Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 25 października 2021 roku w sprawie o ustanowienie kuratora spadku po L. B. z wniosku Prezydenta Miasta B. z udziałem U. L., D. N., G. S., W. S. i M. Z. Sąd Rejonowy w Łowiczu:

• w punkcie pierwszym ustanowił adw. W. A. kuratorem spadku po L. B., z domu K., córce J. i R., zmarłej dnia 22 listopada 1943 roku w Ł., ostatnio stale zamieszkałej w Ł., ul. (...),

• w punkcie drugim nakazał sporządzenie spisu inwentarza po L. B. zd. K., córce J. i R., zmarłej dnia 22 listopada 1943 roku w Ł., ostatnio stale zamieszkałej w Ł., ul. (...) i zlecić sporządzenie tego spisu Komornikowi Sądowemu przy Sądzie Rejonowym w Łowiczu M. A.,

• w punkcie trzecim zobowiązał kuratora adw. W. A. do złożenia pierwszego sprawozdania ze sprawowania funkcji kuratora spadku do dnia 31 stycznia 2022 r. oraz kolejnych sprawozdań- jeden raz w roku do końca stycznia każdego roku,

• w punkcie czwartym ustalił, że wnioskodawca i uczestnicy ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia Sąd I instancji wskazał, iż z ustaleń wynika, że do chwili obecnej spadek po zmarłej L. B. pozostaje nieobjęty, zaś potrzebę ustanowienia kuratora spadku po zmarłej uzasadnia treść art. 30 § 5 k.p.a., zgodnie z którym w sprawach dotyczących spadków nieobjętych jako strony działają osoby sprawujące zarząd majątkiem masy spadkowej, a w ich braku - kurator wyznaczony przez sąd na wniosek organu administracji publicznej. Dlatego też, uznając ustanowienie kuratora spadku po zmarłej L. B. za uzasadnione, Sąd I instancji orzekł jak w pkt 1 postanowienia, zaś na podstawie art. 666 § 2 k.p.c., nakazał sporządzenie spisu inwentarza po zmarłej, a na podstawie art. 667 § 2 k.p.c. w zw. z art. 937 § 1 k.p.c. zobowiązał kuratora spadku do złożenia pierwszego sprawozdania ze sprawowania funkcji kuratora do dnia 31 stycznia 2022 r. oraz kolejnych sprawozdań – jeden raz w roku do końca stycznia każdego roku. O kosztach postępowania orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c., zgodnie z ogólną zasadą ponoszenia kosztów postępowania przez uczestników postępowania nieprocesowego.

Na powyższe postanowienie apelację złożyła uczestniczka G. S. zaskarżając je w całości. Apelująca zarzuciła mu błąd w ustaleniach faktycznych wyrażający się przyjęciu za podstawę orzekania, że po zmarłej L. B. nie zostało przeprowadzone postępowanie spadkowe, a spadek po niej nie został objęty, podczas gdy z prawidłowo dokonanych ustaleń faktycznych powinno wynikać, iż postępowanie spadkowe po L. B. toczyło się z wniosku H. A. przed Sądem Powiatowym w S., w sprawie o sygn. akt Ns 268/60, co miało oczywisty wpływ na wynik sprawy albowiem błędne ustalenie faktyczne tj. rzekomy brak przeprowadzenia postępowania spadkowego, legło u podstaw zaskarżonego postanowienia.

W związku z powyższym wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia i oddalenie wniosku w całości, względnie uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania po uzupełnieniu materiału dowodowego o akta postępowania rozpoznawanego przez Sąd Powiatowy w S., sygn. akt Ns 268/60.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja wniesiona przez uczestniczkę postępowania G. S. jest niezasadna.

Jak wynika z poglądów wyrażanych w doktrynie prawa, spadkiem nieobjętym jest taki spadek, którego żaden ze spadkobierców nie objął w posiadanie (lub zarząd, użytkowanie czy przechowanie), ponieważ żaden z nich nie wiedział o powołaniu do spadku lub o śmierci spadkodawcy (zob. m.in. orzeczenie SN z dnia 5 kwietnia 1956 r., III CR 566/56, OSNCK 1956, nr 4, poz. 115). W świetle orzecznictwa, spadek nieobjęty to spadek, którego spadkobiercy faktycznie nie objęli we władanie i w związku z tym pozostaje on bez należytego dozoru, a spadkobiercy nie sprawują nad nim faktycznej pieczy, zwłaszcza nie wykonują czynności wchodzących w zakres zarządu w rozumieniu stosowanych odpowiednio przepisów o zarządzie rzeczą wspólną. Do czasu objęcia spadku przez spadkobiercę sąd czuwa nad całością spadku. W razie potrzeby sąd ten ustanawia kuratora spadku (art. 666 k.p.c.). Zaistnienie stanu spadku nieobjętego, uzasadniające ustanowienie zarządu i wyznaczenie kuratora spadku, może wystąpić w trojakiego rodzaju sytuacjach: gdy istnieją wątpliwości co do osoby spadkobiercy; gdy spadkobierca jest znany, ale skontaktowanie się z nim napotyka na poważne trudności i nie można powiadomić go o fakcie nabycia spadku; gdy znany i mający świadomość dziedziczenia spadkobierca nie jest w stanie objąć spadku w posiadanie (zob. m.in. postanowienie SO w Łodzi z dnia 7 listopada 2018 r., III Ca 407/18, LEX nr 2608921 oraz A. Skóra [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz do art. 1-60. Tom I, red. M. Karpiuk, P. Krzykowski, Olsztyn 2020, art. 30).

Odnosząc powyższe rozważania do sprawy niniejszej, stwierdzić trzeba, iż Sąd I instancji w oparciu o prawidłowo dokonane ustalenia zasadnie przyjął, iż spadek po L. B. nie został objęty przez któregokolwiek ze spadkobierców. Powyższe wynikało bowiem zarówno z faktu, iż wchodząca w skład spadku nieruchomość – działka numer (...) w obrębie 111 w B. – nie została objęta w zarząd, użytkowanie czy przechowanie przez kogokolwiek, kto uważałby się za następcę prawnego L. B., a wskazane poza L. B. w wypisie rejestru gruntów jej dzieci J. Z. i H. A. jako użytkownicy tej działki dawno już nie żyją, jak i ze stanowiska uczestników postępowania, z których żaden nie podniósł, iż objął spadek po L. B. w posiadanie. W takim stanie faktycznym, w którym niewątpliwie nie ma osoby sprawującej zarząd nad majątkiem masy spadkowej L. B., fakt ewentualnego stwierdzenia nabycia spadku postanowieniem sądu we wskazywanej przez apelującą sprawie Ns 268/60 Sądu Powiatowego w S. jest prawnie irrelewantny w niniejszym postępowaniu. Jak zostało bowiem wskazane wyżej niezależnie od tego, czy spadkobiercy są znani oraz czy złożyli oświadczenie o przyjęciu spadku, spadek uważa się za nieobjęty, jeżeli spadkobiercy, a przynajmniej jeden z nich, nie objęli faktycznie spadku w posiadanie, tak jak ma to miejsce w niniejszej sprawie. To właśnie rolą kuratora, poza zarządem majątkiem spadkowym, będzie wyjaśnienie, kto jest spadkobiercą spadku, a tym samym dokonanie ustaleń co do wyniku sprawy Ns 268/60 Sądu Rejonowego w Szubinie i ich zawiadomieniu w celu umożliwienia im objęcia spadku.

Konkludując, wywiedziona przez uczestniczkę apelacja nie zawierała zarzutów, mogących podważyć rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego, w związku z czym, jako bezzasadna, podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.