Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

W piśmie z dnia dniu 06 lutego 2017 r. złożonym w toku sprawy o sygn. akt VIII U 3244/15 powódka wniosła o zasądzenie od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. odpowiedniej sumy pieniężnej tytułem odszkodowania i zadośćuczynienia zgodnie z art. 149 § 2 w zw. z art. 154 § 6 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w związku z art. 417, 417 ¹,417 ², 444, 445, 448 k.c.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że wyraża dezaprobatę wobec otrzymanego pisma z ZUS dotyczącego odmowy prawa do renty, zarzuciła bezczynność i przewlekłość niewydania decyzji, które jej zdaniem naruszały prawo. Wskazała, że sprawa przed ZUS toczy się od ponad 4 lat i w skutek ciągłego stresu, jakiemu jest od tego czasu poddawana, pogarsza się stan jej zdrowia. Te okoliczności, zdaniem powódki, doprowadziły do naruszenia jej dóbr osobistych: zdrowia, swobody, nietykalności mieszkania i wolności.

Wyrokiem z dnia 22 lutego 2017 r. w sprawie VIII U 3244/15 Sąd Okręgowy w Łodzi umorzył postępowanie w zakresie skargi powódki na bezczynność organu rentowego i przekazał roszczenie z dnia 6 lutego 2017 r. o odszkodowanie i zadośćuczynienie Sądowi Okręgowemu w Łodzi II Wydziałowi Cywilnemu. Postanowieniem z dnia 01 października 2018 roku Sąd Okręgowy w Łodzi II Wydział Cywilny stwierdził swą niewłaściwość i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi.

W piśmie stanowiącym uzupełnienie braków pozwu z dnia 25 września 2018 r. powódka sprecyzowała swoje żądanie, wnosząc o zasądzenie częściowej zapłaty tytułem odszkodowania i zadośćuczynienia w kwocie 70.000,00 zł w tym 9.000,00 zł tytułem odszkodowania za poniesione koszty wizyt prywatnych u lekarzy i kwoty 61.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za wywołaną rozstrojem zdrowia krzywdę. Powódka wskazała, że przyczyną odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego ma być wadliwość w ustaleniu jej stanu zdrowia, a w konsekwencji wydanie przez niego wadliwych decyzji.

Pozwany w pismach procesowych z dnia 15 marca 2019 r. i 12 września 2019 r. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania sądowego wraz z kosztami zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 23 września 2019r. Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi oddalił powództwo i nie obciążył powódki kosztami postępowania.

Powyższe rozstrzygnięcie oparte zostało na następujących ustaleniach stanu faktycznego:

Począwszy od września 2011 roku powódka pracując, jako pracownik biurowy cierpiała na liczne schorzeniami kręgosłupa szyjnego, przepuklinę, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa i ucisk na rdzeń kręgosłupa. Przebywała w tym czasie na zwolnieniu lekarskim, zaś w okresie od 02 marca 2012 r. do 24 lutego 2013 r. na zasiłku rehabilitacyjnym, lecząc się w poradni neurochirurgicznej. W lutym 2013 roku lekarz wystawił powódce zaświadczenie lekarskie, w którym stwierdził, że stan jej zdrowia nie pozwala na podjęcie pracy.

W dniu 15 stycznia 2013 roku powódka złożyła do ZUS wniosek o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy. Lekarz orzecznik, następnie Komisja ZUS stwierdzili, że stan zdrowia powódki pozwala jej na podjęcie pracy. Orzeczeniem z dnia 26 lutego 2013 r. ZUS odmówił powódce prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W dniu 25 marca 2013 r. powódka wniosła odwołanie od decyzji ZUS z 26 lutego 2013 r.

Wobec braku dopuszczenia do pracy powódka w okresie od 25 lutego 2013 do 29 marca 2013 roku korzystała z urlopu. Następnie powódka przebywała na zwolnieniu lekarskim i pobierała zasiłek chorobowy do 3 września 2013 r. Po dniu 03 września 2013 roku przebywała na bezpłatnych zwolnieniach lekarskich.

Powódka od 6 marca 2013 r. podjęła leczenie psychiatryczne. W kolejnych miesiącach wdrożono leczenie gastrologiczne i dermatologiczne. Kontynuowano leczenie neurologiczne.

