Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 24 kwietnia 2019 roku, Sąd Rejonowy w Skierniewicach w sprawie o sygn. akt I Ns 175/13 z wniosku A. C. (1) z udziałem D. C. o podział majątku wspólnego:

1.  ustalił, że w skład majątku wspólnego A. C. (1) i D. C. wchodzi spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ulicy (...) o powierzchni 60,61 m ², będące w zasobach (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w S. wraz z wkładem mieszkaniowym o wartości 95.500 zł;

2.  ustalił, że 10 % wartości składnika majątku opisanego w pkt 1 postanowienia o wartości 9.550 zł stanowi majątek odrębny A. C. (1);

3.  ustalił, że w skład majątku wspólnego A. C. (1) i D. C. wchodzą następujące ruchomości:

a.  pralka automatyczna C. o wartości 130 zł

b.  lodówka Polar o wartości 95 zł

c.  telewizor P. o wartości 45 zł

d.  biurko w średnim pokoju o wartości 51 zł

e.  meblościanka z dużego pokoju o wartości 80 zł

f.  dywan z dużego pokoju o wartości 53 zł

g.  dywan „średni” o wartości 34 zł

h.  dywan z korytarza o wartości 12 zł

i.  radiomagnetofon P. o wartości 40 zł

j.  meble kuchenne o wartości 0 zł

k.  regał z średniego pokoju o wartości 85 zł

l.  fotel obrotowy o wartości 17 zł

m.  stół kuchenny o wartości 15 zł

n.  ława o wartości 25 zł

o.  regał z małego pokoju o wartości 45 zł

p.  fotele wypoczynkowe – dwie sztuki o wartości 0 zł

q.  stolik RTV o wartości 40 zł

r.  stół rozkładany o wartości 75 zł

s.  radiomagnetofon D. o wartości 25 zł

t.  telewizor G. S. o wartości 0 zł

u.  (...) o wartości 199 zł

v.  komputer stacjonarny o wartości 0 zł

w.  biurko i fotel obrotowy o wartości łącznej 37 zł

x.  odkurzacz E. o wartości 40 zł

y.  wypoczynek z małego pokoju o wartości 45 zł

z.  pufa o wartości 0 zł

aa.  pufa o wartości 0 zł

bb.  wersalka o wartości 0 zł

cc.  pralka wirnikowa 3 (trzy) sztuki o wartości łącznej 65 zł

dd.  lodówka Polar o wartości 161 zł

ee.  kuchnia gazowa i butla o wartości łącznej 95 zł

ff.  antena satelitarna o wartości 30 zł

gg.  wypoczynek 2 (dwie) sztuki o wartości 447 zł

hh.  stolik RTV płyta o wartości 24 zł

ii.  piecyk typu K. o wartości 41 zł

jj.  podlicznik o wartości 29 zł

kk.  4 (cztery) krzesła o wartości 250 zł

ll.  pralka wirnikowa FL5 o wartości 100 zł

mm.  wirówka o wartości 8 zł

nn.  narożnik K. o wartości 30 zł

oo.  stolik RTV drewniany o wartości 0 zł

pp.  pufa o wartości 0 zł

qq.  dwa rowery Jubilat o łącznej wartości 134 zł

rr.  sejf o wartości 300 zł

ss.  3 (trzy) lustra o wymiarze 2 na 1,5 m o wartości 526 zł

tt.  wyposażenie domowej siłowni o wartości 1.450 zł

uu.  huśtawka ogrodowa o wartości 120 zł

vv.  telewizor Samsung o wartości 921 zł

ww.  laptop A. o wartości 754 zł

xx.  wykładzina PCV o wartości 217 zł

yy.  wypoczynek o wartości 0 zł

zz.  rower górski o wartości 0 zł

aaa.  rower składak o wartości 50 zł

bbb.  F. (...) z 1993 r. o wartości 0 zł

4.  dokonał podziału składnika opisanego w pkt 1 postanowienia w ten sposób, że składnik ten przyznać wnioskodawcy A. C. (1);

5.  zasądził od A. C. (1) na rzecz D. C. tytułem spłaty składnika wymienionego w pkt 1 kwotę 42.975 zł płatną w terminie 3 miesięcy od daty uprawomocnienia się postanowienia wraz z odsetkami ustawowymi na wypadek uchybienia terminowi płatności;

6.  dokonał podziału składników opisanych w pkt 3 postanowienia, znosząc ich współwłasności w ten sposób, że na rzecz wnioskodawcy na wyłączną własność przyznać ruchomości opisane w pkt 3 a – n, y, z, bb – cc, mm – tt, bbb a na rzecz uczestniczki na wyłączną własność przyznać ruchomości opisane w pkt 3 o – x, aa, dd – ll, uu – aaa;

7.  tytułem spłaty składników opisanych w pkt 6 zasądzić od uczestniczki na rzecz wnioskodawcy kwotę 230 zł płatną w terminie 3 miesięcy od uprawomocniania postanowienia wraz z odsetkami ustawowymi na wypadek uchybienia terminowi płatności;

