 1.117 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za okres od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Apelację od opisanego wyroku wniosła strona pozwana, zaskarżając orzeczenie
w zakresie punktu 1. wyroku powyżej zasądzonej na rzecz powoda kwoty 663,45 zł tj. co do kwoty 2.597,70 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 29.07.2019 r. do dnia zapłaty i w zakresie punktu 2. wyroku co do zasądzonej na rzecz powoda kwoty 1.117,00 zł tytułem kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Apelująca zarzuciła skarżonemu orzeczeniu:

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego w postaci:

a.  art. 354 § 2 KC poprzez błędną wykładnię i uznanie, że okoliczności niniejszej sprawy uzasadniały zwolnienie poszkodowanego z obowiązku współdziałania
z ubezpieczycielem podczas, gdy poszkodowany jest zobowiązany do współdziałania w zakresie przekazywanych mu przez ubezpieczyciela komunikatów oraz wykazania minimum staranności w procesie likwidacji szkody na każdym etapie postępowania likwidacyjnego, dotyczących możliwości ograniczenia skutków i wysokości szkody, a okoliczności niniejszej sprawy nie uzasadniały zwolnienia poszkodowanego z tego obowiązku, a zatem po złożeniu przez pozwanego propozycji wynajmu winien dokonać podmiany pojazdów,

b.  art. 361 § 1 KC w zw. z art. 826 § 1 KC w zw. z art. 16 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych poprzez błędną wykładnię
i uznanie, że poszkodowany nie przyczynił się do zwiększenia rozmiaru szkody poprzez brak skorzystania z propozycji całkowicie bezpłatnego najmu u ubezpieczyciela, podczas, gdy poszkodowany w ogóle nie interesował się likwidacją szkody oraz tym jak wygląda likwidacja szkody i kto pokryje koszty najmu,

c.  art. 58 § 1 KC w zw. z art. 353 ¹ KC w zw. z art. 826 § 1 KC poprzez ich niezastosowanie w przypadku kiedy zawarcie w umowie najmu pojazdu zastępczego postanowienia na mocy którego poszkodowany może wypowiedzieć umowę najmu za 14-dniowym okresem wypowiedzenia biorąc pod uwagę, że ubezpieczyciel daje możliwość bezpłatnego wynajmu pojazdu zastępczego za swoim pośrednictwem w ramach ubezpieczenia OC sprawcy szkody, który to najem jest tańszy od najmu u powoda należy poczytywać za działanie celowe i świadomy brak minimalizacji szkody ze strony powoda, a także naruszenie zasad współżycia społecznego bowiem poszkodowany nawet świadomy obowiązku minimalizacji szkody nie mógł współdziałać z ubezpieczycielem i dokonać podmiany pojazdów skoro umowa najmu zawarta przez poszkodowanego z powodem nie dopuszczała możliwości wypowiedzenia tej umowy w celu minimalizacji szkody,

d.  art. 6 KC poprzez błędne uznanie, że powód sprostał obowiązkowi wykazania zasadności dochodzonego roszczenia w zasądzonej części w zakresie wysokości stawki za dobę najmu pojazdu zastępczego oraz kosztów podstawienia i odbioru pojazdu, a pozwany nie przejawił żadnej inicjatywy dowodowej dla wykazania podnoszonych okoliczności, podczas gdy pozwany w pierwszym piśmie procesowym przedłożył dowody na uzasadnienie swojego stanowiska, potwierdzone następnie zeznaniami świadka, a nadto to na powodzie spoczywał ciężar dowodu w zakresie wykazania, że istniały powody do skorzystania z jego oferty w miejsce propozycji ubezpieczyciela czego powód nie uczynił,

e.  art. 66 KC poprzez jego zastosowanie i przyjęcie, że propozycja wynajmu ubezpieczyciela nie stanowiła oferty w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego a zatem poszkodowany nie był w stanie poddać jej treści analizie celem rozważenia podmiany pojazdów podczas, gdy propozycja wynajmu ubezpieczyciela w ramach OC sprawcy szkody nie wymaga aby jej treść spełniała wszystkie wymogi oferty
z art 66 KC.

