Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 5 października 2022 r., w sprawie Dz.Kw.LD1K/00001717/22 Sąd Rejonowy w Kutnie oddalił wniosek Skarbu Państwa – Naczelnika Urzędu Skarbowego w K. o wpis w dziale IV księgi wieczystej (...).

Sąd Rejonowy ustalił i zważył, że w dniu 12 kwietnia 2022 r. do Sądu Rejonowego w Kutnie V Wydział Ksiąg Wieczystych wpłynął wniosek Naczelnika Urzędu Skarbowego w K. o wpis w dziale IV księgi wieczystej (...) hipoteki przymusowej do kwoty 1.326,90 zł na rzecz Skarbu Państwa - Naczelnika Urzędu Skarbowego w K. z tytułu podatku od towarów i usług za okres od 1 maja 2021 r. do 31 maja2021 r. na nieruchomości gruntowej stanowiącej własność K. K.. Jako podstawę ustanowienia hipoteki wskazano elektroniczny kolejny tytuł wykonawczy nr (...)-723. (...).2021 z dnia 22.07.2021 r.. wystawiony przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w K..

Jak wskazał Sąd I instancji, hipoteka przymusowa występuje jako środek zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności, a postępowanie o wpis hipoteki przymusowej odbywa się na podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego regulujących postępowanie wieczystoksięgowe. Stosownie do art. 626 ⁸ § 2 k.p.c., zakreślającego kognicję sądu rozpoznającego wniosek o wpis, sąd bada jedynie treść i formę wniosku, dołączonych do wniosku dokumentów oraz treść księgi wieczystej. Decydujące znaczenie dla tej oceny ma przy tym stan rzeczy istniejący w chwili złożenia wniosku, którym sąd rozpoznający wniosek o wpis jest związany. Przeszkodę do dokonania wpisu w rozumieniu art. 626 ⁹ k.p.c. stanowi zatem m.in. brak odpowiednich dokumentów. W obowiązującym stanie prawnym nie istnieje podstawa do wzywania do usunięcia przeszkody do wpisu. Sąd nie zabiega o pozyskanie materiału dowodowego niezbędnego do dokonania wpisu. Wszelkie dokumenty niezbędne do dokonania wpisu powinny zostać załączone do wniosku. Jednoznaczne brzmienie art. 626 ⁹ k.p.c. nakazuje w wypadkach w nim wskazanych wprost oddalenie wniosku. W przypadku żądania wpisu hipoteki przymusowej w oparciu o tytuł wykonawczy stwierdzający istnienie wierzytelności podlegającej zabezpieczeniu, sąd wieczystoksięgowy zobligowany jest jedynie do kontroli prawidłowości takiego tytułu pod względem zachowania wymogów przewidzianych przez przepisy o postępowaniu egzekucyjnym. Przepis art. 109 § 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2019 r. poz. 2204 ze zm.) stanowi, że wierzyciel, którego wierzytelność jest stwierdzona tytułem wykonawczym, określonym w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym, może na podstawie tego tytułu uzyskać hipotekę na wszystkich nieruchomościach dłużnika (hipoteka przymusowa).