8.  oddalić wnioski stron w pozostałym zakresie;

9.  nakazał pobrać od wnioskodawcy na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Skierniewicach kwotę 3.903 zł tytułem wynagrodzenia biegłych poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa;

10.  przejął na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Skierniewicach kwotę 3.903 zł tytułem nieuiszczonego przez uczestniczkę wynagrodzenia biegłych poniesionego tymczasowo przez Skarb Państwa;

11.  wypłacił ze Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Skierniewicach na rzecz adw. A. Ż. Kancelaria Adwokacka (...) ul. (...), (...)-(...) S. kwotę 2.952 zł tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej uczestniczce z urzędu;

Powyższe postanowienie Sąd Rejonowy oparł na następujących ustaleniach faktycznych:

Małżeństwo A. i D. C. zostało rozwiązane przez rozwód wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 10 grudnia 2012 r., prawomocnym od 10 stycznia 2013 r.

W dniu 28 czerwca 1989 r. nastąpił przydział nr 152 na warunkach spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w S. na rzecz członka Spółdzielni (...) w trakcie trwania małżeństwa z D. C.. Zwaloryzowany wkład mieszkaniowy związany ze spółdzielczym lokatorskim prawem do w/w lokalu mieszkalnego wynosi 50% wartości rynkowej tego lokalu.

Koszt budowy lokalu nr (...) o powierzchni 60,61 m ² przy ul. (...) wynosił – po denominacji 1.757 zł. 50 % kosztów budowy stanowił wkład mieszkaniowy wynoszący: zaliczka na wkład mieszkaniowy 10% kosztów budowy lokalu 175,70 zł (przelew z (...) ze zlikwidowanej książeczki mieszkaniowej 61,82 zł, wpłata własna 23,04 zł, dopłata do wkładu 90,84 zł), pozostałe 40 % tj. 702,80 zł spłata wnoszona w ratach przy czynszu jako kredyt spłacany przez lokatora wraz z odsetkami. Pozostałe 50% kosztów budowy, tj. 878,50 zł stanowiło umorzenie (nominalna kwota umorzenia kredytu) zastosowane przez budżet państwa, wymagane do wpłaty w przypadku przekształcenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego w spółdzielcze własnościowe lub odrębną własność .

W trakcie trwania małżeństwa strony pracowały zawodowo na etatach, wnioskodawca dodatkowo prowadził zakład szklarski. Dom przy ulicy (...) w S. stanowi odrębną własność D. C.. P. wiele lat A. C. (1) prowadził w nim działalność gospodarczą – zakład szklarski. D. C. nie pobierała od niego z tego tytułu żadnych środków finansowych. D. C. razem dziećmi opuściła wspólnie zamieszkiwany lokal przy ul. (...) pod koniec 2009 r. Po rozstaniu z mężem, rozpoczęła remont. Nieruchomość była w złym stanie. Środki na remont pokrywała uczestniczka, wzięła kredyt, płaciła za materiały. W pracach remontowych pomagali znajomi i członkowie rodziny m.in. syn K. W., A. K., S. N. oraz dzieci stron A. i A. C. (2). W domu zostały wymienione okna, podłogi, tynki, budynek został ocieplony, wymieniono dach, wymieniono rynny. D. C. uporządkowała ogród przy domu. Wnioskodawca zabrał wyposażenie zakładu szklarskiego, łącznie z bramą ogrodzeniową i rozebraniem fundamentów. Wartość nakładów poniesionych na remonty nieruchomości przy ul (...) w S. wyniosła 9.100 zł.

Wnioskodawca wraz ze swoim bratem J. C. stworzyli prywatną siłownię w lokalu znajdującym się w budynku przy ul. (...). Lokatorzy zgodzili się na udostepnienie pomieszczenia. Siłownia została założona około 1992 – 1993 r. Sprzęt do siłowni tworzyli lub montowali wnioskodawca z bratem, sami kupowali poszczególne części Siłownia była dla celów prywatnych .

Wartość lokalu mieszkalnego w S. przy ul (...) wynosi 191.000 zł.

