Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 4 listopada 2021 roku, Sąd Rejonowy dla Łodzi- Śródmieścia w Łodzi w sprawie z powództwa M. P. przeciwko Miastu Ł. o zapłatę:

1.  zasądził od Miasta Ł. na rzecz M. P. kwotę 56.032,39 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 14 grudnia 2020 roku do dnia zapłaty;

2.  oddalił powództwo w pozostałej części;

3.  zasądził od Miasta Ł. na rzecz M. P. kwotę 4.859,10 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany, zaskarżając rozstrzygnięcie w części, tj. pkt 1 w zakresie zasądzenia kwoty 15.777,01 zł (ponad kwotę 40.255,38 zł), a także pkt 3 (koszty postępowania). Zaskarżonemu orzeczeniu apelujący zarzucił:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na uznaniu przez Sąd I instancji (co istotnie wpłynęło na wynik sprawy), że wysokość należności za media wskazana przez powódkę została przez stronę pozwaną przyznana, podczas gdy taka sytuacja nie miała miejsca jako, że pozwany do zamknięcia rozprawy wyraźnie oświadczał, że kwestionuje należności za media jako nieudowodnione,

2.  naruszenie prawa procesowego tj. art. 233 § 1 k.p.c., co miało istotny wpływ na wynik postępowania, poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i zaniechanie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego i uznanie w konsekwencji, że w zakresie odszkodowania za niedostarczenie lokalu socjalnego powinny zostać uwzględnione także należności za media podczas gdy powódka nie przedstawiła na okoliczność ich wysokości i poniesienia wiarygodnych dowodów, nie dotrzymując tym samym warunków spoczywającego na niej ciężaru dowodu (mimo kwestionowania tej należności przez pozwanego - co do zasady i właśnie co do wysokości), a właściwa realizacja tego ciężaru powinna skutkować zgłoszeniem przez powódkę wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego w tym zakresie,

3.  naruszenie prawa materialnego tj.:

a)  art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, poprzez jego błędną wykładnię polegającą na uznaniu, że odszkodowanie przysługuje właścicielowi nieruchomości także za osoby nieobjęte wyrokiem eksmisyjnym,

b)  art. 6 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że powódka zadośćuczyniła wobec ciężaru dowodu w sprawie niniejszej gdy chodzi o należności za media (w ramach dochodzonego odszkodowania) podczas gdy wobec kwestionowania tych należności przez pozwanego (w oparciu o konkretne zarzuty) należności te pozostawały nieudowodnione, a chcąc ich skutecznie dochodzić powódka powinna wnieść o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego (stosownie do zasad rozkładu ciężaru dowodu).

Wobec podniesionych zarzutów apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa ponad kwotę 40.255,38 zł oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Apelację od wyżej wskazanego wyroku wniosła również powódka, zaskarżając go w części oddalającej powództwo (pkt 2 wyroku) i w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu (pkt 3 wyroku).

Zaskarżonemu orzeczeniu apelująca zarzuciła:

1.  naruszenie prawa procesowego przez:

a)  naruszenie przepisu art. 228 § 2 k.p.c. wobec nie wzięcia pod uwagę przy rozstrzygnięciu sporu, jako nie wymagającego dowodu faktu znanemu Sądowi z urzędu a mianowicie, ustalenia przez strony postępowania (w tym pozwanej Gminy Ł.) stawki 10,00 zł odszkodowania za 1 m ² w tych samych lokalach w ugodzie zawartej przed Sądem Rejonowym dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi w sprawie II C 1817/19 za okres bezpośrednio poprzedzający okres wskazany w sprawie niniejszej,

b)  naruszenie przepisu art. 229 k.p.c. wobec uznania za przyznaną i nie wymagające dowodu okoliczność, stawkę 9,00 zł za 1 m ² dla obliczenia odszkodowania za zajmowany lokal bez tytułu prawnego, na podstawie oświadczenia pełnomocnika pozwanej Gminy w jego wystąpieniu końcowym o treści „...gdy chodzi o lokale do remontu w opiniach biegłych zdarzały się nawet stawki 9,00 zł za metr kwadratowy” - w sytuacji jednoczesnego kwestionowania przez pozwaną podstaw roszczenia powódki we wszystkich elementach i wniosku o oddalenie powództwa w całości,