Zgodnie z dyspozycją przepisu art. 626 ² § 1 i 3 k.p.c. wniosek o wpis składa się na urzędowym formularzu. Do wniosku o wpis należy dołączyć dokumenty stanowiące podstawę wpisu w księdze wieczystej. Wnioski składa się na urzędowym formularzu, w formie papierowej. Do wniosku o wpis należy dołączyć dokumenty stanowiące podstawę wpisu. W postępowaniu wieczystoksięgowym obowiązuje ogólna zasada, że zarówno wniosek, jak i załączone do niego dokumenty, winny zostać złożone w tradycyjnej formie papierowej. Wyjątek od owej zasady stanowi przepis art. 626 ⁴ k.p.c., wskazujący w sposób enumeratywny podmioty, które wniosek o wpis składają wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, a do podmiotów tych należą: notariusze, komornicy i naczelnicy urzędów skarbowych. Na podstawie przepisu art. 626 ⁴ § 2 k.p.c. do wniosku o dokonanie wpisu za pośrednictwem systemu teleinformatycznego podmioty te dołączają dokumenty stanowiące podstawę wpisu w księdze wieczystej, jeśli zostały one sporządzone w postaci elektronicznej. Wyjątek od obowiązku dołączania dokumentów stanowiących podstawę wpisów w formie tradycyjnej przewiduje również przepis art. 626 ² § 3 ¹ k.p.c., w myśl którego do wniosku o wpis w księdze wieczystej na podstawie tytułu wykonawczego, o którym mowa w art. 783 § 4 k.p.c. należy dołączyć dokument uzyskany z systemu teleinformatycznego umożliwiający sądowi weryfikację istnienia i treści tytułu wykonawczego. Wpis do księgi wieczystej może być dokonany na podstawie dokumentu z podpisem notarialnie poświadczonym, jeżeli przepisy szczególne nie przewidują innej formy dokumentu (art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece). Kodeks postępowania cywilnego w rozdziale regulującym postępowanie wieczystoksięgowe przewiduje wyjątki od papierowej formy dokumentu stanowiącego podstawę wpisu w księdze wieczystej. Pierwszy z wyjątków określony został przepisem art. 626 ² § 3 ¹ k.p.c., zgodnie z którym do wniosku o wpis w księdze wieczystej na podstawie tytułu wykonawczego, o którym mowa w art. 783 § 4, należy dołączyć dokument uzyskany z systemu teleinformatycznego umożliwiający sądowi weryfikację istnienia i treści tytułu wykonawczego. Chodzi tu o zwykłe klauzule wykonalności nadane orzeczeniom sądów (referendarzy sądowych), które to tytuły egzekucyjne wydane zostały w postaci elektronicznej. Drugi z wyjątków określony został przepisem art. 626 ⁴ k.p.c. Wynika z niego, że notariusz i komornik wszelkie wnioski o wpis, a naczelnik urzędu skarbowego wnioski o wpis w dziale III i IV księgi wieczystej składają wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego (art. 626 ⁴ § 1 i § 1 ¹ k.p.c.). Do wniosku należy dołączyć dokumenty stanowiące podstawę wpisu. Jeżeli zostały one sporządzone w postaci elektronicznej – w takiej postaci do wniosku je się dołącza (art. 626 ⁴ § 2 k.p.c.). Organ egzekucyjny przekształca tytuł wykonawczy z postaci elektronicznej w postać papierową przez sporządzenie jego wydruku zgodnie z art. 26e § 2 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tj Dz.U. z 2022 r. poz. 479 ze zm.), zgodnie z którym jeżeli zachodzi potrzeba doręczenia wydruku pisma sporządzonego przez wierzyciela lub organ egzekucyjny w postaci elektronicznej, wydruk tego pisma odzwierciedla jego treść i zawiera informację o: sporządzeniu pisma w postaci elektronicznej oraz opatrzeniu pisma podpisem albo zaawansowaną pieczęcią elektroniczną. Wydruk dokumentu sporządzony w tym trybie nie stanowi jednak odpisu dokumentu wystawionego w formie elektronicznej. Przepis ten daje jedynie organowi administracyjnemu możliwość doręczenia stronie pisma wydanego w formie elektronicznej w formie wydruku, nie odnosi się natomiast w żaden sposób do kwestii podstawy dokonania wpisu w księdze wieczystej. Wydruk taki nie może stanowić podstawy wpisu, ponieważ nie zostały dotychczas stworzone instrumenty pozwalające sądowi wieczystoksięgowemu na weryfikację decyzji wydanej w formie elektronicznej i podpisanej podpisem elektronicznym. Tego rodzaju możliwość, a nawet obowiązek sądu przewidują chociażby przepisy dotyczące nakazów zapłaty wydanych w formie elektronicznej. Regulacja przepisu art. 77 ³ k.c. stanowi, że dokumentem jest nośnik informacji umożliwiający zapoznanie się z jej treścią. Nośnik informacji w rozumieniu tego przepisu winien cechować się trwałością informacji na nim zamieszczonych oraz możliwością odtwarzania. Treść dokumentu musi zostać odpowiednio utrwalona w sposób umożliwiający jej odtworzenie. Informacja utworzona w formie elektronicznej zostaje zapisana w pliku elektronicznym, czy to bezpośrednio na komputerze, czy to w danym systemie informatycznym lub teleinformatycznym, bądź na danym serwerze.

Nośnikiem informacji jest więc plik elektroniczny tę informację zawierający. Oczywiście, że nośnikiem informacji może być także papier. Jeżeli informację utworzono na papierze, papier jest nośnikiem informacji, a przez to dokumentem. Nie można natomiast mylić papieru jako nośnika informacji utworzonej w formie papierowej z wydrukiem papierowym informacji utworzonej w pliku elektronicznym. Wnioskodawca złożył wyłącznie wydruk z pliku elektronicznego, nie zaś sam plik stanowiący dokument, bowiem ze względów technologicznych, jak i proceduralnych, takiej możliwości nie miał.

Przedłożony przez wnioskodawcę wydruk elektronicznego tytułu wykonawczego nie mógł stanowić podstawy dokonania wpisu hipoteki przymusowej na rzecz wnioskodawcy.

Apelację od tego postanowienia złożył wnioskodawca – Skarb Państwa reprezentowany przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w K.. Zarzucił skarżonemu postanowieniu naruszenie przepisu art. 626 ⁹ k.p.c. poprzez jego niewłaściwą wykładnię i bezzasadne uznanie, że w niniejszej sprawie istnieje przeszkoda do dokonania wpisu, podczas gdy prawidłowa ocena stanu faktycznego sprawy i złożonych do wniosku dokumentów winna doprowadzić do wniosku, że zostały wypełnione wszystkie przesłanki do dokonania wpisu; art. 626 ⁴ w zw. z art. 626 ² k.p.c. poprzez jego niewłaściwą wykładnię i bezzasadne uznanie, że do wniosku nie zostały dołączone dokumenty potwierdzające zasadność wpisu, podczas gdy prawidłowa ocena stanu faktycznego i załączonych do wniosku dokumentów winna doprowadzić do wniosku, że przesłanki wpisu zostały wypełnione; art. 233 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny zebranego materiału dowodowego skutkujące błędnym przyjęciem, że nie zostały spełnione warunki formalne do dokonania wpisu hipoteki przymusowej. W konkluzji wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia i dokonanie w dziale IV księgi wieczystej wpisu hipoteki przymusowej, a ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył,

co następuje:

Apelacja jest bezzasadna. Wbrew zarzutom skarżącego podniesionym w apelacji, Sąd I instancji dokonał prawidłowych ustaleń stanu faktycznego, znajdujących oparcie w zebranym sprawie materiale dowodowym i trafnie określił konsekwencje prawne z nich wynikające. Sąd Okręgowy ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji jak też rozważania prawne poczynione przez Sąd I instancji przejmuje za własne bez konieczności ponownego ich przytaczania.

Wbrew zarzutom skarżącego podniesionym w apelacji, brak jest podstaw do twierdzenia, że Sąd I instancji naruszał przepis art. 626 ⁹ k.p.c. W przedmiotowej sprawie przepis art. 109 § 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2019 r. poz. 2204 ze zm.) stanowi, że wierzyciel, którego wierzytelność jest stwierdzona tytułem wykonawczym, określonym w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym, może na podstawie tego tytułu uzyskać hipotekę na wszystkich nieruchomościach dłużnika (hipoteka przymusowa). Zgodnie z dyspozycją przepisu art. 626 ² § 1 i 3 k.p.c. wniosek o wpis składa się na urzędowym formularzu. Do wniosku o wpis należy dołączyć dokumenty stanowiące podstawę wpisu w księdze wieczystej. W postępowaniu wieczystoksięgowym obowiązuje ogólna zasada, że zarówno wniosek, jak i załączone do niego dokumenty, winny zostać złożone w tradycyjnej formie papierowej. Wyjątek od owej zasady stanowi przepis art. 626 ⁴ k.p.c., wskazujący w sposób enumeratywny podmioty, które wniosek o wpis składają wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, a do podmiotów tych należą: notariusze, komornicy i naczelnicy urzędów skarbowych. Wyłączenie to nie obejmuje dokumentów, które stanowią podstawę dokonania wpisu. Podstawą wpisu w księdze wieczystej są także administracyjne tytuły wykonawcze. W przedmiotowej sprawie wnioskodawca do wniosku dołączył dokument – administracyjny tytuł wykonawczy w postaci wydruku plików. Zgodzić należy się w pełni z Sądem I instancji, że administracyjny tytuł wykonawczy złożony przez wnioskodawcę w formie wydruku pliku , nie jest dokumentem mogącym stanowić podstawę wpisu hipoteki przymusowej. Wydruk dokumentu sporządzony w tym trybie nie stanowi odpisu dokumentu wystawionego w formie elektronicznej. Przepis art. 26 e § 2 ustawy z dnia 17 czerwca 1966r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji ( tj. Dz.U. Z 2022 r. poz. 479) jedynie daje organowi administracyjnemu możliwość doręczenia stronie pisma wydanego w formie elektronicznej w formie wydruku, nie odnosi się natomiast w żaden sposób do kwestii podstawy dokonania wpisu w księdze wieczystej. Wydruk taki nie może stanowić podstawy wpisu, ponieważ nie zostały dotychczas stworzone instrumenty pozwalające sądowi wieczystoksięgowemu na weryfikację decyzji wydanej w formie elektronicznej i podpisanej podpisem elektronicznym. Tego rodzaju możliwość, a nawet obowiązek sądu przewidują chociażby przepisy dotyczące nakazów zapłaty wydanych w formie elektronicznej. Jak trafnie zauważył Sąd I instancji, regulacja przepisu art. 77 ³ k.c. stanowi, że dokumentem jest nośnik informacji umożliwiający zapoznanie się z jej treścią. Nośnik informacji w rozumieniu tego przepisu winien cechować się trwałością informacji na nim zamieszczonych oraz możliwością odtwarzania. Treść dokumentu musi zostać odpowiednio utrwalona w sposób umożliwiający jej odtworzenie. Należy zauważyć, że informacja utworzona w formie elektronicznej zostaje zapisana w pliku elektronicznym, czy to bezpośrednio na komputerze, czy to w danym systemie informatycznym lub teleinformatycznym, bądź na danym serwerze. Nośnikiem informacji jest więc plik elektroniczny tę informację zawierający. Nie można natomiast mylić papieru, jako nośnika informacji utworzonej w formie papierowej z wydrukiem papierowym informacji utworzonej w pliku elektronicznym. W rozpoznawanej sprawie wnioskodawca złożył wyłącznie wydruk z pliku elektronicznego, nie zaś sam plik stanowiący dokument, bowiem ze względów technologicznych, jak i proceduralnych, takiej możliwości nie miał. Tym samym brak jakichkolwiek podstaw do stawiania Sądowi I instancji zarzutu naruszenia art. 626 ⁴ k.p.c. w zw. z art. 626 ² k.p.c. Zgodzić należy się w pełni z Sądem I instancji, że przedłożony przez wnioskodawcę wydruk elektronicznego tytułu wykonawczego nie mógł stanowić podstawy dokonania wpisu hipoteki przymusowej na rzecz wnioskodawcy. Zasadnie zatem Sąd I instancji wywiódł, że w rozpoznawanej sprawie brak było podstawa do uwzględnienia wniosku, co skutkowało jego oddaleniem – stosownie do art. 626 ⁹ k.p.c.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. apelację oddalił.