W skład majątku wspólnego stron wchodzą następujące ruchomości: pralka automatyczna C. o wartości 130 zł - znajduje się u wnioskodawcy, lodówka Polar o wartości 95 zł - znajduje się u wnioskodawcy, telewizor P. o wartości 45 zł znajduje się u wnioskodawcy, biurko w średnim pokoju u wnioskodawcy o wartości 51 zł, meblościanka z dużego pokoju u wnioskodawcy o wartości 80 zł, dywan z dużego pokoju u wnioskodawcy o wartości 53 zł, dywan średni u wnioskodawcy o wartości 34 zł, dywan z korytarza u wnioskodawcy o wartości 12 zł, radiomagnetofon P. u wnioskodawcy o wartości 40 zł, meble kuchenne u wnioskodawcy o wartości 0 zł, regał ze średniego pokoju u wnioskodawcy o wartości 85 zł, fotel obrotowy u wnioskodawcy o wartości 17 zł, stół kuchenny u wnioskodawcy o wartości 15 zł, ława znajdująca się u wnioskodawcy o wartości 25 zł, regał znajdujący się u uczestniczki o wartości 45 zł, fotele wypoczynkowe – 2 sztuki u uczestniczki o wartości 0 zł, stolik RTV u uczestniczki o wartości 40 zł, stół rozkładany u uczestniczki o wartości 75 zł, radiomagnetofon D. u uczestniczki o wartości 25 zł, telewizor G. S. u uczestniczki o wartości 0 zł, maszyna do szycia znajdująca się u córki stron o wartości 199 zł, komputer stacjonarny – uszkodzony, zezłomowany przez uczestniczkę o wartości 0 zł, biurko i fotel obrotowy o wartości 37 zł, odkurzacz u uczestniczki o wartości 40 zł, wypoczynek z małego pokoju znajdujący się u wnioskodawcy o wartości 45 zł, dwie pufy jedna u wnioskodawcy, druga u uczestniczki o wartości 0 zł, wersalka u wnioskodawcy o wartości 0 zł, pralka wirnikowa – 3 sztuki u wnioskodawcy o wartości łącznej 65 zł, lodówka Polar znajdująca się u uczestniczki o wartości 161 zł, kuchnia gazowa plus butla u uczestniczki o wartości łącznej 95 zł, antena satelitarna u uczestniczki o wartości 30 zł, wypoczynek wyrzucony przez uczestniczkę w 2016 r. o wartości 447 zł, stolik RTV u uczestniczki o wartości 24 zł, piecyk typu K. u uczestniczki do 2016 r. o wartości 41 zł, podlicznik u uczestniczki o wartości 29 zł, cztery krzesła u uczestniczki o wartości 250 zł, pralka wirnikowa u uczestniczki o wartości 100 zł, wirówka znajdująca się u wnioskodawcy o wartości 8 zł, narożnik K. u wnioskodawcy o wartości 30 zł, stolik RTV u wnioskodawcy o wartości 0 zł, pufa u wnioskodawcy o wartości 0 zł, dwa rowery Jubilat u wnioskodawcy o wartości łącznej 134 zł, sejf u wnioskodawcy o wartości 300 zł, trzy lustra u wnioskodawcy o wartości 526 zł, wyposażenie domowej siłowni u wnioskodawcy o wartości łącznej 1.450 zł, huśtawka ogrodowa u uczestniczki o wartości 120 zł, telewizor Samsung u uczestniczki o wartości 921 zł, laptop A. (...) u uczestniczki o wartości 754 zł, wykładzina PCV u uczestniczki o wartości 217 zł, wypoczynek wyrzucony przez uczestniczkę o wartości 0 zł, rower górski, kupiony dla syna stron znajdujący się u uczestniczki o wartości 0 zł, rower składak u uczestniczki o wartości 50 zł.

Samochód osobowy F. (...) z 1993 r. nie stanowi wartości rynkowej. Został zezłomowany przez wnioskodawcę w 2010 r. Z tego samochodu korzystał tylko i wyłącznie wnioskodawca.

Biżuteria damska nie została okazana biegłemu do spraw wyceny ruchomości. Nie została także przez strony opisana do wyceny.

A. C. (1) jest emerytem, otrzymuje świadczenie miesięczne w wysokości powyżej 3.000 zł na rękę. Nie ma oszczędności.

D. C. pracuje, zarabia około 1.500 zł na rękę, nie ma oszczędności.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił w oparciu o dowody dokumentarne oraz w oparciu o zeznania świadków i stron. Sąd uznał załączone do akt dokumenty, w postaci dokumentacji związanej z przedmiotowym prawem do lokalu, zaświadczeń za wiarygodne. Uznał za wiarygodne zeznania świadków, którzy opisywali, kto i jakie remonty przeprowadził przy ul. (...) oraz co wchodziło w skład domowej siłowni wnioskodawcy. Za wiarygodne Sąd uznał opinie biegłych z zakresu szacowania nieruchomości i ruchomości. Biegli w sposób jasny i precyzyjny wskazali wartości ruchomości, lokalu mieszkalnego przy ul (...) oraz dokonanych nakładów na nieruchomości przy ul. (...) w S.. Opinie zostały uzupełnione ustnie w odpowiedzi na zastrzeżenia stron, głównie wnioskodawcy, operat szacunkowy został zaktualizowany.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 567 § 3 k.p.c. do postępowania o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami stosuje się odpowiednio przepisy o dziale spadku ( art. 680 - 689 k.p.c.). Przepis art. 688 k.p.c. stanowi natomiast, iż do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zniesienia współwłasności ( art. 617 – 625 k.p.c.).

Sąd wskazał, że matrialnoprawną podstawę wniosku w niniejszej sprawie stanowią przepisy dotyczące zniesienia współwłasności, tj. art. 210 – 212 k.c..

W myśl art. 567 § 1 k.p.c. w postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami Sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym oraz o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku odrębnego lub odwrotnie podlegają zwrotowi.

Z kolei art. 43 § 1 k.r i op. stanowi, że oboje małżonkowie mają różne udziały w majątku wspólnym, zaś § 2 tego artykułu, że m.in. z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku.

Strony były zgodne, że w skład majątku wspólnego wchodzi przedmiotowe spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego wraz z wkładem mieszkaniowym. Sporne było wskazanie kto i w jakim stopniu przyczynił się do powstania wkładu. Wnioskodawca uważał, że to on jest wyłącznie jego donatorem i lokal winien mu być przyznane bez żadnych spłat. Strona uczestnicząca przyznała, że wkład w 10% stanowi majątek odrębny A. C. (1).

Strony postępowania wskazały w pismach jakie ruchomości stanowią ich majątek wspólny, część przedmiotów się pokrywała.

Spornym pozostały roszczenie wnioskodawcy o rozliczenie nakładów na remont przy ul. (...), rozliczenie kosztów utrzymania mieszkalnia przy S. 1/12 oraz samochodu F. (...).

Zgromadzone w sprawie dowody dokumentarne w postaci zaświadczeń, z których wynikało kto i w jakim procencie dokonywał wpłat na wkład mieszkaniowy (k.7, 65), jak również w postaci zeznań stron, wskazują, że wkład lokatorski do przedmiotowego lokalu w 10% stanowił majątek odrębny A. C. (1). To jak wkład był regulowany szczegółowo zostało wskazane w zaświadczeniu nr 287/13. Zwaloryzowany wkład mieszkaniowy związany ze spółdzielczym lokatorskim prawem do w/w lokalu wynosi 50% wartości rynkowej tego lokalu. Ustalona przez biegłego wartość przedmiotowego lokalu wynosi 191.000 zł. W związku z powyższym, wkład mieszkaniowy związany ze spółdzielczym lokatorskim prawem do przedmiotowego lokalu wynosi 95.500 zł. Zgodnie z ustaleniami, Sąd przyjął, że 10 % wartości to majątek odrębny wnioskodawcy, co stanowi kwotę 9.550 zł.

Sąd Rejonowy dokonał podziału powyższego składnika poprzez przyznanie go wnioskodawcy. Taki sposób podziału był akceptowany przez obie strony. Biorąc pod uwagę powyższe wyliczenia, Sąd zasądził od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki kwotę 42.975 zł, płatną w terminie 3 miesięcy od daty uprawomocnienia się postanowienia. Okres trzech miesięcy na dokonanie spłaty, jest w ocenie Sądu optymalny, przy uwzględnieniu stanu majątkowego wnioskodawcy.

Sąd dokonał podziału ruchomości w ten sposób, że przyznał je na własność tych stron, w których posiadaniu się znajdują. W ocenie Sądu to najlepsze rozwiązanie. Strony tak podzieliły się poszczególnymi przedmiotami, Sąd tylko usankcjonował istniejący podział. Cześć przedmiotów, jak wynika z opinii biegłego, nie miała wartości, cześć już nie istniała lub nie została biegłemu okazana (biżuteria). Sąd mógł dokonać podziału tych przedmiotów, które dały się wycenić.

Tytułem spłaty z tytułu ruchomości, Sąd zasądził od uczestniczki kwotę 230 zł płatną w terminie 3 miesięcy. Okres trzech miesiące został ustalony przy uwzględnieniu sytuacji majątkowej uczestniczki.

Sąd oddalił wnioski w pozostałym zakresie.

Zgromadzony w sprawie materiał dowody nie dał podstaw do uznania, że nakłady dokonywane na remont domu przy ul. (...) w S. stanowiły majątek wspólny stron. Jak zeznali świadkowie, remont był wykonywany po wyprowadzeniu się uczestniczki wraz z dziećmi od wnioskodawcy, D. C. przeprowadzała remont z pomocą członków swojej rodziny, dzieci, znajomych, brała pożyczki i kredyty. Wnioskodawca w żaden sposób nie wykazał aby jakiekolwiek środki na przedmiotowy remont pochodziły od niego lub z majątku wspólnego.

Sąd Rejonowy uznał, że nie ma także podstaw do rozliczenia kosztów utrzymania mieszkania przy S. 1/12 oraz F. (...). Uczestniczka wraz z dziećmi opuściła mieszkanie zajmowane przez wnioskodawcę pod konie 2009 r. i od tego momentu nie miała dostępu do lokalu. Korzystał z niego tylko i wyłącznie wnioskodawca. Uczestniczka nie korzystała w żadnym stopniu z F. (...). Samochód został zezłomowany w 2016 r., D. C. z niego nie korzystała, nie miała nawet prawa jazdy.

