Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 15 października 2019 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi w sprawie o sygnaturze akt I Ns 917/18 w punkcie 1 oddalił wniosek o zasiedzenie prawa własności niezabudowanej nieruchomości o powierzchni 162 m ² położonej w Ł. przy ulicy (...) stanowiącej działkę nr (...), w punkcie 2 przyznał i nakazał wypłacić ze Skarbu Państwa Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi na rzecz adw. M. D. prowadzącej Kancelarię Adwokacką w Ł. kwotę 738 zł tytułem nieopłaconych kosztów pomocy prawnej udzielonej wnioskodawcom z urzędu a w punkcie 3 ustalił, że w pozostałym zakresie każdy z uczestników postępowania ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie..

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne.

W 1983 r. powstało zrzeszenie o nazwie (...) zawiązane celem przeprowadzenia inwestycji polegającej na budowie 18 domów jednorodzinnych tzw. szeregowych przy ul. (...) w Ł.. Członkiem zrzeszenia był m. m. J. J. (1). Na wniosek zrzeszenia, Urząd (...) w Ł. przyznał pismem z dnia 1 października 1984 r. promesę lokalizacyjną dla planowanej inwestycji odnośnie terenu stanowiącego własność Skarbu Państwa położonego przy ul. (...) w Ł..

Umową z dnia 21 grudnia 1984 r. małżonkowie J. J. (1) i A. J. nabyli od Skarbu Państwa prawo użytkowania wieczystego niezabudowanej działki oznaczonej numerem (...), o pow. 4 ary 45 m ², wchodzącej w skład nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...), dla której w Państwowym Biurze Notarialnym w Ł. prowadzona była księga wieczysta nr (...). Użytkownicy wieczyści mocą przedmiotowej umowy zobowiązali się wznieść na działce nr (...) dom jednorodzinny, rozpocząć budowę w terminie 2 lat i ukończyć w terminie 4 lat od daty sporządzenia umowy. Równocześnie w akcie notarialnym obejmującym umowę strony wniosły o odłączenie z księgi wieczystej nr (...) działki nr (...), urządzenie dla niej oddzielnej księgi wieczystej, wpisanie w niej Skarbu Państwa jako właściciela oraz J. i A. J. jako użytkowników wieczystych na prawach wspólności ustawowej .

Ostatecznie dla działki nr (...) została założona księga wieczysta nr (...), o obecnym numerze LDlM/ (...) .

W 1985 r. małżonkowie J. i A. J. przystąpili do budowy domu jednorodzinnego na działce nr (...). Domy wznoszone w ramach zrzeszenia (...) budowane były jako tzw. szeregowce, każdy z użytkowników wieczystych poszczególnych sąsiednich działek wznosił budynek na swojej działce. Segmenty szczytowe, a takim był segment wznoszony przez małżonków J., miały dodatkowo przyporządkowany teren u szczytu domu. Każdy z użytkowników wieczystych we własnym zakresie grodził teren koło swojego domu. Gdy J. J. (1) budował dom na działce nr (...), która ma kształt trapezu, w bezpośrednim pobliżu budowy u szczytu tego segmentu ustawione były pakamery służące wykonawcom. J. J. (1) przy granicy działki nr (...) postawił także pakamery.

Ponieważ nie mieściły się na terenie działki nr (...), więc częściowo zostały ustawione na sąsiedniej działce nr (...). Gdy J. J. (1) grodził teren wokół swojego segmentu przygrodził do obszaru działki nr (...) również część działki nr (...), na której stały pakamery, o obszarze 162 m ² , obecnie oznaczoną jako 152/2 i urządził tam zieleń.

Ogrodzenie działki nr (...) wznosili pracownicy firmy budowlanej prowadzonej przez Z. J.. Miejsce posadowienia ogrodzenia nie było konsultowane przez jego wykonawcę z geodetą. Było to ogrodzenie na betonowej podmurówce. J. J. (1) miał świadomość, że przygrodzony teren działki (...) nie jest objęty przyznanym mu prawem użytkowania wieczystego.

