Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

T. Ł. został oskarżony o to, że:

I. w dniu 10 stycznia 2017 roku w P. stosował groźbę bezprawną oddając jeden strzał w powietrze z broni na ostrą amunicję marki G. (...) w celu zmuszenia P. W., A. W., J. S., R. J., D. K., M. Ł., M. M. (1), S. W., W. G. i innych nieustalonych osób do zaniechania wejścia na teren nieruchomości przy ul. (...) w P.

tj. o czyn z art. 191 § 1 k.k.

II. groził w dniu 10 stycznia 2017 roku w P. K. P. popełnieniem na jej szkodę przestępstwa przeciwko wolności, która to groźba wzbudziła w zagrożonej uzasadnioną obawę, że będzie spełniona oraz naruszył jej nietykalność cielesną poprzez jej popchnięcie

tj. o czyn z art. 190 § 1 k.k. w zw. z art. 217 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

III. groził w dniu 10 stycznia 2017 roku w P. J. S. popełnieniem na jej szkodę przestępstwa przeciwko życiu lub zdrowiu, która to groźba wzbudziła w zagrożonej uzasadnioną obawę, że będzie spełniona

tj. o czyn z art. 190 § 1 k.k.

Sąd Rejonowy w Pabianicach wyrokiem z dnia 17 października 2018 roku, w sprawie o sygn. akt II K 569/17:

1.  w miejsce zarzucanego w pkt I czynu oskarżonego T. Ł. uznał za winnego tego, że w dniu 10 stycznia 2017 roku w P. stosował groźbę bezprawną kierując broń w stronę osób znajdujących się przed bramą nieruchomości położonej w P. przy ulicy (...) , a następnie oddając jeden strzał w powietrze z broni na ostrą amunicję marki G. (...) w celu zmuszenia P. W., J. S., R. J., D. K. do zaniechania wejścia na teren wyżej wymienionej nieruchomości czym wypełnił znamiona czynu wyczerpującego dyspozycję art. 191 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 191 § 1 k.k. w zw. z art. 37a k.k. wymierzył oskarżonemu karę grzywy w wysokości 140 stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 100 złotych,

2.  w miejsce zarzucanego w pkt II czynu oskarżonego T. Ł. uznał za winnego tego, że w dniu 10 stycznia 2017 roku w P. groził K. P. popełnieniem na jej szkodę przestępstwa przeciwko wolności, która to groźba wzbudziła w zagrożonej uzasadnioną obawę, że będzie spełniona czym wypełnił znamiona czynu wyczerpującego dyspozycję art. 190 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 190 § 1 k.k. wymierzył oskarżonemu karę grzywy w wysokości 40 stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 100 złotych,

3.  oskarżonego T. Ł. uznał za winnego dokonania zarzucanego mu w punkcie III czynu i za to na podstawie art. 190 § 1 k.k. wymierzył oskarżonemu karę grzywy w wysokości 70 stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 100 złotych,

4.  na podstawie art. 85 § 1 i 2 k.k. , art. 86 § 1 i 2 k.k. połączył kary grzywny wymierzone oskarżonemu za czyny z pkt 1-3 i wymierzył oskarżonemu T. Ł. karę łączną grzywny w wysokości 160 stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 100 złotych,

5.  zasądził od oskarżonego T. Ł. na rzecz oskarżyciela posiłkowego P. W. kwotę 2.880 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego,

6.  zasądził od oskarżonego T. Ł. na rzecz oskarżyciela posiłkowego J. S. kwotę 2.880 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego,

7.  zasądził od oskarżonego T. Ł. na rzecz oskarżyciela posiłkowego K. P. kwotę 2.880 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego,

8.  zasądził od oskarżonego T. Ł. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 1804,95 złotych tytułem kosztów sądowych.

Od powyższego wyroku apelację wniósł obrońca oskarżonego T. Ł..

Obrońca oskarżonego T. Ł., na podstawie art. 425 § 1 i 2 k.p.k. i art. 444 k.p.k., zaskarżył powyższy wyrok w całości na korzyść oskarżonego.