W konsekwencji odwołania przeprowadzono ponowne badanie powódki i w dniu 25 lipca 2013 roku wydano decyzję o odmowie przyznania prawa do renty. Powódka zaskarżyła decyzję do sądu w dniu 6 sierpnia 2013 r.

Wyrokiem z dnia 22 kwietnia 2015 roku Sąd Okręgowy w Łodzi zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał powódce prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 15 stycznia 2013 roku do 31 grudnia 2014 roku. W uzasadnieniu wskazano, że powódka cierpi na chorobę zwyrodnieniowo – dyskopatyczną odcinka szyjnego, co narusza sprawność organizmu w stopniu powodującym częściową niezdolność do pracy. Jednocześnie podniesiono, że powódka cierpi na reakcję adaptacyjną przedłużoną o obrazie depresyjnym, co jednak nie narusza sprawności organizmu w stopniu powodującym niezdolność do pracy. Sąd Apelacyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 11 października 2016 r. oddalił apelację ZUS.

Powódka w dniu 19 maja 2015 roku powódka złożyła wniosek o przyznanie jej renty od dnia 1 stycznia 2015 roku. Decyzję odmowną ZUS wydał w dniu 24 listopada 2015 roku. Od decyzji powódka odwołała się do sądu oraz wniosła skargę na bezczynność ZUS.

Sąd Okręgowy w Łodzi wyrokiem z dnia 22 lutego 2017 roku zmienił zaskarżoną decyzję ZUS i przyznał powódce rentę od 1 stycznia 2015 roku do 18 maja 2015 roku i umorzył sprawę w części dotyczącej skargi na bezczynność. Wyrokiem z dnia 25 kwietnia 2018 r. Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyniku odwołania organu rentowego zmienił zaskarżony wyrok i oddalił odwołanie powódki od zaskarżonej decyzji. Nadto zmienił zaskarżony wyrok w części, w jakim stwierdzał odpowiedzialność ZUS za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Jednocześnie odrzucił zażalenie powódki na postanowienie o umorzeniu postępowania w zakresie skargi na bezczynność.

Decyzją ZUS z 15 grudnia 2016 roku ostatecznie przyznano powódce rentę od 15 stycznia 2013 roku do 31 grudnia 2014 r. oraz od dnia 19 maja 2015 r. do 31 października 2016r. r.

Powódka żądała zapłaty kwoty 9.000,00 zł tytułem odszkodowania i kwoty 61.000 zł tytułem zadośćuczynienia w związku, jak podnosiła, wadliwymi decyzjami ZUS w przedmiocie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Przy takich ustaleniach stanu faktycznego Sąd I instancji wywiódł, że powództwo podlega oddaleniu z uwagi na to, że powódka nie wykazała przesłanek odpowiedzialności strony pozwanej objętych dyspozycją art. 417 ¹ § 2 k.c.

Z powołanej regulacji wynika, że ustawodawca wiąże odpowiedzialność odszkodowawczą wykonujących władzę publiczną osób prawnych, w przypadku wydania wadliwej decyzji, z faktem jej uprawomocnienia się lub uzyskaniem przez nią przymiotu ostatecznej.

Nadto, do powstania odpowiedzialności odszkodowawczej konieczne jest uzyskanie prejudykatu w szczególnym postępowaniu.

A zatem z faktu wydania nieostatecznej i zaskarżonej decyzji, nie wynika jeszcze prawo dochodzenia odszkodowania.

W niniejszej sprawie pozwany wydał w dniu 26 lutego 2013 r., a następnie na skutek złożenia odwołania wydał w dniu 25 lipca 2013 r. decyzję odmawiającą powódce prawa do renty za okres od 15 stycznia 2013 r. Decyzja ta następnie została zmieniona przez Sądu Okręgowy w Łodzi wyrokiem z dnia 22 kwietnia 2015 r., który przyznał powódce prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 15 stycznia 2013 r. do dnia 31 grudnia 2014 r. Sąd Apelacyjny w Łodzi w dniu 11 października 2016 r. oddalił apelację ZUS od tego wyroku.

Decyzja z dnia 26 lutego 2013 r., ani też decyzja z dnia 25 lipca 2013 r., wskutek wniesienia przez powódkę środków zaskarżenia, nie były zatem decyzjami ostatecznymi. W konsekwencji złożenia odwołania do sądu decyzja z dnia 25 lipca 2013 r. została zmieniona zgodnie z żądaniem powódki.