Przy podziale majątku wspólnego Sąd wziął pod uwagę fakt, że w chwili orzekania uczestniczka nie zamieszkiwała już we wspólnym mieszkaniu i w związku z powyższym nie orzekał o prawie do lokalu socjalnego (SN III CZP 40/03).

Sąd obciążył wnioskodawcę połową kosztów związanych z wynagrodzeniem biegłych sądowych, które były ponoszone tymczasowo przez Skarb Państwa, uznając przy tym, że strony były jednakowo zainteresowane podziałem majątku, winny ponieść koszty po połowie. Uczestniczka była zwolniona od kosztów sądowych, korzystała z pomocy pełnomocnika z urzędu. Sąd przejął na rachunek Skarbu Państwa cześć wynagrodzenia biegłych, które winna ponieść uczestniczka.

O kosztach pomocy prawnej udzielonej uczestniczce z urzędu orzekczono na podstawie § 8 pkt 6 w zw. z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2015, poz. 616), przy uwzględnieniu podatku VAT.

O pozostałych kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.

Apelację od powyższego orzeczenia złożył wnioskodawca, zaskarżając je w części w zakresie :

1)  w punkcie 5., poprzez zasądzenie od A. C. (1) na rzecz D. C. tytułem spłaty składnika wymienionego w punkcie l. kwotę 42.975 zł w terminie 3 miesięcy od daty uprawomocnienia się postanowienia wraz z odsetkami ustawowymi na wypadek uchybienia terminowi płatności.

2)  w punkcie 8.:

-

oddalający wniosek A. C. (1) o zasądzenie na rzecz wnioskodawcy połowy nakładów poniesionych w okresie trwania wspólności majątkowej z majątku wspólnego stron na majątek osobisty uczestniczki, tj. na zabudowaną nieruchomość oznaczoną jako działka nr (...) o powierzchni 525 m.kw, położonej w S. na ul. (...), szczegółowo określonych w Opinii biegłego sądowego J. K. z dnia 12.07.2018r., w kwocie 9.100 zł,

-

nieuwzględniającego wniosku A. C. (1) o uwzględnienie przy dokonywaniu obliczeń dotyczących nakładu z jego majątku osobistego na rzecz majątku wspólnego - spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu premii gwarancyjnej z roku 1990 w kwocie 359.596 zł (przed denominacją),

3)  co do punktu 9. nakazującego pobrać od wnioskodawcy na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego Skierniewicach kwotę 3.903 zł tytułem wynagrodzenia biegłych.

Przedmiotowemu rozstrzygnięciu skarżący zarzucił naruszenie przepisów postępowania mających istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:

a)  art. 233 k.p.c. poprzez brak wszechstronnej oceny materiału dowodowego polegający na dowolnym przyjęciu, że nakłady uczestniczki na nieruchomość położoną w S. na ul. (...), ponoszone w okresie trwania wspólnoty majątkowej małżeńskiej stron pochodziły wyłącznie z jej majątku osobistego, a nie wspólnego,

b)  art. 328 § 2 k.p.c. poprzez wskazanie w uzasadnieniu jedynie bezspornych elementów stanu faktycznego, z pominięciem wskazania przez Sąd wszystkich dowodów, którym odmówił wiarygodności i mocy dowodowej;

c)  oddalenie wniosku dowodowego, mianowicie wniosku A. C. (1) o rozliczenie nakładów poniesionych w okresie trwania wspólnoty majątkowej małżeńskiej na majątek osobisty uczestniczki położony przy ul. (...) w S. oraz oddalenie wniosku A. C. (1) o uwzględnienie przy dokonywaniu obliczeń dotyczących nakładu z jego majątku osobistego na rzecz majątku wspólnego - spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu premii gwarancyjnej z roku 1990 w kwocie 359.596,00 zł (przed denominacja),

d)  nakazanie spłaty przez wnioskodawcę kwoty wynikającej z rozliczeń majątku wspólnego w terminie 3 miesięcy od uprawomocnienia się wyroku w sytuacji, kiedy wnioskodawca utrzymujący się z emerytury nie jest w stanie spłacić w tak krótkim czasie uczestniczki.

Mając na uwadze wskazane zarzuty, skarżący wniósł o zmianę postanowienia w zaskarżonej części, tj.:

a)  w punkcie 5. poprzez zasądzenie od A. C. (1) na rzecz D. C. kwoty 36.475,00 zł stanowiącej różnicę wartości składnika wymienionego w pkt. l tj. 42.975,00 zł oraz połowy nakładów poniesionych z majątku wspólnego stron na majątek osobisty uczestniczki (nieruchomość na ul. (...) w S.), tj. 4.600,00 zł oraz premii gwarancyjnej z roku 1990 w kwocie 359.596 zł (przed denominacja), stanowiącej 2% wartości lokalu tj.1900,00 zł, (42.975,00 zł - 4.600,00 zł -1.900,00 zł = 36.475,00 zł), płatną w terminie 3 lat od daty uprawomocnienia się postanowienia wraz z odsetkami ustawowymi na wypadek uchybienia terminowi płatności.

b)  w punkcie 9. poprzez zwolnienie wnioskodawcy od obowiązku zwrotu kwoty 3.903,00 zł tytułem kosztów wynagrodzenia biegłych i przejęcie ich na koszt Skarbu Państwa,

c)  zwolnienie wnioskodawcy od kosztów postępowania w związku z brakiem możliwości uiszczenia ich bez uszczerbku dla koniecznego utrzymania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna.

