Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 29 czerwca 2022 r. powód J. T. wniósł o zasądzenie od pozwanej M. Z. na jego rzecz kwoty 72.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie tytułem zapłaty zaległego wynagrodzenia za pracę. Powód wniósł także o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu powód wskazał, że strony łączył stosunek pracy na podstawie umowy z dnia 18 stycznia 2017 r. Powód był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem miesięcznym 3.000,00 zł netto. Począwszy od 15 lutego 2017 r. pracodawca opóźnia się z zapłatą wynagrodzenia za pracę. Powód podkreślił również, że oświadczeniem z dnia 22 maja 2018 r. pozwana uznała zobowiązania pozwanego na dany dzień i do dnia 30 maja 2019 r. zobowiązała się uregulować zaległości, jednakże pozwana wciąż uchyla się od zaspokojenia roszczeń powoda. Natomiast żądanie odsetek od w/w kwoty wynika z tego, iż w umowie o pracę określono termin płatności wynagrodzenia za pracę na dzień 15 każdego kolejnego miesiąca, zatem po upływie tego czasu pracodawca powinien uregulować również odsetki ustawowe za opóźnienie. Jednocześnie powód zaznaczył, że wskazane w pozwie kwoty są kwotami netto. Do pozwu powód załączył kopię umowy o pracę z dnia 18 stycznia 2017 r., w której wskazano, że umowa została zawarta między powodem a (...) M. Z. reprezentowaną przez M. Z.. Na podstawie niniejszej umowy powód miał zostać zatrudniony na stanowisku pracownika terenowego (kierowcy) oraz pracownika biurowego z nienormowanym czasem pracy za wynagrodzeniem w wysokości 3.000,00 zł netto (płatne do 15-tego kolejnego miesiąca). Ponadto wskazano, że umowa została zawarta na czas określony do dnia 31 grudnia 2018 r. Jako miejsce pracy został wskazany teren całego kraju oraz siedziba firmy.

(pozew - k. 2-2 verte, kopia umowy o pracę - k. 3)

Jednocześnie w dniu 29 czerwca 2022 r. powód złożył wniosek o zwolnienie go od kosztów sądowych w całości oraz ustanowienie pełnomocnika z urzędu podnosząc, że jest ojcem trójki dzieci i osobą bezrobotną bez prawa do zasiłku.

(wniosek - k. 4)

Postanowieniem z dnia 30 czerwca 2022 r., wydanym w sprawie o sygn. akt IV P 43/22, Sąd Rejonowy w Zduńskiej Woli, IV Wydział Pracy po rozpoznaniu w dniu 30 czerwca 2022 r. w Zduńskiej Woli na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa J. T. przeciwko M. Z. o wynagrodzenie za pracę na podstawie art. 200 § 1 ⁴ k.p.c. w zw. z art. 461 § 1 k.p.c. stwierdził swą niewłaściwość i przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Rejonowemu dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi, X Wydziałowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych jako właściwemu rzeczowo i miejscowo.

(postanowienie Sądu Rejonowego w Zduńskiej Woli, IV Wydziału Pracy z dnia 30 czerwca 2022 r., sygn. akt IV P 43/22 - k. 6)

Postanowieniem z dnia 29 grudnia 2022 r., wydanym w sprawie o sygn. akt X P 401/22, Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych po rozpoznaniu w dniu 29 grudnia 2022 r. w Łodzi na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa J. T. przeciwko M. Z. o wynagrodzenie za pracę zwolnił powoda J. T. od kosztów sądowych w postaci opłaty od pozwu w całości oraz ustanowił dla J. T. pełnomocnika z urzędu.

(postanowienie Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, X Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 29 grudnia 2022 r., sygn. akt X P 401/22 - k. 54)

Pismem procesowym z dnia 8 lutego 2023 r. pełnomocnik powoda ustanowiony z urzędu, uzupełniając braki formalne pozwu wskazał, iż:



powód dochodzi zapłaty wynagrodzenia za okres od 18 stycznia 2017 r. do 15 stycznia 2019 r.,



wartość miesięcznego wynagrodzenia brutto wynosi 3.820,49 zł,



wartość przedmiotu sporu w niniejszej sprawie wynosi 91.691,76 zł,



roszczenie wymagalne jest, w stosunku do zaległego wynagrodzenia za każdy kolejny miesiąc, od dnia 31 maja 2019 r., tj. od dnia przypadającego po dniu upływu terminu płatności zaległego wynagrodzenia przez pozwaną wskazanego w jej oświadczeniu stanowiącego uznanie zadłużenia, ustalonego na dzień 30 maja 2019 r., wynikającego z oświadczenia o uznaniu zadłużenia z dnia 22 maja 2018 r.,



powód dochodzi odsetek ustawowych za opóźnienie od żądanej kwoty od dnia 31 maja 2019 r. do dnia zapłaty,



wynagrodzenie w każdym miesiącu wynosiło 3.000, 00 zł netto (tj. 3.850,49 zł brutto).

Ponadto pełnomocnik powoda wniósł o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego z urzędu według norm przepisanych wraz z odsetkami oraz o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w wysokości 150% minimalnej, gdyż nie została ona opłacona w całości ani części. Jednocześnie z ostrożności procesowej, na wypadek nieuwzględnienia żądania powoda, pełnomocnik powoda wniósł o nieobciążanie powoda kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa prawnego strony pozwanej na zasadzie art. 102 k.p.c. Do w/w pisma procesowego załączono kopię oświadczenia z dnia 22 maja 2018 r. wraz z kopią zestawienia wkładów finansowych powoda na firmę pozwanej na okoliczność uznania roszczenia powoda i przerwania biegu przedawnienia. W oświadczeniu napisano, że M. Z. zobowiązuje się do zwrotu do dnia 30 maja 2019 r. wkładów finansowych poniesionych przez J. T. na firmę (...) z/s w Ł. w łącznej wysokości 82.609,31 zł, przy czym kwoty 18.608,00 zł za pożyczki na koszty zakupu samochodów, 1900,00 zł za koszty wynajęcia lawety, 5.661,31 zł za koszty paliwa, 5.440,00 zł za pożyczki na składki ZUS za okres od dnia 18 stycznia 2017 r. do 30 maja 2018 r., 51.000,00 zł jako wynagrodzenie powoda za okres od dnia 18 stycznia 2017 r. do 30 maja 2018 r.

Jednocześnie przedłożono kopię upoważniania z dnia 2 stycznia 2018 r., w którym napisano, że M. Z. upoważnia powoda do odbioru i przewozu pojazdów zakupionych na jej firmę oraz do wystawiania dokumentów zakupu i sprzedaży danych na dane jej firmy. Upoważnienie ma charakter stały na okres całego 2018 r.

(pismo procesowe pełnomocnika powoda z dnia 8 lutego 2023 r. - k. 62-63, kopia oświadczenia - k. 64, kopia zestawienia wkładu finansowego - k. 66-67, kopia upoważnienia - k. 65)

Postanowieniem z dnia 13 lutego 2023 r., wydanym w sprawie o sygn. akt X P 401/22, Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych po rozpoznaniu w dniu 13 lutego 2023 r. w Łodzi na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa J. T. przeciwko M. Z. o wynagrodzenie za pracę stwierdził swą niewłaściwość rzeczową i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Łodzi, VIII Wydziałowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, jako właściwemu do rozpoznania i rozstrzygnięcia.

(postanowienie Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, X Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 13 lutego 2023 r., sygn. akt X P 401/22 - k. 69)

W odpowiedzi na pozew z dnia 23 marca 2023 r. pozwana M. Z., reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, wniosła o oddalenie w całości powództwa powoda jako niezasadnego oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej zwrotu wszystkich kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w podwójnej wysokości stawki podstawowej.

W uzasadnieniu pozwana wskazała, iż kwestionuje wszystkie twierdzenia i zarzuty pozwu. Powód nigdy nie był jej pracownikiem. Umowa o pracę, upoważnienie z dnia 2 stycznia 2018 r. oraz oświadczenie z dnia 22 maja 2018 r. zostały sfałszowane przez powoda, podobnie jak załącznik rzekomego wkładu finansowego powoda na firmę pozwanej. Pozwana podkreśliła, że powód nie po raz pierwszy w sprawach sądowych z pozwaną fałszuje dokumenty. W okresie rzekomej pracy u pozwanej powód pracował na cały etat w zakładzie w Z. oraz prowadził własną działalność gospodarczą pod nazwą M. P. (od 7 maja 2013 r. do 1 marca 2018 r.). Tym samym nie jest zasadne powództwo o zasądzenie wynagrodzenia za pracę objęte pozwem. Jednocześnie pozwana zauważyła, że skoro powód nigdy nie był jej pracownikiem, to nie była zobowiązana do opłacania za powoda składek ZUS oraz nie była zobowiązana do wypłaty wynagrodzenia objętego pozwem. Powód dokonywał transakcji bez upoważnienia i bez zgody pozwanej korzystając z faktu, że strony były w nieformalnym związku. Powód wykorzystywał swoim działaniem firmę pozwanej do czerpania korzyści majątkowych na własny rachunek. Dokonywał fałszerstw umów kupna i sprzedaży pojazdów, fałszując na nich podpis pozwanej, za co został skazany prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w (...) z dnia 26 października 2021 r. w sprawie o sygn. akt 2 K 59/21.

Jednocześnie z ostrożności procesowej pozwana podniosła, iż roszczenia powoda z tytułu rzekomego wynagrodzenia za pracę są przedawnione, natomiast roszczenia z tytułu opłaty na ZUS nie są płacone pracownikowi. W związku z powyższym pozwana zgłosiła zarzut przedawnienia roszczeń wynikających z rzekomej umowy o pracę. Ponadto pozwana wskazała, że prawomocną decyzją nr (...) ZUS I Oddział w Ł. stwierdził, że powód nie podlega ubezpieczeniu obowiązkowemu, emerytalnemu, rentowemu chorobowemu, wypadkowemu za okres od 18 stycznia 2017 r. do 31 grudnia 2018 r., tj. za okres, za który powód rości sobie roszczenia z rzekomego stosunku pracy u pozwanej.

Dodatkowo pozwana wskazała, że oświadczenie z dnia 22 maja 2018 r. zostało sfałszowane na potrzeby sprawy o sygn. akt I C 2207/22 toczącej się w Sądzie Okręgowym w Łodzi, w której to sprawie powód próbuje wyłudzić od pozwanej znaczącą kwotę pieniędzy, w tym również kwotę za rzekome wynagrodzenie za okres od 18 stycznia 2017 r. do 31 grudnia 2018 r., objęte ponownie w przedmiotowej sprawie.

Ponadto z wiedzy posiadanej przez pozwaną wynika, że powód od dnia 10 stycznia 2019 r. prowadzi działalność zarejestrowaną na jego żonę B. T.. Na tę firmę został zaciągnięty kredyt, bez wiedzy i zgody B. T., o czym pozwana dowiedziała się będąc wezwaną jako świadek na VI Komisariat Policji K. w Ł..