Natomiast decyzja odmowna z dnia 24 listopada 2015 r. stała się ostateczna w związku z oddaleniem odwołania powódki przez Sąd Apelacyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 25 kwietnia 2018 r.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wniosła powódka.

Skarżąca zarzuciła rozstrzygnięciu naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy tj.:

1.art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 207 § 6 k.p.c., 207 § 7 k.p.c., art. 210 k.p.c. i art. 217 § 2 k.p.c. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów, polegające na oparciu ustaleń wyroku o wyjaśnienia tylko pozwanego, pomijając tym samym twierdzenia, dowody powódki, a przede wszystkim przyjęciu na rozprawie w dniu 16 września 2019r. odpowiedzi na pozew pozwanego, która z uwagi na uchybienie terminów do jej wniesienia powinna zostać zwrócona, a tym samym twierdzenia powódki powinny zostać uznane za udowodnione;

2.art. 233 § 1 k.p.c. oraz art. 328 § 2 k.p.c. przez niewłaściwą ocenę wiarygodności i mocy zebranych w sprawie dowodów oraz przekroczenia zasady swobodnej oceny dowodów, zaniechanie przez sąd wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego, skutkiem, czego Sąd w uzasadnieniu wyroku nie podał przyczyn, dla których odmówił wiary i mocy dowodowej twierdzeniom podnoszonym przez powódkę, a rozstrzygniecie oparł jedynie na twierdzeniach pozwanego, poprzez brak wyjaśnienia przyczyn, dla których źródłom dowodowym, twierdzeniom powódki Sąd odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, a także wskazania faktów i dowodów, na których sąd oparł swoje rozstrzygnięcie;

3.art. 233 § 1 k.p.c. a zw. z art. 417 § 1 k.c., art. 417 ¹ § 2 k.c. i art. 417 ² k.c. poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny zebranego sprawie materiału dowodowego, skutkującego przyjęciem przez Sąd, że brak jest prejudykatu i w rezultacie nie ma podstaw do rozpatrywania dalszych przesłanek odpowiedzialności wynikających z art. 417 k.c., Podczas gdy prejudykatem był w sprawie wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi, VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych dnia 22 kwietnia 2015r. i wyrok Sądu Apelacyjnego Łodzi z dnia 11 października 2016r.;

4.art.233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. poprzez oddalenie powództwa przez sąd, który oparł się tylko na twierdzeniach pozwanego, pomijając zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, przeprowadzony dowód z przesłuchania powódki, która zaprzeczył twierdzeniom pozwanego i wykazał fakty, z których wywodzi skutki prawne;

5.art. 379 pkt 5 k.p.c., w z art.117 k.p.c., art. 162 k.p.c., art. 167 k.p.c. art. 207 § 6 i 7 k.p.c. art. 210 § 2 k.p.c., art. 217 § 2 k.p.c. art. 227 k.p.c. i art. 229 i 230 k.p.c.

W konkluzji skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie żądania pozwu jak również zasądzenie kosztów post tepowania apelacyjnego. Powódka nadto wniosła o ustalenie odpowiedzialności sprawcy szkody za mogące wystąpić w przyszłości skutki jego czynu niedozwolonego.

W piśmie z dnia 11 grudnia 2019r. powódka wniosła o przyznanie od strony pozwanej kosztów procesu podwyższonych odpowiednio do spowodowanego tym nadużyciem zwiększenia nakładu pracy strony przeciwnej na prowadzenie sprawy.

Nadto, powódka wnosiła o podwyższenia stopy odsetek zasądzonych od strony pozwanej, której nadużycie spowodowało zwłokę w rozpoznaniu sprawy, za czas odpowiadający zwłoce.

Na rozprawie w dniu 2 lutego 2021r. skarżąca wniosła o dopuszczenie dowodu z dokumentu – wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 7 grudnia 2020r. sygn. akt III AUa 1685/20, na okoliczność potwierdzenia prejudykatu i faktu, że pozwany dopuścił się bezprawności działania i ponosi odpowiedzialność za ustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania prawidłowej decyzji od złożonego przez powódkę wniosku z dnia 15 stycznia 2013r. w sprawie przyznania prawa od renty z tytułu niezdolności do pracy.