Małżonkowie J. od czasu ogrodzenia działki nr (...) wraz z częścią działki nr (...) (dziś oznaczoną jako działka (...)) wykonywali na ogrodzonym terenie wszystkie czynności porządkowe, sadzili tam krzewy ozdobne, kosili trawę, wraz z rodziną użytkowali ten teren z wyłączeniem innych osób.

Decyzją Prezydenta Miasta Ł. z dnia 27 lipca 1999 roku prawo użytkowania wieczystego gruntu położonego w Ł. przy ulicy (...) o powierzchni 445 m ² oznaczonego jako działka (...), przekształcone zostało w prawo własności na rzecz dotychczasowych użytkowników wieczystych, tj. J. i A. J..

W dniu 22 października 2005 r J. i A. J. zawarli ze swoją córką M. F. umowę darowizny, na podstawie której przeniesiona została na jej rzecz własność powyższej nieruchomości tj. działki nr (...).

Sąsiednia działka o nr (...), obejmująca przedmiotową działkę (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...) przez Sąd Rejonowy dla Łodzi stanowiła własność Skarbu Państwa, na mocy przepisów ustawy z dnia 10 maja 1990 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz.U. Nr 32, poz. 191 z późn. Zm.) stała się własnością Miasta Ł..

Podatek od nieruchomości za działkę przy ulicy (...) był opłacany w latach 2004 przez J. J. (1), w latach 2005-2006 przez A. J., w latach 2007 -2012 przez M. F.. Co do tej działki – 153 - nie było żadnych zaległości.

Do 2011 r. właściciele nieruchomości przy ul. (...), to jest działki nr (...) uiszczali podatek od nieruchomości w wymiarze liczonym jedynie od powierzchni tej działki. Pismem z dnia 20 maja 2011 r. M. F. zwróciła się do Urzędu Miasta Ł. (...) z wnioskiem o skorygowanie decyzji podatkowej z 12 stycznia 2011r. w sprawie wymiaru podatku od nieruchomości za 2011r., podnosząc iż powierzchnia działki, którą użytkuje jest większa niż ujęta w dotychczasowych decyzjach.

Decyzjami z dnia 13 lipca 2011 r. Prezydent Miasta Ł. ustalił zobowiązanie podatkowe od dodatkowej powierzchni 162 m ² za rok 2006, 2007, 2008, 2009, 2010 i 2011 r., które zostało uiszczone przez M. F..

W 2011 r. Miasto Ł. wytoczyło przeciwko J. J. (1) powództwo o zapłatę za bezumowne korzystanie z nieruchomości obejmującej część działki (...) za okres od 1 sierpnia 2001 roku do 31 lipca 2011 roku. Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi uwzględnił powództwo w całości, a wyrok w sprawie jest prawomocny.

Sprawa o kolejne okresy bezumownego korzystania z nieruchomości toczy się przed Sądem Rejonowym dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi pod sygnaturą akt II C 192/14.

Przed tutejszym sądem toczyły się trzy sprawy w przedmiocie zasiedzenia przedmiotowej działki, odpowiednio pod sygnaturami : II Ns 2356/11, II Ns 3533/14 , II Ns 1670/16. Sprawy te toczyły się z wniosku córki wnioskodawców M. F. w ramach, których domagała się stwierdzenia zasiedzenia na swoją rzecz. Wszystkie zakończyły się prawomocnie – oddaleniem wniosku.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności na podstawie złożonej do załączonych na wniosek stron akt dokumentacji, a także po części zeznaniach wnioskodawców i powołanych świadków.

Dokonując oceny materiału dowodowego Sąd I instancji nie dał wiary wnioskodawcom co do ich twierdzeń jakoby pozostawali w dobrej wierze obejmując przedmiotowy teren w posiadanie uznając je za sprzeczne z zasadami logicznego rozumowania, jaki i zebranym w sprawie materiałem dowodowym. Co do zeznań świadków opisujących sposób korzystania z przedmiotowego terenu i zeznań wnioskodawców w tym zakresie, sąd nie miał wątpliwości co do ich prawdziwości.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy zważył, iż wniosek nie zasługuje na uwzględnienie.

