Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 5 października 2021 r. Sąd Rejonowy w Kutnie w sprawie z wniosku M. B. i J. K. z udziałem K. K. (1), H. K., E. P. i K. P. o zatwierdzenie oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku po W. K.:

zatwierdził uchylenie się przez M. B. z domu K., córkę W. i K., urodzoną (...) w K., od skutków prawnych złożenia oświadczenia w dniu 14 lipca 2000 roku przed Sądem Rejonowym w Kutnie o odrzuceniu spadku po ojcu W. K., synu K. i A., zmarłym dnia 24 maja 2000 roku w K., ostatnio stale zamieszkałym w K.;

zatwierdził uchylenie się przez J. K., syna W. i K., urodzonego (...) w K., od skutków prawnych złożenia oświadczenia w dniu 14 lipca 2000 roku przed Sądem Rejonowym w Kutnie o odrzuceniu spadku po ojcu W. K., synu K. i A., zmarłym dnia 24 maja 2000 roku w K., ostatnio stale zamieszkałym w K.

stwierdził, że wnioskodawcy i uczestnicy postępowania ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

Apelację od tego postanowienia złożyli uczestnicy H. K., E. P. i K. P. zaskarżając je w całości i zarzucając naruszenie prawa materialnego tj. art. 1019 § 1 kc w zw. z art. 84 kc poprzez ich błędną wykładnie polegającą na przyjęciu, że:

jest możliwe uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia o odrzuceniu spadku, jeżeli spadkobiercy pozostawali w błędzie co do prawa,

spadkobiercy mogą uchylić się od skutków prawnych oświadczenia o odrzuceniu spadku tylko na tej podstawie, że pozostawali w błędzie co do konsekwencji prawnych swojego oświadczenia,

która to błędna wykładnia doprowadziła Sąd do przekonania, że wniosek o zatwierdzenie uchylenia się przez wnioskodawców od skutków prawnych złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku zasługuje na uwzględnienie.

W związku z podniesionymi zarzutami skarżący wnieśli o zmianę zaskarżonego postanowienia i oddalenie wniosków.

Wnioskodawcy wnieśli o oddalenie apelacji i zasądzenie od skarżących kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja skarżących jest bezzasadna i podlega oddaleniu.

Sąd pierwszej instancji prawidłowo ustalił wszystkie okoliczności faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Poczynione ustalenia dotyczące okoliczności faktycznych mają podstawę w zgromadzonym w sprawie materialne dowodowym, który w zakresie dokonanych ustaleń jest logiczny i wzajemnie spójny. Ustalenia te Sąd Okręgowy przyjmuje za własne.

Niezasadny jest zarzut naruszenia prawa materialnego tj. art. 1019 § 1 kc w zw. z art. 84 kc poprzez ich błędną wykładnię, bowiem w ocenie skarżącego nie jest możliwe uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia o odrzuceniu spadku, jeżeli spadkobiercy pozostawali w błędzie co do prawa.

Do uchylenia się od skutków złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku stosuje się przepisy o wadach oświadczenia woli. (§ 1 art.1019 k.c.) Oznacza to, iż w przypadku błędu – musi to być błąd co do treści czynności prawnej, który jest istotny, czyli uzasadniający przypuszczenie, że gdyby spadkobierca nie działał pod jego wpływem i oceniał sprawę rozsądnie to złożyłby stosownej treści oświadczenie spadkowe (art. 84 k.c. w zw. z art. 1019 k.c.), zaś od strony formalnej – uchylenie się winno nastąpić w ciągu roku od wykrycia błędu (art. 88 § 2 k.c. w zw. z art. 1019 § 1 k.c.)

Sąd Rejonowy wskazał, że bezspornym jest, iż błąd co do przedmiotu spadku jest błędem co do treści czynności prawnej. Podstawę uchylenia się od skutków prawnych złożenia przez spadkobiercę oświadczenia o odrzuceniu spadku może stanowić błąd jedynie prawnie doniosły. Błędem takim jest błąd w postaci nieznajomości przedmiotu spadku, gdy brak takiej wiedzy nie jest wynikiem braku staranności po stronie spadkobiercy, ale jest usprawiedliwiony okolicznościami sprawy.

W rozważanej sprawie, w ocenie Sądu I instancji spełnione zostały materialne podstawy do uchylenia się przez wnioskodawców od skutków prawnych złożenia oświadczeń o odrzuceniu spadku po ojcu. Odrzucając spadek wnioskodawcy działali w przeświadczeniu, że dzięki temu spadek w całości nabędzie ich matka. Słusznie zwrócił uwagę Sąd I instancji, że orzeczenie Sądu z dnia 14 lipca 2000 r. o stwierdzeniu nabycie spadku przez K. K. (1) jako jedynego spadkobiercę spowodowało, że wnioskodawcy zostali utwierdzeni w przekonaniu, że spadek po ojcu w całości obejmie ich matka. Dopiero dalsze czynności związane z gospodarstwem rolnym wchodzącym w skład spadku i informacja Sądu, że wobec odrzucenia spadku przez dzieci zmarłego, w zbiegu z jego żoną dziedziczy rodzeństwo zmarłego, wykazało, że wnioskodawcy pozostawali w błędzie co do kręgu osób dziedziczących. Błąd ten z cała pewnością był prawne doniosły.

Z tych też przyczyn apelacja jako nieuzasadniona podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.