W kontrolowanej sprawie nie sposób dopatrzeć się naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. przez Sąd I instancji, który prawidłowo przeprowadził postępowanie dowodowe i orzekł na podstawie wszystkich zaoferowanych przez strony dowodów, dokonując trafnej ich oceny. Ocena wiarygodności i mocy dowodów została przeprowadzona w granicach przysługującej Sądowi I instancji swobody z mocy art. 233 § 1 k.p.c.. Wbrew stawianym zarzutom Sąd Rejonowy nie dopuścił się naruszenia powołanych w apelacji przepisów prawa. Poczynił przy tym prawidłowe ustalenia faktyczne, na podstawie, których wyciągnął właściwe wnioski. Ustalenia te, a także ocenę prawną Sąd Okręgowy przyjmuje za własne, zwracając uwagę, że nie ma wobec tego potrzeby procesowej przeprowadzania na nowo w uzasadnieniu owego orzeczenia oceny każdego ze zgromadzonych dowodów, a wystarczy odnieść się do tych ustaleń i ocen, które zostały zakwestionowane w apelacji (por. wyrok Sądu Najwyższego z 10 października 1998 r., sygn. akt III CKN 650/98, OSNC 1999/3/60, czy wyrok Sądu Najwyższego z 4 kwietnia 2003 r., sygn. akt III CKN 1217/00).

Jak wielokrotnie wyjaśniano w orzecznictwie Sądu Najwyższego, zarzut naruszenia art 233 k.p.c. może być uznany za zasadny jedynie w wypadku wykazania, że ocena materiału dowodowego jest rażąco wadliwa, czy w sposób oczywisty błędna, dokonana z przekroczeniem granic swobodnego przekonania sędziowskiego, wyznaczonych w tym przepisie. Sąd drugiej instancji ocenia bowiem legalność oceny dokonanej przez Sąd I instancji, czyli bada czy zostały zachowane kryteria określone w art. 233 § 1 k.p.c. Należy zatem mieć na uwadze, że - co do zasady - Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału, dokonując wyboru określonych środków dowodowych. Jeżeli z danego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona tylko wtedy, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub, gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo – skutkowych (por. przykładowo postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2001 r., I CKN 1072/99, Prok. i Pr. 2001 r., Nr 5, poz. 33, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2000 r., I CKN 1114/99, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2000r., I CKN 1169/99, OSNC 2000 r., nr 7-8, poz. 139).

Jak wskazał Sąd Najwyższy w licznych orzeczeniach (np. wyrok z dnia 16 grudnia 2005 r., sygn. akt III CK 314/05, wyrok z dnia 21 października 2005r., sygn. akt III CK 73/05, wyrok z dnia 13 października 2004 r. sygn. akt III CK 245/04, LEX nr 174185), skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd przepisu art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem może być jedynie przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie o innej, niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie, niż ocena sądu. Dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie wystarcza stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest tu wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. W szczególności skarżący powinien wskazać, jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłusznie im je przyznając (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 czerwca 2008r., I ACa 180/08, LEX nr 468598).

Przekładając powyższe uwagi na grunt rozpatrywanej sprawy nie sposób przyjąć, aby w apelacji wykazano naruszenie powołanych przepisów prawa procesowego. Sąd Okręgowy z urzędu zbadał także prawidłowość zastosowanych przez Sąd Rejonowy przepisów prawa materialnego, nie znajdując podstaw do stwierdzenia ich błędnego zastosowania.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do dwóch podniesionych zarzutów. Pierwszy - polegający na błędnym, zdaniem skarżącego, uznaniu, iż premia gwarancyjna z 1990 r. nie stanowiła jego nakładu z majątku odrębnego na majątek wspólny, a konkretnie na spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu. Natomiast drugi zarzut polegać ma na nieuzasadnionym przyjęciu jakoby remont nieruchomości poł. przy ul. (...) w S. został wykonany z środków pochodzących z majątku odrębnego uczestniczki, a nie z majątku wspólnego stron. Oba te zarzuty nie zasługują na uwzględnienie, bowiem nie znajdują oparcia w zgromadzonym materiale dowodowym sprawy.

Z akt sprawy jednoznacznie wynika fakt dokonania przez (...) korekty wyliczenia premii gwarancyjnej i przelania na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej w S. kwoty 359.596 zł (sprzed denominacji). Kwota ta, na co wskazał także sam wnioskodawca w piśmie z dnia 31 marca 2016 r., została przeznaczona na częściową spłatę kredytu w ramach 50 % kosztów budowy poniesionych przez uzyskujących lokatorskie prawo do lokalu w ramach wkładu mieszkaniowy. Apelujący formułując powyższy zarzut traci z pola widzenia okoliczność, że opisana korekta została dokonana dnia 26 lipca 1990 r., a więc w okresie, w którym istniała już pomiędzy stronami wspólność majątkowa małżeńska, wynikająca z zawartego związku małżeńskiego. Zatem środki te stanowiły majątek wspólny małżonków, a nie jak chce tego wnioskodawca jego majątek odrębny. Co istotne, jak wynika z zaświadczenia (...) Spółdzielni Mieszkaniowej, przydział lokalu przy ul. (...) w S. został wydany na rzecz małżonków D. i A. C. (1), a nie na rzecz samego tylko wnioskodawcy. W tym stanie rzeczy środki pochodzące z wyliczonej przez Bank korekty premii gwarancyjnej jako przeznaczone na spłacenie wkładu mieszkaniowego związanego z prawem lokatorskim do lokalu przysługującego obojgu małżonkom stanowiły środki wspólne małżonków i zostały również przeznaczone na majątek wspólny. Powyższe wnioski znajdują wsparcie w orzecznictwie, gdzie Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 grudnia 1999 r., sygn. akt I CKN 272/98 (Legalis Nr 358607) stwierdził – skoro premią gwarancyjną uzyskaną w wyniku likwidacji książeczki mieszkaniowej objęta jest suma wkładu, a sam wkład w znacznej części pochodzi z majątku wspólnego, przy czym majątek w ten walnie kształtowany był przez pomoc rodziny powoda, to wypłacone wobec tego przez bank oszczędności, zwłaszcza części stanowiącej premię gwarancyjną oraz odsetki, należą do majątku wspólnego. Przeznaczone na kupno mieszkania, czynią także przedmiot nabycia składnikiem majątku wspólnego (…), sama premia gwarancyjna nie ma cechy składnika majątku odrębnego. Również w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2000 r., sygn. akt I CKN 357/98 (L. Nr (...)) wskazano, że dochody z majątku wspólnego w rozumieniu art. 32 § 2 k.r.io. należy rozumieć szeroko; obejmują one zarówno pożytki naturalne, jak też pożytki cywilne, np. premię od wkładu na mieszkaniowej książeczce oszczędnościowej.

W kontekście powyższego zarzutu należy jedynie zauważyć, że Sąd Rejonowy uwzględnił nakład z majątku odrębnego wnioskodawcy na majątek wspólny związany z posiadanym przez wnioskodawcę wkładem na książeczce mieszkaniowej. Sąd Rejonowy przyjmując, że waloryzowany wkład mieszkaniowy związany ze spółdzielczym lokatorskim prawem do lokalu wynosi 50% wartości rynkowej tego lokalu, ustalonej przez biegłego na kwotę 191.000 zł, wskazał, iż wkład mieszkaniowy związany ze spółdzielczym lokatorskim prawem do przedmiotowego lokalu wynosi 95.500 zł. Sąd przyjął następnie, że 10 % tak wyliczonej wartości wkładu mieszkaniowego, to majątek odrębny wnioskodawcy, co stanowi kwotę 9.550 zł. Powyższa 10 % -wa wysokość nakładu z majątku odrębnego wnioskodawcy na majątek wspólny została zaproponowana przez uczestniczkę w toku postępowania i nie zaprzeczona przez wnioskodawcę.

Jeśli chodzi o kwestie związaną z środkami, za które został przeprowadzony remont nieruchomości przy ul. (...), to zarzuty skarżącego w tej materii również nie znajdują pokrycia w faktach. Sąd I instancji prawidłowo ocenił materiał dowodowy, uznając, że środki na remont pochodził ze środków własnych uczestniczki. Z akt wynika, że uczestniczka pięciokrotnie pobierała w Kasie Wzajemnej Pomocy przy Spółdzielni (...) w S. pożyczki w kwocie 1.500 zł. Pierwszą podjęła w 2009 r. następne dwie w 2011 r. i po jednej w 2013 i 2014 roku - łącznie z kasy pobrała kwotę 7.500 zł. Zgodnie z zeznaniami świadka K. W. prace na nieruchomości były prowadzone jeszcze w trakcie trwania małżeństwa, aczkolwiek już wtedy strony były w faktycznej separacji. Świadek potwierdziła ponadto, że środki na wykonanie remontu pochodziły z kredytów zaciągniętych przez uczestniczkę. Powyższe potwierdziła też świadek A. C. (2), wyjaśniając, iż nieruchomość ta należała do uczestniczki jako spadek po jej dziadkach. Większość prac remontowych była dokonywana przez członków rodziny i sąsiadów nieodpłatnie. Powyższe ustalenia wskazują, że fundusze remontowe pochodziły z majątku odrębnego uczestniczki z zawartych przez nią na ten cel pożyczek, które zgodnie z relacjami świadków sama spłacała, tym samym nie podlegają one rozliczeniu pomiędzy stronami jako środki przeznaczone z majątku wspólnego na majątek odrębny uczestniczki.