Wnioskodawcy, zdaniem Sądu I instancji, wykazali, iż jedynie do momentu podjęcia przez uprawnionego właściciela Miasto Ł. aktywności w 2011 r. władali przedmiotową nieruchomością jak właściciele i że ich władanie było jawne dla otoczenia. Wynikało to z faktu ogrodzenia przedmiotowego terenu, zagospodarowania go według swego uznania i użytkowania go z wyłączeniem osób trzecich, co czyniło, że postronne osoby postrzegały ich jako uprawnionych do korzystania z całego użytkowanego terenu. W ocenie Sądu I instancji jednakże owo posiadanie nie trwało wystarczająco długo by nabyć przedmiotową nieruchomość na własność przez zasiedzenie - materiał dowodowy nie pozwalał bowiem na przyjęcie by wnioskodawcy pozostawali w dobrej wierze. P. teren przedmiotowej działki, wbrew podnoszonym obecnie twierdzeniom, wnioskodawcy zdawali sobie sprawę, iż ogradzają teren dużo większy aniżeli ten do którego posiadają tytuł prawny. Nie zostało też wykazane by zachodziły jakiekolwiek okoliczności mogące wnioskodawcom dawać uzasadnione przekonanie, że przysługuje im prawo własności przedmiotowego terenu. Okres kiedy wnioskodawcy weszli w posiadanie przedmiotowego terenu datować należy na pierwszy kwartał 1985 r kiedy rozpoczęli budowę i dokonali jego ogrodzenia, a zatem z w czasie obowiązywania art. 177 k.c., który wyłączał możliwość nabycia własności przez zasiedzenie w stosunku do nieruchomości będących przedmiotem własności państwowej. Ten stan prawny zostało zmieniony ustawą z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy – kodeks cywilny (Dz.U. Nr 55, poz. 321). Art. 10 wskazanej ustawy przewiduje, że jeżeli przed dniem wejścia w życie ustawy istniał stan, który według przepisów dotychczasowych wyłączał zasiedzenie nieruchomości, a według przepisów obowiązujących po wejściu w życie tej ustawy prowadził do zasiedzenia, zasiedzenie biegnie od dnia wejścia jej w życie; jednakże termin ten ulega skróceniu o czas, w którym powyższy stan istniał przed wejściem w życie ustawy, lecz nie więcej niż o połowę. Powołana ustawa wprowadziła również nowe terminy do stwierdzenia zasiedzenia — 20 lat przy posiadaniu w dobrej wierze i 30 lat w złej wierze w miejsce dotychczasowych 10 i 15 lat. W oparciu o powyższe Sąd Rejonowy wskazał, iż w przedmiotowej sprawie termin zasiedzenia biegnie od wejścia w życie ustawy, czyli od 1990 r., a jako, że posiadacze są w złej wierze, to stwierdzenie zasiedzenia byłoby możliwe dopiero w 2020 r., a przy skróceniu tego czasu o 5 lat w wyniku zaliczenia lat 1985 -1990 data ta ulega przesunięciu do 2015 r.

Zdaniem Sądu Rejonowego do stwierdzenia nabycia działki na własność przez zasiedzenie w 2015 roku nie mogło dojść albowiem począwszy od 2011 roku Miasto Ł. jako właściciel zasiadywanej nieruchomości przestało być bierne. Miasto Ł. odjęło procedurę wyjaśniania okoliczności w jakich wnioskodawcy weszli w posiadanie przedmiotowego terenu i zażądało respektowania swoich praw właścicielskich, przejawem czego było wytoczenie powództwa o zapłatę za bezumowne korzystanie za okres nieprzedawniony dziesięciu lat wstecz przed wytoczeniem powództwa (tj. od sierpnia 2001r). Podjęcie przedmiotowych działań skutkowało przerwaniem biegu terminu zasiedzenia. Pozew ten, zdaniem Sądu a quo, unicestwiał samoistność posiadania, właściciel przed upływem okresu zasiedzenia wykazał aktywność wymuszającą korzystanie przez wnioskodawców pozostających we wspólności majątkowej małżeńskiej w sposób odpłatny, niesamoistny. Działanie to zmierzało bezpośrednio do ukształtowania stosunku prawnego między stronami, z mocy którego właściciel zezwala na korzystanie z nieruchomości w określonym zakresie za określoną odpłatnością. Przez wytoczenie powództwa doszło zatem do przerwania biegu zasiedzenia stosownie do art. 123 §1 k.p.c. (tak też SN w postanowieniu z dnia 22 stycznia 2010 r V CSK 239/09)

W tym stanie rzeczy, Sąd I instancji stwierdził, iż wnioskodawcy nie legitymują się trzydziestoletnim okresem samoistnego posiadania przedmiotowej nieruchomości, a zatem wobec niespełnienia przesłanek z art. 172 k.c. ich wniosek podlegał oddaleniu.

Z uwagi na fakt, iż koszty poniesione z tytułu pomocy prawnej udzielonej wnioskodawcom nie zostały uiszczone, na podstawie § 11 ust. 1 w. zw. z § 8 ust. 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 3 października 2016 r w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. 2016.1714) w brzmieniu na datę złożenia wniosku, Sąd przyznał i nakazał wypłacić pełnomocnikowi wnioskodawców z urzędu adwokat M. D. – kwotę 738 zł brutto ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi.

O kosztach postępowania Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c., zgodnie z którym każdy z uczestników ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

Apelację od powyższego postanowienia wnieśli wnioskodawcy, zaskarżając postanowienie Sądu Rejonowego dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi z dnia 15 października 2019 r., sygn .akt. I Ns 917/18 w zakresie pkt 1, tj. odnośnie oddalenia wniosku.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzucili:

I.  naruszenie przepisów prawa materialnego, a to:

1.  art. 177 k.c. w zw. z art. 10 ustawy z dnia 28 lipca 1990 roku o zmianie ustawy Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 55, poz. 321) poprzez ich błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu terminów zasiedzenia z pominięciem ich skrócenia przewidzianego ww. przepisami o czas posiadania przedmiotowej nieruchomości przed rokiem 1990 r. i wejściem w życie powołanej ustawy;

2.  art. 172 § 1 i 2 k.c. poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie prowadzące do przyjęcia, że nie zaistniały przesłanki do stwierdzenia, że wnioskodawcy nabyli w drodze zasiedzenia prawo własności nieruchomości stanowiącej działkę ewidencyjną nr (...) w Ł., w szczególności przez błędne przyjęcie terminu 30-letniego i złej wiary wnioskodawców;

3.  art. 7 k.c. poprzez jego niezastosowanie i przyjęcie złej wiary wnioskodawców w chwili objęcia nieruchomości w posiadanie, w sytuacji gdy domniemanie dobrej wiary posiadaczy nie zostało obalone;

II. naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na treść orzeczenia, a to art. 227 i 233 § 1 i 2 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., polegające na błędnym ustaleniu stanu faktycznego z uwagi na sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału oraz dokonaniu niewłaściwej oceny stanu faktycznego i błędnej oceny dowodów, prowadzących do nieuzasadnionego wniosku, że wnioskodawcy władali nieruchomością stanowiącą działkę ewidencyjną nr (...) o powierzchni 162 m ² w Ł. będąc posiadaczami w złej wierze, w szczególności poprzez:

a)  przyjęcie, że grodząc dodatkowy teren o powierzchni 162 m ², wnioskodawcy musieli mieć wiedzę, iż zajmują teren im nienależny - podczas gdy z materiału dowodowego wynika, że wznieśli widoczne ogrodzenie, bez zastrzeżeń geodety, wykonawcy ani organu dokonującego odbioru prac, a sama powierzchnia działki nie przesądza o złej wierze wnioskodawców;

b)  niezgodną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenę oświadczenia wnioskodawcy, które miał kierować do świadka miał do Z. J. i uznanie, że skoro twierdził, że „grodzony teren jest tak duży, że w przyszłości będzie można na nim wybudować oddzielny dom dla córki", to miał świadomość, że bezprawnie grodzi teren większy niż przynależny, w sytuacji gdy brak podstaw do obalenia na tej podstawie domniemania dobrej wiary wnioskodawców;