Sąd Okręgowy ustalił dodatkowo:

Wyrokiem z dnia 7 grudnia 2020r. Sąd Apelacyjny w Łodzi w sprawie III Aula (...) na skutek apelacji R. I. od wyroku Sądu Okręgowego Łodzi z dnia 28 listopada 2018r. wydanego sprawie VIII U 437/17 zmienił zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję organu rentowego i przyznał R. I. za okres od dnia 23 marca 2013r/ do 10 grudnia 2016r. prawo do wypłaty odsetek od kwoty wyrównania renty z tytułu niezdolności do pracy wypłaconego za okres od dnia 25 lutego 2013r. do dnia 13 grudnia 2014r. ( wyrok wraz z uzasadnieniem –k. 233-242).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna

Wbrew zarzutom skarżącej podniesionym apelacji, Sąd I instancji dokonał prawidłowych ustaleń stanu faktycznego, znajdujących pełne oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym i trafnie określił konsekwencje prawne z nich wynikające.

Ustalenia stanu faktycznego i rozważania poczynione przez Sąd I instancji, Sąd Okręgowy przyjmuje za własne, bez konieczności ponownego ich przytaczania.

W szczególności, nie znajduje żadnego uzasadnienia zarzut naruszenia przez Sąd I instancji art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 207 § 6 k.p.c., art. 207 § 7 k.p.c. art. 227 – 230 k.p.c. art. 210 i art. 217 § 2 k.p.c.

Wbrew twierdzeniom powódki, Sąd I instancji dokonując ustaleń stanu faktycznego, wskazał dowody, na jakich oprał te ustalenia – w szczególności, były dowody z dokumentów w tym orzeczeń sądowych, decyzji ZUS-u, dokumentacji lekarskiej powódki, jak również twierdzeń powódki.

Tym samym brak jest jakichkolwiek podstaw do stawiania Sądowi I instancji zarzutu, że poczynił ustalenia stanu faktycznego na poddaństwie twierdzeń pozwanego.

Bezzasadne jest także twierdzenie powódki, że w sprawie naruszone zostały prawa powódki, gdyż Sąd I instancji powinien dokonać zwrotu odpowiedzi na pozew.

W przedmiotowej sprawie strona pozwana otrzymała odpis pozwu w dniu 1 marca 2019r., odpowiedź na pozew zostać złożona w dniu 15 marca 2019 r., przy czym stanowisko w sprawie strony pozwanej uzupełnione zostało w piśmie dnia 12 września 2019r.

Żądanie zwrotu odpowiedzi na pozew, jakie podnosiła powódka jest bezzasadne z dwóch powodów:

po pierwsze, strona pozwana złożyła odpowiedź na pozew w termie i 14 dni od dnia doręczenia odpisu pozwu ( nie przekroczyła terminu zakreślonego przez Sąd I instancji);

po drugie, instytucja zwrotu odpowiedzi na pozew złożonej z uchybieniem terminu została wprowadzona do porządku prawnego dopiero ustawą z dnia 4 lipca 2019r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw ( dz. z 2019r. poz. 1469), która weszła w życie dopiero w dniu 7 listopada 2019r. ( art. 205 ¹ § 2 k.p.c.). Z uwagi na to, że odpowiedź na pozew została złożona przed wejściem w życie przedmiotowej nowelizacji, przepis ten w rozpoznawanej sprawie w ogóle nie ma zastosowania.

Bezzasadne są także zarzuty naruszenia przez Sąd I instancji przepisów prawa materialnego 417§1 k.c., Art. 417 ¹ § 2 k.c. i art. 417 ² k.c. jak również art. 6 k.c.

Zgodzić należy się w pełni z Sądem I instancji, że zgodnie z art. 417 k.c. za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawa wykonująca tę władzę z mocy prawa. Rozwinięciem tej regulacji jest art. 417 ¹ § 2 k.c., który stanowi, że jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem.

Przepis art. 417 ¹ § 1 k.c. jest przepisem szczególnym w stosunku do art. 417 k.c.

Z powołanej regulacji wynika, że ustawodawca wiąże odpowiedzialność odszkodowawczą wykonujących władzę publiczną osób prawnych, w przypadku wydania wadliwej decyzji, z faktem jej uprawomocnienia się lub uzyskaniem przez nią przymiotu ostatecznej.

