Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 9 listopada 2021 r., wydanym w sprawie z powództwa S. Ś. przeciwko (...) S.A., o zapłatę, Sąd Rejonowy w Pabianicach:

1.  zasądził od (...) S.A. na rzecz S. Ś. kwoty:

a) 3300 złotych tytułem zadośćuczynienia wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 14 września 2019 r. do dnia zapłaty,

b) 2040 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 14 września 2019 r. do dnia zapłaty,

2.  oddalił powództwo w pozostałej części,

3.  nieuiszczone koszty sądowe ustalił na kwotę 418,13 zł i zaliczył na te koszty kwotę 180,28 zł pozostałości zaliczki uiszczonej przez pozwanego w dniu 9 września 2020 r.,

4.  ustalił, iż powód ponosi 86%, a pozwany 14 % kosztów procesu pozostawiając szczegółowe wyliczenie kosztów referendarzowi sądowemu.

Apelację od wskazanego wyroku wywiódł powód, zaskarżając go w części oddalającej powództwo w zakresie odszkodowania co do kwoty 3.600 zł tytułem zwrotu honorarium adwokackiego za prowadzenie sprawy w postępowaniu szkodowym (pkt. 1b i 2 wyroku) oraz w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu (pkt. 4 wyroku).

Apelujący zarzucił skarżonemu orzeczeniu:

1.  naruszenie prawa materialnego, to jest przepisu art. 361 k.c. poprzez nietrafne przyjęcie, że poniesione przez powoda koszty zastępstwa pełnomocnika w postępowaniu przesądowym nie pozostają w adekwatnym związku ze szkodą w sytuacji, gdy skuteczne działanie pełnomocnika w postępowaniu szkodowym doprowadziło do uznania przez pozwanego zasady odpowiedzialności w niniejszej sprawie, co miało kluczowy wpływ na zakres postępowania dowodowego w prowadzonym następnie postępowaniu sądowym, w którym nie było koniecznym badanie zasady odpowiedzialności strony pozwanej, a jedynie wysokość roszczeń strony powodowej,

2.  naruszenie prawa procesowego, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, to jest przepisu art. 102 k.p.c., polegające na jego nie zastosowaniu pomimo istnienia szczególnie uzasadnionej sytuacji, przejawiającej się w charakterze dochodzonych przez powoda roszczeń oraz doznanym w wyniku wypadku trwałym uszczerbkiem na zdrowiu.

W konkluzji apelujący wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie pkt. 1b wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda dodatkowo kwoty 3.600 złotych tytułem wydatków na wynagrodzenie pełnomocnika w postępowaniu szkodowym wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa, to jest od dnia 29 października 2019 r., do dnia zapłaty,

2.  zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie pkt. 4 wyroku poprzez odstąpienie od obciążania powoda kosztami procesu,

3.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym zastępstwa adwokackiego w postępowaniu przed Sądem II instancji według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację strona pozwana wniosła o jej oddalenie oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna w części dotyczącej pkt. 4 zaskarżonego orzeczenia, tj. obciążenia powoda kosztami procesu należnymi stronie pozwanej.

Ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy znajdują oparcie w materiale dowodowym zgromadzonym w toku postępowania i jako prawidłowe Sąd Okręgowy przyjmuje za własne, podzielając również ich ocenę jurydyczną, przeprowadzoną w zgodzie z dyrektywami zawartymi w art. 233 § 1 k.p.c.

W świetle poczynionych ustaleń faktycznych, zarzut naruszenia art. 361 k.c. nie jest uzasadniony, co czyni uprawnioną tezę Sądu Rejonowego, że poniesione przez powoda koszty zastępstwa pełnomocnika w postępowaniu przedsądowym nie pozostają w adekwatnym związku z poniesioną szkodą.

Brak jest przesłanek do uznania, iż udział profesjonalnego pełnomocnika na etapie postępowania likwidacyjnego miał wpływ na przebieg bądź wynik tego postępowania.

Podniesione przez skarżącego argumenty stanowią jedynie odmienną ocenę znaczenia pracy wykonanej przez pełnomocnika w toku postępowania szkodowego. Twierdzenie, jakoby to pełnomocnik walnie przyczynił się do uznania przez ubezpieczyciela swojej odpowiedzialności co do zasady, nie znajduje potwierdzenia w aktach sprawy, z których wynika, iż ubezpieczyciel na żadnym etapie postępowania szkodowego nie kwestionował swojej odpowiedzialności co do zasady i w odpowiedzi na zgłoszenie szkody przyznał zadośćuczynienie i odszkodowanie w wysokości 13.960 złotych.

W świetle powyższego, twierdzenia skarżącego, że na skutek działania pełnomocnika powoda doszło do przesądzenia zasady odpowiedzialności, a w efekcie do znaczącego uproszczenia dalszego postępowania sądowego nie sposób uznać za uzasadnione.