c)  naruszenie przepisu (...) k.p.c. wobec nieuznania za dowód odpowiedni dla ustalenia wysokości stawki odszkodowania za zajmowanie lokalu mieszkalnego bez tytułu prawnego, w nieruchomości stanowiącej własność powódki, zeznania powódki w charakterze strony, z którego wynika, że minimalna stawka czynszowa w lokalach o podobnym standardzie wynajmowanych w tej samej nieruchomości wynosi 12,50 zł za 1 m ² i wskazania, że powódka mogłaby tę okoliczność wykazać innym dowodem, na przykład z opinii biegłego, - podczas gdy przepis ten, jak i inne postanowienia kodeksu postępowania cywilnego nie ustala kryteriów na podstawie których jedne dowody mają prymat nad innymi, ani też nie wskazuję, które z dowodów są nieprzydatne do ustalenia określonych okoliczności faktycznych,

d)  naruszenie przepisu art. 233 § 1 k.p.c. wobec dokonania dowolnej oceny zeznań powódki w zakresie ustalenia wysokości odszkodowania za korzystanie z lokali w jej nieruchomości bez tytułu prawnego na podstawie najniższej stawki czynszowej w lokalach będących przedmiotem najmu w tej samej nieruchomości bez wszechstronnego rozważenia całego materiału zebranego w sprawie w tym zwłaszcza ustalonej między stronami we wcześniejszym postępowaniu za okres poprzedzający sporny okres w sprawie niniejszej, a także zeznania powódki w zakresie położenia nieruchomości i wzrost minimalnych stawek czynszowych w okresie objętym sporem,

e)  naruszenie przepisu art. 232 k.p.c. wobec przyjęcia założenia, że nie każdą okoliczność można wykazać każdym dowodem wskazując, że do ustalenia stawki odszkodowania za korzystanie z lokalu bez tytułu prawnego odpowiednim dowodem jest opinia biegłego a nieodpowiednim zeznanie strony przy jednoczesnym nie dopuszczeniu z urzędu dowodu z opinii biegłego w sytuacji oparcia rozstrzygnięcia na oświadczeniu pełnomocnika strony co do faktu wysokości stawki za 1 m ² lokali do remontu jaką pełnomocnik pozwanej w innych sprawach ustalił na podstawie opinii biegłych w tamtych sprawach,

f)  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią materiału zebranego w sprawie:

-

w zakresie przyjętej stawki czynszu możliwego do uzyskania przez powódkę stawkę 9,00 zł za metr kwadratowy nie znajduje żadnego oparcia w treści materiału zebranego w sprawie w odróżnieniu od stawki 12,50 zł jaka jest najniższą stawką pobieraną w nieruchomości powódki za lokale o podobnym standardzie wynajmowane w okresie objętym sporem co wynika z dowodu z przesłuchania powódki,

-

w zakresie przyjętego przez Sąd wyliczenia wysokości odszkodowania zasądzonego na rzecz powódki w skarżonym wyroku przy przyjęciu stawki 9,00 zł/m ² po zsumowaniu odszkodowania z tytułu utraconej możliwości uzyskiwania czynszu i poniesionych kosztów dostarczonych na rzecz osób zajmujących lokale bez tytułu prawnego mediów i usług wykazanych w dokumentach przyjętych przez Sąd do ustaleń stanowiących podstawę rozstrzygnięcia suma wynosi 56 637,39 zł.

W następstwie wskazanych zarzutów powódka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku przez zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kwoty 72 541,76 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie do dnia 14.12.2020 do dnia zapłaty w miejsce rozstrzygnięcia w punkcie 1. wyroku Sądu Rejonowego oraz zmianę zaskarżonego wyroku przez zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki zwrotu kosztów postępowania przed Sądem I instancji w pełnej wysokości w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm. Ponadto powódka wniosła o zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów postępowania przed Sądem II instancji w pełnej wysokości w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Obie apelacje są bezzasadne i jako takie podlegają oddaleniu.

Ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy znajdują oparcie w zgromadzonym w toku postępowania materiale dowodowym, zatem Sąd odwoławczy przyjmuje je za własne, podzielając również ich ocenę jurydyczną, przeprowadzoną w zgodzie z dyrektywami zawartymi w art. 233 § 1 k.p.c.

Sąd Okręgowy w pierwszej kolejności rozpoznał apelację pozwanego.

Stawiany przez skarżącego zarzut błędu w ustaleniach faktycznych nie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności należy podkreślić, że zarzut błędu w ustaleniach faktycznych jest zasadny wtedy, gdy sąd ustalił stan faktyczny w oderwaniu od zgromadzonych dowodów (tzw. błąd braku), jak i wtedy, gdy podstawą ustaleń faktycznych uczyniono wprawdzie wszystkie ujawnione w toku rozprawy dowody, lecz dokonano ich nieprawidłowej oceny z punktu widzenia zasad logiki, wskazań wiedzy czy doświadczenia życiowego (tzw. błąd dowolności). Zarzut błędnych ustaleń faktycznych nie jest odrębnym zarzutem apelacyjnym. Błąd w ustaleniach faktycznych nie jest błędem samym w sobie, ale efektem naruszanie przez Sąd jakiegoś innego przepisu normującego postępowanie dowodowe – najczęściej art. 233 § 1 k.p.c. Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych powinien więc być sformułowany w ten sposób, że najpierw należy wskazać naruszony przepis i sposób jego naruszenia, a dopiero uzasadniając ten zarzut wykazać błędne ustalenie stanu faktycznego jako następstwo tego naruszenia. Rzeczą skarżącego nie jest przedstawienie własnej wersji wydarzeń, lecz wykazanie, iż to Sąd pierwszej instancji błędnie ustalił fakty z punktu widzenia swobodnej oceny dowodów. Błąd w ustaleniach faktycznych jest skutkiem naruszenia przepisów postępowania, gdyż przeprowadzenie postępowania zgodnie ze wszystkimi zasadami i regułami procesu prowadzi do poprawnych (z punktu widzenia procesowego) ustaleń faktycznych.

Mając powyższe na uwadze, należało uznać, iż postawiony przez skarżącego zarzut nie spełniał wskazanych kryteriów, a stanowi jedynie polemikę z prawidłowymi ustaleniami Sądu Rejonowego. Co więcej, wskazywane przez apelującego uchybienie, jakoby Sąd Rejonowy błędnie ustalił, że wysokość należności za media wskazana przez powódkę została przez stronę pozwaną przyznana, nie miało miejsca. Z treści uzasadnienia wyroku wynika, że Sąd I instancji poczytał za przyznaną przez pozwanego jedynie wysokość stawki czynszu w kwocie 9 zł za 1m ². Roszczenie o zwrot należności związanych z dostarczeniem wody, odprowadzeniem ścieków, wywozem odpadów komunalnych, choć nie zostało przez pozwanego przyznane, zostało przez powódkę udowodnione, zatem podlegało uwzględnieniu.

Sąd Okręgowy uznał za niezasadny zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c.

W myśl art. 233 § 1 k.p.c. sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów, według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. W rozpoznawanej sprawie nie doszło do naruszenia przepisów procedury cywilnej poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów w sposób zasygnalizowany w treści zarzutu podniesionego w apelacji. Zarzuty odnoszące się do oceny dowodów mogą zostać uwzględnione jedynie wówczas, gdy skarżący wskazuje istotne dla rozstrzygnięcia sprawy fakty, które zostały błędnie ustalone, w szczególności w sytuacji, gdy z treści dowodu wynika co innego, niż przyjął sąd, gdy pewnego dowodu nie uwzględniono przy dokonywaniu oceny, gdy sąd przyjął pewne fakty za ustalone, mimo że nie zostały one w ogóle lub dostatecznie potwierdzone lub gdy przyjął pewne fakty za nieudowodnione, chociaż nie było ku temu podstawy, przy czym apelujący zobowiązany jest wykazać, że jest to efektem posłużenia się przez sąd rozumowaniem sprzecznym z regułami logiki, zasadami wiedzy lub z doświadczeniem życiowym, bądź skutkiem nierozważenia całości zgromadzonego materiału dowodowego.