Pozwana podkreśliła również, że to powód był i jest dłużnikiem pozwanej, a swój dług uznał umową uznania i spłaty długu zawartą pomiędzy stronami w dniu 24 maja 2018 r., co potwierdza też wydruk z korespondencji komunikatora WhatsApp.

(odpowiedź na pozew - k. 83-88)

W piśmie procesowym z dnia 2 maja 2023 r. pełnomocnik powoda z urzędu m.in. podtrzymał stanowisko powoda w sprawie, ustosunkował się do twierdzeń strony przeciwnej i zgłosił kolejne wnioski dowodowe. Jednocześnie pełnomocnik powoda złożył wniosek o zabezpieczenie powództwa w niniejszej sprawie w taki sposób, iż wniósł o zajęcie wierzytelności z rachunków bankowych pozwanej oraz wierzytelności przysługujących pozwanej, jak i wynagrodzenia, jak również ruchomości i nieruchomości samochód osobowy F. (...), nieruchomość przy ul. (...) w Ł., udziały na nieruchomości, ul. (...), Ł., nieruchomość ul. (...), Ł.), i innych praw majątkowych do kwoty roszczenia, opatrzenie postanowienia w przedmiocie udzielenia zabezpieczenia klauzulą wykonalności z urzędu i doręczenia odpisu postanowienia powodowi oraz wskazał, że na kwotę zabezpieczenia składa się należność główna dochodzona z pozwu od strony w niniejszej sprawie.

(pismo procesowe pełnomocnika powoda z dnia 2 maja 2023 r. - k. 115-117 verte)

Postanowieniem z dnia 25 maja 2023 r. tut. Sąd po rozpoznaniu w dniu 25 maja 2023 r. w Łodzi na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa J. T. przeciwko M. Z. o wynagrodzenie za pracę w przedmiocie wniosku o zabezpieczenie powództwa oddalił wniosek.

(postanowienie z dnia 25 maja 2023 r. - k. 125)

W dniu 31 lipca 2023 r. powód, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wniósł zażalenie na postanowienie z dnia 25 maja 2023 r.

(zażalenie - k. 164-165)

Postanowieniem z dnia 31 października 2023 r., wydanym w sprawie o sygn. akt III APz 29/23, Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych po rozpoznaniu w dniu 31 października 2023 r. w Łodzi na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa J. T. przeciwko M. Z. o wynagrodzenie za pracę na skutek zażalenia J. T. na postanowienie Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 25 maja 2023 r., sygn. akt VIII P 9/23 oddalił zażalenie.

(postanowienie Sądu Apelacyjnego w Łodzi, III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 31 października 2023 r., sygn. akt III APz 29/23 - k. 179)

Na rozprawie z dnia 22 maja 2024 r. pełnomocnik powoda oświadczył, że bieg terminu przedawnienia został przerwany poprzez złożenie przez pozwaną oświadczenia z dnia 22 maja 2018 r. (załączonego do pisma pełnomocnika powoda z 8 lutego 2023 r.), w którym pozwana uznaje zobowiązanie finansowe względem powoda m.in. dotyczące wynagrodzenia za okres od 18 stycznia 2017 r. do 30 maja 2018 r.

(oświadczenie pełnomocnika powoda na rozprawie z dnia 22 maja 2024 r. e-protokół (...):02:33-01:08:59 - koperta k. 237)

Na rozprawie z dnia 17 marca 2023 r. pełnomocnik powoda podtrzymał swoje stanowisko w sprawie. Natomiast pełnomocnik pozwanej wniósł o oddalenie powództwa jako w całości bezzasadnego oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przewidzianych.

Jednocześnie powód oświadczył, że prowadzi działalność gospodarczą, ale jej nie wykonuje i planuję ją zamknąć, obecnie pozostaje bez pracy i środków do życia.

(stanowiska końcowe stron na rozprawie z dnia 17 marca 2023 r. e-protokół (...):36:38 - 01:49:52 - koperta k. 520)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 7 maja 2013 r. powód J. T. rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej pod firmą (...). Przeważającym przedmiotem działalności gospodarczej była działalność prawnicza. Poza tym przedmiotem działalności była m.in. sprzedaż hurtowa i detaliczna samochodów osobowych i furgonetek oraz pozostałych pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli. W dniu 22 lutego 2016 r. powód zawiesił prowadzenie w/w działalności gospodarczej. Natomiast w dniu 1 marca 2018 r. wpis został wykreślony z (...).

(bezsporne, a nadto wydruki z (...) k. 91-92, k. 118-121)

W stycznia 2017 r. pozwana M. Z. rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej pod firmą (...). Przeważającym przedmiotem działalności gospodarczej była działalność prawnicza. Poza tym przedmiotem działalności była m.in. sprzedaż hurtowa i detaliczna samochodów osobowych i furgonetek oraz pozostałych pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli. W dniu 30 maja 2018 r. pozwana zawiesiła prowadzenie w/w działalności. Z dniem 28 marca 2019 r. zaprzestała jej prowadzenie. Następnie w dniu 29 marca 2019 r. wpis został wykreślony z (...).

(bezsporne)

Firma pozwanej zajmowała się zakupem oraz sprzedażą samochodów uszkodzonych z aukcji ubezpieczeniowych. Zakupu pojazdów dokonywała firma pośrednicząca. Odbiór pojazdów miał miejsce na terenie całego kraju. Pojazdy kupione przez pozwaną były uszkodzone. Tylko jeden z tych samochodów przyjechał bez lawety. Tak kupione pojazdy były w zależności od stanu technicznego złomowane albo sprzedawane przez firmę pozwanej. W 2017 r. nie było żadnych zdarzeń gospodarczych, pozwana nic nie sprzedawała ani nie kupowała. W styczniu 2018 r. dokonała pierwszych transakcji. W kolejnych miesiącach transakcje również się odbywały. Wyniki firmy były jednak bardzo słabe, dlatego pozwana zaprzestała prowadzenia działalności.

(zeznania M. Z. na rozprawie z dnia 17 marca 2025 r. e-protokół (...):14:43-01:35:51 - koperta k. 520 w zw. z wysłuchaniem informacyjnym na rozprawie z dnia 22 maja 2024 r. e-protokół (...):21:18-00:54:13 - koperta k. 237, protokół rozprawy z dnia 19 grudnia 2023 r. w sprawie o sygn. akt I C 2207/22 toczącej się przed Sądem Okręgowym w Łodzi, I Wydziałem Cywilnym - k. 311-314)

J. T. i M. Z. łączył nieformalny związek emocjonalny w okresie od wrześnie 2015 r. do lutego 2018 r. Powód miał dostęp do dokumentów pozwanej, ponieważ w w/w okresie pomieszkiwał u niej.

(zeznania M. Z. na rozprawie z dnia 17 marca 2025 r. e-protokół (...):14:43-01:35:51 - koperta k. 520 w zw. z wysłuchaniem informacyjnym na rozprawie z dnia 22 maja 2024 r. e-protokół (...):21:18-00:54:13 - koperta k. 237, protokół rozprawy z dnia 19 grudnia 2023 r. w sprawie o sygn. akt I C 2207/22 toczącej się przed Sądem Okręgowym w Łodzi, I Wydziałem Cywilnym - k. 311-314)

Działalność prowadzona przez pozwaną była tożsama z działalnością prowadzoną wcześniej przez powoda. Powód obiecał pozwanej, że podpowie jej, jak zarobić pieniądze, aby mogła kupić dla siebie mieszkanie. Zasugerował, że powinna zarejestrować działalność tak jak on, to znaczy jako prawniczą, ponieważ banki będą lepiej ją postrzegały pod kątem udzielenia kredytu inwestycyjnego. Powód miał zapoznać pozwaną z grupą osób z którą współpracuje, jednak do tego nie doszło.

(zeznania M. Z. na rozprawie z dnia 17 marca 2025 r. e-protokół (...):14:43-01:35:51 - koperta k. 520 w zw. z wysłuchaniem informacyjnym na rozprawie z dnia 22 maja 2024 r. e-protokół (...):21:18-00:54:13 - koperta k. 237)

To powód namówił pozwaną do założenia działalności. Mimo to strony nie prowadziły jej razem. Powód był traktowany przez rodzinę pozwanej jako przyszły zięć, a nie partner w interesach. Na teren domu rodzinnego matki pozwanej powód nigdy nie przywoził żadnych samochodów ani dokumentów dotyczących działalności pozwanej. Pozwana nigdy nie mówiła również matce, że zawarła z powodem umowę o pracę.

(zeznania świadka M. K. (1) na rozprawie z dnia 2 grudnia 2024 r. e-protokół (...):58:53 - 02:20:36 - koperta k. 380)

W prowadzeniu firmy (...) pomagał tylko ojciec.

(zeznania M. Z. na rozprawie z dnia 17 marca 2025 r. e-protokół (...):14:43-01:35:51 - koperta k. 520 w zw. z wysłuchaniem informacyjnym na rozprawie z dnia 22 maja 2024 r. e-protokół (...):21:18-00:54:13 - koperta k. 237, zeznania świadka K. M. na rozprawie z dnia 17 marca 2025 r. e-protokół (...):18:16- 00:45:34 - koperta k. 520)

M. Z. zleciła prowadzenie spraw księgowych i kadrowych biuru rachunkowemu. Księgowa nigdy nie otrzymała od pozwanej informacji o tym, że postanowiła zatrudnić pracownika i konieczne jest jego zarejestrowanie. Księgowa nie przygotowywała żadnej umowy dla powoda. Nie wysyłała również skierowania na wstępne badania lekarskie. Wszelkie wiadomości e-mail i informacje były kierowane do biura rachunkowego przez pozwaną. Co do zasady pozwana przynosiła dokumenty do siedziby biura, chociaż były pojedyncze sytuacje, kiedy robił to powód. Pozwana zakończyła współpracę z biurem wraz z wykreśleniem działalności z (...).

(zeznania świadka M. A. na rozprawie z dnia 2 grudnia 2024 r. e - protokół (...):48:08-01:11:12- koperta k. 380)

Działalność gospodarcza miała dla pozwanej charakter dodatkowy, ponieważ na co dzień pracowała w innym miejscu. W 2017 r. pozwana nie osiągnęła żadnego dochodu. Jedynie od stycznia do maja 2018 r. jej działalność miała jakiekolwiek dochody. Przychody były bardzo małe, dochód w w/w okresie wyniósł ok. 1.400,00 zł . Łączne obroty od stycznia do maja 2018r. stanowiły kwotę 26.000,00 zł, minus koszty 18.000,00 zł i 6.000,00 zł.

(zeznania świadka M. A. na rozprawie z dnia 2 grudnia 2024 r. e - protokół (...):48:08-01:11:12- koperta k. 380)

Pozwana w spornym okresie pracowała na podstawie umowy o pracę w firmie (...) w Ł.. W tym zakładzie pracowali również A. M. i K. M..

(zeznania świadka M. M. na rozprawie z dnia 9 października 2024 r. e-protokół (...):55:22-02:13:09 - koperta k. 338, zeznania świadka K. M. na rozprawie z dnia 17 marca 2025 r. e-protokół (...):18:16- 00:45:34 - koperta k. 520)

J. T. odwiedzał M. Z. w trakcie pracy w celach towarzyskich. Przyjeżdżał rowerem. Przywoził ciasto, rozmawiał z pozwaną o planach po pracy, dzieciach. Strony nie poruszały tematów związanych z samochodami ani działalnością gospodarczą prowadzoną przez pozwaną. Powód przedstawiał się jako G.. Pozwana też się tak do niego zwracała.

(zeznania świadka K. M. na rozprawie z dnia 17 marca 2025 r. e-protokół (...):18:16-00:45:34 - koperta k. 520)

K. M. była świadkiem przy podpisywaniu umowy pożyczki, którą pozwana udzieliła powodowi. Pozwana nigdy nie mówiła koleżance z pracy, że zatrudniła powoda.

(zeznania świadka K. M. na rozprawie z dnia 17 marca 2025 r. e-protokół (...):18:16- 00:45:34 - koperta k. 520, protokół rozprawy z dnia 19 grudnia 2023 r. w sprawie o sygn. akt I C 2207/22 toczącej się przed Sądem Okręgowym w Łodzi, I Wydziałem Cywilnym - k. 311-314)

W 2019 r. pozwana dowiedziała się, że powód fałszował faktury wystawione na jej firmę. Okazało się to po tym, gdy odebrała wszystkie dokumenty od księgowej. Zgłaszały się do niej również osoby, z którymi nie pamiętała, aby zawierała jakiekolwiek umowy.

(zeznania M. Z. na rozprawie z dnia 17 marca 2025 r. e-protokół (...):14:43-01:35:51 - koperta k. 520 w zw. z wysłuchaniem informacyjnym na rozprawie z dnia 22 maja 2024 r. e-protokół (...):21:18-00:54:13 - koperta k. 237)

Od 2006 r. do lutego 2018 r. J. T. był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w (...) sp. z o.o. w Z. w pełnym wymiarze czasu pracy w systemie czterozmianowym. Po tym okresie powód tłumaczył żonie, że jest bezrobotny ze względu na stan zdrowia. W konsekwencji utrzymanie rodziny spadło na B. T.. Powód nie płacił alimentów zasądzonych na dzieci.

(zeznania świadka B. T. na rozprawie z dnia 2 grudnia 2024 r. e-protokół (...):17:43- 00:48:08 - koperta k. 380)

Zgodnie z wpisem do (...) żona powoda w dniu 10 stycznia 2019 r. rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej pod firmą (...). Przeważającym przedmiotem działalności gospodarczej było pozostałe doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania. Poza tym przedmiotem działalności była m.in. sprzedaż hurtowa i detaliczna samochodów osobowych i furgonetek oraz pozostałych pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli. Z dniem 31 stycznia 2019 r. zaprzestano prowadzenie w/w działalności. Natomiast w dniu 1 sierpnia 2018 r. w/w działalność została wykreślona z (...).

(bezsporne, a nadto wydruk z (...) k. 97-97 verte)

W/w działalność została założona przez powoda bez wiedzy B. T.. Powód wziął również na tę działalność dwa kredyty, o czym żona powoda również nie miała świadomości.

(zeznania świadka B. T. na rozprawie z dnia 2 grudnia 2024 r. e-protokół (...):17:43- 00:48:08 - koperta k. 380)

J. T. często znikał z domu (najczęściej na noce), nie tłumacząc B. T. dokąd jedzie. Zdarzało się, że wracał do domu różnymi samochodami, ale nie chciał powiedzieć żonie, do kogo należą. Wskazywał jedynie, że nie są jego własnością, ponieważ komornik odebrałby mu je ze względu na długi. Natomiast, gdy pojawiał się w domu przesiadywał przed komputerem. W 2017 r. przez pół roku przebywał na zwolnieniu lekarskim. Mówił żonie, że ma guza i musi jeździć na chemioterapię do B.. W trakcie zwolnienia lekarskiego nigdzie nie pracował.

(zeznania świadka B. T. na rozprawie z dnia 2 grudnia 2024 r. e-protokół (...):17:43- 00:48:08 - koperta k. 380)

B. T. nie była świadkiem sytuacji, w których pozwany prowadziłby lawetę. Żadne samochody na lawecie nie były również przywożone do domu należącego do jej rodziców. Powód raz tylko pożyczył lawetę od sąsiada, żeby zholować samochód należący do członka jego rodziny.

(zeznania świadka B. T. na rozprawie z dnia 2 grudnia 2024 r. e-protokół (...):17:43- 00:48:08 - koperta k. 380)

J. T. pozostawał w relacjach towarzyskich także z M. K. (2). W/w również została namówiona przez powoda do założenia działalności gospodarczej. Miało to miejsce we wrześniu 2017 r. W tym czasie M. K. (2) była zatrudniona w innym miejscu na podstawie umowy o pracę. Firma (...) miała zajmować się kupnem samochodów używanych. M. K. (2) nie zatrudniała powoda w swojej firmie. Oglądali razem tylko aukcje. Nic jednak nie licytowali, ponieważ powód cały czas odkładał to w czasie. Firma nie uzyskała żadnych przychodów, ponieważ żadne czynności nie zostały podjęte. Działalność została zamknięta po roku. Po pewnym czasie M. K. (2) dowiedziała się, że na firmę zostały wzięte dotacje i kredyty. Ponadto w grudniu 2022 r. okazało się, że we wrześniu 2019 r. powód założył na nią kolejną firmę (...). M. K. (2) nic o tym nie wiedziała. Sprawa została zgłoszona na policję.

(zeznania świadka M. K. (2) na rozprawie z dnia 2 grudnia 2024 r. e - protokół (...):22:59-02:49:32 - koperta k. 380)

Powód przyjeżdżał do M. K. (2) raz, dwa razy w tygodniu różnymi samochodami. Wskazywał, że są jego własnością, pojeździ nimi przez pewien czas, a następnie je sprzeda. Tłumaczył, że prowadzi działalność dotyczącą sprzedaży samochodów, ale ze względu na pracę w Z. nie może poświęcić się prowadzeniu firmy. Powód nigdy nie mówił M. K. (2), że pracuje jeszcze w jednym miejscu. W/w nie widziała także, aby powód był w posiadaniu dokumentacji dotyczącej firmy pozwanej.

(zeznania świadka M. K. (2) na rozprawie z dnia 2 grudnia 2024 r. e - protokół (...):22:59-02:49:32 - koperta k. 380)

Powód przyjechał do M. K. (2) lawetą jedynie raz. Miało to jednak miejsce na początku 2019 r.

(zeznania świadka M. K. (2) na rozprawie z dnia 2 grudnia 2024 r. e - protokół (...):22:59-02:49:32 - koperta k. 380)

Prawomocną decyzją z dnia 25 maja 2021 r. nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że J. T. jako pracownik u płatnika składek (...) M. Z. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu oraz wypadkowemu w okresie od 18 stycznia 2017 r. do 31 grudnia 2018 r.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że pismem z dnia 23 marca 2021 r. J. T. poinformował, iż płatnik składek (...) C. M. Z. nie dokonał jego zgłoszenia od 18 lutego 2017 r. do 31 grudnia 2018 r. do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego jako pracownika. Dlatego też wniósł o wszczęcie postępowania w zakresie zobowiązania pracodawcy do zapłaty zaległych składek. Do w/w pisma załączył upoważnienie z dnia 2 stycznia 2018 r. oraz umowę o pracę.

Organ zauważył, że przedłożone przez wnioskodawcę dokumenty nie zostały oznaczone pieczątką płatnika, a na umowie o pracę nie określono daty rozpoczęcia świadczenia pracy. Natomiast z analizy dokumentów znajdujących się w systemie informatycznym ZUS wynika, że od 18 stycznia 2017 r. do 31 grudnia 2018 r. płatnik składek nie dokonał zgłoszenia J. T. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego jako pracownika oraz, że płatnik nie rozliczył w raportach imiennych (...) i nie opłacił składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne za wnioskodawcę.

Ponadto Zakład ustalił, że wnioskodawca od 18 grudnia 2006 r. do 28 lutego 2018 r. był zatrudniony jako pracownik w pełnym wymiarze czasu pracy w innym podmiocie gospodarczym. Z tego tytułu J. T. przebywał na zwolnieniu lekarskim od 27 kwietnia 2017 r. do 25 października 2017 r. Natomiast w okresie od 27 września 2018 r. do 8 maja 2019 r. wnioskodawca był zgłoszony w Urzędzie Pracy w Z. jako bezrobotny bez prawa do zasiłku. Dodatkowe ustalenia w Urzędzie Skarbowym w Z. wykazały, że wnioskodawca za 2017 r. złożył roczne zeznanie podatkowe PIT-36, a za 2018 r. PIT-37, w którym wskazał przychód z umowy u innego pracodawcy. Nie rozliczył przychodów od płatnika składek (...) C. M. Z.. Natomiast płatnik nie złożył dotyczących wnioskodawcy deklaracji PIT-77 za lata 2017-2018 z rozliczeniem wynagrodzenia ze stosunku pracy. Ustalenia w Urzędzie Skarbowym Ł. wykazały, że płatnik za 2017 r. nie złożył rocznej deklaracji PIT-4R za zatrudnionych pracowników.

Dodatkowo pismem z dnia 20 kwietnia 2021 r. M. Z. wyjaśniła, że w spornym okresie J. T. nie był zatrudniony jako pracownik (...) C. M. Z. oraz, że nie upoważniła go do wykonywania czynności prawnych wskazanych w upoważnieniu. M. Z. poinformowała również, że przeciwko wnioskodawcy toczy się podstępowanie karne w Sądzie Rejonowym w (...) w sprawie podrabiania jej podpisów. Dodatkowo wskazała, że w okresie od września 2015 r. do lutego 2018 r. łączył ją z wnioskodawcą nieformalny związek. W w/w okresie J. T. pomieszkiwał u niej i miał dostęp do jej dokumentów.

Zebrany materiał dowodowy, w tym brak dowodów potwierdzających świadczenie przez J. T. pracy u płatnika składek (...) C. M. Z. oraz brak potwierdzenia wypłaty wynagrodzenia ze stosunku pracy uzasadnia zdaniem organu rentowego stwierdzenie, że wnioskodawca nie był pracownikiem w okresie od 18 lutego 2017 r. do 31 grudnia 2018 r., a tym samym nie podlega ubezpieczeniom społecznym.

(decyzja ZUS z dnia 25 maja 2021 r. - k. 95-96 verte, k. 23 akt ZUS)

J. T. nie złożył odwołania od przedmiotowej decyzji.

(dokumentacja w załączonych aktach ZUS)

Decyzją z dnia 2 września 2022 r. nr (...) organ rentowy odmówił J. T. stwierdzenia nieważności decyzji z dnia 25 maja 2022 r. Natomiast decyzją z dnia 2 września 2022 r. nr (...) odmówił J. T. ponownego ustalenia praw i obowiązków określonych prawomocną decyzją z dnia 25 maja 2021 r.