c)  przyjęcie, że wnioskodawców obciążał dowód wykazania płacenia należności podatkowych za grunt objęty wnioskiem, w sytuacji gdy to uczestnik dysponuje pełną dokumentacją w zakresie należności publicznoprawnych za przedmiotową nieruchomość, a jej nieprzedstawienie Sąd winien był ocenić w trybie art. 233 § 2 k.p.c., a w konsekwencji bezpodstawne przyjęcie, że w zakresie płacenia należności publicznoprawnych za teren objęty wnioskiem, wnioskodawcy twierdzili nieprawdę, w sytuacji gdy Sąd nie zebrał pełnego dostępnego materiału dowodowego w tym zakresie, a zebrany - ocenił dowolnie i sprzecznie z dyrektywami płynącymi z art. 233 k.p.c.

Dodatkowo wnoszę o dopuszczenie dowodu z treści załączonego dokumentu - na okoliczność braku dokumentacji podatkowej oraz powodów jej zniszczenia ujawnionych przez Urząd Miasta Ł. wskazując, że dokument ten był już przedstawiany w sprawach, z których akta były załączone do sprawy I Ns 917/18, zaś potrzeba powołania tego dowodu ponownie na etapie postępowania apelacyjnego wynika z treści uzasadnienia zaskarżonego postanowienia.

Mając na względzie powyższe zarzuty, wnieśli o:

1.  zmianę zaskarżonego postanowienia i uwzględnienie wniosku o stwierdzenie nabycia prawa własności niezabudowanej nieruchomości o powierzchni 162 m ² położonej w Ł. przy ulicy (...) stanowiącej działkę nr (...) przez wnioskodawców,

ewentualnie uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania;

2.  przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu według stawki maksymalnej, przy czym oświadczam, iż koszty te nie zostały uiszczone w całości ani w części;

3.  zwolnienie wnioskodawców od opłaty od apelacji i nieobciążanie wnioskodawców ewentualnymi kosztami postępowania na zasadzie art. 102 k.p.c.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna w całości aczkolwiek z innych przyczyn, niż zostało to w niej wskazane.

Przed przejściem do wyjaśnienia przyczyn powyższego stanowiska należy jednak wskazać, iż ocenie Sądu Okręgowego ustalenia faktyczne, poczynione przez Sąd I instancji, są prawidłowe. Sąd Okręgowy w pełni je podziela. Sąd Rejonowy dokonał wszechstronnej, prawidłowej analizy materiału dowodowego i na tej podstawie wysnuł trafne wnioski, także odnośnie tego, iż stan wiedzy wnioskodawców uniemożliwiał przyjęcie, iż pozostawali oni w dobrej wierze przy samoistnym posiadaniu działki nr (...). Sąd Okręgowy w pełni podziela wnioski Sądu a quo, iż wnioskodawcy nie mogli nie spostrzec, iż działka, którą ogrodzili, ma odmienny niż na mapie kształt i jest o 1/3 większa, tym bardziej, iż wnioskodawca w sprawie I Ns 2356/11 prowadzonej przed Sądem Rejonowym dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi na rozprawie w dniu 17 kwietnia 2012 roku występując jako pełnomocnik córki wprost przyznał, iż wiedział, że nie ogradza swojego terenu, co do 162 metrów. Sąd Rejonowy właściwie też przyjął, iż przed postawieniem płotu dzielącego działkę nr (...) granicy nie wyznaczał geodeta, wskazując, iż wcześniej strony twierdziły, iż granicę wskazywał projektant. Z tych też względów ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji Sąd Okręgowy przyjmuje za własne, co czyni zbędnym ich ponowne przytaczanie.

Przechodząc do zarzutów podniesionych w apelacji wnioskodawców należy wskazać, iż już pierwszy z nich, dotyczący naruszenia prawa materialnego tj. art. 172 § 1 i 2 k.p.c. należało uznać za zasadny wskazując, iż Sąd Rejonowy błędnie przyjął, iż nie została spełniona przesłanka w postaci upływu 30-letniego okresu czasu posiadania działki nr (...) przez wnioskodawców przy pozostawaniu przez nich w złej wierze.

