Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 27 października 2021 roku, Sąd Rejonowy dla Łodzi- Śródmieścia w Łodzi w sprawie z powództwa Gminy M. Ł. przeciwko P. O., N. O., L. O. i A. O. o opróżnienie lokalu mieszkalnego:

1.  nakazał pozwanym P. O., N. O., L. O. i A. O. opróżnienie lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w Ł. przy ul. (...) wraz z mieniem i wydanie go powódce Gminie M. Ł.,

2.  orzekł, iż P. O., N. O., L. O. i A. O. przysługuje uprawnienie do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu,

3.  wstrzymał wykonanie opróżnienia lokalu do czasu złożenia pozwanym przez Gminę M. Ł. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego;

4.  zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powódki kwotę 440 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami w wysokości ustawowych odsetek za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

W toku postępowania pierwszoinstancyjnego ustalono następujący stan faktyczny:

P. O. i N. O. razem ze swoimi małoletnimi dziećmi L. O. i A. O. byli najemcami lokalu nr (...) przy ul. (...) w Ł., będącego własnością Gminy M. Ł..

P. O. i N. O. zalegali z zapłatą czynszu i innych opłat związanych z najmem lokalu. Na dzień 8 kwietnia 2019 roku zaległość z tego tytułu wynosiła 10.907,68 złotych przy miesięcznym zobowiązaniu wynoszącym około 850 złotych miesięcznie.

Pismami datowanymi na dzień 8 kwietnia 2019 roku Gmina M. Ł. wezwała P. O. i N. O. do spłaty zadłużenia, wyznaczając im ku temu miesięczny termin, pouczając jednocześnie, że po bezskutecznym upływie terminu umowa najmu zostanie wypowiedziana.

Pismami datowanym na dzień 18 września 2019 roku Gmina M. Ł. złożyła P. O. i N. O. oświadczenie o wypowiedzeniu umowy najmu lokalu mieszkalnego z zachowaniem miesięcznego terminu wypowiedzenia.

P. O., N. O., L. O. i A. O. nie są osobami niepełnosprawnymi.

P. O. i N. O. nie korzystają z pomocy społecznej oraz nie posiadają statusu osób bezrobotnych.

P. O. jest z zawodu taksówkarzem. W 2016 roku był uczestnikiem wypadku samochodowego, w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd służący mu do pracy, a on nie otrzymał odszkodowania z tego tytułu. Od tamtego czasu rodzina O. zaczęła mieć problemy z płaceniem czynszu na rzecz Gminy M. Ł..

N. O. jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.

P. O. i N. O. wspólnie sprawują opiekę nad swoimi małoletnimi dziećmi.

P. O. i N. O. wraz z dziećmi nie mają możliwości zamieszkania w innym lokalu.

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie zgromadzonej w aktach sprawy dokumentacji oraz dowodu z przesłuchania pozwanych.

Sąd Rejonowy uznał iż powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Jako podstawę prawną dochodzonego przez powódkę roszczenia Sąd I instancji wskazał art. 222 § 1 k.c.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że powódka złożyła pozwanym P. O. i N. O. skuteczne oświadczenie o wypowiedzeniu umowy najmu lokalu mieszkalnego. Z chwilą upływu okresu wypowiedzenia pozwani utracili skuteczny względem powódki tytuł prawny do zajmowania tego lokalu w związku z czym Sąd meriti uwzględnił powództwo i nakazał pozwanym opróżnienie mieszkania oraz wydania go powódce.

Sąd Rejonowy orzekł jednocześnie na podstawie art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (dalej jako „u.o.p.l.”) o przysługującym pozwanym uprawnieniu do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu będąc związanym obligatoryjną przesłanką przewidzianą w art. 14 ust. 4 pkt 2 u.o.p.l. P. O. i N. O. sprawują bowiem wspólnie opiekę nad dwójką ich małoletnich dzieci.

Zgodnie z art. 14 ust. 6 u.o.p.l. Sąd wstrzymał wykonanie opróżnienia lokalu do czasu złożenia pozwanym przez powódkę oferty zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu.

Apelację od powyższego wyroku wniosła powódka, zaskarżając rozstrzygnięcie w części, tj. w zakresie:

-

punktu drugiego ustalającego, że pozwanym P. O., N. O., L. O. i A. O. przysługuje uprawnienie do lokalu socjalnego;

-

punktu trzeciego wstrzymującego opróżnienie lokalu do czasu złożenia P. O., N. O., L. O. i A. O. przez Miasto Ł. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego.

Zaskarżonemu orzeczeniu apelujący zarzucił:

1)  naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj.: art. 233 § 1 k.p.c.:

a)  poprzez dowolną, a nie swobodną, w świetle zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego, ocenę materiału dowodowego, co skutkowało wadliwym uznaniem przez Sąd, iż pozwanym P. O., N. O., L. O. i A. O. przysługuje prawo do lokalu socjalnego, w sytuacji gdy z ustalonego przez Sąd stanu faktycznego wynika, iż P. O. i N. O. nie są osobami niepełnosprawnymi, nie korzystają z pomocy społecznej i nie posiadają statusu osób bezrobotnych, pozwani nie są osobami w sile wieku, posiadającymi stałe zatrudnienie i zdolnymi zarobić na swoje utrzymanie;

b)  poprzez nieustalenie przez Sąd I instancji faktu istotnego dla rozstrzygnięcia sprawy, tj. wysokości zarobków pozwanych i świadczeń otrzymywanych na dzieci pozwalających na ustalenie czy sytuacja materialna pozwanych pozwala na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych we własnym zakresie;

2)  naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 14 ust. 4 w zw. z art. 14 ust.1 oraz art. 14 ust. 3 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku (tj. Dz.U. 2020.611 z późn. zm) zwana dalej u.o.p.l. poprzez jego błędną wykładnię, co skutkowało uznaniem przez Sąd, iż pozwanym przysługuje prawo do lokalu socjalnego, w sytuacji gdy Sąd I instancji z urzędu powinien zbadać sytuację materialną pozwanych i orzec o prawie do lokalu socjalnego tylko w sytuacji, w której sytuacja materialna nie pozwalałaby na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych we własnym zakresie.

Wobec podniesionych zarzutów apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie 2. poprzez ustalenie, że pozwanym nie przysługuje prawo do lokalu socjalnego, co wiąże się ze zmianą punktu 3. wyroku wstrzymującego wykonanie opróżnienia lokalu mieszkalnego do czasu złożenia pozwanemu przez Miasto Ł. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego. Apelujący wniósł również o zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kosztów postępowania przed Sądem II instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powódki okazała się bezzasadna i podlegała oddaleniu.

Na wstępie należy wskazać, iż Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne poczynione przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne.

Zdaniem Sądu Okręgowego wyrok Sądu Rejonowego odpowiada prawu i jako taki musi się ostać. Podniesione przez apelującego zarzuty nie zasługiwały na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy uznał za niezasadny zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c.

Zgodnie z art. 233 § 1 k.p.c. sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów, według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału.

Jak wielokrotnie wyjaśniano w orzecznictwie Sądu Najwyższego, zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. może być uznany za zasadny jedynie w wypadku wykazania, że ocena materiału dowodowego jest rażąco wadliwa, czy w sposób oczywisty błędna, dokonana z przekroczeniem granic swobodnego przekonania sędziowskiego, wyznaczonych w tym przepisie. Sąd drugiej instancji ocenia bowiem legalność oceny dokonanej przez Sąd I instancji, czyli bada czy zostały zachowane kryteria określone w art. 233 § 1 k.p.c. Należy zatem mieć na uwadze, że - co do zasady - Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału, dokonując wyboru określonych środków dowodowych. Jeżeli z danego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona tylko wtedy, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub, gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo - skutkowych (por. przykładowo postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2001 r., I CKN 1072/99, Prok. i Pr. 2001 r., Nr 5, poz. 33, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2000 r., I CKN 1114/99, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2000 r., I CKN 1169/99, OSNC 2000 r., nr 7-8, poz. 139).

Kluczową kwestią, jaką przedmiotowemu rozstrzygnięciu zarzuca skarżąca, jest ustalenie czy pozwanym przysługuje prawo do lokalu socjalnego. Badając to zagadnienie Sąd I instancji wydał prawidłowe rozstrzygnięcie i wbrew odmiennym zapatrywaniom skarżącej to stanowisko musi się ostać. Stosownie do art. 14 ust 1 i 3 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego, przy orzekaniu o eksmisji osoby zajmującej lokal bez tytułu prawnego, sąd bada z urzędu, czy zachodzą przesłanki do otrzymania lokalu socjalnego biorąc pod uwagę dotychczasowy sposób korzystania z lokalu oraz szczególną sytuację materialną i rodzinną. Z kolei ust 4 stanowi o zakazie orzekania braku uprawnienia do lokalu socjalnego w stosunku do ściśle wymienionej grupy osób w tym przepisie. Niezwykle istotne są także względy celowościowe, które legły u postaw uchwalenia powyższych unormowań. Głównym celem wprowadzenia ustawy o ochronie praw lokatorów było m.in. przeciwdziałanie bezdomności. Oprócz braku uprzednio istniejących zasad ochrony praw lokatorów przed bezdomnością, bezpośrednią przyczyną opracowania i uchwalenia odrębnej ustawy poświęconej problematyce ochrony praw lokatorów stał się przepis art. 75 ust 2 Konstytucji RP, stanowiący że ochronę praw lokatorów określa ustawa. Uzupełnia on treść art. 75 ust 1 Konstytucji w brzmieniu: "Władze publiczne prowadzą politykę sprzyjającą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych obywateli, w szczególności przeciwdziałają bezdomności, wspierają rozwój budownictwa socjalnego oraz popierają działania obywateli zmierzające do uzyskania własnego mieszkania". P. charakter ustawy sprowadza się więc do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych gospodarstw domowych o niskich dochodach oraz dostarczania lokali socjalnych i zamiennych, jak również ochrony lokatorów przed eksmisją donikąd w przypadku, gdyby miała ona objąć osoby wymagające szczególnej ochrony, a w konsekwencji ochrona przed bezdomnością wynikającą z biedy, z niemożności samodzielnego radzenia sobie w życiu i z niektórych innych przyczyn. Ustawodawcy przyświecała zatem ochrona słabszych pod względem ekonomicznym lub innym członków społeczności przed utratą jakiegokolwiek mieszkania. W tym też kierunku podążało orzecznictwo, czego wyrazem jest chociażby postanowienie SN z dnia 21 grudnia 2006 r. (III CZ 90/06, opubl. baza prawna LEX nr 610091), w którym wskazano, iż osoba, która traci „dach nad głową”, staje się bezdomna, a w rezultacie traci szansę na normalne i godne życie.

Odnosząc się stricte do niniejszej sprawy, za Sądem Rejonowym stwierdzić należy, że zebrany w sprawie materiał dowodowy przemawiał za przyznaniem pozwanym prawa do zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego. Rodzina O. nie posiada innego lokalu mieszkalnego niż dotychczas używany, w którym mogłaby zamieszkać. Istotną kwestią jest też fakt sprawowania opieki przez P. i N. O. nad małoletnimi dziećmi – L. i A.. Okoliczność obligatoryjnego orzekania o prawie do zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego w związku z orzeczeniem o obowiązku opróżnienia i wydania dotychczas zajmowanego lokalu, w sytuacji gdy dotyczy to również małoletniego, wynika wprost z art. 14 ust. 4 pkt. 2 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego.

Sąd Okręgowy, podzielając stanowisko Sądu I instancji, zauważa iż ustalona w toku postępowania sytuacja pozwanych, w szczególności obecne możliwości zarobkowe P. O. oraz N. O. oraz istniejące zobowiązania finansowe, powoduje iż rozstrzygnięcie w postaci orzeczenia eksmisji bez ustalenia prawa do lokalu socjalnego narażałoby na szwank codzienne funkcjonowanie i bytowanie rodziny, z uwagi na brak innego dostępnego centrum życiowego.

W tym stanie rzeczy Sąd odwoławczy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną.