Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

P. B. został oskarżony o to, że:

I.  w dniu 26 stycznia 2014 roku w Ł., będąc uprzednio prawomocnie skazanym wyrokiem Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia z dnia 18 grudnia 2013 roku w sprawie o sygnaturze VI K 1522/13 za przestępstwo prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości i w okresie obowiązywania orzeczonego za nie zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, prowadził w ruchu lądowym samochód marki R. (...) o numerze rejestracyjnym (...) znajdując się w stanienie nietrzeźwości wyrażającym się zawartością 1,02 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu

to jest o czyn z art. 178a § 1 i 4 k.k.

II.  w dniu 29 stycznia 2014 roku o godz. 23:56 w Ł. na skrzyżowaniu ulic (...)/Piwna umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym przez to, że kierował samochodem marki R. (...) o nr rej. (...) 31 będąc w stanie nietrzeźwości wyrażającym się zawartością alkoholu w wydychanym powietrzu – I wynik badania 0,97 mg/l, II wynik badania 1,02mg/l

to jest o czyn z art. 178a § 1 k.k.

Wyrokiem z dnia 25 lutego 2016 roku wydanym w sprawie o sygn. akt VI K 584/14 Sąd Rejonowy dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi:

1.  uznał oskarżonego P. B. za winnego popełnienia zarzuconych czynów opisanych w pkt I i II , z tym uzupełnieniem opisu czynu z pkt II, że oskarżony prowadził w ruchu lądowym pojazd mechaniczny będąc uprzednio prawomocnie skazanym wyrokiem Sądu Rejonowego dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi z dnia 18 grudnia 2013 roku w sprawie o sygnaturze VI K 1522/13 za przestępstwo prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości i w okresie obowiązywania orzeczonego za nie zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, tj. czynów, z których każdy wyczerpuje dyspozycje art.178a § 1 i § 4 k.k., nadto przyjmując, że stanowią one ciąg przestępstw z art. 91 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 178a § 4 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. wymierzył karę 10 miesięcy pozbawienia wolności;

2.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. zaliczył na poczet wymierzonej w pkt 1 kary pozbawienia wolności okres zatrzymania oskarżonego w dniu 27 stycznia 2014 roku oraz od 30 stycznia 2014 roku do 31 stycznia 2014 roku;

3.  na podstawie art. 42 § 2 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonego środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 6 lat;

4.  na podstawie art. 49 § 2 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonego świadczenie pieniężne na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej w wysokości 500 złotych;

5.  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. E. B. kwotę 1033,20 złotych tytułem wynagrodzenia za nieopłaconą obronę udzieloną oskarżonemu z urzędu;

6.  zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 500 złotych tytułem zwrotu kosztów sądowych w części, zwalniając oskarżonego z obowiązku zwrotu tychże kosztów w pozostałym zakresie.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wniósł obrońca oskarżonego P. B., zaskarżając wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karze.

Na podstawie art. 438 pkt 4 k.p.k. zaskarżonemu wyrokowi zarzucił rażącą niewspółmierność wymierzonej oskarżonemu kary 10 miesięcy pozbawienia wolności, podczas gdy okoliczności popełnionych przestępstw, cele wychowawcze i zapobiegawcze, a przede wszystkim właściwości i warunki osobiste sprawcy, jak też zachowanie się oskarżonego po popełnieniu czynów uzasadniają wymierzenie kary znacząco łagodniejszej, w szczególności kary ograniczenia wolności.

W konkluzji apelacji skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie kary łagodniejszego rodzaju, tj. kary ograniczenia wolności.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego P. B. nie jest zasadna i jako taka nie zasługuje na uwzględnienie.

Skarżący nie kwestionował przeprowadzonej w sprawie oceny dowodów oraz poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych dotyczących sprawstwa i winy oskarżonego, stąd też nadmienić jedynie pozostaje, iż sąd odwoławczy w pełni podziela wnioskowanie sądu meriti w tym zakresie.

Odnosząc się do zarzutu stawianego rozstrzygnięciu wskazać należy w pierwszej kolejności, iż stosownie do treści art. 438 pkt 4 k.p.k. skuteczną podstawę odwoławczą stanowić może wymierzenie przez sąd pierwszej instancji tylko takiej kary, która jest niewspółmierna w stopniu rażącym. Owa rażąca niewspółmierność ma miejsce wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary, można przyjąć, iż zachodzi wyraźna dysproporcja między karą orzeczoną przez sąd rejonowy a karą, jaką należałoby sprawcy wymierzyć w następstwie prawidłowego zastosowania w sprawie dyrektyw sądowego wymiaru kary określonych w art. 53 k.k. (por. wyrok SA w Katowicach z dnia 30 września 2010 r., II AKa 266/10, LEX nr 686862). Chodzi przy tym o „różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby - również w potocznym znaczeniu tego słowa - »rażąco« niewspółmierną, to jest niewspółmierną w stopniu nie dającym się wręcz zaakceptować” (wyrok SN z 2 lutego 1995 r., II KRN 198/94, OSNPP 6/1995, poz. 18).

Wymierzając karę sąd powinien kierować się dyrektywami ogólnymi oraz szczegółowymi, zgodnie z dyspozycją art. 53 § 1 i 2 k.k. Obok zasady humanitaryzmu naczelną zasadą przy wymiarze kary jest dyrektywa indywidualizacji, oznaczająca konieczność jej relatywizacji do okoliczności charakteryzujących czyn oskarżonego tak od strony jego elementów natury przedmiotowej, jak i podmiotowej.

W ocenie sądu odwoławczego orzeczona wobec oskarżonego P. B. kara 10 miesięcy pozbawienia wolności, a nadto środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 6 lat oraz świadczenie pieniężne w wysokości 500 złotych nie mogą być uznane za rażąco niewspółmiernie surowe, jako że w dostateczny sposób odzwierciedlają one stopień społecznej szkodliwości czynów oskarżonego oraz stopień jego zawinienia. Sąd meriti prawidłowo i wszechstronnie ocenił wszystkie okoliczności mające wpływ na wymiar kary uznając, iż z uwagi na charakter popełnionych czynów oraz uprzednią karalność oskarżonego, w tym za prowadzenie pojazdu mechanicznego w ruchu lądowym w stanie nietrzeźwości, nie zachodzą podstawy do sformułowania wobec niego pozytywnej prognozy kryminologicznej, umożliwiającej skorzystanie z dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia kary. Tożsame powody stanęły na przeszkodzie skorzystaniu z dyspozycji art. 37a k.k. i wymierzeniu wobec P. B. kary ograniczenia wolności, zgodnie z wnioskiem postulowanym przez skarżącego. Istotnie oskarżony jest sprawcą młodocianym, niemniej jednak sam ten fakt nie oznacza, że jego inkryminowane zachowania zasługują automatycznie na bardziej pobłażliwe traktowanie. Przeciwnie, to właśnie względy wychowawcze i prewencyjne przemawiają za tym, aby kara wymierzona młodocianym była na tyle surowa, aby w należyty sposób uświadomiła im nieopłacalność działań podejmowanych sprzecznie z obowiązującym porządkiem prawnym.

W orzecznictwie trafnie podkreśla się, że z treści art. 54 k.k. nie można wyprowadzić wniosku o prymacie kar wolnościowych lub kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. Względy wychowawcze mogą bowiem niekiedy właśnie wymagać orzeczenia kary izolacyjnej, jako że nadmierne złagodzenie kary może prowadzić do pogłębienia procesu demoralizacji (por. wyrok SA we Wrocławiu z 23 lutego 2006 r., II AKa 17/06, OSA 2006, z. 5, poz. 23; wyrok SA w Gdańsku z 28 grudnia 2010 r., II AKa 340/10, POSAG 2012, nr 2, poz. 4).

Oskarżony był uprzednio trzykrotnie karany, w tym za tożsamy czyn. Stąd płynie konkluzja, że jest on sprawcą niepoprawnym, który nie wyciąga właściwych wniosków z poprzednich skazań, a tym samym nie zasługuje na łagodniejsze potraktowanie. Dodatkowo oskarżony dopuścił się przypisanych mu występków w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym, orzeczonego prawomocnym wyrokiem. P. B. w bardzo krótkim odstępie czasu (trzech dni) popełnił dwa czyny stanowiące ciąg przestępstw, których stopień społecznej szkodliwości ocenić należało jako znaczny. Oskarżony dwukrotnie stworzył realne zagrożenie dla bezpieczeństwa w komunikacji, prowadząc samochód w stanie nietrzeźwości w rejonie Ł., w którym natężenie ruchu jest duże. Wprawdzie drugi z czynów został popełniony w godzinach późnowieczornych, kiedy to liczba użytkowników dróg znacząco maleje, niemniej jednak o tym, jak potencjalnie niebezpieczne było zachowanie oskarżonego świadczy chociażby spowodowana przez niego kolizja, wywołana utratą panowania nad pojazdem, w konsekwencji czego oskarżony uderzył w metalowy słup na poboczu ulicy. Co również istotne, oskarżony nigdy nie posiadał uprawnień do kierowania pojazdami, a tym samym nie legitymuje się odpowiednimi umiejętnościami i kwalifikacjami, aby w ogóle prowadzić samochód. Stwierdzony u P. B. stopień nietrzeźwości w obu przypadkach był znaczny. Oskarżonego przed popełnieniem przypisanych mu czynów nie powstrzymał również fakt, iż podczas jazdy towarzyszył mu znajomy, który wprawdzie samodzielnie podjął decyzję o podróżowaniu z nietrzeźwym kierowcą, uprzednio też spożywając z nim alkohol, niemniej jednak okoliczność ta obiektywnie zwiększała stopień społecznej szkodliwości czynów P. B., skoro swoim zachowaniem narażał współpasażera na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia.

Mając na uwadze powyższe uznać należało, iż w przedmiotowej sprawie nie zachodziły podstawy do złagodzenia orzeczonej w stosunku do oskarżonego kary. Wyeksponowane przez skarżącego okoliczności dotyczące skomplikowanej sytuacji rodzinnej oskarżonego, jego trudnego dzieciństwa, a także prowadzenia przez niego obecnie ustabilizowanego trybu życia nie mogły przesądzić o zasadności orzeczenia w stosunku do P. B. kary o charakterze nieizolacyjnym. Są to okoliczności, które w szczególny sposób należy rozważyć w toku ewentualnych postępowań na etapie wykonania prawomocnie orzeczonej kary, natomiast nie mające decydującego znaczenia w kontekście należytej analizy stopnia społecznej szkodliwości czynów oskarżonego. Nadmienić należy, iż orzeczona kara 10 miesięcy pozbawienia wolności zbliżona jest do dolnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za przypisane oskarżonemu występki, stanowiące ciąg przestępstw. Sąd pierwszej instancji wymierzając P. B. karę uwzględnił wszystkie okoliczności wiążące się z poszczególnymi ustawowymi dyrektywami jej wymiaru, nie dopuszczając się przekroczenia granic swobodnego uznania sędziowskiego. Orzeczony środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym miał charakter obligatoryjny, zaś 6-letni okres jego obowiązywania nie jest nadmierny, zważywszy na rodzaj i charakter naruszonego przez oskarżonego dobra. Orzeczenie świadczenia pieniężnego znajduje uzasadnienie w okolicznościach sprawy, przy czym jego wysokość nie powinna stanowić dla P. B. nadmiernego obciążenia, przy uwzględnieniu jego sytuacji majątkowej oraz rodzinnej.

Tak ukształtowany wymiar kary, przy zastosowaniu reguły wyrażonej w art. 4 § 1 k.k., nie mógł być uznany za rażąco niewspółmiernie surowy w rozumieniu art. 438 pkt 4 k.p.k., a tylko tego rodzaju niewspółmierność uprawniałaby sąd odwoławczy do czynienia modyfikacji w tym zakresie w kierunku wskazanym w apelacji.

Wobec powyższego sąd odwoławczy w oparciu o art. 437 § 1 k.p.k. utrzymał w mocy zaskarżony wyrok.

Na podstawie o § 4 ust. 1 i 3, § 17 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2015 r., poz. 1801), sąd odwoławczy zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. W. kwotę 516,60 złotych tytułem nieopłaconych kosztów pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w postępowaniu przed sądem drugiej instancji.

Na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. sąd odwoławczy zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 300 złotych tytułem części kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, w pozostałym zaś zakresie zwolnił go od tych kosztów mając na uwadze, że ich poniesienie w pełnej wysokości stanowiłoby dla oskarżonego zbyt duże obciążenie finansowe wobec jego sytuacji majątkowej i rodzinnej, a także faktu orzeczenia wobec niego świadczenia pieniężnego.