Zarzut apelacji naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. także nie zasługiwał na uwzględnienie. Apelujący upatruje jego naruszenia we wskazaniu w uzasadnieniu jedynie bezspornych elementów stanu faktycznego, z pominięciem wskazania przez Sąd pierwszej instancji wszystkich dowodów, którym odmówił wiarygodności i mocy dowodowej. W ocenie Sądu Okręgowego, zarzut ten należało uznać za nietrafny, gdyż przedstawione pisemne uzasadnienie pozwalało na kontrolę instancyjną zaskarżonego rozstrzygnięcia.

W następnej kolejności należy odnieść się do żądania apelującego wnioskodawcy o wydłużenie spłaty zasądzonej na rzecz uczestniczki na okres 3 lat. W ocenie skarżącego 3- miesięczny okres jest zbyt krótki, w sytuacji gdy utrzymuje się on jedynie z emerytury i zgromadzenie w tak krótkim czasie kwoty 42.975 zł jest nierealne, biorąc pod uwagę jego sytuację majątkową. Sąd Okręgowy nie zalazł podstaw do uwzględnienia tego żądania. Istotnie, skarżący w złożonym oświadczeniu majątkowym jako jedyne źródło dochodu wykazał emeryturę, lecz jej wysokość (3.900 zł) pozwala przyjąć, że wnioskodawca mógł i może wygospodarować z uzyskiwanych dochodów - oszczędności na spłatę uczestniczki. W szczególności wskazać trzeba na okoliczność, że wnioskodawca już na etapie złożenia wniosku o podział majątku wspólnego z 17 kwietnia 2013 r. domagał się przyznania lokalu na jego rzecz, więc miał wystarczająco dużo czasu, aby zgromadzić choćby część środków niezbędnych na spłatę uczestniczki. Ponadto skarżący w załączonym do akt oświadczeniu majątkowym nie wykazał, aby faktycznie ponosił wydatki w określonej tam wysokości (czynsz 800 zł, wyżywianie 1500 zł, inne wydatki i opłaty 890 zł) brak jest jakichkolwiek dokumentów potwierdzających powołane okoliczności faktyczne – rachunków, faktur na czym cierpi wiarygodność wskazanych danych. Wobec czego trzy miesięczny okres zakreślony w zaskarżonym postanowieniu należało uznać za wystarczający w okolicznościach sprawy aby wnioskodawca spłacił uczestniczkę.

Co do kwestii nieuzasadnionego obciążenia skarżącego obowiązkiem zwrotu kosztów biegłych, to w ocenie Sądu zastrzeżenia wnioskodawcy nie zasługują na aprobatę. Wskazać należy, iż Sąd Rejonowy obciążył go obowiązkiem zwrotu jedynie połowy kosztów wynagrodzenia biegłego. Fakt, iż uczestniczka została zwolniona z tego obowiązku wynikał z jej szczególnie trudnej sytuacji majątkowej, która legła u podstaw zwolnienia jej od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych w całości oraz przyznania jej również w postępowaniu profesjonalnego pełnomocnika z urzędu. Sąd słusznie przyjął, że w sprawie podziału majątku strony są jednakowo zainteresowane wynikiem sprawy. Znajduje to oparcie w orzecznictwie, gdzie Sąd Najwyższy w postanowieniu z 16 stycznia 2013 r. II CZ 149/13 stwierdził, iż w tzw. sprawach działowych, do jakich należą sprawy o podział majątku wspólnego, nie zachodzi sprzeczność interesów, niezależnie od tego, jaki dana strona zgłasza wniosek co do sposobu podziału i jakie stanowisko zajmuje w sprawie. Nadto sytuacja majątkowa skarżącego pozwalała na przyjęcie, iż powinien on ponieść połowę kosztów wynagrodzenia biegłego, bowiem jak wskazano ponoszenie kosztów w równym zakresie związane z udziałem w sprawie jest zasadą, od której wyjątki muszą być traktowane ściśle, a tego rodzaju wyjątek w stosunku do skarżącego nie zachodził.

Mając wymienione okoliczności na względzie Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. oddalił apelację wnioskodawcy jako bezzasadną.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 520 § 1 k.p.c., podzielając pogląd, że w sprawie podziału majątku strony są jednakowo zainteresowane wynikiem sprawy.

Sąd Okręgowy nakazał przyznać i wypłacić adw. A. Ż. kwotę 1476 zł tytułem zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej uczestniczce z urzędu w postępowaniu odwoławczy, którą ustalił w oparciu o § 8 pkt. 4 w zw. z § 16 ust. pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U. z 2019 r. poz.18), którą to kwotę powiększono dodatkowo o należną stawkę podatku VAT.