Wbrew przekonaniu skarżącego, powódka przedstawiła na okoliczność wysokości i poniesienia należności za media szereg dokumentów w postaci faktur VAT, jak również wskazała sposób wyliczenia należności za użytkowanie lokali nr 16a, 17 i 18. Przedstawione obliczenia nie budziły żadnych wątpliwości pod względem ich poprawności i zasadności. Natomiast załączone faktury VAT należało uznać za wiarygodne. Na podstawie wskazanych dowodów Sąd Rejonowy słusznie przyjął, iż powódka poniosła z tytułu należności za media za przedmiotowe lokale wydatki w łącznej kwocie 15,777,01 zł.

Podsumowując, w ocenie Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy nie naruszył żadnych zasad logiki czy doświadczenia życiowego przy ocenie materiału dowodowego.

Z wyżej wskazanych przyczyn niezasadnym jest również zarzut naruszenia art. 6 k.c. Powódka sprostała ciężarowi udowodnienia poniesionych kosztów z tytułu dostarczenia wody, odprowadzania ścieków i wywozu odpadów komunalnych, przedstawiając na tę okoliczność stosowne dowody. Wbrew przekonaniu skarżącego, w przypadku kwestionowania wskazanych dowodów i wyliczeń, to na pozwanym spoczywał ciężar wykazania, że powódka wskazanych kosztów nie poniosła bądź były one w innej wysokości, czego pozwany jednak nie uczynił. Powódka bowiem swoje twierdzenia poparła dowodami w postaci faktur, podczas gdy pozwany poprzestał jedynie na przedstawieniu swojego stanowiska, nie przedstawiając w tym zakresie żadnego materiału dowodowego. Stwierdzić należy, że na skutek wykazania przez powódkę wysokości należności za media doszło do przerzucenia ciężaru udowodnienia tego, że jest on inny (a przynajmniej zaprzeczenia temu), na stronę pozwaną, w tym także poprzez dowód z opinii biegłego. W tym zakresie więc Sąd I instancji nie naruszył art. 6 k.c.

Sąd odwoławczy nie podzielił stawianego przez skarżącego zarzutu naruszenia art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego.

Nie budzi wątpliwości, że podstawę odpowiedzialności gminy związanej z niedostarczeniem lokalu socjalnego osobom do niego uprawnionym stanowi art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie lokatorów. Przewiduje on odpowiedzialność gminy w tym zakresie na podstawie art. 417 k.c. W związku z tym ma zastosowanie zasada pełnego odszkodowania. Wątpliwy pozostaje natomiast zakres szkody, który pozostaje w normalnym związku przyczynowym z niewykonaniem przez gminę obowiązku dostarczenia lokalu zamiennego lub socjalnego, w zakresie, w którym szkoda właścicieli lokalu polega na konieczności ponoszenia opłat związanych z korzystaniem z lokalu.