W przedmiotowej sprawie decyzje ZUS-u odmawiające powódce praw do świadczeń nie miały chartku decyzji ostatecznych, gdyż decyzje te podlegały kontroli sądowej i w wyniku tej kontroli były zmieniane.

Odpowiedzialność odszkodowawcza w przedmiotowej sprawie po stronie ZUS-u wchodziłaby w grę tylko i wyłącznie wtedy, gdyby na podstawie decyzji powódka została pozbawiona praw do świadczeń i decyzja ta nie została zmieniona w trybie kontroli dokonanej przez sądu.

W tym stanie rzeczy. W ocenie Sądu Okręgowego, w rozpoznawanej sprawi w ogóle nie zachodziły przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej z art. 417 ¹ § 2 k.c.

Okoliczności tej w żadnym razie nie zmienia orzeczenie Sadu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 7 grudnia 2020r. ( III AUa 1685/20), którego odpis złoży powódka na rozprawie w dniu 2 lutego 2021r.

Orzeczenie to, bowiem w ramach kontroli decyzji ZUS, która nie miała charakteru ostatecznego dokonało zmiany decyzji ZUS-u. w zakresie odsetek za opóźnienie powódce od przyznanego świadczenia rentowego.

W tej sytuacji w ocenie Sadu Okręgowego roszczenia powódki nie miały podstawy materialnoprawnej.

W tej sytuacji, w istocie stawało się bezprzedmiotowe badanie pozostałych przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej

Na marginesie należy zauważyć, że powódka nie wykazała także związku przyczynowego i szkody.

Zgodzić należy się z Sądem I instancji, że brak jest związku przyczynowego między stanem zdrowia powódki, objawiającego się dolegliwościami natury neurologicznej, a działaniem ZUS wobec faktu, że leczenie neurologiczne powódka podjęła na dwa lata przed wydaniem pierwszej decyzji ZUS. Brak jest nadto dowodów na to, że reakcja adaptacyjna przedłużona o obrazie depresyjnym, stwierdzona przez biegłych w postępowaniu odwoławczym, i wszelkie jej ewentualne następstwa o charakterze gastrycznym czy dermatologicznym, pozostają wyłącznie w związku przyczynowym z wydanymi decyzjami ZUS, a nie powstały, jako konsekwencja choroby zwyrodnieniowo – dyskopatycznej odcinka szyjnego i związanymi z nią dolegliwościami bólowymi i trudnościami adaptacyjnymi. A nadto, że w razie wydania innych decyzji choroba by nie nastąpiła. Powódka bowiem już od 2011 r. na liczne schorzenia kręgosłupa szyjnego i ucisk na rdzeń kręgosłupa.

W konsekwencji brak jest też podstaw do dochodzenia odszkodowania z tytułu rozstroju zdrowia na podstawie art. 444 k.c. oraz zadośćuczynienia na podstawie art. 445 k.c., Gdyż przepisy te mają zastosowanie wobec jednostek Skarbu Państwa tylko w sytuacji, gdy zachodzą przesłanki odpowiedzialności wymienione w art. 417 k.c. i art. 417 ¹ § 2 k.c.

Brak jest nadto podstaw do dochodzenia roszczenia na podstawie art. 448 k.c. Z tytułu naruszenia dóbr osobistych. W szczególności, powódka nie wykazała naruszenia dóbr osobistych, które powoływała: zdrowia, swobody, nietykalności mieszkania i wolności. Ponadto przepis ten ma zastosowanie tylko w przypadku, gdy można przypisać sprawcy winę. Odnośnie jednostek Skarbu Państwa przepis ten ma zastosowanie tylko w przypadkach objętych treścią art. 417 k.c., a zatem na zasadzie winy, przy czym w ocenie Sądu Okręgowego w przypadku, gdy naruszenie dóbr wiąże się z wydaniem decyzji przez ten organ, spełnione powinny być także przesłanki z art. 417 ¹§ 2 k.c., zatem w niniejszej sprawie brak jest podstaw prawnych do zastosowania art. 448 k.c. odnośnie osób prawnych wykonujących władzę publiczną poprzez wydanie decyzji, które nie miały charakteru decyzji ostatecznych.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy oddalił apelację, jako bezzasadną na poddaństwie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 ust. 6 i § 10 ust. 1 pkt1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz.U. z 2018r. poz. 265).