Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

J. A. (1) został oskarżony o to, że będąc wspólnikiem oraz prezesem zarządu spółki (...) sp. z o.o. z siedzibą we W. ul. (...) lokal (...) w lokalu użytkowym o nazwie C. (...), mieszczącym się w Ł. przy ul. (...), w okresie nie wcześniej niż od dnia 30 czerwca 2016 r. do dnia 18 lipca 2016 r. urządzał gry na automatach o nazwie E. (...), H. F. nr (...), E. H. F. nr (...), (...) 240, H. S. nr (...) 148 i H. S. nr (...) 059 poza kasynem gry, bez udzielonej koncesji na prowadzenie kasyna oraz bez zarejestrowania automatu naczelnika urzędu celnego, wbrew obowiązkom wynikającym z art. 3, art. 6 ust. 1, art. 14 ust. 1 oraz art. 23a ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (tekst jednolity Dz.U. Z 2016 r., poz. 471),

tj. o przestępstwo z art. 107 § 1 k.k.s. w zw. z art. 9 § 3 k.k.s.

P. K. został oskarżony o to, że będąc prezesem zarządu spółki (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., ul. (...), obecnie Patriotów 220, pomógł J. A. (1) będącemu prezesem oraz jedynym (...) sp. z o.o. z siedzibą we W. ul. (...) lokal (...) w urządzaniu w lokalu użytkowym o nazwie C. (...), mieszczącym się w Ł. przy ul. (...), w okresie nie wcześniej niż od dnia 30 czerwca 2016 r. do dnia 18 lipca 2016 r., gier na automatach o nazwie E. (...), H. F. nr (...), E. H. F. nr (...), (...) 240, H. S. nr (...) 148 i H. S. nr (...) 059 poza kasynem gry, bez udzielonej koncesji na prowadzenie kasyna oraz bez zarejestrowania automatu naczelnika urzędu celnego, wbrew obowiązkom wynikającym z art. 3, art. 6 ust. 1, art. 14 ust. 1 oraz art. 23a ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (tekst jednolity Dz.U. Z 2016 r., poz. 471) poprzez udostępnienie powyższego lokalu pod eksploatację automatów do gier, zapewnienie obsługi ww. lokalu, obsługi osób grających w ww. lokalu na automatach do gier,

tj. o przestępstwo z art. 107 § 1 k.k.s. w zw. z art. 9 § 3 k.k.s. w zw. z art. 18 § 3 k.k.

Wyrokiem z dnia 27 marca 2018 r. w sprawie o sygn. akt IV K 565/17 Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi:

1.  oskarżonego J. A. (1) uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu, czym wypełnił dyspozycję art. 107 § 1 k.k.s. w zw. z art. 9 § 3 k.k.s. i za to na podstawie art. 107 § 1 k.k.s. orzekł wobec oskarżonego karę 300 stawek dziennych grzywny ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 100 zł;

2.  na podstawie art. 24 § 1 k.k.s. uczynił odpowiedzialną posiłkowo w całości za orzeczoną wobec oskarżonego J. A. (1) w punkcie 1. karę grzywny w wysokości 300 stawek dziennych po 100 zł każda (...) sp. z o.o. z siedzibą we W., ul. (...);

3.  oskarżonego P. K. uznał za winnego popełnienia zarzuconego mu czynu, z tym uzupełnieniem jego opisu, że oskarżony działał w zamiarze, aby J. A. (1) dopuścił się popełnienia przestępstwa z art. 107 § 1 k.k.s., czym wypełnił dyspozycję art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 20 § 2 k.k.s. w zw. z art. 107 § 1 k.k.s. i za to na podstawie art. 19 § 1 k.k. w zw. z art. 20 § 2 k.k.s. w zw. z art. 107 § 1 k.k.s. wymierzył mu karę 100 stawek dziennych grzywny ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 100 zł;

4.  na podstawie art. 24 § 1 k.k.s. uczynił odpowiedzialną posiłkowo w całości za orzeczoną wobec oskarżonego P. K. w punkcie 3. karę grzywny w wysokości 100 stawek dziennych po 100 zł każda (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., ul. (...), obecnie Patriotów 220;

5.  na podstawie art. 41 § 1 k.k. w zw. z art. 20 § 2 k.k.s. i art. 34 § 4 k.k.s. orzekł wobec oskarżonego J. A. (1) zakaz pełnienia funkcji członka zarządu w spółkach kapitałowych prowadzących działalność gospodarczą związaną z grami losowymi i zakładami wzajemnymi na okres 3 lat;

6.  na podstawie art. 41 § 2 k.k. w zw. z art. 20 § 2 k.k.s. i art. 34 § 1, § 2 i § 4 k.k.s. orzekł wobec oskarżonego J. A. (1) zakaz prowadzenia działalności gospodarczej związanej z grami losowymi i zakładami wzajemnymi na okres 3 lat;

7.  na podstawie art. 30 § 1 i § 5 k.k.s. orzekł przepadek na rzecz Skarbu Państwa:

a) urządzeń do gier w postaci urządzenia o nazwie E. (...), H. F. nr (...), E. H. F. nr (...), (...) 240, H. S. nr (...) 148 i H. S. nr (...) 059, przechowywanych w magazynie depozytowym (...) Skarbowego w Ł. za pokwitowaniem PL/MF/AK nr (...) i PL/MF/AK nr (...);

b) środków pieniężnych w łącznej kwocie 8985 zł zdeponowanych na koncie sum depozytowych I. Administracji Skarbowej w Ł. za pokwitowaniem (...) (poz. księgi D (...));

8.  zasądził na rzecz Skarbu Państwa od oskarżonego J. A. (1) kwotę 3000 zł oraz od oskarżonego P. K. kwotę 1000 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych w części, przenosząc je w pozostałym zakresie na rachunek Skarbu Państwa.

Apelacje od powyższego wyroku złożyli obrońcy obu oskarżonych.

Obrońca oskarżonego J. A. (1) zaskarżył powyższy wyrok w części dotyczącej tego oskarżonego, tj. co do punktów 1, 2, 5, 6, 7 i 8, zarzucając w tym zakresie:

1.  naruszenie prawa materialnego, tj.:

a) art. 107 § 1 k.k.s. i art. 9 § 3 k.k.s. poprzez jego zastosowanie, mimo że w toku postępowania nie wykazano, by oskarżony dopuścił się popełnienia takiego przestępstwa, czyli w szczególności brak w kwestionowanym wyroku jakiegokolwiek wskazania, które konkretnie zachowania oskarżonego wyczerpywały znamiona tego przestępstwa,

b) art. 107 § 1 k.k.s. w zw. z art. 4 § 2 k.k.s. poprzez niczym nieuzasadnione przyjęcie, że oskarżony dopuścił się wskazanego przestępstwa działając umyślnie, chociaż takie ustalenie faktyczne nie znajduje jakiegokolwiek oparcia w materiale dowodowym zgromadzonym w postępowaniu,

c) art. 6 ust. 1 ustawy o grach hazardowych (u.g.h.) jako przepisu wypełniającego blankietową regulację art. 107 § 1 k.k.s., mimo że przepisy te nie mogły znaleźć zastosowania w sprawie z uwagi na treść definicji zawartej w art. 4 ust. 1 punkt 1) lit. a) tej samej ustawy, a także z uwagi na to, że przepis ten nie dotyczy przestępstwa zarzuconego oskarżonemu w sprawie niniejszej,

d) art. 107 § 1 k.k.s. poprzez wadliwe przyjęcie, że ową normę blankietową można wypełnić regulacją art. 23a ust. 1 u.g.h., chociaż przepis ten formułuje – w okolicznościach faktycznych sprawy niniejszej – wymóg obiektywnie niewykonalny, tj. stawia oskarżonemu taki warunek., którego spełnić on nigdy nie był w stanie, gdyż zasadniczo nie jest on jego adresatem,

e) art. 10 § 3 i 4 k.k.s. poprzez ich niezastosowanie, mimo że okoliczności prawnej sprawy niniejszej determinują wniosek, że oskarżony z pewnością kierował się usprawiedliwionym przekonaniem, że zachodzi okoliczność wyłączająca bezprawność czynu, a już w ostateczności dopuścił się czynu w usprawiedliwionej nieświadomości jego karalności,

f) art. 41 § 1 k.k. w zw. z art. 20 § 2 k.k.s. i art. 34 § 1, 2 i 4 k.k.s. poprzez ich zastosowanie bez jakiejkolwiek podstawy faktycznej doniosłej w postępowaniu, albowiem uzasadnienie nałożenia takich zakazów oparte jest o zdarzenie nie objęte aktem oskarżenia, a zatem takie, które nie było po prostu rozpoznane przez sąd, a zatem nie mogło uzasadniać wydanego wyroku w przedmiotowym zakresie;

2.  rażącą niewspółmierność kary wymierzonej oskarżonemu w relacji do wagi czynu mu zarzucanego, co wynika z naruszenia art. 10 § 5 k.k.s. poprzez jego niezastosowanie, mimo że jeśli błąd, na który powołuje się oskarżony w swojej linii obrony, okazuje się być nieusprawiedliwionym, to skutkować to powinno zastosowaniem dobrodziejstwa nadzwyczajnego złagodzenia kary – czego sąd rejonowy jednak nie wziął pod uwagę w kwestionowanym obecnie orzeczeniu.

Wobec powyższych zarzutów, obrońca oskarżonego J. A. (1) wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, a ostatecznie o zmianę zaskarżonego wyroku co do wymiaru kary, która przy uwzględnieniu możliwości nadzwyczajnego jej złagodzenia jawi się jako wygórowana, a tym samym niesprawiedliwa.