Jak wiadomo, zakres szkody pozostającej w normalnym związku przyczynowym ze zdarzeniem stanowiącym źródło szkody powinien opierać się na porównaniu stanu majątku poszkodowanego istniejącego po wystąpieniu zdarzenia wyrządzającego szkodę, z możliwym stanem tego majątku w przypadku, gdyby zdarzenie to nie wystąpiło, z uwzględnieniem warunku, czy stan ten jest typowym, zazwyczaj występującym następstwem zdarzenia wyrządzającego szkodę. W związku z tym należy podkreślić, że konieczność ponoszenia przez właściciela lokalu kosztów związanych z korzystaniem z mieszkania przez lokatorów, którzy nie ponoszą takich opłat jest co do zasady normalnym następstwem niewykonania przez gminę obowiązku dostarczenia im lokalu socjalnego. Brak jest bowiem w istocie podstaw do innego traktowania jako elementu szkody strat wynikających z niemożliwości uzyskania czynszu najmu i strat będących następstwem konieczności ponoszenia przez samego właściciela opłat za korzystanie z lokalu obejmujących np. należności za wodę, energię elektryczną i ogrzewanie mieszkania. Ocena istnienia szkody w tym zakresie wymaga jednak indywidualnej oceny, uwzględniającej okoliczności towarzyszące możliwości wynajmowania konkretnego lokalu. Pozostaje bowiem kwestią konkretnych ustaleń, czy na określonym rynku najmu lokali jego właściciel - przy uwzględnieniu określonej rynkowej stawki czynszu - może uzyskać dodatkowo od wynajmującego także należności pokrywające w całości lub w części wysokość opłat związanych z korzystaniem z lokalu. W przypadku wykazania takiej okoliczności szkoda, o której mowa w art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie lokatorów obejmowałaby tego rodzaju opłaty. Można zatem przyjąć, że konieczność ponoszenia przez właściciela takich opłat jest wyłącznie następstwem niezgodnego z prawem działania lokatora i pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym z niedostarczeniem lokalu socjalnego przez gminę. W konsekwencji należy stwierdzić, iż strata właściciela lokalu spowodowana nieuiszczaniem przez lokatora opłat za używanie lokalu mieszkalnego pozostaje w normalnym związku przyczynowym z zaniechaniem wypełnienia przez gminę obowiązku dostarczenia takiej osobie lokalu socjalnego (por. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 19 czerwca 2008 r. V CSK 31/2008 OSNC 2009/A poz. 16 i wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 13 stycznia 2010 r. II CSK 323/2009 LexPolonica nr 2578252, uchwała Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 16 maja 2012 r. III CZP 12/2012 OSNC 2012/12 poz. 138).

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że Sąd I instancji prawidłowo ustalił, iż zasądzona kwota winna obejmować należności z tytułu dostarczenia wody, odprowadzenia ścieków i wywozu odpadów komunalnych również za małoletnie dzieci M. S., wobec której orzeczono eksmisję. Zgodzić należy się ze skarżącym, iż wobec A. S. (1) i A. S. (2) nie został wydany wyrok eksmisyjny, jednakże zważyć należy, że są to małoletnie dzieci M. S., które urodziły się po wydaniu wyroku eksmisyjnego wobec niej. Gdyby pozwany wywiązał się z nałożonego na niego obowiązku zapewnienia lokalu socjalnego osobom, co do których został wydany prawomocny wyrok nakazujący opróżnienie lokalu należącego do powódki, wskazani małoletni nie zajmowaliby wraz z matką owego lokalu i nie generowali kosztów związanych z korzystaniem z mieszkania. Ponadto należy podkreślić, że zarzut pozwanego dotyczy małoletnich, pozostających pod pieczą rodzica, zatem miejsce ich zamieszkania jest zależne od miejsca zamieszkania opiekuna prawnego. Zauważyć również należy, że zgodnie z art. 14 ust. 4 pkt 2 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, sąd nie może orzec o braku uprawnienia do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu wobec małoletniego, zatem w przypadku nakazania eksmisji osoby małoletniej, obowiązek zapewnienia lokalu socjalnego będzie spoczywał na gminie. Z tych względów należało stwierdzić, że strata powódki związana z dostarczeniem wody, odprowadzeniem ścieków i wywozu odpadów komunalnych dla małoletnich A. i A. S. (2), które nie zostały przez nich uiszczone, pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym z zaniechaniem wypełnienia przez gminę obowiązku dostarczenia ich opiekunowi prawnemu lokalu socjalnego.

W tym stanie rzeczy Sąd odwoławczy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację pozwanego jako bezzasadną.

Przechodząc do apelacji powódki, Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do jej uwzględnienia.

Zarzut naruszenia art. 228 § 2 k.p.c. nie zasługiwał na uwzględnienie.

W myśl wskazanego przepisu nie wymagają dowodu również fakty, o których informacja jest powszechnie dostępna oraz fakty znane sądowi z urzędu, jednakże sąd powinien zwrócić na nie uwagę stron. Powódka doszukuje się naruszenia tej normy w niewzięciu pod uwagę przy rozstrzyganiu sporu ustalenia przez strony postepowania stawki 10 zł odszykowania za 1m ² w tych samych lokalach w ugodzie zawartej przed Sądem Rejonowym dla Łodzi- Śródmieścia w Łodzi w sprawie II C 1817/19 za okres bezpośrednio poprzedzający okres wskazany w sprawie niniejszej. Wbrew przekonaniu skarżącej, Sąd I instancji dostrzegł fakt zawarcia przez strony ugody za okres wcześniejszy jak również wysokość ustalonego odszkodowania, co znalazło odzwierciedlenie w treści uzasadnienia wyroku. Wskazana ugoda nie może jednak stanowić podstawy ustalenia wysokości należnego odszkodowania, bowiem dotyczyła okresu poprzedzającego okres objęty niniejszym powództwem. Powódka, choć sama wskazuje na stawkę przyjętą w ugodzie, domagała się wypłaty odszkodowania w kwocie 12,50 zł za 1m ², zatem nie respektowała stawki uprzednio przyjętej. Pozwany zakwestionował wysokość dochodzonej stawki, przyznając wysokość stawki do kwoty 9 zł za 1m ². Wobec braku wspólnego stanowiska stron, ustalenia dotyczące wcześniej zawartej ugody pozostały nieaktualne, a wysokość stawki należało ustalić ponownie na podstawie przedstawionych przez strony dowodów.

Zarzut naruszenia art. 229 k.p.c. nie może się ostać.

Wbrew zapatrywaniu skarżącej, uznanie za przyznaną stawki 9 zł za 1m ² dla obliczenia odszkodowania za zajmowane lokale było prawidłowe. Pozwana co prawda kwestionowała zasadność powództwa, jednakże pełnomocnik pozwanej, zapytany wprost na rozprawie w dniu 26 października 2021 r. o to, czy przyznaje wysokość stawki w tejże wysokości odpowiedział twierdząco. Uznanie stawki za przyznaną nie jest zatem wynikiem interpretacji oświadczenia pełnomocnika pozwanej o treści „…gdy chodzi o lokale do remontu w opiniach biegłych zdarzały się nawet stawki 9 zł za metr kwadratowy”, a wynikiem udzielonej przez pełnomocnika odpowiedzi na jasne i wprost zadane pytanie Sądu.

Sąd odwoławczy nie podzielił zarzutu, iż doszło do naruszenia art. 235 ¹ k.p.c.

Zgodnie ze wskazaną normą, we wniosku o przeprowadzenie dowodu strona jest obowiązana oznaczyć dowód w sposób umożliwiający przeprowadzenie go oraz wyszczególnić fakty, które mają zostać wykazane tym dowodem. Wskazany przepis dotyczy sposobu formułowania wniosków dowodowych przez strony postępowania, jednakże nie nakłada żadnych obowiązków w tym zakresie na sąd rozpoznający sprawę. Skoro zatem wskazana norma stanowi o powinnościach stron, w żadnej mierze nie może zostać naruszona przez sąd.

Zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie zasługuje na uwzględnienie.

Wbrew przekonaniu apelującej, Sąd Rejonowy dokonał prawidłowej oceny dowodów, w tym dowodu z zeznań powódki, zgodnej z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, a poczynione na jej podstawie ustalenia faktyczne nie budzą żadnych wątpliwości. Sąd Rejonowy słusznie ustalił wysokość stawki odszkodowania za 1m ² samodzielnie, na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego, nie przyjmując w tym zakresie stawki ustalonej w ugodzie zawartej przed Sądem Rejonowym dla Łodzi- Śródmieścia w Łodzi w sprawie II C 1817/19, o czym była mowa wyżej. Choć przedmiotowa ugoda dotyczyła spornych lokali, przewidywała odszkodowanie za okres wcześniejszy niż objęty niniejszym powództwem. Ponadto, powódka nie zgadzała się z wysokością stawki ustalonej w niniejszej ugodzie, żądając odszkodowania według stawki wyższej, określonej na kwotę 12,50 zł za 1m ². Skoro zatem obie strony postępowania kwestionowały wcześniej ustaloną w ugodzie stawkę, niezasadnym było przyjęcie takowej jako obowiązującej w niniejszej sprawie, zatem stawka ta została ustalona na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, biorąc pod uwagę, iż strona pozwana przyznała wysokość stawki w kwocie 9 zł za 1m ².

Zarzut naruszenia art. 232 k.p.c. nie zasługuje na uwzględnienie.

Zauważyć należy, że apelująca nie zarzuca, aby Sąd I instancji bezzasadnie dopuścił któryś z dowodów z urzędu ani aby bezzasadnie jakiegoś dowodu z urzędu nie przeprowadził, a zatem nie ma podstaw do przyjęcia, że zarzut naruszenia art. 232 k.p.c. odnosi się do normy zawartej w zdaniu drugim tego przepisu. Natomiast art. 232 zd. 1 k.p.c. określa reguły rozkładu ciężaru dowodu wyrażając zasadę kontradyktoryjności. Adresatami normy zawartej w tym przepisie są zatem strony postępowania, a nie sąd. Wskazywany w apelacji powódki jako przedmiot naruszenia przepis art. 232 k.p.c. zdanie pierwsze nigdy przez sąd naruszony zostać nie może. Przepis ten nie nakłada na sąd żadnego obowiązku, ale stanowi o powinnościach stron i uczestników postępowania, tj. o obowiązku wskazywania dowodów przez strony (art. 232 k.p.c.). Nie sposób sobie nawet abstrakcyjnie wyobrazić, w jaki sposób sąd mógłby tym obowiązkom uchybić.

Odnosząc się do ostatniego zarzutu apelacji powódki, sprzeczności ustaleń Sądu z treścią materiału zebranego w sprawie, Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, iż jest on nietrafny.

Apelująca podnosi, iż przyjęta stawka czynszu możliwego do uzyskania przez powódkę w wysokości 9 zł za 1m ² nie znajduje żadnego oparcia w treści materiału dowodowego. Jak słusznie wskazał Sąd Rejonowy, a co było również podnoszone wyżej, stawka w wysokości 9 zł za 1m ² została przyznana przez pozwanego, zatem zgodnie z art. 229 k.p.c. fakt ten nie wymagał dowodu. Odnośnie żądnej przez powódkę stawki czynszu w wysokości 12,50 zł za 1m ², wskazać należy, że okoliczność ta wynikała jedynie z zeznań strony powodowej i stanowiła jej twierdzenie, nie zaś fakt wykazany dowodem. Przypomnieć należy, że dowód z zeznań stron jako źródło poznania prawdy jest bardzo niepewny. Dlatego też w ramach oceny dowodów ich zeznania muszą być szczególnie dokładnie weryfikowane. Powinno to następować przez ich konfrontację z innymi dowodami oraz zasadami wiedzy i doświadczenia. Nie jest uzasadnione zastępowanie dowodem z zeznań stron innych dowodów, np. dowodów z dokumentów, których strona nie przedstawia. Wobec powyższego wskazać należy, że zeznania powódki nie mogły stanowić dowodu na okoliczność możliwej do uzyskania stawki najmu w wysokości 12,50 zł za 1m ². Powódka, będąc stroną postępowania, ma oczywisty interes w uzyskaniu odszkodowania w jak najwyższej wysokości, stąd jej zeznania na okoliczność wysokości stawki najmu, będące jedynym dowodem na ten fakt, nie są wystarczające dla takowego ustalenia. Wskazać należy, że powódka mogła skorzystać z innych, obiektywnych środków dowodowych, by wykazać fakt uzyskiwania czynszu w prezentowanej wysokości, choćby przedstawiając umowę najmu innego lokalu z posiadanej przez nią nieruchomości, o podobnych standardach, jak również wnosząc o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego, czego jednak powódka nie uczyniła. Brak inicjatywy dowodowej w tym zakresie, zwłaszcza w sytuacji, gdy powódka była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, a jej twierdzenia odnośnie wysokości stawki najmu były kwestionowane przez stronę pozwaną, nie może skutkować uznaniem powództwa w całości.

Wobec powyższego, apelacja strony powodowej jako bezzasadna podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 100 k.p.c., znosząc je wzajemnie między stronami. Wobec bezzasadności obu wniesionych apelacji, nie było podstaw do obciążenia kosztami procesu tylko jednej ze stron.