2.  naruszenie przepisów prawa procesowego w postaci:

a.  art. 233 § 1 KPC poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów
i wybiórczą ocenę materiału dowodowego, w szczególności dowodu z zeznań T. J. i wyprowadzenie z zebranego materiału wniosków logicznie nieprawidłowych, że poszkodowany nie naruszył obowiązku minimalizacji szkody, gdyż nie otrzymał od ubezpieczyciela oferty najmu pojazdu zastępczego której treść pozwalałaby na weryfikację jej warunków podczas gdy, poszkodowany w ogóle nie interesował się likwidacją szkody i nie kontaktował się z ubezpieczycielem a z Jego zeznań wynika jedynie, że nie zapoznał się z informacjami przekazywanymi na wskazany przez niego adres e-mail do kontaktu,

b.  art. 233 § 1 KPC poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów
i poprzez wybiórczą ocenę materiału dowodowego, w szczególności pomięcie treści dowodu korespondencji mailowej pozwanego z dnia 05.06.2019 r. poprzez uznanie, że pozwany nie przekazał do wiadomości poszkodowanego informacji o możliwości bezpłatnego najmu pojazdu zastępczego za Jego pośrednictwem przy jednoczesnym wskazaniu podstawowych warunków najmu oraz procedury organizacji pojazdu zastępczego i skutków wynajmu pojazdu z rynku podczas gdy, pozwany przekazał te informację bezpośrednio na wskazany przez poszkodowanego adres e-mail,
a w kontekście treści zeznań poszkodowanego informacje te były wystarczające celem podjęcia decyzji o podmianie pojazdów,

c.  art. 233 § 1 KPC poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów
i poprzez wybiórczą ocenę materiału dowodowego, w szczególności pomięcie treści dowodu umowy o współpracę zawartej z wypożyczalnią (...) S.A. wraz
z aneksem na jakich warunkach pozwany gwarantuje najem pojazdu zastępczego, w tym że nie jest dodatkowo płatna dla poszkodowanego usługa podstawienia
i odbioru pojazdu.

W konsekwencji podniesionych zarzutów strona pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w zaskarżonej części, zmianę rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów procesu, stosownie do wyniku postępowania apelacyjnego oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym opłaty od apelacji w wysokości 100,00 zł oraz kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu
w I i II instancji, według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację strona powodowa wniosła o jej oddalenie w całości oraz zasądzenie od pozwanej zwrotu kosztów procesu za postępowanie przed Sądem II instancji według norm przepisanych - w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja powoda, jako bezzasadna, podlegała oddaleniu.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż Sąd II instancji podziela ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego oraz ocenę dowodów wyrażoną w pisemnym uzasadnieniu i przyjmuje je za własne.

Zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie zasługuje na uwzględnienie. Dopóki przeprowadzona przez sąd ocena mieści się w granicach wyznaczonych przez tę normę procesową i nie doznały naruszenia wskazane tam jej kryteria, sąd odwoławczy obowiązany jest ocenę tę, a co za tym idzie, także wnioski z niej wynikające dla ustalań faktycznych, aprobować (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie w uzasadnieniu wyroku z dnia 20 września 2021 r., I ACa 226/20, L. ).

Bezpodstawne są zarzuty dotyczące przekroczenia przez Sąd Rejonowy zasady swobodnej oceny dowodów w zakresie dowodu z zeznań poszkodowanego. Zeznania T. J. są logiczne i spójne, a przedstawione przez świadka przyczyny dla których zdecydował się na najem pojazdu od powódki są dla Sądu, w świetle okoliczności faktycznych, wiarygodne oraz uzasadnione z punktu widzenia doświadczenia życiowego. Postępowanie poszkodowanego w tym zakresie nie świadczy w żadnej mierze o przyczynieniu się przez niego do zwiększenia szkody. Zarzuty podniesione w tym miejscu przez apelującego okazały się wyłącznie polemiką z prawidłową oceną zeznań świadka przez Sąd Rejonowy.

W ocenie Sądu Okręgowego, w okolicznościach niniejszej sprawy, także na skutek okoliczności nie podniesionych na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego, nie doszło do zwiększenia rozmiaru szkody na skutek braku współdziałania poszkodowanego
z ubezpieczycielem.

Przed dalszymi rozważaniami przypomnieć należy, że zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela odnośnie pokrycia kosztów najmu, obejmuje najem pojazdu równorzędnego pojazdowi uszkodzonemu w zakresie klasy tego pojazdu. (Uchwała SN z 24.08.2017 r., III CZP 20/17, OSNC 2018, nr 6, poz. 56.). Pojazd poszkodowanego należał do klasy (...) lub V., ewentualnie K, jak to wynika z załącznika nr 5 do ramowej umowy najmu przedstawionej przez pozwaną (k.50). Biorąc pod uwagę powyższe, a także treść informacji o możliwości zorganizowania przez ubezpieczyciela najmu pojazdu zastępczego i zawartej w niej tabeli stawek zgodnie z którymi ubezpieczyciel weryfikuje koszty najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanego od podmiotu zewnętrznego (k.44) uznać należy, iż zakres odpowiedzialności (akceptowany przez ubezpieczyciela) w przedmiocie zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego, w niniejszej sprawie obejmuje najem takiego pojazdu za stawkę 180 zł/netto za dobę. Jednocześnie, należy wskazać, iż okoliczność, że poszkodowany skorzystał z oferty najmu pojazdu zastępczego klasy niższej (co wynikało z potrzeby szybkiego uzyskania pojazdu zastępczego), nie dotyczy bezpośrednio ubezpieczyciela i jako taka nie wpływa na ograniczenie jego odpowiedzialności.

Odnosząc się z kolei do kosztów dostarczenia i odebrania pojazdu zastępczego od poszkodowanego, zarzut apelującego nie znajduje oparcia w materiale dowodowym. Twierdzenie apelującego jest wprost sprzeczne z pkt. 55 Regulaminu (...) S.A. w zakresie wynajmu samochodów (k.85), z którego wynika, iż w niniejszej sprawie taki koszt wyniósłby 160 złotych. Nie może być zatem mowy o zwiększeniu rozmiaru szkody przez poszkodowanego w sytuacji, gdy koszt podstawienia i odbioru pojazdu zastępczego wynajętego u powódki wyniósł 150 złotych.

Uwzględniając powyższe zastrzeżenia wrócić należy do zarzutów naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. w zakresie kwestii skutecznego i odpowiednio szczegółowego poinformowania przez ubezpieczyciela o warunkach zorganizowania bezgotówkowego najmu pojazdu zastępczego, słusznie zwrócił uwagę Sąd Rejonowy, iż w treści pisma z 5 czerwca 2019 roku zawarto wyłącznie dane kontaktowe do ubezpieczyciela oraz wysokość akceptowanych stawek. Tym samym, brak przedstawienia przez pozwanego wyczerpujących informacji dotyczących warunków najmu pojazdu zastępczego uniemożliwił poszkodowanemu kompleksowe porównanie ofert, po którym poszkodowany mógłby podjąć decyzję o wypowiedzeniu zawartej umowy najmu, co nawet mając na uwadze 14-dniowy termin wypowiedzenia,
w okolicznościach niniejszej sprawy, mogłoby doprowadzić do obniżenia kosztów najmu pojazdu zastępczego. W tym miejscu wskazać należy na błędne stanowisko strony apelującej dotyczące zakresu przekazania istotnych warunków umowy najmu pojazdu zastępczego. Nie przesądzając czy oferta taka winna w pełni czynić zadość wymogom art. 66 k.c., niewątpliwie przyjąć należy, iż informacja o możliwości najmu wynajmu pojazdu zastępczego za pośrednictwem ubezpieczyciela powinna zawierać informacje na tyle szczegółowe, aby możliwe było, choćby przybliżone porównanie propozycji ubezpieczyciela z innymi ofertami rynkowymi.

Zarzut naruszenia art. 6 k.c. można byłoby uznać za zasadny jedynie w sytuacji, gdyby poszkodowany wynajął pojazd zastępczy za kwotę przekraczająca stawki przyjęte przez ubezpieczyciela. Wówczas to na poszkodowanym ciążyłby obowiązek wykazania, iż poniesienie wyższych kosztów było uzasadnione. W niniejszej sprawie, jak już wykazano wcześniej, wysokość stawki dobowej za najem pojazdu zastępczego, o klasie równej pojazdowi uszkodzonemu, która była akceptowana przez ubezpieczyciela wynosi 180 zł/netto za dobę
a więc tyle, za ile pojazd zastępczy wynajął poszkodowany od powódki. Fakt, iż poszkodowany zdecydował się w tej cenie wynająć inny pojazd (niższej klasy) pozostaje bez znaczenia dla zakresu odpowiedzialności ubezpieczyciela, a z pewnością nie stanowi zwiększenia szkody.

Zarzut naruszenia art. 361 k.c. w świetle poczynionych powyżej rozważań nie zasługuje na aprobatę. Wobec niewystarczającego poinformowania przez ubezpieczyciela poszkodowanego o możliwości i szczegółowych warunkach skorzystania z pojazdu zastępczego, mógł on skorzystać z najmu pojazdu w wybranym przez siebie miejscu,
a wynikające z tego koszty najmu były ekonomicznie uzasadnione i celowe, bowiem mieściły się w granicach zarówno stawek rynkowych, jak i stawek akceptowanych przez ubezpieczyciela dla kategorii pojazdu uszkodzonego. Najem pojazdu zastępczego przez poszkodowanego pozostawał w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem wywołującym szkodę, był uzasadniony i nie wpłynął w żadnej mierze na zwiększenie rozmiarów szkody. Tym samym nie może być również mowy o naruszeniu art. 822 § 1 k.c.
w zw. z art. 824 ¹ § 1 k.c. czy art. 354 § 2 k.c. w zw. z art. 16 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

Zgodnie z art. 354 § 1 k.c., dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno - gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje - także w sposób odpowiadający tym zwyczajom. W taki sam sposób powinien współdziałać przy wykonaniu zobowiązania wierzyciel (§ 2). Przepisy te nakładają na strony stosunku prawnego obowiązek współdziałania. Jak trafnie zauważa apelujący, na poszkodowanym, jako uczestniku zdarzenia objętego ubezpieczeniem obowiązkowym, ciążył obowiązek zapobieżenia, w miarę możliwości, zwiększeniu się szkody, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 621). Powyższe nie oznacza jednak, że poszkodowany ma obowiązek podjąć wszelkie, nawet uciążliwe dla niego działania, by zmniejszyć ewentualną odpowiedzialność ubezpieczyciela. Obowiązek minimalizacji skutków szkody musi być utrzymany i stosowany w rozsądnych granicach i nie powinien być wykorzystywany do nakłaniania poszkodowanego, by zrezygnował z realizacji przysługujących mu praw podmiotowych. Należy bowiem wskazać, że w pierwszej kolejności to ubezpieczyciel winien podjąć wszelkie działania umożliwiające poszkodowanemu wywiązanie się z nałożonych na niego obowiązków. Tymczasem wskazana przez pozwanego informacja o możliwości wynajmu pojazdu zastępczego za jego pośrednictwem nie była kompletna.

W konsekwencji zaprezentowanych rozważań, Sąd Okręgowy uznał, że brak jest podstaw do przypisania poszkodowanemu nielojalnego postępowania, naruszającego obowiązujące go, jako wierzyciela, na podstawie art. 354 § 2 k.c., wymogi współpracy
z dłużnikiem przy wykonywaniu zobowiązania. Nie można również wysnuć wniosku, by poszkodowany w jakikolwiek sposób przyczynił się do zwiększenia szkody.

Wobec bezzasadności zarzutów apelacyjnych, apelacja podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Na koszty należne powódce złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w kwocie 450 zł, ustalone na podstawie § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1935), wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, zgodnie z art. 98 § 1 ¹ k.p.c.