(decyzje ZUS z dnia 2 września 2022 r. - k. 42 verte-44 akt ZUS)

Wyrokiem z dnia 26 października 2021 r. w sprawie o sygn. akt II K 59/21 Sąd Rejonowy w (...), II Wydział Karny uznał J. T. za winnego dokonania czynów polegających na tym, że:

I.  w dniu 4 marca 2018 r. w Ł., w celu użycia za autentyczną podrobił fakturę Vat nr (...) dotyczącą sprzedaży pojazdu S. (...) nr rej. (...) w ten sposób, że w pozycji „podpis wystawcy faktury” nakreślił podpis M. Z. o treści (...);

II.  w dniu 11 marca 2018 r. w L., w celu użycia za autentyczną podrobił umowę kupna-sprzedaży pojazdu F. (...) nr rej. (...) w ten sposób, że w pozycji „kupujący” nakreślił podpis M. Z. o treści (...);

III.  w dniu 22 marca 2018 r. we W., w celu użycia za autentyczną podrobił umowę kupna-sprzedaży pojazdu C. (...) nr rej. (...) w ten sposób, że w pozycji „kupujący” nakreślił podpis M. Z. o treści (...);

IV.  w dniu 10 kwietnia 2018 r. w B., w celu użycia za autentyczną podrobił umowę kupna-sprzedaży pojazdu F. (...) nr rej. (...) w ten sposób, że w pozycji „kupujący” nakreślił podpis M. Z. o treści (...);

V.  w dniu 16 kwietnia 2018 r. w S., w celu użycia za autentyczną podrobił umowę kupna-sprzedaży pojazdu R. (...) nr rej. (...) w ten sposób, że w pozycji „kupujący” nakreślił podpis M. Z. o treści (...);

VI.  w dniu 17 kwietnia 2018 r. w P., w celu użycia za autentyczną podrobił umowę kupna-sprzedaży pojazdu H. (...) nr rej. (...) w ten sposób, że w pozycji „kupujący” nakreślił podpis M. Z. o treści (...);

VII.  w dniu 18 kwietnia 2018 r. w J., w celu użycia za autentyczną podrobił umowę kupna-sprzedaży pojazdu O. (...) nr rej. (...) w ten sposób, że w pozycji „kupujący” nakreślił podpis M. Z. o treści (...);

VIII.  w dniu 19 kwietnia 2018 r. w miejscowości P., w celu użycia za autentyczną podrobił umowę kupna-sprzedaży pojazdu N. (...) nr rej. (...) w ten sposób, że w pozycji „kupujący” nakreślił podpis M. Z. o treści (...);

IX.  w dniu 7 maja 2018 r. w C., w celu użycia za autentyczną podrobił umowę kupna-sprzedaży pojazdu O. (...) nr rej. (...) w ten sposób, że w pozycji „kupujący” nakreślił podpis M. Z. o treści (...);

X.  w dniu 8 maja 2018 r. w miejscowości O., w celu użycia za autentyczną podrobił umowę kupna-sprzedaży pojazdu C. (...) nr rej. (...) w ten sposób, że w pozycji „kupujący” nakreślił podpis M. Z. o treści (...);

XI.  w dniu 8 maja 2018 r. w K., w celu użycia za autentyczną podrobił umowę kupna-sprzedaży pojazdu R. (...) nr rej. (...) w ten sposób, że w pozycji „kupujący” nakreślił podpis M. Z. o treści (...);

XII.  w dniu 9 maja 2018 r. w K., w celu użycia za autentyczną podrobił umowę kupna-sprzedaży pojazdu D. (...) nr rej. (...) w ten sposób, że w pozycji „kupujący” nakreślił podpis M. Z. o treści (...).

W/w czyny, jak wskazał Sąd Rejonowy w (...), wyczerpały każdorazowo dyspozycję z art. 270 § 1 k.k. i przyjmując, iż czyny wchodząc w skład ciągu przestępstw określonego w art. 91 § 1 k.k. na podstawie art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. Sąd Rejonowy wymierzył J. T. karę 1 roku pozbawienia wolności. Wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszono za okres próby lat 3, zobowiązując oskarżonego do informowania kuratora o przebiegu okresu próby poprzez składanie raz na sześć miesięcy pisemnych sprawozdań. Nadto orzeczono wobec oskarżonego grzywnę w ilości 300 stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10,00 zł.

(wyrok Sądu Rejonowego w (...), II Wydziału Karnego z dnia 26 października 2021 r., sygn. akt II K 59/21- k. 93-94 verte)

Komenda Powiatowa Policji w Ł. prowadziła postępowanie Kr-ZD-19/23 z zawiadomienia J. T. w sprawie podrobienia umowy uznania i spłaty długu, a następnie użycia jej jako autentycznej i przedłożenia jej w Sądzie Okręgowym w Łodzi przez M. Z..

W kopii w/w umowy uznania i spłaty długu z dnia 24 maja 2018 r. zawartej pomiędzy J. T. a M. Z. napisano, że J. T. uznaje swój dług w wysokości 50.000,00 zł, jaki posiada wobec M. Z. prowadzącej firmę (...). J. T. oświadcza, że dokonywał transakcji kupna sprzedaży samochodów na konto firmy (...), nie będąc do tego upoważnionym i działał bez jej wiedzy i zgody, na własne ryzyko i dla własnych korzyści. W konsekwencji J. T. zobowiązuje się zapłacić M. Z. kwotę 50.000,00 zł, to jest uznanego w tym oświadczeniu długu w terminie najpóźniej do dnia lipca 2021 r., gdyż do tego terminu będzie miał realne możliwości spłaty długu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie na wypadek nie zapłacenia długu w terminie, a M. Z. wyraża na powyższe zgodę. Na kwotę 50.000,00 zł składa się kwota 35.000,00 zł tytułem odszkodowania za pobrane przez powoda pieniądze od kontrahentów a należnych firmie (...), z których J. T. nie rozliczył się z M. Z. oraz kwota 15.000,00 zł z tytułu niezwróconej pożyczki od M. Z., która przekazała J. T. w dwóch ratach w styczniu 2018 r. w wysokości 10.000,00 zł i w lutym w wysokości 5.000,00 zł. Dodatkowo J. T. oświadczył, że osobiście nie ma żadnych roszczeń finansowych w stosunku do firmy (...).

(umowa o uznaniu i spłaty długu - k. 98)

W aktach Prokuratury Rejonowej w (...) o numerze (...)-0.Ds.315.2023 oraz (...) - Ds. (...).2022 brak jest oryginałów oświadczenia z dnia 22 maja 2018 r. oraz umowy z dnia 24 maja 2018 r.

(protokół rozprawy z dnia 19 grudnia 2023 r. w sprawie o sygn. akt I C 2207/22 toczącej się przed Sądem Okręgowym w Łodzi, I Wydziałem Cywilnym - k. 311-314)

W dniu 17 maja 2022 r. M. Z. złożyła w Prokuraturze Rejonowej Ł. w Ł. zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez J. T. przestępstwa poprzez przedłożenie w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych I Oddziale w Ł. umowy o pracę z dnia 18 stycznia 2017 r., której z nim nie zawarła oraz upoważnienia z dnia 2 stycznia 2018 r., którego mu nie udzieliła.

W przedmiotowej sprawie opiniowała biegła z zakresu badania pisma ręcznego A. J.. W ocenie biegłej obraz zapisu (...) na kopii upoważniania oraz kopii umowy o pracę prawdopodobnie prezentuje kopię podpisu M. Z. oraz prawdopodobnie nie prezentuje kopii podpisu J. T.. Z uwagi na kserograficzną postać materiału dowodowego i typowe dla kserokopii ograniczenia identyfikacyjne nie jest możliwe wydanie opinii kategorycznej w przedmiocie badań pisma, ponieważ dokumenty dowodowe z zapisami w postaci kserokopii nie posiadają wiarygodnego zespołu informacji na temat wszystkich parametrów samego oryginału.

W konsekwencji prawomocnym postanowieniem z dnia 31 października 2022 r. Prokuratura Rejonowa Ł. w Ł. umorzyła postępowanie w sprawie mającego miejsce w nieustalonym czasie i miejscu podrobienia dokumentów w postaci umowy o pracę i poważnienia do obrotu samochodami w imieniu firmy (...) wobec braku danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienie czynu z art. 17 par. 1 pkt 1 in fine k.p.k.

(dokumentacja w aktach sprawy toczącej się przed Sądem Okręgowym w Łodzi, I Wydziałem Cywilnym w sprawie o sygn. akt I C 2207/22 - k. 428-460, pisma z I KP K. w Ł. - k. 316, k. 366, zeznania M. Z. na rozprawie z dnia 17 marca 2025 r. e-protokół (...):14:43-01:35:51 - koperta k. 520 w zw. z wysłuchaniem informacyjnym na rozprawie z dnia 22 maja 2024 r. e-protokół (...):21:18-00:54:13 - koperta k. 237)

Zgodnie z pismem Naczelnika Urzędu Skarbowego w Ł. z dnia 18 października 2024 r. na podstawie PIT-11 powód w 2023 r. ma wykazane przychody: 164,62 zł z tytułu utracenia zarobku świadka, 82,31 zł z tytułu utracenia zarobku, natomiast w 2024 r. brak jest informacji o przychodach.

(pismo z US z dnia 18 października 2024 r. - koperta k. 362)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty zawarte w aktach sprawy, w załączonych aktach organu rentowego, a także w oparciu o zeznania pozwanej i świadków, w zakresie, w jakim posłużyły do poczynienia ustaleń.

Oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazać należy, że powód nie wykazał, że przedłożona umowa o pracę z dnia 18 stycznia 2017 r. została rzeczywiście zawarta, ani że faktycznie świadczył pracę na rzecz pozwanej.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do dowodu z dokumentów wskazać należy, że powód nie przedłożył żadnego oryginalnego dokumentu, który świadczyłby o tym, że rzeczywiście łączył go z pozwaną stosunek pracy. Zarówno umowa o pracę, upoważnienie do działania w imieniu pozwanej, jak i oświadczenie o uznaniu długu przez pozwaną zostało złożone w kserokopii. Dodatkowo kopia żadnego z w/w dokumentów nie została opatrzona pieczątką pracodawcy. Co więcej, na kopii umowy o pracę nie określono nawet daty rozpoczęcia świadczenia pracy.

Sąd nie dał przy tym wiary zeznaniom powoda, w których wskazywał, że nie posiada oryginalnych dokumentów dotyczących zatrudnienia u pozwanej, ponieważ utracił je w nieznanych mu okolicznościach. Powód podnosił, że woził je w samochodzie, ponieważ pozwana miała postawić na nich pieczątkę w późniejszym terminie. W wakacje 2018 r. zorientował się, że wszystkie dokumenty zginęły. Nie potrafił jednak wyjaśnić zaistniałej sytuacji. Nie był w stanie nawet określić, kiedy konkretnie doszło do utraty dokumentów. Wyjaśniał jedynie, że w samochodzie brak było śladów włamania. W związku z powyższym nie zgłosił kradzieży na Policję.

Pozwana z kolei podnosiła, że zapoznała się z kopią spornej umowy o pracę dopiero, gdy Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował ją o wszczęciu postępowania w sprawie niezgłoszenia powoda do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego jako pracownika (...) M. Z.. Znamiennym jest również, że księgowa prowadząca w spornym okresie sprawy księgowe i kadrowe pozwanej zeznała, że nie przygotowywała żadnej umowy o pracę ani skierowania na wstępne badania lekarskie dla powoda. Pozwana nigdy również nie konsultowała się z księgową w temacie zatrudnienia pracownika. Sama prowadziła swoją działalność gospodarczą, traktując ją jedynie jako dodatkowego źródło dochodu. Nie można również pomijać, że z zeznań żony powoda, matki pozwanej i koleżanki z pracy pozwanej K. M. wynika, że żadna z nich nie wiedziała nic o rzekomym zatrudnieniu J. T. u M. Z. wskazując, że strony łączyły jedynie stosunki towarzyskie, a nie zawodowe.

Oceniając wiarygodność zeznań wnioskodawcy należy przede wszystkim jednak podkreślić, że skarżący jedynie w sposób ogólny przedstawił, na czym miały polegać powierzone mu obowiązki, nie wskazując przy tym żadnych okoliczności, które potwierdziłyby, że rzeczywiście świadczył pracę na rzecz pozwanej.

Pozwany zeznał, że w firmie pozwanej miał być odpowiedzialny za przewożenie lawetą uszkodzonych aut zakupionych na aukcjach. Pozwana miała go informować skąd ma odebrać samochody i dokąd je zawieść. Praca miała być świadczona na terenie całego kraju. Dodatkowo miał przygotowywać samochody do sprzedaży, wykonywać drobne naprawy, ewentualnie zawozić auta do mechaników na zlecenie pozwanej. Praca miała mu zajmować 160 godzin w miesiącu, nieraz po 16 godzin dziennie, ponieważ dodatkowo miał wykonywać remont w mieszkaniu pozwanej.

Powyższe nie znajduje jednak potwierdzenia w materiale dowodowym zgromadzonym w przedmiotowej sprawie. W tym miejscu zauważenia wymaga, że żona powoda nigdy nie widziała, aby jej mąż był kierowcą lawety. Żadne samochody na lawecie nie były przewożone przez powoda do domu jej rodziców. Matka pozwanej wskazywała natomiast, że traktowała powoda jako potencjalnego zięcia, a nie partnera w interesach jej córki. Powód nigdy nie przywoził do domu rodzinnego M. K. (1) żadnych samochodów ani dokumentów dotyczących działalności gospodarczej pozwanej. Dodatkowo K. M. zeznała, że powód często odwiedzał pozwaną w pracy, ale jedynie w celach towarzyskich. Strony nigdy nie poruszały tematów związanych z samochodami czy prowadzeniem działalności gospodarczej przez pozwaną. Co istotne, powód nie przyjeżdżał do pozwanej lawetą, tylko rowerem. Jednocześnie zauważenia wymaga, że w okresie objętym pozwem powód nie przyjeżdżał lawetą również do M. K. (2). Nie wspominał jej również o pracy u pozwanej.

Znamiennym jest również, że powód nie potrafił nawet konkretnie wskazać, do kiedy sporna umowa o pracę miała obowiązywać. Podnosił jedynie, że ilość godzin miała się zgadzać z datą, kiedy umowa została wypowiedziana ustnie, to znaczy z końcem sierpnia. Mimo to dochodzi wynagrodzenia od daty podpisania umowy do daty zakończenia umowy, czyli do końca grudnia, ponieważ takie miały być ustalenia stron.

Jednocześnie zaznaczenia wymaga, że kopia karty ze sklepu (...) wystawiona na nazwisko powoda jako pracownika (...) M. Z. w żaden sposób nie potwierdza świadczenia pracy przez powoda. Jedynie na marginesie zaznaczyć należy, że powód nie wykazał, że wniosek o wydanie w/w karty został złożony przez powódkę.

Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że zgodnie z art. 232 k.p.c., strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne (ciężar dowodu w znaczeniu procesowym). Z kolei stosownie do art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne (ciężar dowodu w znaczeniu materialnym). W ocenie Sądu Okręgowego, zebrany w sprawie materiał dowodowy, nie daje podstaw do twierdzenia, że umowa z dnia 18 stycznia 2017 r. rzeczywiście została zawarta.

Abstrahując od powyższego zauważenia wymaga, że powód – jak sam podnosił – umówił się z M. Z., że będzie pomagał jej w prowadzeniu działalności gospodarczej, a dopiero potem pozwana wypłaci mu zaległe wynagrodzenie. J. T. miał świadczyć jej pomoc finansową jako przyjaciel. Przez dwa lata miał nie otrzymywać wynagrodzenia, żeby pozwana mogła się dorobić. Ewentualnie do rozliczenia miało dojść przed upływem dwóch lat w sytuacji, w której pozwana zawiesi albo zakończy prowadzenie działalności gospodarczej. Powód miał wspierać finansowo pozwaną w opłatach związanych z ZUS-em, wynajmem lawety, tankowaniem lawety, czy przywożeniem pojazdów. Strony miały nawet rozpocząć wspólne prowadzenie firmy, gdy ta zacznie dobrze prosperować. Tym bardziej, że nazwę firmy ustalili na podstawie swoich imion. Mając na względzie powyższe stwierdzenia niewątpliwie wymaga, że zatrudnienie powoda nie miałoby charakteru pracowniczego, o którym mowa w art. 22 k.p., o czym będzie szerzej w dalszej części uzasadnienia.

Oceniając zgromadzony materiał dowodowy Sąd nie dał wiary również zeznaniom świadka A. M.. Przypomnienia w tym miejscu wymaga, że sporna umowa o pracę miała zostać zawarta pomiędzy stronami w dniu 18 stycznia 2017 r. Natomiast świadek - jak sam wskazywał - podjął pracę w firmie (...), w której na co dzień pracowała pozwana, dopiero w maju 2018 r. Przy czym nie wykonywał swoich obowiązków wyłącznie w biurze, ale także w terenie. Mimo to w sposób szczegółowy potrafił opisać wszystkie wizyty powoda u pozwanej w w/w firmie wskazując, że był ich świadkiem. Miało to mieć miejsce co najmniej 10 razy w okresie od maja do 23 czerwca 2018 r. (w tym dwukrotnie powód miał przyjechać żółtą lawetą). Strony miały łączyć jedynie wspólne interesy. Powód miał dokonywać z pozwaną rozliczeń finansowych, przynosić faktury i umowy. Z kolei od 23 czerwca 2018 r. do końca sierpnia 2023 r. świadek miał przebywać w domu pozwanej i słyszeć rozmowy pomiędzy stronami dotyczące zakupu S., umów i druków (...)3. Powyższych twierdzeń nie sposób jednak uznać za prawdziwe mając na względzie, że już od 30 maja 2018 r. pozwana zawiesiła prowadzenie działalności gospodarczej. Co więcej, świadek K. M. wskazywała, że świadek A. M. pracował w w/w firmie przez krótki okres czasu, a pracę wykonywał przede wszystkim w terenie. W ocenie Sądu powyższe niewątpliwie wyklucza, aby świadek mógł mieć tak rozległą wiedzę o wizytach powoda u pozwanej w pracy i ich szczegółowym przebiegu. Znamiennym jest również, że świadek K. M. zeznała, że w jej ocenie A. M. nie miał okazji spotkać się z powodem w siedzibie firmy (...). Co więcej, świadek nigdy nie widziała, aby powód przyjechał do pozwanej lawetą albo żeby strony poruszały tematy związane prowadzeniem działalności gospodarczej.

W konsekwencji Sąd Okręgowy ustalając stan faktyczny przedmiotowej sprawy nie wziął pod uwagę zeznań powoda i A. M., uznając je za niewiarygodne. Nie można przy tym tracić z pola widzenia, że zeznania w/w dotyczące ich znajomości nie były tożsame. Powód podnosił, że w ramach prowadzonej przez niego działalności A. M. wielokrotnie naprawiał sprowadzone przez niego samochody. Natomiast w/w świadek wskazywał, że powód przyjeżdżał do jego firmy jedynie po diagnozę, a nie w celu naprawy samochodów.

Na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. Sąd Okręgowy pominął: wniosek dowodowy pełnomocnika pozwanej o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka D. C. i dowodu z nagrania rozmowy J. T. z D. C. na okoliczność sposobu, w jakim powód dokonywał oszustw na kobietach, wniosek dowodowy pełnomocnika pozwanej o okazanie świadkowi A. M. dokumentu w postaci prawomocnego wyroku SO w Sieradzu, I Wydział Cywilny z dnia 20 grudnia 2021 r. na fakt, że świadek nie mówi prawdy, że nie był zobowiązany do zapłaty kwot, wniosek pełnomocnika pozwanej o okazanie wiadomości e-mail z dnia 22 marca 2018 r. na fakt, iż J. T. dokonywał zakupu samochodów na portalu na którym dokonywała zakupu firma świadka M. K. (2), a także inne wnioski dowodowe pełnomocnika powoda i pełnomocnika pozwanej w zakresie niedotyczącym wykonywania spornej umowy o pracę i oświadczenia z dnia 22 maja 2018 r. jako nieistotne dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy. Należy mieć bowiem na względzie, że przedmiotowa sprawa dotyczyła zasadności roszczenia powoda o wypłatę zaległego wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia u pozwanej. W konsekwencji istota sprawy sprowadzała się do ustalenia, czy pomiędzy stronami rzeczywiście istniał stosunek pracy, czy powód faktycznie świadczył pracę na rzecz pozwanej, a także czy wypłata spornego wynagrodzenia byłaby zasadna. Tym samym dowody mające wykazać inne okoliczności nie miały dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy żadnego znaczenia.

Ponadto na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. Sąd Okręgowy pominął wniosek pełnomocnika powoda o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego grafologa dla wykazania faktu autentyczności złożonych dokumentów jako nieistotny dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy. Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że wszystkie dokumenty mające dotyczyć zatrudnienia powoda u pozwanej zostały przedłożone w kserokopii. Powyższe wykluczałoby wydanie przez biegłego kategorycznej opinii, albowiem dokumenty dowodowe z zapisami w postaci kserokopii nie posiadają wiarygodnego zespołu informacji na temat wszystkich parametrów samych oryginałów. Innymi słowy dowód nie mógłby stanowić podstawy do wydania rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie, ponieważ nie byłby jednoznaczny.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo o zasądzenie wynagrodzenia nie było zasadne i podlegało oddaleniu z uwagi na konieczność uwzględnienia zarzutu przedawnienia roszczenia.

Na wstępie przypomnienia wymaga, że roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne (art. 291 § 1 k.p.).

Instytucja przedawnienia, związana ściśle z upływem czasu, ma na celu usunięcie niepewności w szeroko pojętych stosunkach pracy, przez zmuszenie stron tego stosunku do sprawnego dochodzenia swych roszczeń na drodze sądowej, we w miarę krótkich okresach od chwili ich powstania. Leży to w interesie zarówno pracowników, jak i pracodawców, gdyż każde bezprawne działanie powinno się spotkać z szybką reakcją ze strony osoby uprawnionej.

Treść art. 291 § 1 k.p. - w myśl którego roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stały się wymagalne - jest jasna i nie budzi wątpliwości interpretacyjnych. Wynika z niej, że termin przedawnienia roszczeń ze stosunku pracy biegnie od dnia, w którym konkretne roszczenie stało się wymagalne, a nie od innego dnia (por. postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Pracy, (...) i Spraw Publicznych z dnia 22 sierpnia 2012 r. I PK 88/12 Legalis Numer 552615). O wymagalności zaś roszczenia decyduje chwila, kiedy uprawniony mógł zażądać spełnienia świadczenia (I PRN 6/81 - wyrok SN - Izba Pracy z dnia 25-03-1981). Wymagalność roszczeń o wynagrodzenie za pracę biegnie od dnia, w którym powinno być ono wypłacone zgodnie z terminami wypłaty wynagrodzenia (por. wyrok SN - Izba Pracy z dnia 12-11-2003 I PK 494/02). Nie ma uzasadnienia sięganie do przepisów prawa cywilnego dotyczących przedawnienia roszczeń, skoro źródłem dochodzonego od pracodawcy roszczenia pracownika jest stosunek pracy (por. wyrok SN - Izba Pracy z dnia 08-06-2011 I PK 212/10).

Na skutek upływu określonego terminu przedawnienia, roszczenie nie może być przed sądem pracy dochodzone (chyba że dany dłużnik, zgodnie z art. 292 k.p., zrzeknie się korzystania z przedawnienia). Roszczenie staje się w takiej sytuacji niezaskarżalne, czyli niezupełne (zobowiązanie naturalne) – post. SN z 19.4.2002 r., III CZP 19/02, B. (...), Nr 4, s. 11. Istotne jest przy tym to, że przedawnione roszczenie nie wygasa i w razie dobrowolnego spełnienia świadczenia, dłużnik (tj. pracownik czy pracodawca) nie będzie mógł żądać jego zwrotu na podstawie przepisów o nienależnym świadczeniu (por. art. 411 pkt 3 KC oraz wyr. SN z 18.3.1981 r., IV PR 59/81, OSN 1981, Nr 9, poz. 179).

W tym zakresie przepisy prawa pracy mają charakter bezwzględnie obowiązujący ( iuris cogentis) i przykładowo rzecz biorąc, w umowie indywidualnej o pracę czy w wewnątrzzakładowych przepisach prawa pracy (m.in. w regulaminie albo układzie zbiorowym pracy) nie można, nawet na korzyść pracowników, skrócić, względnie przedłużyć omawianych terminów. To samo dotyczy oznaczenia początku biegu terminu przedawnienia, z tym jednak, że w określonych sytuacjach strony stosunku pracy mogą określić datę wymagalności danego świadczenia, co może wpłynąć pośrednio na rozpoczęcie biegu przedawnienia. Początkiem tego biegu jest bowiem w zasadzie chwila wymagalności roszczenia, a więc dzień, w którym dłużnik, zgodnie z treścią stosunku prawnego, powinien spełnić świadczenie na rzecz wierzyciela.

Na gruncie rozpoznawanej sprawy pozew o wynagrodzenie za pracę za okres od 18 stycznia 2017 r. do 15 stycznia 2019 r. został złożony przez powoda dopiero w dniu 29 czerwca 2022 r. (data nadania w P. Pocztowej). Z tych też względów niewątpliwie roszczenie powoda jest przedawnione. Jednocześnie Sąd nie zgadza się z sugestiami pełnomocnika powoda, iż w okolicznościach sprawy mogło dojść do przerwania biegu terminu przedawnienia przysługującego mu w tym zakresie roszczenia, z uwagi na treść przedłożonego w toku trwania przedmiotowego postępowania oświadczenia z dnia 22 maja 2018 r. o uznaniu długu przez pozwaną. Była to bowiem jedynie kopia dokumentu, nie zawierająca ani oryginalnego podpisu powódki ani pieczątki prowadzonej przez nią działalności gospodarczej. Wobec tego podniesiony przez pełnomocnika pozwanej zarzut przedawnienia należało uznać za skuteczny.

Abstrahując od powyższego, przyjmując nawet, iż pozwana oświadczeniem z dnia 22 maja 2018 r. uznała dług wobec powoda obejmujący wynagrodzenie za pracę w kwocie 51.000,00 zł za okres od dnia 18 stycznia 2017 r. do 30 maja 2018 r., stwierdzenia wymaga, że powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Wskazać bowiem należy, że zgodnie z art. 295 § 1 k.p zgodnie z którym bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed właściwym organem powołanym do rozstrzygania sporów lub egzekwowania roszczeń przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia albo przez uznanie roszczenia. Zgodnie zaś z art. 295 § 2 kp po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo.

Przekładając powyższe na stan sprawy, przyjmując, iż pozwana oświadczeniem z dnia 22 maja 2018 r. uznała dług wobec powoda należy uznać, że bieg przedawnienia terminów na dochodzenie roszczeń powoda z tytułu należnych mu wynagrodzeń za poszczególne miesiące za okres od dnia 18 stycznia 2017 r. do 30 maja 2018 r., został przerwany w dniu 22 maja 2018 roku. Tym samym należałoby przyjąć, iż poprzez uznanie roszczeń powoda przez pozwaną, termin 3 letniego przedawnienia dla każdego z roszczeń powoda o wynagrodzenie za poszczególne miesiące, we wspominanym okresie, uległ przerwaniu i zaczął biec na nowo, dla wszystkich roszczeń wspólnie, począwszy od dnia następnego po dacie uznania roszczenia w związku z treścią oświadczenia z dnia 22 maja 2018 r. (por. art. 111 § 2 KC w zw. z art. 300 KP), w którym termin wypłaty wynagrodzenia został ustalony na dzień 30 maja 2019 r. Tym samym trzyletni termin przedawnienia liczony od daty wymagalności roszczenia upłynął dnia 30 maja 2022 roku, zaś powód wniósł powództwo inicjujące niniejsze postępowanie, dopiero w dniu 29 czerwca 2022 roku.

Poza tym podnieść należy, że w sprawie z powództwa pracownika przeciwko pracodawcy o wynagrodzenie ze stosunku pracy pierwotną przesłanką uwzględnienia powództwa jest ustalenie istnienia stosunku pracy, a kolejną ustalenie faktu świadczenia pracy, bądź zachowania przez pracownika prawa do wynagrodzenia pomimo nieświadczenia pracy. Zgodnie bowiem z art. 80 k.p. wynagrodzenie za pracę co do zasady przysługuje tylko za pracę wykonaną, a za czas niewykonywania pracy tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią.

Warunkiem ustalenia przez sąd pracy istnienia stosunku pracy jest stwierdzenie złożenia przez pracownika i pracodawcę zgodnych oświadczeń woli w przedmiocie nawiązania stosunku pracy. W typowych przypadkach zgodny zamiar stron nawiązania stosunku pracy wynika z umowy o pracę zawartej w formie pisemnej. Z mocy art. 29 § 1 k.p. umowa o pracę powinna być zawarta na piśmie (...). W przypadku braku pisemnej umowy o pracę i sporu między stronami dotyczącego istnienia stosunku pracy, fakt złożenia zgodnych oświadczeń woli w przedmiocie nawiązania stosunku pracy, a tym samym istnienia stosunku pacy sąd pracy może stwierdzić na podstawie analizy zachowań stron. Analiza taka może doprowadzić do stwierdzenia złożenia zgodnych oświadczeń woli w przedmiocie nawiązania stosunku pracy na podstawie ustalenia, że dana praca wykazywała cechy stosunku pracy określone w art. 22 § 1 k.p., bądź ustalenia nieistnienia stosunku pracy w przypadku, gdy dana praca nie wykazywała cech stosunku pracy co najmniej w przeważającym stopniu (por. wyrok SN z dnia 14 września 1998 r. (...) 334/98, OSNAPiUS 1999/18/582). Czasem - tak jak w niniejszej sprawie spór między stronami dotyczy nie tylko cech danej pracy, ale samego faktu świadczenia pracy. W takim przypadku dopiero pozytywne ustalenie faktu świadczenia pracy obliguje sąd pracy do oceny, czy praca ta wykazywała cechy stosunku prace określone w art. 22 § 1 k.p.

Według art. 22 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku kodeks pracy, przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Zatrudnienie, w warunkach określonych w § l art. 22 k.p., jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę, zawartej przez strony umowy (art. 22 § l ¹ k.p.). Nie jest, przy tym , dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę, umową cywilnoprawną, przy zachowaniu warunków wykonywania pracy, określonych w § l art. 22 kodeksu pracy (art. 22 § l ² kp). Przy tym, jak zauważa się w orzecznictwie sądowym, stosunek pracy to więź prawna o charakterze dobrowolnym i trwałym, łącząca pracownika i pracodawcę, której treścią jest obowiązek osobistego wykonywania pracy określonego rodzaju przez pracownika pod kierownictwem, na rzecz i na ryzyko pracodawcy oraz obowiązek pracodawcy zatrudnienia pracownika przy umówionej pracy i wypłacanie mu wynagrodzenia za pracę (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie III APr 10/96, Apel.-Lub. 1997/2/10, Lex nr 29672).

Do cech pojęciowych - pracy - stanowiącej przedmiot zobowiązania pracownika, w ramach stosunku pracy, należą osobiste i odpłatne jej wykonywanie w warunkach podporządkowania. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury, stosunek ubezpieczeniowy, jest następczy wobec stosunku pracy i powstaje tylko wówczas, gdy stosunek pracy jest realizowany. Jeżeli stosunek pracy nie powstał bądź też nie jest realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet, jeśli jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia z dnia 17 stycznia 2006 roku III AUa 433/2005, Wspólnota (...)). Podleganie pracowniczemu tytułowi ubezpieczenia społecznego jest uwarunkowane, nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ile legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2005 roku o sygn. akt II UK 43/05, OSNAPiUS rok 2006/15 – 16/251).

Do najbardziej istotnych elementów stosunku pracy należą więc: dobrowolność zobowiązania, obowiązek spoczywający na pracowniku, a polegający na świadczeniu pracy osobiście, w sposób ciągły, podporządkowany poleceniom pracodawcy. Pracodawca, natomiast, jest obowiązany do wynagrodzenia pracownika za, świadczoną na jego rzecz, pracę oraz do ponoszenie ryzyka gospodarczego, produkcyjnego i osobowego przez pracodawcę. Zatem, to na pracodawcy spoczywa ryzyko ekonomiczne gospodarcze i osobowe, związane z zatrudnieniem pracownika i powierzeniem mu określonej pracy. Jednakże, należy zauważyć, że, w przypadku każdej umowy o pracę, podstawą jej zawarcia może być jedynie uzasadniona potrzeba o charakterze ekonomicznym, znajdująca oparcie w charakterze prowadzonej działalności. To potrzeba gospodarcza pracodawcy determinuje zatrudnienie. Z ugruntowanego orzecznictwa wynika, że przy ocenie pozorności umowy o pracę, racjonalność zatrudnienia, potrzeba zatrudnienia pracownika są przesłankami istotnymi dla oceny ważności umowy (III AUa 62/21 - wyrok SA Poznań z dnia 30-06-2022 III AUa 23/21 - wyrok SA Szczecin z dnia 20-10-2021 III AUa 396/20 - wyrok SA Szczecin z dnia 22-12-2020). Pracodawca ma pełną swobodę w prowadzeniu działalności gospodarczej, tym bardziej w zatrudnianiu pracowników. Jednak, ocena racjonalności jego postępowania (potrzeby zatrudnienia konkretnej osoby na konkretnym stanowisku i na określonych warunkach) ma wpływ na uznanie skuteczności zawartej umowy w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym takiej osoby ( (...) 7/21 - wyrok SN - Izba Pracy z dnia 04-02-2021).

Elementem akcentowanym w orzecznictwie Sądu Najwyższego jest też ustalenie, czy dana relacja zobowiązaniowa jest stosunkiem pracy, czy też strony łączy inny stosunek prawny, zależy nie od nazwy zawartej umowy, a od oceny cech tej umowy, nie tylko zapisanych w samej umowie, ale przed wszystkim zawartych w sposobie jej wykonywania (por. wyrok SN z dnia 11 września 1997 roku w sprawie II UKN 232/97, OSNAP 1998/ 13/407; wyrok SN z dnia 25 kwietnia 1997 roku w sprawie II UKN 67/97, OSNAP 1998/2/57). Sąd Najwyższy wielokrotnie w swoich orzeczeniach podkreślał, że nie nazwa umowy, ale jej treść i sposób wykonywania decydują o zakwalifikowaniu danej umowy jako umowy o pracę (vide wyroki Sądu Najwyższego z dnia 11.09.1997 r., OSNAPiUS z 1998 r., nr 13, poz. 407; z dnia 11.04.1997 r., OSNAPiUS z 1998 r., nr 2, poz. 35). Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 kwietnia 2000 r. (I PKN 594/99 niepubl.) stwierdził, iż o wyborze rodzaju podstawy prawnej zatrudnienia decydują zainteresowane osoby (art. 353 k.c. w zw. z art. 300 k.p.), kierując się nie tyle przesłanką przedmiotu zobowiązania, ile sposobu jej realizacji. Dla oceny prawidłowości dokonanego wyboru istotny jest sposób wykonywania tej pracy. Ocena charakteru świadczonej pracy, dokonywana jest, zarówno, przez pryzmat zawartej umowy, jak i pod kątem faktycznego sposobu jej wykonywania. O przyjęciu istnienia stosunku pracy, decyduje, więc, sposób wykonywania pracy, a szczególnie realizowanie przez strony, nawet wbrew postanowieniom zawartej umowy – tych cech, które charakteryzują umowę o pracę i odróżniają tę umowę od innych umów o świadczenie usług (Komentarz do art. 22 kp w. U. Jackowiak, M. Piankowski, J. Stalina, W. Uziak, A. Wypych-Żywicka, M. Zieleniecki, Kodeks Pracy w komentarzem, Fundacja Gospodarcza 2004 r.). Decydujące znaczenie, w procesie rozróżniania charakteru stosunku prawnego, łączącego strony, ma sposób wykonywania umowy, a w szczególności realizowanie przez kontrahentów – nawet wbrew postanowieniom umownym cech typowych dla danego stosunku (T. Romer, Prawo pracy. Komentarz, Warszawa 2000, s.101, postanowienie Sądu Najwyższego z 13 listopada 2008 r., II UK 209/08, Lex nr 737398).

Zasada ta jest powszechnie uznawana i akceptowana, w doktrynie, oraz praktyce, i w konsekwencji dla oceny zobowiązania pracowniczego, drugoplanowe znaczenie ma nazwa umowy oraz deklarowana w chwili jej zawarcia treść. Ważne jest, w jaki sposób strony kształtują więź prawną w trakcie jej trwania. Strony mogą dowolnie ustalać wzajemne stosunki prawne i układać relacje, jednak zasada swobody zawieranych umów doznaje ograniczenia w sytuacji, w której zawarcie postanowień umownych prowadzi do obejścia obowiązujących przepisów prawa, do nadużycia prawa, jego naruszenia, czy wreszcie naruszenia zasad sprawiedliwości społecznej. O tym, czy strony prawidłowo układają i realizują stosunek pracy, stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych, nie decyduje formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, ale faktyczna realizacja umowy, zgodnie z jej treścią i w warunkach charakterystycznych dla tego stosunku prawnego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 8 czerwca 2022 r., III AUa 444/21). Bezwzględnie bowiem ani treść lub cel stosunku prawnego nie mogą sprzeciwiać się właściwości (naturze) tego stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 29 kwietnia 2021 r. III AUa 15/21).

Odnosząc powyższe wywody o charakterze ogólnym do okoliczności faktycznych niniejszej sprawy stwierdzić należy, iż zgłoszone przez powoda w pozwie żądanie zasądzenia wynagrodzenia za pracę zasługiwało na oddalenie z tego względu, iż w toku postępowania powód nie wykazał dowodowo w sposób niebudzący wątpliwości pierwotnej przesłanki uwzględnienia powództwa, mianowicie istnienia między stronami w okresie objętym pozwem stosunku pracy.

Z mocy ogólnej zasady dotyczącej rozkładu ciężaru dowodu, wyrażonej w aspekcie materialnym w art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. W aspekcie procesowym powyższa zasada wyrażona jest w kilku przepisach k.p.c., przede wszystkim w art. 6 § 2 i 232.

W celu wykazania istnienia stosunku pracy z pozwaną, powód powołał się w pozwie na pisemną umowę o pracę z dnia 18 stycznia 2017 r. Powód podnosił, że w oparciu o treść w/w umowy został zatrudniony przez powódkę w firmie (...) w pełnym wymiarze czasu za wynagrodzeniem 3.000,00 zł netto miesięcznie. Mimo to począwszy od 15 lutego 2017 r. powódka opóźnia się z wypłatą wynagrodzenia. W konsekwencji jego roszczenie o wypłatę zaległego wynagrodzenia należy uznać za uzasadnione.

W ocenie Sądu z twierdzeniem tym nie sposób się zgodzić. Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie potwierdza, aby pomiędzy stronami doszło do zawarcia spornej umowy o pracę, a tym bardziej faktycznej jej realizacji.

Na wstępie podniesienia wymaga, iż pozwana w toku trwania przedmiotowego postępowania konsekwentnie podnosiła, że przedłożona przez powoda umowę o pracę została sfałszowana, a powód nigdy nie został przez nią zatrudniony. Z kolei powód, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, nie przedstawił jakiegokolwiek obiektywnego dowodu świadczącego o wykonywaniu przez niego pracy na rzecz (...) M. Z..

Przede wszystkim podkreślenia wymaga, iż brak jest oryginału wskazanego dokumentu a przedłożona w procesie kserokopia umowy nie jest opatrzona nawet pieczątką pracodawcy. Dodatkowo w umowie o pracę nie określono daty rozpoczęcia świadczenia pracy. Powyższe samo w sobie budzi już zastrzeżenia co do obowiązywania wskazanego dokumentu. Powód co prawda próbował wyjaśnić, że dysponuje jedynie kopią dokumentacji pracowniczej, ponieważ oryginalnego dokumenty uległy utracie. Jednak jego argumentacja w tym zakresie nie zasługiwała na uwzględnienie, o czym było szerzej w ocenie materiału dowodowego.

Pozwana z kolei podnosiła, że zapoznała się z kopią spornej umowy dopiero, gdy Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował ją o wszczęciu postępowania w sprawie niezgłoszenia powoda do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego jako pracownika (...) C. M. Z.. Znamiennym jest również, że księgowa prowadząca w spornym okresie sprawy księgowe i kadrowe pozwanej zeznała, że nie przygotowywała żadnej umowy o pracę ani skierowania na wstępne badania lekarskie dla powoda. Pozwana nigdy również nie konsultowała się z księgową w temacie zatrudnienia pracownika. Sama prowadziła swoją działalność gospodarczą, traktując ją jedynie jako dodatkowego źródło dochodu. Co więcej, ani żona powoda, ani matka pozwanej, ani nawet jej koleżanka z pracy K. M. nie wiedziały nic o rzekomym zatrudnieniu powoda wskazując, że strony łączyły jedynie stosunki towarzyskie.

Symptomatyczne jest, że w toku postępowania powód nie był w stanie przedłożyć praktycznie żadnych materialnych dowodów swojej pracy u pozwanej w ramach stosunku pracy, co nawet przy uwzględnieniu wskazanego przez powoda charakteru pracy wydaje się nieprawdopodobne przy założeniu, że powód pracę rzeczywiście świadczył. Jedynym dowodem tego rodzaju miała być przedłożona w trakcie trwania przedmiotowego postępowania kopia upoważniania z dnia 2 stycznia 2018 r. (w którym napisano, że M. Z. upoważnia powoda do odbioru i przewozu pojazdów zakupionych na jej firmę oraz do wystawiania dokumentów zakupu i sprzedaży danych na dane jej firm), a także karta do Selgrosu (która miała zostać wyrobiona przez pracodawcę dla powoda). Zauważenia zatem wymaga, że upoważnienie (podobnie jak umowa o pracę) nie zostało przedłożone w oryginale, nie znajduje się na nim również pieczątka pracodawcy. Natomiast karta pozwalająca na robienie zakupów w sklepie (...) w żaden sposób nie potwierdza wykonywania pracy przez powoda na rzecz pozwanej. Tym bardziej, że powód nie wykazał, że rzeczywiście to powódka złożyła wniosek o wyrobienie takiej karty.

Abstrahując od powyższego, dwa dokumenty, a tym bardziej ich kopie, nie mogą być jedynym dowodem wykonywania pracy przez J. T.. Powód reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, nie przedłożył żadnych innych dowodów na potwierdzenie, że wypełniał obowiązki nałożone na niego zgodnie z umową. Pozwany miał być odpowiedzialny za przewożenie lawetą uszkodzonych samochodów zakupionych na aukcjach. Pozwana miała go informować skąd ma odebrać samochody i dokąd je zawieść, kierować jego pracą i zlecać mu zadania. Praca miała być świadczona na terenie całego kraju. Dodatkowo powód miał przygotowywać samochody do sprzedaży, wykonywać drobne naprawy, ewentualnie zawozić auta do mechaników na zlecenie pozwanej. Praca miała mu zajmować 160 godzin w miesiącu, nieraz po 16 godzin dziennie, ponieważ dodatkowo miał wykonywać remont w mieszkaniu pozwanej.

Powyższe nie znajduje jednak potwierdzenia w materiale dowodowym zgromadzonym w przedmiotowej sprawie. W tym miejscu zauważenia wymaga, że żona powoda nigdy nie widziała, aby jej mąż był kierowcą lawety. Żadne samochody na lawecie nie były przewożone przez powoda do domu jej rodziców. Matka pozwanej wskazywała natomiast, że traktowała powoda jako potencjalnego zięcia, a nie partnera w interesach jej córki. Powód nigdy nie przywoził do domu rodzinnego M. K. (1) żadnych samochodów ani dokumentów dotyczących działalności gospodarczej pozwanej. Dodatkowo K. M. zeznała, że powód często odwiedzał pozwaną w pracy, ale jedynie w celach towarzyskich. Strony nigdy nie poruszały tematów związanych z samochodami czy prowadzeniem działalności gospodarczej przez pozwaną. Co istotne, powód nie przyjeżdżał do pozwanej lawetą, tylko rowerem. Jednocześnie zauważenia wymaga, że w okresie objętym pozwem powód nie przyjeżdżał lawetą również do M. K. (2). Nie wspominał jej również o pracy u pozwanej.

Znamiennym jest również, że powód nie potrafił nawet konkretnie wskazać, do kiedy sporna umowa o pracę miała obowiązywać. Podnosił jedynie, że ilość godzin miała się zgadzać z datą, kiedy umowa została wypowiedziana powodowi ustnie, to znaczy z końcem sierpnia. Mimo to postanowił dochodzić wynagrodzenia od daty podpisania umowy do daty zakończenia umowy, czyli do końca grudnia, ponieważ takie miały być ustalenia stron.

Wersji powoda nie potwierdzają również ustalenia poczynione w prawomocnym wyroku skazującym w sprawie II K 59/21, z którego wynika, że w okresie objętym pozwem w przedmiotowej sprawie podrobił w celu użycia za autentyczne 12 umów kupna sprzedaży samochodów poprzez nakreślenie w pozycji kupujący podpisu M. Z. o treści (...). A w tym zakresie tut. Sąd jest związany prawomocnym wyrokiem skazującym.

Jednocześnie zauważenia wymaga, że powód – jak sam podnosił – umówił się z M. Z., że będzie pomagał jej w prowadzeniu działalności gospodarczej, a dopiero potem pozwana wypłaci mu zaległe wynagrodzenie. J. T. miał świadczyć jej pomoc finansową jako przyjaciel. Przez dwa lata miał nie otrzymywać wynagrodzenia, żeby pozwana mogła się dorobić. Ewentualnie mieli się rozliczyć przed upływem dwóch lat w sytuacji, w której pozwana zawiesi albo zakończy prowadzenie działalności gospodarczej. Powód miał wspierać finansowo pozwaną w opłatach związanych z ZUS-em, wynajmem lawety, tankowaniem tej lawety, przywożeniem pojazdów. Strony miały nawet rozpocząć wspólne prowadzenie firmy, gdy ta zacznie dobrze prosperować. Tym bardziej, że nazwę firmy ustalili na podstawie swoich imion.

Jak już wskazano powyżej jedną z cech świadcząca o stosunku pracy jest wynagrodzenie. Praca wykonywana na rzecz pracodawcy zawsze powinna być odpłatna. Przepisy określają, że wynagrodzenie powinno być godziwe, odpowiadające wkładowi pracy i czasu pracownika w powierzone zadania do wykonania. Co ważne, pracownik nie może się zrzec wynagrodzenia. W konsekwencji należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie w ogóle nie można mówić o odpłatności zawartej umowy. Nie sposób również nie zauważyć, że pozwany miał w zasadzie pomagać w prowadzeniu działalności gospodarczej i ją finansować, a nie być pracownikiem podległym pozwanej.

J. T. podnosił również, że do chwili obecnej nie uzyskał świadectwa pracy. Znamiennym jest, że pomimo licznych spraw wytaczanych przeciwko pozwanej o zapłatę, nie zdecydował się jednak na wystąpienie do sądu pracy z żądaniem zobowiązania pracodawcy do wydania świadectwa pracy.

Nie można również tracić z pola widzenia, że powód od 18 grudnia 2006 r. do 28 lutego 2018 r. był zatrudniony jako pracownik w pełnym wymiarze czasu pracy w innym podmiocie gospodarczym, tj. w (...) sp. z o.o. w Z.. Z tego tytułu J. T. przebywał na zwolnieniu lekarskim od 27 kwietnia 2017 r. do 25 października 2017 r. W ocenie Sądu powód nie byłby w stanie łączyć zatrudnienia u dwóch pracodawców w pełnym wymiarze czasu pracy. Tym bardziej, że w (...) sp. z o.o. świadczył pracę w systemie czterozmianowym, natomiast praca u pozwanej miała się łączyć z regularnym podróżowaniem po terenie całego kraju.

Kluczowym jest również, że powód za 2017 r. złożył roczne zeznanie podatkowe PIT - 36, a za 2018 r. PIT-37, w którym wskazał przychód z umowy u innego pracodawcy. Nie rozliczył przychodów od pracodawcy (...) M. Z..

Z kolei w okresie od 27 września 2018 r. do 8 maja 2019 r. powód był zgłoszony w Urzędzie Pracy w Z. jako bezrobotny bez prawa do zasiłku. Powyższe należy uznać za całkowicie niezrozumiałe skoro w okresie od 18 stycznia 2017 r. do 15 stycznia 2019 r. rzekomo miał być zatrudniony u pozwanej.

Nie można również tracić z pola widzenia, że prawomocną decyzją z dnia 25 maja 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że J. T. jako pracownik u płatnika składek (...) M. Z. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu oraz wypadkowemu w okresie od 18 stycznia 2017 r. do 31 grudnia 2018 r. Pomimo, iż decyzja okazała się niekorzystna dla powoda, nie złożył on od niej odwołania. Decyzja jest prawomocna. Zauważenia przy tym wymaga, że powód przebywał na długotrwałym zwolnieniu, dlatego zależało mu na objęciu ubezpieczeniami w ZUS.

Reasumując w świetle dostępnych w sprawie dowodów brak jest podstaw do uznania, iż sporna umowa o pracę z dnia 18 stycznia 2017 r. została ważnie zawarta i była w jakikolwiek sposób realizowana. Roszczenia powoda pozostają zatem, w całości nieuzasadnione.

Mając na względzie wszystkie powyżej wskazane okoliczności, Sąd Okręgowy oddalił powództwo jako bezzasadne (punkt pierwszy sentencji wyroku).

O kosztach procesu Sąd Okręgowy orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Na w/w koszty złożyły się koszty zastępstwa procesowego, które zgodnie z dyspozycją § 9 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2023 r., poz. 1964) wyniosły 4050,00 zł. Stosownie do dyspozycji art. 98 §1 ¹ k.p.c. od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu zasądzono odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty. Sąd nie dopatrzył się w realiach sprawy szczególnie uzasadnionego wypadku uzasadniającego odstąpienie od obciążenia powoda kosztami zastępstwa procesowego na podstawie art. 102 k.p.c.

Przypomnienia w tym miejscu wymaga, że Sąd ma na podstawie art. 102 k.p.c. jedynie możliwość, a nie obowiązek odstąpienia od generalnej zasady zwrotu kosztów przez stronę przegrywającą proces, przewidzianej w art. 98 k.p.c. i każdorazowo musi być ona uzasadniona szczególnym wypadkiem. Powinien zachodzić bowiem dodatkowy element wynikający z samego charakteru rozpoznawanej sprawy (por. wyrok SA w Krakowie z 13.03.2023 r., I ACa 1407/21, LEX nr 3578673).

Sytuacja finansowa, nawet stanowiąca podstawę zwolnienia strony od obowiązku uiszczania kosztów sądowych, nie wyczerpuje sama w sobie przesłanek zastosowania art. 102 k.p.c. Ocena, czy zachodzą przesłanki do skorzystania z wyjątku statuowanego w tym przepisie, jest dokonywana każdorazowo przez sąd niezależnie od wcześniejszych decyzji w przedmiocie zwolnienia jej od kosztów sądowych (por. wyrok SA w Szczecinie z 24.11.2022 r., I ACa 986/22, LEX nr 3762182).

Orzekając o kosztach zastępstwa procesowego Sąd miał co prawda na względzie, że powód jest osobą bezrobotną bez prawa do zasiłku, która w 2024 r. nie osiągnęła żadnych przychodów. Nie można jednak tracić z pola widzenia, że powód, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, w żaden sposób nie wykazał, że jest pozbawiony możliwości zarobkowania. W przedmiotowej sprawie nie została przedłożona bowiem jakakolwiek dokumentacja medyczna, która potwierdzałaby, że powód rzeczywiście ma poważne problemy zdrowotne, które nie pozwalają mu na podjęcie pracy.

Zgodnie zaś z utrwalonym orzecznictwem, strona zamierzająca wystąpić na drogę postępowania sądowego dochodząc swych roszczeń, winna bowiem poczynić wcześniej stosowne oszczędności na pokrycie kosztów sądowych, które będą wymagane w sprawie (por. postanowienia SN z 24 września 1984 roku I Cz 104/84, Lex nr 8623 oraz z dnia 24 lipca 1990 roku I Cz 98/80 Lex nr 8257)

Jak wynika bowiem z art. 108 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, zwolnienie od kosztów sądowych nie zwalnia strony od obowiązku zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi. Z tych względów samo powoływanie się przez powoda na trudną sytuację materialną i zarobkową nie było wystarczające do zakwalifikowania niniejszego przypadku do "szczególnie uzasadnionych" na gruncie art. 102 k.p.c. w zakresie obciążenia go kosztami zastępstwa procesowego. Jednocześnie jednak mając jednak za względzie sytuację życiową powoda Sąd Okręgowy nie uwzględnił wniosku pełnomocnika pozwanej o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w podwójnej wysokości (punkt drugi sentencji wyroku).

Z tych też przyczyn Sąd Okręgowy nie obciążył powoda kosztami sądowymi i koszty te w całości przejął na rachunek Skarbu Państwa (punkt trzeci sentencji wyroku).

W konsekwencji ta sama suma, co w punkcie drugim sentencji wyroku (4050,00 zł) powiększona o stawkę podatku VAT została przyznana ze Skarbu Państwa pełnomocnikowi z urzędu na podstawie § 8 pkt 6 w zw. z § 15 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia z 14 maja 2024 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. z 2024 r. poz. 499) (punkt czwarty sentencji wyroku).

Sąd nie uznał za zasadne przyznanie tych kosztów w wysokości 150% stawki, gdyż pełnomocnik powoda ustanowiony z urzędu w żaden sposób nie uzasadnił wysokości żądanych w tej wysokości kosztów. Zgodnie natomiast z § 4 w/w rozporządzenia opłatę ustala się w wysokości określonej w rozdziałach 2-5, przy czym nie może ona przekraczać wartości przedmiotu sprawy (ust.1). Ustalenie opłaty w wysokości wyższej niż określona w ust. 1, a nieprzekraczającej 600 % opłat określonych w rozdziałach 2-5 następuje z uwzględnieniem okoliczności wskazanych w pkt.1-4 tego ustępu. Pełnomocnik powoda nie wskazał żadnej z tych okoliczności.