Odnosząc się do kwestii kosztów pomocy fachowego pełnomocnika, jako mieszczących się w normalnych następstwach zdarzenia szkodzącego, Sąd Okręgowy dostrzegając liczne przykłady orzeczeń uwzględniających żądania analogiczne, zwraca jednak uwagę, iż zaliczanie kosztów pomocy profesjonalnego pełnomocnika na etapie postępowania przedsądowego nie ma charakteru bezwzględnego i wymaga każdorazowej analizy biorąc pod uwagę okoliczności danej sprawy. Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 13 marca 2012 r., sygn. III CZP 75/11, wypowiadając się w podnoszonej kwestii podkreślił, że wymaga ostrożności formułowanie ocen, że w każdym wypadku skorzystanie z pomocy pełnomocnika - specjalisty pozostaje z wypadkiem w związku przyczynowym, który może być uznany za adekwatny. Samo dążenie do wygody i ujęcia obowiązków poszkodowanemu nie uzasadnia takiego związku, gdyż niedogodność stanowi dolegliwość o charakterze niemajątkowym, niepodlegającą reżimowi odszkodowawczemu. W normalnym związku pozostaje natomiast sięgnięcie po pomoc prawną w okolicznościach, w których stan zdrowia, kwalifikacje osobiste lub sytuacja życiowa poszkodowanego usprawiedliwiają stanowisko o niezbędności takiej pomocy w celu sprawnego, efektywnego i ekonomicznie opłacalnego przebiegu postępowania likwidacyjnego.

Odnotowania wymaga również, że w treści uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 24.10.2022r, sygn. I ACa 247/22, którego dopuszczenia w charakterze dowodu z dokumentu w niniejszym postępowaniu domagał się skarżący, Sąd Apelacyjny również odwołuje się do cytowanego wyżej stanowiska SN, a nadto, co istotne, uzasadnia przyznanie stronie odszkodowania rekompensującego wydatki na fachową pomoc prawną złym stanem zdrowia strony w chwili zgłaszania szkody, oraz brakiem pomocy ze strony bliskich w zbieraniu dokumentacji oraz podejmowaniu działań dotyczących szkody.

Tymczasem okoliczności niniejszej sprawy nie wskazują na podobieństwo w zakresie sytuacji poszkodowanych w obu sygnalizowanych sprawach. Zdarzenie szkodzące w niniejszej sprawie miało miejsce w dniu 28 marca 2019 roku. Powód opuścił szpital w dniu 1 kwietnia 2019 roku, a następnie przez okres 6 tygodni miał założony gips na prawej ręce. Zgłoszenie szkody ubezpieczycielowi nastąpiło zaś w dniu 12 sierpnia 2019 roku, a zatem po około 4,5 miesiącach od zdarzenia oraz po około 3 miesiącach od zdjęcia poszkodowanemu gipsu ramienia prawej ręki.

Nie ma zatem podstaw, by uznać, że w chwili zgłoszenia szkody stan zdrowia powoda uniemożliwiał, bądź znacząco utrudniał podjęcie działań związanych ze zgłoszeniem szkody. Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że powód wówczas był osobą sprawną, niewymagającą pomocy osób trzecich. Jednocześnie, Sąd Rejonowy słusznie wskazał, że powód nie jest osobą nieporadną, posiada wyższe wykształcenie, a przebieg postępowania likwidacyjnego w niniejszej sprawie nie wskazuje, aby ewentualny samodzielny w nim udział przez pozwanego mógł skutkować odmiennym, niekorzystnym stanowiskiem ubezpieczyciela. Choć oczywistą rzeczą jest, że udział profesjonalnego pełnomocnika podwyższa komfort poszkodowanego, ujmując mu obowiązków i zapewniając wygodę w kontakcie z ubezpieczycielem, jednak jak wyżej wspomniano, należy powtórzyć, za Sądem Najwyższym, że niedogodność, o jakiej mowa, stanowi dolegliwość o charakterze niemajątkowym, niepodlegającą reżimowi odszkodowawczemu.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 3.600 zł tytułem wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika za udział w postępowaniu likwidacyjnym stałoby w sprzeczności także z zasadą słuszności, gdyż kwota ta, mając na względzie nakład pracy pełnomocnika, jawi się jako wygórowana.

Natomiast zarzut naruszenia art. 102 k.p.c. trzeba uznać za trafny. Zasada słuszności określona w art. 102 k.p.c. znajduje zastosowanie w niniejszym stanie faktycznym i prawnym. Podkreślić należy, iż przegranie sprawy w przeważającej części lub nawet w całości nie może stanowić przeszkody do rozstrzygnięcia o kosztach procesu w oparciu o przywołaną regułę. która w ogóle nie nakazuje kierować się wynikiem sprawy, lecz względami słuszności. ( Wyrok SA w Gdańsku z 24.09.2020 r., I ACa 119/20, LEX nr 3210537). W niniejszej sprawie, za nieobciążaniem powoda obowiązkiem zwrotu kosztów procesu należnych stronie pozwanej przemawia przede wszystkim charakter i podstawy dochodzonego roszczenia. Należy też wziąć pod uwagę dysproporcję majątkową stron procesu, a przede wszystkim to, że rozstrzygnięcie o kosztach procesu powinno pozostawać w rozsądnym stosunku do rozstrzygnięcia o żądaniu głównym (por. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 22 grudnia 1975 r., I CR 858/75). W przeciwnym razie obciążenie poszkodowanego kosztami procesu może niweczyć kompensacyjny charakter zasądzonego zadośćuczynienia.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w pkt. 4., nie obciążając powoda kosztami procesu należnymi stronie pozwanej a w pozostałej części apelację oddalił jako niezasadną na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. i mając na uwadze, iż apelacja odniosła skutek jedynie w niewielkiej części dotyczącej kosztów postępowania pierwszoinstancyjnego, zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 450 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, których wysokość ustalono zgodnie z § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1935).