Na podstawie art. 427 § 2 kpk oraz art. 438 pkt. 2 i 3 kpk zaskarżonemu wyrokowi obrońca oskarżonego zarzucił:

I. naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na treść rozstrzygnięcia, a mianowicie:

1) art. 4 i 7 kpk w zw. z art. 410 kpk i art. 424 § 1 pkt. 1 kpk - poprzez dowolną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego, w tym w szczególności w postaci zeznań P. W., J. S., K. P. i M. M. (1) oraz bezzasadne przyznanie im przymiotu wiarygodności i przyjęcie, że w oparciu o w/w źródła dowodowe możliwe jest ustalenie przebiegu zdarzeń w dniu 10 stycznia 2017 r. - mimo, iż wobec zachodzących w nich sprzeczności, braku konsekwencji, jak również potwierdzenia w pozostałym materiale dowodowym zebranym w sprawie - brak było podstaw do przypisania oskarżonemu T. Ł. sprawstwa zarzucanych mu czynów, o których mowa w art. 191 § 1 k.k. i art. 190 § 1 k.k.;

2) art. 410 kpk w zw. z art. 7 kpk - poprzez pominięcie w zakresie czynu przypisanego oskarżonemu w pkt. 1 - ujawnionego i zaliczonego w poczet materiału dowodowego zapisu z monitoringu, w kontekście oceny wyjaśnień oskarżonego (których treść zapis ten potwierdzał), jak również zeznań złożonych w postępowaniu sądowym przez funkcjonariuszy Policji obecnych na miejscu zdarzenia - M. M. (2) i T. P. oraz zeznań złożonych m.in. przez J. M., R. K., T. K. oraz pozostałych pracowników firmy (...), z których to dowodów nie wynikał fakt grożenia przez oskarżonego bronią P. W., J. S., R. J. i D. K., jak również wywołania u nich poczucia zagrożenia, co tym samym nie dawało podstaw do przypisania oskarżonemu sprawstwa czynu z art. 191 § 1 kk;

a nadto niezależnie od w/w zarzutów, przy tylko hipotetycznej akceptacji oceny materiału dowodowego dokonanej przez Sąd I instancji:

II. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę skarżonego rozstrzygnięcia i mający wpływ na jego treść, a polegający na błędnej ocenie okoliczności wpływających na stopień społecznej szkodliwości przypisanych oskarżonemu czynów i bezzasadne uznanie, że stopień ten jest wysoki - podczas, gdy biorąc pod uwagę kryteria określone w art. 115 § 2 kk, w tym m.in. motywację oskarżonego oraz okoliczności przedmiotowych zdarzeń - nakazywało to uznać, że stopień ten nie jest znaczny i wobec równoczesnego spełnienia przesłanek wskazanych w art. 66 § 1 kk, w tym przy uwzględnieniu dotychczasowego sposobu życia oskarżonego (który nie był nigdy karany) oraz faktu, że jest on byłym zastępcą dowódcy (...) Pododdziału Antyterrorystycznego Policji w Ł., wielokrotnie nagradzanym za swoją służbę, wykonującym również misje pokojowe poza granicami kraju - Sąd winien był warunkowo umorzyć postępowanie wobec oskarżonego T. Ł..

Na podstawie art. 427 § 1 kpk i art. 437 § 2 kpk obrońca oskarżonego wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego T. Ł. od zarzucanych mu aktem oskarżenia czynów, ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez warunkowe umorzenie postępowania wobec oskarżonego T. Ł..

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego T. Ł. okazała się częściowo zasadna.

Przeprowadzając kontrolę instancyjną przedmiotowej sprawy należało stwierdzić, że sąd rejonowy w sposób rzetelny i kompetentny zebrał materiał dowodowy, wnikliwie go rozważył, a stanowisko swoje wszechstronnie i wyczerpująco uzasadnił.

Sąd rejonowy przeprowadził szczegółową analizę zgromadzonych dowodów odnosząc się do okoliczności mogących stanowić podstawę ustaleń faktycznych. Precyzyjnie wskazał też na przesłanki dokonanej oceny dowodów. Tok rozumowania sądu rejonowego przedstawiony w pisemnych motywach wyroku co do przebiegu zdarzeń objętych zarzutami aktu oskarżenia jest czytelny i poprawny logicznie, nie zawiera sprzeczności i dwuznaczności, a wywiedzione wnioski oparte zostały w całości na wynikających z materiału dowodowego przesłankach.

Przypomnieć w tym miejscu należy, iż to Sąd pierwszej instancji jest organem właściwym do rozstrzygania sprawy i do oceny dowodów. Zgodnie z art. 7 k.p.k. kształtuje on swoje przekonanie dotyczące przebiegu zdarzenia na zasadzie swobodnej oceny wszystkich przeprowadzonych dowodów. Co przy tym ważne – ocena swobodna nie jest równoznaczna z oceną dowolną, jako że musi ona zostać przeprowadzona z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego. Co więcej – przeprowadzając ocenę materiału dowodowego Sąd jest z urzędu zobowiązany do tego, aby badać oraz uwzględniać okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego (art. 4 k.p.k.).

Tymczasem ani oskarżony, ani jego obrońca – prowadząc polemikę z ustaleniami i wnioskami sądu pierwszej instancji – nie musi kierować się powyższą zasadą obiektywizmu. Może bowiem całkowicie pomijać, bagatelizować, czy też spychać na dalszy plan te dowody, które są niewygodne z punktu widzenia realizacji linii obrony oraz równocześnie podkreślać i nadawać szczególne znaczenie tym, które są z tego punktu widzenia wygodne, mogą również w odmienny od sądu sposób interpretować różne okoliczności, nadawać im inne znaczenia. I taka właśnie sytuacja zaistniała w niniejszej sprawie. Oskarżony od początku postępowania w niniejszej sprawie nie przyznał się do winy, wskazując, że użył broni palnej jedynie w celu zapobieżeniu zagrożeniu wynikającemu z napierania przez zgromadzony pod bramą przy ul. (...) w P. tłum pracowników, którzy próbowali ową bramę sforsować i dostać się na teren, gdzie znajdowały się ich zakłady pracy. Jednocześnie T. Ł. neguje kierowanie jakichkolwiek gróźb z użyciem broni palnej w kierunku osób zgromadzonych przed bramą nieruchomości, a także gróźb pod adresem pokrzywdzonych J. S. i K. P.. Wyjaśnienia oskarżonego w tym zakresie są jednakże sprzeczne z zeznaniami świadków, którzy wyraźnie wskazali jakie groźby usłyszeli od T. Ł. i w jakich okolicznościach one padły. Biorąc pod uwagę okoliczności zdarzenia – użycie przez oskarżonego broni palnej (które jest okolicznością bezsporną w niniejszej sprawie – przyznaną też przez samego oskarżonego), nerwowość i zachowanie osób biorących udział w zdarzeniu (m.in. podburzających pracowników do sforsowania bramy wjazdowej na teren posesji w P.) – obawę pokrzywdzonych o realizację gróźb również należało uznać za uzasadnioną, co doprowadziło sąd meriti do słusznego wniosku, iż oskarżony swoim zachowaniem wyczerpał dyspozycję przepisu art. 191 § 1 k.k. i art. 190 § 1 k.k. Sąd rejonowy rozważył przy tym wszystkie zgromadzone w niniejszym postępowaniu dowody, poddając je szczegółowej analizie i oceniając zgodnie z wymogami art. 7 k.p.k. – z uwagi zaś na to, iż sąd odwoławczy w pełni podziela argumentację sądu meriti w zakresie dokonanej oceny dowodów – brak jest potrzeby jej powtarzania w niniejszym uzasadnieniu.

W świetle zgromadzonego w niniejszej sprawie materiału dowodowego nie ulega zatem wątpliwości, że stan faktyczny w zakresie sprawstwa oskarżonego T. Ł. odnośnie przypisanych mu czynów przestępczych nie budzi wątpliwości.

Sąd odwoławczy nie dopatrzył się w niniejszej sprawie tego rodzaju uchybień, które skutkowałyby koniecznością uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, podobnie jak nie znalazł podstaw do uniewinnienia T. Ł. od zarzucanych mu czynów zabronionych, o co zwrócił się jego obrońca we wniesionym środku odwoławczym.

Apelacja obrońcy oskarżonego T. Ł. okazała się jednakże zasadna w zakresie, w jakim dążyła do zmiany reakcji karnoprawnej na popełnione przez czyny przestępcze i doprowadziła do zmiany zaskarżonego wyroku poprzez zastosowanie instytucji warunkowego umorzenia postępowania karnego wobec T. Ł..

Sąd Rejonowy bowiem, w ocenie Sądu Odwoławczego, dopuścił się w niniejszej sprawie błędu w ustaleniach faktycznych w zakresie, w jakim rozpatrywał społeczną szkodliwość czynu popełnionego przez T. Ł. oraz stopień zawinienia oskarżonego. Analiza wszystkich okoliczności sprawy powinna była doprowadzić Sąd meriti do wniosku – biorąc pod uwagę wszystkie składowe społecznej szkodliwości czynu, o których mowa w art. 115 § 2 k.k. – iż społeczna szkodliwość czynu popełnionego przez oskarżonego nie była znaczna, podobnie jak nie był znaczny stopień jego zawinienia. Taki zaś wniosek prowadzić powinien z kolei do konstatacji, iż zasadnym w niniejszej sprawie było zastosowanie dobrodziejstwa warunkowego umorzenia postępowania karnego w stosunku o oskarżonego i orzeczenie wobec niego świadczenia pieniężnego na rzecz Polskiego Czerwonego Krzyża, bowiem w realiach niniejszej sprawy taka reakcja karnoprawna jest w ocenie sądu odwoławczego wystarczającą na zachowanie oskarżonego.

Oceniając stopień społecznej szkodliwości czynu, zgodnie z treścią art. 115 § 2 k.k., sąd powinien brać pod uwagę rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności jego popełnienia, wagę naruszonych obowiązków, jak również postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia. W niniejszej sprawie zwrócić należy uwagę na fakt, iż z jednej strony oskarżony – jako były funkcjonariusz Policji, aktualnie wykonujący działalność gospodarczą związaną z ochroną osób i mienia, mającą pozwolenie na broń dla ochrony osobistej, znającą bardzo dobrze zasady obchodzenia się z bronią, powinien był zachować się inaczej, być przygotowanym na różne możliwe zachowania osób w trakcie inkryminowanego zdarzenia i – z racji chociażby wykonywanego wcześniej zawodu – potrafić ocenić sytuację i dobrać odpowiedni sposób własnej reakcji do zachowania pokrzywdzonych. Stosowanie gróźb wobec osób, które próbowały dostać się na teren posesji, w tym z użyciem broni palnej, z pewnością taką odpowiednią reakcją nie było. Z drugiej strony należy wziąć pod uwagę okoliczność, iż pokrzywdzeni tak zupełnie bez winy nie byli – swoim zachowaniem próbowali utrudnić oskarżonemu wykonywanie władztwa nad nieruchomością, co do której zawarł umowę dzierżawy i we władaniu której formalnie się znajdował. Nastawienie pokrzywdzonych potwierdza również treść ich zeznań składanych na etapie postępowania przygotowawczego i sądowego, kiedy to próbowali oni umniejszyć swój udział w zdarzeniu – zasłaniając się niepamięcią co do okoliczności związanych z nawoływaniem pracowników do forsowania bramy siłowo, a pokrzywdzona K. P. w trakcie postępowania przygotowawczego próbowała powiększać winę oskarżonego i przypisywać mu również zachowania, które nie miały miejsca – w postaci naruszenia jej nietykalności cielesnej. W pewnym sensie zachowanie oskarżonego, pomimo iż nie powinno było się wydarzyć – da się częściowo usprawiedliwić zdenerwowaniem, zniecierpliwieniem i prowadzi do wniosku, że stopień jego zawinienia nie był znaczny. Podobnie jak na ocenę stopnia społecznej szkodliwości czynu jako stosunkowo nieznacznego musi mieć w tym kontekście wpływ motywacja sprawcy związana z chęcią wykonywania władztwa nad nieruchomością, którą wydzierżawił – skoro oskarżony zawarł taką umowę – miał prawo wejść na teren nieruchomości położonej przy ul. (...) w P. i miał prawo nie wpuścić na jej teren osoby, które w świetle prawa nie miały uprawnień do przebywania na tym terenie. Biorąc wszystkie te okoliczności pod uwagę należało uznać, że stopień społecznej szkodliwości czynu popełnionego przez T. Ł. oraz stopień jego zawinienia nie były znaczne, a mając na względzie, iż sprawca nie był wcześniej karany za przestępstwo umyślne, prowadził ustabilizowany tryb życia, cieszył się pozytywną opinią, udzielał się w różnych środowiskach, warunkowe umorzenie postępowania karnego na okres próby 1 roku jest wystarczającą i w pełni uzasadnioną reakcją na popełnione przez niego zachowania sprzeczne z prawem. Okoliczności ujawnione w toku niniejszego postępowania pozwalają ma postawienie w stosunku do oskarżonego pozytywnej prognozy kryminologicznej, a oznaczony okres próby, na jaki warunkowo umorzono prowadzenie postępowania karnego jest wystarczający dla osiągnięcia celów zastosowanej reakcji karnoprawnej. Zgodnie z treścią art. 67 § 1 k.k. warunkowe umorzenie postępowania następuje na okres próby od roku do lat trzech. Biorąc pod uwagę okoliczności niniejszej sprawy, uznać należy, iż orzeczenie okresu próby w najwyższej wysokości nie jest konieczne dla osiągnięcia celów prowadzonego postępowania.

W tym stanie rzeczy, mając na względzie podniesione wyżej okoliczności, Sąd Okręgowy w Łodzi na podstawie art. 437 § 1 i 2 k.p.k. i art. 438 pkt 3 k.p.k. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że uchylił rozstrzygnięcie o karze łącznej grzywny wymierzonej oskarżonemu T. Ł. zawarte w punkcie 4 zaskarżonego wyroku, uchylił rozstrzygnięcie o zasądzeniu od oskarżonego T. Ł. na rzecz Skarbu Państwa kwoty 1.804.95 złotych tytułem kosztów sądowych zawarte w punkcie 8 zaskarżonego orzeczenia oraz na podstawie art. 66 § 1 k.k. i art. 67 § 1 k.k. warunkowo umorzył postępowanie wobec oskarżonego T. Ł. o czyny z art. 191 § 1 k.k. i art. 190 § 1 k.k. przypisane mu w punktach 1, 2 i 3 zaskarżonego wyroku na okres próby 1 roku. Na podstawie art. 67 § 3 k.k. w zw. z art. 39 pkt 7 k.p.k. sąd odwoławczy orzekł od oskarżonego na rzecz Polskiego Czerwonego Krzyża Oddział Wojewódzki w Ł. kwotę 10.000 złotych tytułem świadczenia pieniężnego. W pozostałym zakresie wyrok Sądu pierwszej instancji utrzymano w mocy.

Wysokość świadczenia pieniężnego nie przekracza dwukrotności kwoty średniego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce, a zatem jest realna do uiszczenia przez oskarżonego, a ponadto wobec warunkowego umorzenia postępowania karnego – jest praktycznie, poza kosztami procesu, jedyną dolegliwością finansową za przypisane oskarżonemu niezgodne z prawem zachowania.

Na podstawie art. 627 k.p.k. w zw. z art. 629 k.p.k. Sąd Okręgowy w Łodzi zasądził od oskarżonego T. Ł. na rzecz oskarżycieli posiłkowych J. S., S. W. i K. P. kwoty po 840 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu przed sądem odwoławczym.

Na podstawie art. 635 k.p.k. w zw. z art. 627 k.p.k. Sąd Okręgowy w Łodzi zasądził od oskarżonego T. Ł. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 324,95 złotych tytułem kosztów sądowych za postępowanie przed sądami obu instancji.