Obrońca oskarżonego P. K. na podstawie art. 425 § 1-3 k.p.k. oraz art. 444 k.p.k. zaskarżył powyższy wyrok na korzyść oskarżonego w części, tj. co do punktów 3, 4 i 8 wyroku w części dotyczącej P. K..

Powyższemu wyrokowi skarżący w oparciu o art. 438 pkt 1, 2 i 3 k.p.k. zarzucił:

I.  naruszenie przepisów postępowania, a to art. 7 k.p.k. poprzez dowolną ocenę materiału dowodowego, skutkującą błędnym ustaleniem stanu faktycznego, przyjętego za jego podstawę, a mającym wpływ na treść wyroku, polegający na przyjęciu, że:

a) wyjaśnienia oskarżonego P. K. w zakresie tego, jaki był zakres obowiązków Spółki (...) Sp. z o.o. w zw. z prowadzoną działalnością gospodarczą w lokalu położonym w Ł. przy ul. (...) są niewiarygodne,

b) z zeznań świadków A. K. i M. F. wynika, że lokal położony przy ul. (...) w Ł. był salonem gier, a także że w lokalu tym nie była prowadzona kawiarnia,

c) nazwa lokalu (...), a także godziny jego otwarcia przesądzają o tym, że Spółka (...) Sp. z o.o. była urządzającym gry lub też, że oskarżony P. K. działając jako jej prezes pomagał Spółce (...) Sp. z o.o. w urządzaniu gier na automatach poza kasynem gry

d) pracownicy Spółki (...) Sp. z o.o. wykonywali wszystkie czynności związane z obsługą automatów, w szczególności zaś, że obsługiwali grających na tych urządzeniach i że w ten sposób swoim zachowaniem pomagali w urządzaniu gier na automatach poza kasynem gry, a także że bez pracy pracowników w kawiarni niemożliwe byłoby prowadzenie działalności przez drugiego oskarżonego i Spółkę (...),

e) zeznania świadka D. G. były niewiarygodne w sytuacji, gdy sąd nie wykazał w oparciu o jakie okoliczności uznał te zeznania za niewiarygodne, tym bardziej, że świadek ten w momencie składania zeznań nie był w żaden sposób powiązany z oskarżonym lub też Spółką (...) Sp. z o.o., a jego zeznania były spójne z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie,

f) organizowanie wieczorków poezji przez (...) Sp. z o.o. oraz prowadzenie kawiarni było fikcją i miało na celu jedynie zatuszowanie faktycznej działalności jaką miało być urządzanie gier na automatach poza kasynem gry,

g) nie uwzględnienie jako okoliczności na korzyść oskarżonego faktu, że w tożsamej sprawie przed Sądem Rejonowym w Kozienicach oskarżony został uniewinniony oraz poprzez nieuwzględnienie decyzji Dyrektora Administracji Skarbowej w Ł. umarzającej postępowanie w przedmiocie wymierzenia kary pieniężnej za urządzanie (...) Sp. z o.o. w analogicznej sprawie,

h) wszyscy gracze oraz klienci lokalu położonego w Ł. przy ul. (...) otrzymywali za darmo kawę i herbatę, w sytuacji gdy w zgromadzonym materiale dowodowym taki fakt nie został potwierdzony;

II.  naruszenie prawa materialnego, tj. art. 107 § 1 k.k.s. poprzez jego nieprawidłowe zastosowanie, tj, skazanie jedynie w oparciu o przepis blankietowy bez wskazania w treści wyroku, jakie inne przepisy wypełniają wskazaną przez sąd normę z art. 107 k.k.s., a także bez skonkretyzowania kwalifikacji prawnej, której znamiona wyczerpuje zachowanie oskarżonego;

III.  rażącą niewspółmierność kary wymierzonej oskarżonemu w stosunku do stopnia społecznej szkodliwości czynu oraz winy.

Obrońca oskarżonego P. K. wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzuconego mu czynu, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji, a ostatecznie o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie oskarżonemu najłagodniejszej kary.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje.

Obie wniesione apelacje nie zasługują na uwzględnienie.

Należy zauważyć, że Sąd pierwszej instancji w sposób prawidłowy ustalił stan faktyczny w niniejszej sprawie, w oparciu o materiał dowodowy zgromadzony w toku postępowania karnego, a uzasadnienie zaskarżonego wyroku odpowiada wymogom proceduralnym i nie wykracza poza granice swobodnej oceny dowodów i jest zgodne z zasadami prawidłowego rozumowania.

Sąd pierwszej instancji w sposób wyczerpujący i logicznie niesprzeczny uzasadnił w oparciu o jakie dowody uznał oskarżonych za winnych popełnienia przypisanych im przestępstw oraz dlaczego nie dał wiary dowodom przeciwnym, a w szczególności należycie uzasadnił, dlaczego nie dał wiary wyjaśnieniom oskarżonych, którzy w toku przewodu sądowego nie przyznali się do popełnienia zarzuconych im czynów przestępczych.

Argumenty podniesione we wniesionych apelacjach stanowią w istocie polemikę z rozstrzygnięciem sądu pierwszej instancji oraz dokonaną przez ten sąd oceną dowodów, która znajduje ochronę w treści art. 7 k.p.k.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do apelacji obrońcy oskarżonego J. A. (1). W jego skardze podniesiono obrazę przepisów prawa materialnego – art. 107 § 1 k.k.s. w zw. z art. 9 § 3 k.k.s., która sprowadzało się do tego, że sąd rejonowy miał zastosować te przepisy mimo niewskazania jakie zachowania oskarżonego wyczerpywały ich znamiona, w tym art. 107 § 1 k.k.s. poprzez błędne wypełnienie tej normy blankietowej przepisami art. 6 ust. 1 i art. 23a ust. 1 u.g.h.

Zarzuty te były chybione. Opis czynu zarzuconego oskarżonemu J. A. (1), który następnie został mu przypisany, zawierał wszystkie znamiona przestępstwa z art. 107 § 1 k.k.s. w zw. z art. 9 § 3 k.k.s. Wskazano w nim, że oskarżony wbrew przepisom ustawy – art. 3, art. 6 ust. 1, art. 14 ust. 1 oraz art. 23a ust. 1 ustawy o grach hazardowych (a zatem poza kasynem gry, bez udzielonej koncesji na prowadzenie kasyna oraz bez zarejestrowania automatu przez naczelnika urzędu celnego) – urządzał gry na automatach, będąc wspólnikiem i prezesem spółki (...) sp. z o.o. zs. we W., a zatem jako osoba zajmująca się sprawami gospodarczymi osoby prawnej. Tak skonstruowany opis czynu, zawierający wszystkie ustawowe znamiona, jest wystarczający dla stwierdzenia, że oskarżony wyczerpał dyspozycję powołanych przepisów. W uzasadnieniu sąd rejonowy wskazał, że urządzanie polegało na tym, że J. A. (1), w ramach prowadzonej działalności gospodarczej spółki (...) sp. z o.o. zs. we W. związanej z grami losowymi i zakładami wzajemnymi, zawarł umowę dzierżawy powierzchni w lokalu użytkowym, położonym w Ł. przy ul. (...), z wydzierżawiającym (...) sp. z o.o. zs. w W., której prezesem zarządu był P. K., a następnie w tymże lokalu umieścił sześć automatów do gier. Z pewnością takie zachowanie odpowiada treści pojęcia „urządzać gry na automatach”. Ustawa o grach hazardowych nie wymaga, aby urządzanie gier polegało na ich osobistym, bieżącym prowadzeniu. Wręcz przeciwnie, chodzi tu o działania o bardziej ogólnym charakterze, takie jak organizowanie gier, ustalanie zasad, określenie wygranych itp. Zwłaszcza, że ustawodawca rozróżnia pojęcia urządzania gier od ich bezpośredniego prowadzenia (zob. art. 24 u.g,h,). W świetle zgromadzonego materiału dowodowego nie ulega również wątpliwości, że oskarżony J. A. (1) zajmował się sprawami (...) sp. z o.o. zs. we W.. Oskarżony był przecież jej jedynym wspólnikiem i prezesem jednoosobowego zarządu. Na rozprawie wyjaśniał: „W okresie wskazanym w zarzucie moja firma posiadała automaty do gier. Ja prowadziłem działalność na podstawie art. 6 i 14 u.g.h.”. Jeśli zaś chodzi o czas popełnienia przestępstwa, to sąd prawidłowo określił ten czas jako „nie wcześniej niż od dnia 30 czerwca 2016 r. do 18 lipca
2016 r.”.

Wbrew stanowisku apelującego, sąd rejonowy wskazał właściwe przepisy ustawy o grach hazardowych, które naruszył J. A. (1), tj. art. 6 ust. 1 u.g.h. i art. 23a ust. 1 u.g.h. Art. 6 ust. 1 u.g.h. dotyczy urządzania gier na automatach, a taka właśnie działalność została przypisana oskarżonemu. Powołanie art. 23a u.g.h. również nie było błędem. Przepis ten przewiduje, że automaty mogą być eksploatowane przez podmioty posiadające odpowiednią koncesję lub zezwolenie oraz powinny być zarejestrowane przez naczelnika urzędu celno – skarbowego. Przepis ten jest adresowany do każdej osoby eksploatującej m.in. gry na automatach.

Ponadto obrońca oskarżonego J. A. (1) zarzucił skarżonemu wyrokowi błędy w ustaleniach faktycznych, które miały polegać alternatywnie na błędnym ustaleniu umyślnego działania oskarżonego (art. 4 § 1 k.k.s.) albo błędnym przyjęciu, że oskarżony nie działał w usprawiedliwionym błędzie co do bezprawności popełnionego czynu, a ewentualnie w usprawiedliwionej nieświadomości jego karalności (art. 10 § 3 i 4 k.k.s.).

W związku z tymi zarzutami trzeba podkreślić, że sąd pierwszej instancji dał wyraz temu, że znany jest mu stan prawny dotyczący inkryminowanego czynu, zmiany legislacyjne w tym zakresie, a także kwestia notyfikowania odpowiednich przepisów Komisji Europejskiej. Ponadto sąd wskazał na najważniejsze orzeczenia dotyczące tej problematyki, jak również przyznał, że orzecznictwo sądów powszechnych nie było jednolite. Obecnie nie ma żadnych wątpliwości, że dokonanie notyfikacji art. 6 u.g.h. KE nie było konieczne, ponieważ nie jest to przepis techniczny w rozumieniu dyrektywy 98/34 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 czerwca 1998 r., zmienionej dyrektywą 98/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 lipca 1998 r. Sąd pierwszej instancji podkreślił jednak, że co do obowiązywania w czerwcu – lipcu 2016 r. art. 107 § 1 k.k.s. w zw. z art. 14 ust. 1 u.g.h., z którego wynika zakaz gier na automatach poza kasynami gier, nie było żadnych wątpliwości, ponieważ przepis ten został notyfikowany KE 5 listopada 2014 r. i obowiązywał od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o zmianie ustaw o grach hazardowych (Dz.U. z 2015 r., poz. 1201), tj. od dnia 3 września 2015 r.

Dodać do tego wypada, że wówczas obowiązywały przepisy w brzmieniu:



art. 3 u.g.h. urządzanie i prowadzenie działalności w zakresie gier losowych, zakładów wzajemnych i gier na automatach jest dozwolone wyłącznie na zasadach określonych w ustawie;



art. 6 ust. 1 u.g.h. działalność w zakresie gier cylindrycznych, gier w karty, gier w kości oraz gier na automatach może być prowadzona na podstawie udzielonej koncesji na prowadzenie kasyna gry;



art. 14 ust. 1 u.g.h. urządzanie gier cylindrycznych, gier w karty, w tym turniejów gry pokera, gier w kości oraz gier na automatach jest dozwolone wyłącznie w kasynach gry na zasadach i warunkach określonych w zatwierdzonym regulaminie i udzielonej koncesji lub udzielonym zezwoleniu, a także wynikających z przepisów ustawy;



art. 23a u.g.h. automat do gier powinien być wyposażony w system trwałej rejestracji i zapamiętywania danych, który pozwala na ustalenie kwoty stanowiącej podstawę opodatkowania podatkiem od gier i nie wpływa na przebieg i rezultat gry;

Powyższe regulacje świadczą dobitnie o tym, że według ustawy urządzanie gier na automatach może (i mogło w lipcu 2016 r.) być urządzane według przepisów ustawy o grach hazardowych, które przewidują konieczność urządzania takich gier w kasynach posiadających koncesję. Treść tych przepisów jest jednoznaczna, precyzyjna i dookreślona, także dla osoby niebędącej prawnikiem jak oskarżony. Wątpliwości interpretacyjne nie dotyczyły treści tych norm, ale kwestii konieczności ich notyfikowania Komisji Europejskiej. Nie jest jednak tak jak wywodzi obrońca oskarżonego, że o osobie, która postąpiła wbrew treści tych norm, można powiedzieć, że nie działała umyślnie lub działała w błędzie co do bezprawności albo karalności czynu. Oskarżony J. A. (1) miał bowiem świadomość treści tych norm, ale znane mu były również wątpliwości co do prawidłowości trybu legislacyjnego i opierał się na opiniach prawnych, według których postąpienie wbrew tym normom nie doprowadzi do poniesienia przez niego odpowiedzialności karnej. Taka postawa nie może zostać uznana za usprawiedliwioną. Skoro sądy miały wątpliwości co do mocy obowiązującej art. 6 i art. 14 u.g.h., zwracały się do Sądu Najwyższego, a nawet Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, to nie oznacza, że usprawiedliwione było postąpienie wbrew dyspozycji tych przepisów. Oskarżony postąpił według interpretacji dla siebie korzystnej, mimo że jak podnosił autor apelacji, była to materia skomplikowana pod względem prawnym i wywołująca rozbieżności w orzecznictwie sądów. Oskarżony postanowił więc zaryzykować dalsze prowadzenie działalności wbrew przepisom prawa sądząc, że uniknie odpowiedzialności z uwagi na wątpliwości co do konieczności ich notyfikacji Komisji Europejskiej. Przecież oskarżony miał świadomość, że Urząd C. - Skarbowy dokonuje zatrzymań automatów do gier, że toczą się postępowania karne w takich sprawach (toczyły się również przeciwko niemu), lecz swojej działalności nie zaprzestał. W takiej sytuacji nie może być mowy ani o nieumyślności, ani o błędzie (usprawiedliwionym bądź nieusprawiedliwionym) co do bezprawności czy karalności czynu, a jedynie o nadziei na uniknięcie odpowiedzialności karnej. Sąd rejonowy na potwierdzenie tego, że rzekoma nieświadomość oskarżonego jest powoływana jedynie na potrzeby obrony, wskazał, że jak wynika z załączonych do sprawy kopii z akt III Kp 458/16 w dniu 19 października 2016 r. zabezpieczono kolejnej automaty do gier. Nastąpiło to zatem już po wydaniu orzeczenia z 13 października 2016 r. przez (...) ostatecznie rozstrzygającego kwestię braku technicznego charakteru normy z art. 6 u.g.h. Z kolei nowelizacja ustawy o grach hazardowych, na którą również powoływał się obrońca oskarżonego, a która weszła w życie 3 września 2015 r., przewidująca czas na dostosowanie się do zmienionych przepisów, dotyczyła podmiotów prowadzących wówczas legalną działalność z zakresu gier hazardowych na podstawie koncesji lub zezwolenia, a jak słusznie podał sąd rejonowy, oskarżony swoją działalność rozpoczął po tej dacie (data wpisu do KRS – 2 czerwca 2016 r.).

Problematyka nieświadomości karalności czynu polegającego na urządzaniu gier na automatach była poruszana przez Sąd Najwyższy. Sąd Najwyższy wyraził przekonanie, że jeżeli oskarżony jest świadom istnienia norm ustawy o grach hazardowych uzupełniających blankietowy przepis art. 107 § 1 k.k.s., dokonuje samodzielnej interpretacji przepisów prawa i dochodzi do wniosku, że nie musi do powołanej ustawy się stosować, to nie można mówić o tym, że pozostaje w usprawiedliwionym błędzie co do karalności czynu. Sąd Najwyższy argumentował, że nie ma podstaw przyjmować, by oskarżeni o tego rodzaju przestępstwa mogli uważać, że w czasie obowiązywania przedmiotowej ustawy, a więc od roku 2009, osoba prowadząca tego rodzaju działalność nie musiała posiadać koncesji, skoro w polskim porządku prawnym działalność polegająca na urządzaniu gier na automatach zawsze była działalnością koncesjonowaną, reglamentowaną przez państwo. Zwłaszcza, gdy ktoś o uzyskanie koncesji w ogóle się nie stara. (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2018 r., sygn. akt III KK 426/17, opubl. LEX nr 2556098)

Powyższe rozważania prowadzą do konkluzji, że oskarżony w ogóle nie był w błędzie w rozumieniu art. 10 k.k.s., choćby nieusprawiedliwionym. Błąd w postaci nieświadomości, że działa się wbrew przepisom wskazanej ustawy oznacza, że sprawca nie zna dopełniającego normę blankietową przepisu prawa i nie wie tym samym, że jego naruszenie jest zabronione przez prawo karno-skarbowe, bądź też sprawca zna przepisy ustawy o grach hazardowych i wie, że jego zachowanie jest w świetle tych przepisów bezprawne, nie wie tylko, że naruszenie konkretnego przepisu podlega sankcji karno-skarbowej (znając przepis prawa finansowego wie w jakich okolicznościach swoim zachowaniem naruszy taki przepis, nie wie tylko, że zachowanie takie jest karalne). Nieświadomość karalności (błąd co do karalności) określona w art. 10 § 4 k.k.s. nawiązuje do okoliczności wyłączającej karalność ujętej jako nieświadomość tego, że czyn tego rodzaju jest zagrożony karą (zob. wyrok SN z 18 maja 2018 r., pow. cyt.). Tymczasem w niniejszej sprawie oskarżony J. A. (1) był świadom obowiązywania przepisów ustawy o grach hazardowych oraz tego, że ich naruszenie jest zabronione pod groźbą kary, a więc nie można uznać, że był w błędzie, choćby nieusprawiedliwionym, co do bezprawności lub karalności swojego zachowania. Nie zaistniały więc przesłanki do nadzwyczajnego złagodzenia kary na mocy art. 10 § 5 k.k.s.

Sąd okręgowy nie podzielił również zarzutu rażącej niewspółmierności kary wymierzonej oskarżonemu. Przestępstwo z art. 107 § 1 k.k.s zagrożone jest karą grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo obu tym karom łącznie. Kara w wysokości 300 stawek dziennych nie może być uznana za zbyt surową w realiach niniejszej sprawy. Sąd pierwszej instancji przy wymiarze kary uwzględnił wszystkie relewantne w tej sprawie przesłanki wymiaru kary, o których mowa w art. 12 § 2 k.k.s.

Orzeczenie sądu pierwszej instancji wobec oskarżonego J. A. (2) zakazu prowadzenia działalności gospodarczej związanej z grami losowymi i zakładani wzajemnymi na okres 3 lat zapadło zgodnie z obowiązującym prawem. Sąd wyjaśnił, że wykonywanie takich funkcji lub prowadzenie tego rodzaju działalności poważnie zagraża istotnym dobrom chronionym prawem, a swoje stanowisko przekonująco uargumentował. Zakaz ten został orzeczony wobec oskarżonego nie tylko z tego powodu, że oskarżony kontynuował przestępczą działalność po popełnieniu przedmiotowego przestępstwa, co według obrońcy nie powinno uzasadniać zastosowania wobec niego zakazu, ale również z uwagi na nastawienie psychiczne oskarżonego do popełnionego przez niego czynu. Trzeba uzupełnić, że art. 34 § 2 k.k.s. przewiduje możliwość orzeczenia przedmiotowego zakazu wobec sprawców przestępstwa z art. 107 § 1 k.k.s.

Reasumując powyższe wywody, nie było podstaw do uniewinnienia J. A. (1) od popełnienia zarzuconego mu czynu, zaś wymierzona mu przez sąd rejonowy kara grzywny nie jest rażąco niewspółmiernie surowa w rozumieniu art. 438 pkt 4 k.p.k.

Apelacja obrońcy P. K. koncentrowała się na zarzucie naruszenia przez sąd pierwszej instancji art. 7 k.p.k. Zdaniem apelującego sąd rejonowy niewłaściwie ocenił dowody, zwłaszcza wyjaśnienia oskarżonego i zeznania świadków A. K., M. F. i D. G., przez co błędnie przyjął, że lokal (...) nie był kawiarnią, lecz miejscem, gdzie urządzano gry na automatach.

Wymaga podkreślenia, że zarzut naruszenia art. 7 k.p.k. może być skutecznie postawiony wyłącznie wówczas, gdy zostanie wykazane w środku odwoławczym w sposób przekonujący, że dokonana przez Sąd I instancji ocena poszczególnych dowodów zawiera błędy natury faktycznej lub logicznej, nie respektuje zasad wiedzy logiki i doświadczenia życiowego. Dla uwzględnienia tego zarzutu nie jest zaś wystarczające samo kwestionowanie oceny dowodów przez skarżącego jedynie w aspekcie tego, że ta ocena nie satysfakcjonuje podmiotu wnoszącego apelację, bez wskazania konkretnych uchybień jakich dopuścił się Sąd meriti przy ocenie poszczególnych dowodów i które to uchybienia powodują, że zawarta w pisemnych motywach wyroku nie respektuje treści art. 7 k.p.k. i nosi cechy dowolności (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 13 sierpnia 2018 r., sygn. akt II AKa 45/18, opubl. LEX 2555162).

Natomiast w niniejszej sprawie obrońca P. K. dokonywał jedynie polemiki z ustaleniami sądu pierwszej instancji, nie wskazując żadnych konkretnych błędów w rozumowaniu sądu rejonowego. Innymi słowy, obrońca oskarżonego nie wykazał, aby ocena dowodów dokonana przez sąd pierwszej instancji była dowolna. Należy zauważyć, że sąd rejonowy wyczerpująco uzasadnił dlaczego nie dał wiary wyjaśnieniom P. K.. Oceniając jego wyjaśnienia skonfrontował je również z pozostałymi dowodami. Z zeznań świadków wynikało, że w lokalu przy ul. (...) stało dużo automatów do gier, klienci przychodzili tam pograć. W lokalu serwowano kawę i herbatę, a także sprzedawano napoje. Wszystkie ustalenia faktyczne dokonane przez sąd pierwszej instancji znajdowały potwierdzenie w konkretnym dowodzie. Dodatkowo sąd rejonowy uwzględnił nazwę lokalu, godziny jego otwarcia, a także ocenił wyjaśnienie P. K. o organizowaniu w lokalu wieczorków poetyckich. Mając to wszystko na względzie, sąd rejonowy doszedł do przekonania, że w lokalu przy ul. (...) były eksploatowane w celach komercyjnych nielegalne automaty do gier o charakterze losowym. W lokalu prowadzono więc gry, mimo że lokal nie był koncesjonowanym kasynem gry. Ustalenia faktyczne dokonane przez sąd pierwszej instancji zostały poczynione wskutek dokonania prawidłowej, zgodnej z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, a także wszechstronnej oceny materiału dowodowego. Twierdzenie obrońcy oskarżonego, że zgromadzony materiał dowodowy wskazuje jednoznacznie, że spółka (...) zajmowała się jedynie prowadzeniem kawiarni, a w żadnym stopniu nie urządzała gier na automatach ani nie działała w zamiarze, aby drugi oskarżony J. A. (1) dopuścił się zarzuconego mu przestępstwa jest całkowicie gołosłowne. Obrońca skupia się na kwestii podawania napojów w lokalu, podczas gdy kluczowe dla niniejszej sprawy jest to, że w lokalu znajdowały się nielegalne automaty, które udostępniano klientom. Fakt, że P. K. udostępniał w swoim lokalu te automaty, a także poprzez zatrudnienie w nim pracowników zapewniał obsługę klientom grającym na automatach (podawanie i sprzedaż napojów, sprzątanie, udostępnianie toalety), świadczy o wyczerpaniu przez niego znamion przestępstwa z art. 107 § 1 k.k.s. w formie pomocnictwa. Sąd rejonowy podkreślił, że zabiegi mające na celu ukrycie rzeczywistego przeznaczenia lokalu świadczą o świadomości P. K. nielegalności procederu i umyślnym pomocnictwie do dokonania czynu zabronionego przez J. A. (1).

Decyzja Naczelnika (...) Skarbowego z dnia 31 lipca 2017 roku o umorzeniu postępowania w przedmiocie wymierzenia kary pieniężnej z tytułu urządzania gier na automatach z naruszeniem przepisów ustawy o grach hazardowych, na którą powołuje się obrońca oskarżonego P. K., została wydana z uwagi na to, że P. K. nie urządzał gier na automatach, a jedynie pomagał w ich urządzaniu. Nie stanowi ona dowodu jego niewinności. Podobnie jak nie jest wiążące dla sądu rozpoznającego sprawę orzeczenie innego sądu w podobnej sprawie.

Sąd pierwszej instancji dokonał również prawidłowej kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu P. K. przyjmując, że oskarżony swoim zachowaniem wyczerpał dyspozycję art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 20 § 2 k.k.s. w zw. z art. 107 § 1 k.k.s. Taka kwalifikacja prawna jest wystarczająca. W opisie czynu sąd rejonowy określił jakie obowiązki ustawy o grach hazardowych zostały naruszone – art. 3, art. 6 ust. 1, art. 14 ust. 1 oraz art. 23a ust. 1. Jeśli zaś chodzi o argumentację obrońcy oskarżonego co do obowiązywania art. 6 ust. 1 i art. 14 ust. 1 u.g.h., to aktualne w tym zakresie pozostają uwagi poczynione powyżej w uzasadnieniu w odniesieniu do apelacji obrońcy J. A. (1). Sąd rejonowy w uzasadnieniu wyjaśnił przyczyny uznania, że oskarżony miał świadomość, że uczestniczy w nielegalnym procederze, a było to krótko mówiąc czynienie zabiegów celem ukrycia prawdziwego przedmiotu działalności. Jako czynności wykonawcze pomocnictwa sąd rejonowy słusznie wskazał: podnajęcie lokalu, udostępnianie lokalu grającym, sprzątanie lokalu, automatów, obsługę grających, udostępnianie napojów. Sąd odwoławczy konkluzje sądu rejonowego podziela.

Sąd odwoławczy doszedł do przekonania, że nie ma podstaw do uniewinnienia oskarżonego P. K. od popełnienia zarzuconego mu czynu. Ponadto w ocenie sądu odwoławczego kara wymierzona mu za ten czyn nie jest rażąco niewspółmiernie surowa w rozumieniu art. 438 pkt 4 k.p.k. Wymaga podkreślenia, że obrońca oskarżonego nie postawił rozstrzygnięciu co do kary wymierzonej P. K. konkretnych zarzutów, poprzestając na stwierdzeniu, że kara ta przekracza stopień winy i społecznej szkodliwości czynu. Z tą oceną nie można się zgodzić. Sąd wymierzył karę w dolnej granicy zagrożenia ustawowego (100 stawek dziennych grzywny), uwzględniając zarówno okoliczności przemawiające na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego. Wymierzona przez sąd kara mieści się w granicach sędziowskiego wymiaru kary. Należy zauważyć, że wymierzona oskarżonemu P. K. kara grzywny niewiele przekracza dwukrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce.

W tym stanie rzeczy, mając na względzie podniesione wyżej okoliczności, Sąd Okręgowy w Łodzi na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. utrzymał w mocy zaskarżony wyrok, uznając wniesione przez obrońców oskarżonych apelacje za niezasadne.

Na podstawie art. 636 § 1 k.p.k. Sąd Okręgowy w Łodzi obciążył oskarżonych kosztami postępowania odwoławczego, zasądzając na rzecz Skarbu Państwa od oskarżonego J. A. (1) kwotę 3040 zł i od P. K. kwotę 1040 zł. Koszty te uwzględniają: po 10 zł kosztów doręczeń, po 30 zł kosztów uzyskania informacji z Krajowego Rejestru Karnego oraz odpowiednio 3000 zł i 1000 zł opłaty, której wysokość została ustalona w oparciu o art. 8 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz.U. 1973 r., nr 27, poz. 152 z późn. zm.).