Zgodnie z brzmieniem przepisu art. 172 k.c. posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny w dobrej wierze, a po upływie lat trzydziestu choćby uzyskał posiadanie w złej wierze. Nabycie własności przez zasiedzenie następuje więc ex lege na skutek kumulatywnego spełnienia dwóch przesłanek: posiadania samoistnego rzeczy przez podmiot, który nie jest jej właścicielem i upływu wskazanego w ustawie czasu. Długość tego terminu zależy od dobrej lub złej wiary w chwili nabycia posiadania.

W realiach niniejszej sprawy Sąd Rejonowy prawidłowo przyjął z przyczyn wskazanych wyżej, iż wnioskodawcy – małżonkowie J. i A. J. – posiadali samoistnie nieruchomość tj. działkę nr (...) pozostając w złej wierze, jednakże błędnie zinterpretował, iż nie upłynął ustawowy 30-letni termin do zasiedzenie przedmiotowej nieruchomości w przypadku uzyskania jej posiadania w złej wierze z uwagi na przerwanie biegu zasiedzenia.

Zgodnie z treścią art. 175 k.c. do biegu zasiedzenia stosuje się odpowiednio przepisy o biegu przedawnienia roszczeń. Nie ulega przy tym wątpliwości, iż do przerwania biegu zasiedzenia dochodzi w każdym przypadku, gdy posiadacz utraci posiadanie samoistne rzeczy. Poza powyższym do przerwania biegu zasiedzenia dochodzi w przypadku podjęcia przez właściciela określonych, wskazanych w art. 123 § 1 pkt 1 k.c. czynności, określanych już w doktrynie i orzecznictwie powszechnie jako "akcja zaczepna", które to są przedsięwzięte przez właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi jako zmierzające do pozbawienia go tego posiadania i są zdolne ten cel osiągnąć. W judykaturze i piśmiennictwie uznaje się, że skuteczną ochronę przed zasiedzeniem stanowią w szczególności następujące czynności: 1) powództwo petytoryjne – windykacyjne lub negatoryjne (art. 222 § 1 i 2 k.c.; tak m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z 5 kwietnia 2012 r., II CSK 395/11, L.); 2) wniosek o wszczęcie egzekucji zmierzającej do odzyskania władztwa nad rzeczą (vide: uchwała Sądu Najwyższego z 22 listopada 2013 roku, III CZP 69/13, OSNCP 2014/7-8/74); 3) wniosek o zniesienie współwłasności (tak w szczególności Sądu Najwyższego z 22 sierpnia 2007 r., III CSK 41/07, OSNC-ZD 2008/3/69); 4) skarga o wznowienie postępowania o stwierdzenie zasiedzenia (postanowienie Sądu Najwyższego z 10 marca 2016 roku, III CSK 186/15, Lex nr 2023780) albo złożenie skargi o wznowienie postępowania administracyjnego zakończonego aktem własności ziemi (postanowienie Sądu Najwyższego z 6 września 2017 roku, I CSK 209/17, Lex nr 2372561); 5) powództwo przeciwko posiadaczowi samoistnemu o ustalenie prawa własności (postanowienie Sądu Najwyższego z 25 maja 2012 r., I CSK 474/11, Lex nr 1254619); 6) powództwo o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym (uchwała Sądu Najwyższego z 28 lipca 1992 r., III CZP 87/92, OSP 1993/3/31); 7) zawezwanie posiadacza nieruchomości do próby ugodowej na podstawie art. 184 i n. k.p.c. w sprawie o wydanie nieruchomości (zob. uchwałę Sądu Najwyższego z 28 czerwca 2006 r., III CZP 42/06, OSNC 2007/4/54).

Z powyższego katalogu wynika w sposób jednoznaczny, że za czynność określaną jako „akcja zaczepna” nie można uznać powództwa o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości, które zdaniem Sądu I instancji w 2011 roku przerwało bieg zasiedzenia. Wszelkie w/w

czynności, zmierzają bowiem bezpośrednio do ukształtowania stosunków prawnorzeczowych na nieruchomości między jej właścicielem a posiadaczem, w tym zmierzają do pozbawienia posiadania albo zmiany jego charakteru, podczas gdy powództwo o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości nie zmierza ani nie jest w stanie tego celu osiągnąć nie zmieniając niczego w stosunkach prawnorzeczowych dotyczących nieruchomości. Przywołane przez Sąd a quo orzeczenie Sądu Najwyższego – postanowienie z dnia 22 stycznia 2010 roku w sprawie V CSK 239/09 – odnosiło się do zupełnie innego stanu faktycznego, gdzie przedmiotem postępowania było zasiedzenie służebności gruntowej oraz czynności, jakie może podjąć właściciel może podjąć w celu ochrony swoich interesów. W ówczesnym stanie prawnym ze względów słusznościowych część doktryny jak orzecznictwa uznawała, iż powództwo o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości było jedynym skutecznym środkiem ochrony interesów właściciela przed zasiedzeniem służebności (vide: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 2014 roku, III CZP 45/14, OSNC 2015/5/54), tymczasem uczestnik postępowania Miasto Ł. miał prawną możliwość złożenia powództwa windykacyjnego, czy też chociażby zawezwania wnioskodawców do próby ugodowej na podstawie art. 184 i n. k.p.c. w sprawie o wydanie nieruchomości, a tego do 2016 roku nie uczynił.

W realiach niniejszej sprawy została więc spełniona przesłanka zasiedzenia, to jest trwanie stanu samoistnego posiadania przez wymagany ustawą okres, w tym przypadku 30 lat w złej wierze, przyjmując początek biegu zasiedzenia na 31 grudnia 1985 r. Sąd Okręgowy uznał, że wnioskodawcy grodząc część działki (...) w 1985 roku byli w złej wierze obejmując w posiadanie samoistne sporną nieruchomość – wiedzieli, iż ta część gruntu, odpowiadająca później działce nr (...), nie należy do nich.

Jako, że w chwili objęcia przez wnioskodawców w posiadanie przedmiotowej nieruchomości stanowiła ona własność Skarbu Państwa (art. 177 k.c.), to wskazany w art. 172 § 2 k.c. termin zasiedzenia rozpoczął swój bieg w dniu 1 października 1990 roku, zgodnie z art. 16 ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy – kodeks cywilny (Dz.U. Nr 55, poz. 321), jednakże na podstawie art. 10 przywołanej ustawy termin zasiedzenia uległ skróceniu o czas posiadania upływający (biegnący) w okresie poprzedniego zakazu zasiedzenia, co oznaczało, iż upłynął z dniem 31 grudnia 2015 roku. Jako, że współposiadaczami w/w udziału w nieruchomości w dacie jego nabycia przez zasiedzenie tj. 1 stycznia 2016 roku byli wnioskodawcy będący małżonkami to Sąd Okręgowy stwierdził nabycie przedmiotowej nieruchomości przez zasiedzenie na rzecz małżonków do ich majątku wspólnego.

W następstwie powyższych rozważań Sąd Okręgowy dokonał zmiany zaskarżonego postanowienia w sposób szczegółowo opisany w sentencji orzeczenia na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. uwzględniając wniosek o stwierdzenie zasiedzenia.

Z uwagi na fakt, iż wnioskodawcy w postępowaniu apelacyjnym byli reprezentowani przez pełnomocnika z urzędu - adw. M. D., której koszty poniesione z tytułu pomocy prawnej udzielonej wnioskodawcom nie zostały uiszczone, na podstawie § 11 ust. 1 w. zw. z § 8 ust. 4 w zw. z § 16 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 3 października 2016 r w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. 2016.1714) w brzmieniu na datę złożenia wniosku, Sąd przyznał i nakazał wypłacić w/w adwokat – kwotę 369 zł brutto ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na mocy art. 520 § 1 k.p.c. zgodnie z zasadą, iż w postępowaniu nieprocesowym każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie.