Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 29 lutego 2016 roku Sąd Rejonowy w Zgierzu IV Wydział Pracy oddalił powództwo B. Ż. skierowane przeciwko Zakładowi (...) z siedzibą w P. o przywrócenie do pracy oraz zasądził od powódki na rzecz pozwanego kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Rejonowy wydał powyższe orzeczenie w oparciu o następujący stan faktyczny.

Powódka B. Ż. była zatrudniona w pozwanym Zakładzie (...) w P. od 1 sierpnia 1999 roku do 30 czerwca 2015 roku na stanowisku głównej księgowej w pełnym wymiarze czasu pracy.

Do zakresu obowiązków powódki należało :

1. prowadzenie rachunkowości zakładu zgodnie z obowiązującymi przepisami i zasadami określonymi w Ustawie o finansach publicznych (Dz.U.Nr 15 poz.148 z 2003 roku, polegające zwłaszcza na :

a) zorganizowaniu sporządzania, przyjmowania, obiegu archiwizowania i kontroli dokumentów w sposób zapewniający właściwy obieg operacji gospodarczych, ochronę mienia będącego w posiadaniu zakładu, sporządzanie kalkulacji wynikowych kosztów wykonywanych zadań oraz sprawozdawczości finansowej,

b) bieżącym i prawidłowym prowadzeniu księgowości oraz sporządzaniu kalkulacji wynikowej kosztów wykonywanych zadań i sprawozdawczości finansowej w sposób umożliwiający:

- terminowe przekazywanie rzetelnych informacji ekonomicznych

- ochronę mienia będącego w posiadaniu jednostki oraz terminowe i prawidłowe rozliczanie osób majątkowo odpowiedzialnych za to mienie,

- prawidłowe i terminowe dokonywanie rozliczeń finansowych,

c) nadzorowanie całokształtu prac z zakresu rachunkowości, wykonywanych przez poszczególne komórki organizacyjne,

2. prowadzenie gospodarki finansowej jednostki zgodnie z obowiązującymi zasadami, polegające zwłaszcza na :

a) wykonywaniu dyspozycji środkami pieniężnymi zgodnie z przepisami dotyczącymi zasad wykonywania budżetu, gospodarki środkami pozabudżetowymi i innymi będącymi w dyspozycji jednostki,

b) zapewnieniu pod względem finansowym prawidłowości umów zawieranych przez jednostkę,

c) przestrzeganiu zasad rozliczeń pieniężnych i ochrony wartości pieniężnych,

d) zapewnieniu terminowego ściągania należności i dochodzenia roszczeń spornych oraz spłaty zobowiązań,

3. analiza wykorzystania środków przydzielonych z budżetu lub innych pozabudżetowych i innych będących w dyspozycji jednostki,

4.dokonywanie w ramach kontroli wewnętrznej:

a) wstępnej, bieżącej i następnej kontroli funkcjonalnej w zakresie powierzonych obowiązków,

b) wstępnej kontroli legalności dokumentów dotyczących wykonywania planów finansowych jednostki oraz ich zmian,

c) następnej kontroli operacji gospodarczych jednostki stanowiących przedmiot księgowań

5. kierowanie pracą podległych komórek organizacyjnych oraz pracowników,

6. opracowywanie projektów przepisów wewnętrznych wydawanych przez kierownika jednostki, dotyczących prowadzenia rachunkowości, w szczególności zakładowego planu kont, obiegu dokumentów, zasad przeprowadzenia i rozliczania inwentaryzacji,

7. wstępna kontrola legalności dokumentów dotyczących wykonywania budżetu oraz jego zmian,

8.opracowywanie zbiorczych sprawozdań finansowych z wykonania budżetu i ich analiz.

Na podstawie art.54 ust.2 ustawy o finansach publicznych powierzono powódce w dniu 2 listopada 2009 roku obowiązki i odpowiedzialność w zakresie :

1. prowadzenia rachunkowości jednostki,

2. wykonywania dyspozycji środkami pieniężnymi,

3. wykonywania wstępnej kontroli:

- zgodności operacji gospodarczych i finansowych z planem finansowym,

- kompletności i rzetelności dokumentów dotyczących operacji gospodarczych i finansowych,

4. sporządzanie listy płac i przelewów wynagrodzeń,

5. sporządzanie deklaracji do ZUS, Urzędów Skarbowych i Urzędu Gminy,

6. prowadzenie książki środków trwałych.

Zgodnie z Regulaminem Organizacyjnym Zakładu (...) w P. z dnia 17 maja 2010 roku do zadań głównego księgowego należało:

a) prowadzenie księgowości i gospodarki finansowej Zakładu zgodnie z obowiązującymi przepisami i zasadami,

b) prawidłowe i terminowe sporządzanie sprawozdań finansowych,

c) podpisywanie w imieniu Zakładu dokumentów bankowych,

d) podpisywanie w imieniu Zakładu wszelkich zaświadczeń dotyczących spraw finansowych wymagających Głównego Księgowego,

e) opracowywanie projektów budżetu Zakładu oraz propozycji zmian do niego

f) współpraca ze Skarbnikiem Gminy,

g) przestrzeganie ustawy o finansach publicznych, ustawy prawo zamówień publicznych.

W 2011 roku powódka jako główna księgowa pozwanego Zakładu kontrasygnowała umowy zawarte w dniu 6 stycznia 2011 roku nr (...) i nr (...). Przedmiotem umowy nr (...) zawartej ze S. M., prowadzącym firmę (...), Samochodów i M. Rolniczych-Usługi u klienta” było wykonywanie prac remontowych sprzętu transportowego w okresie od 6 stycznia 2011 roku do dnia 31 grudnia 2013 roku. W umowie tej określono cenę za roboczogodzinę na 30 złotych, nie podano natomiast wartości maksymalnej umowy. Umowa nr (...) zawarta z S. S., prowadzącym firmę (...) naprawa pomp wodnych, przewijanie silników”, dotyczyła wykonywania na zlecenie napraw pomp wodnych i ściekowych w okresie w okresie od 6 stycznia 2011 roku do dnia 31 grudnia 2013 roku. W tej umowie nie wskazano wysokości stawek jednostkowych za wykonaną usługę ani wynagrodzenia za całość prac. Zgodnie z treścią par.4 zleceniodawca miał zapłacić za prace remontowe wg kosztorysu wystawionego przez wykonawcę. Żadna z umów nie zawierała postanowień dotyczących rękojmi i gwarancji za przeprowadzone naprawy, informacji o ewentualnych odszkodowaniach czy karach umownych.

W umowach nie wskazano wartości zamówienia, ponieważ nie było wiadomo, jaki sprzęt się zepsuje. Kwoty na wykonanie umów nr (...) z 2011 roku były zagwarantowane w budżecie, istniała też możliwość przesunięcia środków budżetowych.

Od 2012 roku w pozwanej jednostce prowadzony był rejestr umów. Rejestr ten został założony w 2012 roku w następstwie kontroli. Na polecenie powódki prowadziła go K. R., zajmująca się w pozwanym Zakładzie również kadrami. Dokument ten nie był prowadzony rzetelnie – nie zawierał informacji o wszystkich umowach, ani informacji wynikających z treści poszczególnych rubryk, np.o wartości umowy czy sposobie wyłonienia wykonawcy.

W 2013 i 2014 roku należności wynikające z faktur były przez pozwany Zakład płacone nieterminowo. Spóźnione regulowanie płatności zwłaszcza w 2013 roku nie miało charakteru incydentalnego, lecz występowało notorycznie. W styczniu 2013 roku na 37 faktur terminowo zapłacono 5, zaś pozostałe były płacone po terminie od jednego do trzydziestu dwóch dni, w lutym 2013 roku na 40 faktur terminowo zapłacono 7, pozostałe z opóźnieniem od jednego do trzydziestu dwóch dni, w marcu 2013 roku na 38 faktur terminowo zapłacono 4, pozostałe z opóźnieniem od jednego do trzydziestu dwóch dni. Zdarzało się, że zobowiązania płacone były w częściach, choć z faktur wynikał obowiązek jednorazowej zapłaty. W 2014 roku sytuacja była trochę lepsza, np. w lipcu 2014 roku na 37 faktur w terminie zapłacono 26, w pozostałych opóźnienie wynosiło kilka dni, zaś w jednym przypadku zobowiązania uregulowano dopiero w listopadzie 2014 roku. Na dzień płatności faktur Zakład posiadał na rachunku środki wystarczające na ich uregulowanie. Tylko w jednym przypadku w kontrolowanym kwartale 2013 roku nie było na rachunku wystarczających środków na zapłacenie faktury.

Kontrahenci nie naliczali odsetek za opóźnienie. W razie wystąpienia opóźnienia główna księgowa prowadziła z wierzycielami rozmowy telefoniczne i zwykle odstępowali od naliczenia odsetek. Z rozmów telefonicznych z kontrahentami dotyczących przedłużenia terminów płatności główna księgowa nie sporządzała żadnej dokumentacji. W jednym przypadku zostały wystawione przez (...) noty obciążeniowe w dniu 18 września 2014 roku na kwotę 6,68 zł, którą uregulowała powódka. O nieterminowym regulowaniu płatności był informowany ówczesny Dyrektor pozwanego Zakładu (...).

Zakład (...) w P. jako zakład budżetowy miał obowiązek składania sprawozdań Rb-Z. W sprawozdaniu Rb-Z za III kwartał 2014 roku przekazanym Wójtowi Gminy P. nie wykazano wszystkich danych wynikających z ewidencji księgowej. W dniu sporządzania tego sprawozdania tj. 10 października 2014 roku, istniało wymagalne zobowiązanie w kwocie 8.289,20 zł z tytułu kary umownej naliczonej przez (...) za rozwiązanie umowy o dostawę energii elektrycznej przed upływem terminu jej obowiązywania. W sprawozdaniu nie wykazano natomiast istnienia żadnych wymagalnych zobowiązań, wprowadzając w ten sposób w błąd organ prowadzący, który o istnieniu takiego zobowiązania dowiedział się dopiero z przedsądowego wezwania do zapłaty wystawionego przez (...). Korekta sprawozdania została dokonana na żądanie Skarbnika Gminy i przesłana w listopadzie 2014 roku.

Sprawozdanie Rb-Z za III kwartał 2014 roku zostało sporządzone i podpisane przez B. Ż. jako główną księgową Zakładu oraz podpisane przez Dyrektora Zakładu (...). Powódka miała świadomość, iż dane wskazane w sprawozdaniu co do braku wymagalnych zobowiązań są niezgodne ze stanem rzeczywistym. Sporządziła sprawozdanie wykazując zerowy stan zobowiązań na polecenie Dyrektora J. P. z uwagi na toczące się negocjacje z (...) w sprawie nienaliczania kary umownej.

W związku ze złożeniem nierzetelnego sprawozdania za III kwartał 2014 roku na polecenie Wójta Gminy P. w dniach od 1 do 31 grudnia 2014 roku w Zakładzie (...) w P. przeprowadzono kontrolę doraźną obejmującą okres od 1 stycznia 2013 roku do 31 grudnia 2014 roku.

W wyniku kontroli stwierdzono m.in., iż główna księgowa nie dołożyła należytej staranności w przedmiocie terminowej zapłaty zobowiązań, nie podjęła też działań zmierzających do zapobiegania opóźnieniom w płatnościach lub prolongaty terminów płatności. Kontrolująca wskazała na nieprawidłowość kontrasygnaty umów nr (...) wobec niewskazania ich maksymalnej wartości, nieprawidłowości w prowadzeniu rejestru umów, co uniemożliwiało właściwą kontrolę ich wykonania i dat obowiązywania oraz na nierzetelne sporządzenie sprawozdania Rb-Z za III kwartał 2014 roku.

W dniu 10 marca 2015 roku obowiązki objął nowy Dyrektor Zakładu (...) w P. R. M.. W dniu 31 marca 2015 roku doręczono powódce wypowiedzenie umowy o pracę z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, który upływał z dniem 30 czerwca 2015 roku, podpisane przez Dyrektora R. M..

Jako przyczyny wypowiedzenia powódce umowy o pracę wskazano:

1. kontrasygnowanie wadliwych umów zawieranych przez jednostkę, nie zawierających zapisów dotyczących zabezpieczenia umów, jak i wskazujących kwoty wynagrodzenia czy stawek jednostkowych za zlecone usługi, co skutkuje niemożnością stwierdzenia ich wartości oraz nie zapewnia pod względem finansowym prawidłowości umów zawieranych przez jednostkę,

2. nierzetelne prowadzenie rejestru umów polegające na niewpisywaniu wszystkich zawieranych przez jednostkę umów, jak i ich wartości,

3. nienależyte wykonywanie obowiązków służbowych przez nieterminową zapłatę zobowiązań, co naraża jednostkę na straty w postaci zapłaty odsetek czy kar umownych,

4. poświadczenie nieprawdy i nierzetelne sporządzenie sprawozdania RB-Z za III kwartał 2014 roku w postaci niewykazania zobowiązań wymagalnych, co nie odzwierciedlało stanu faktycznego i nie było zgodne z ewidencją księgową, ponieważ jednostka posiadała zobowiązania wymagalne w kwocie 8.289,20 zł z tytułu nałożonych na jednostkę kar umownych,

5. całkowitą utratę zaufania do powódki jako Głównej Księgowej (...) w P. spowodowaną okolicznościami wymienionymi w punkcie 1-4.

Pomimo wypowiedzenia umowy dyrektor Zakładu poprosił powódkę o wykonanie pewnych terminowych czynności, ponieważ inne osoby zatrudnione w Księgowości Zakładu nie miały dostatecznej wiedzy, aby czynności te wykonać.

Średnie miesięczne wynagrodzenie powódki liczone według zasad obliczania ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy w ujęciu brutto wynosiło 5.760 złotych miesięcznie.

Ustalając powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy nie dał wiary zeznaniom powódki i świadka J. P. co do tego, iż nie było możliwości terminowego regulowania należności obciążających Zakład (...) w P.. Z protokołu kontroli doraźnej, w którym przeanalizowano stan rachunku Zakładu w dacie płatności poszczególnych faktur i dołączonych do protokołu załączników wynika, iż na koncie pozwanego były środki pozwalające na zapłatę należności. Twierdzenia powódki, iż opóźnienia wynikały z regulowania w pierwszej kolejności świadczeń na rzecz ZUS czy Urzędu Skarbowego nie zostały poparte praktycznie żadnymi dowodami.

Sąd I instancji nie dał też wiary powódce w tej części, w której sugerowała, iż przyczyną wypowiedzenia jej umowy o pracę była działalność polityczna męża polegająca na organizowaniu spotkań wyborczych kontrkandydata na stanowisko Wójta Gminy. Tezy tej nie potwierdzają żadne obiektywne dowody, a zebrany materiał dowodowy wyraźnie wskazuje, iż przyczyny rozwiązania umowy o pracę z powódką rzeczywiście istniały. Jak wynika z zeznań obecnego Dyrektora, które Sąd uznał za wiarygodne i przekonujące, decyzja o rozwiązaniu z powódką umowy o pracę została podjęta głównie na podstawie analizy protokołu z kontroli doraźnej, wskazującego liczne nieprawidłowości w gospodarce finansowej Zakładu. Protokół ten został przyjęty przez powódkę bez zastrzeżeń. Sąd podkreślił, iż w toku postępowania powódka w istocie także nie kwestionowała wskazanych w wypowiedzeniu faktów: kontrasygnowania konkretnych umów, nieterminowego regulowania płatności, niewłaściwego prowadzenia rejestru umów i nierzetelnego sporządzenia sprawozdania finansowego za III kwartał 2014 roku. Kwestią sporną między stronami było jedynie to, czy te zdarzenia mogły spowodować utratę zaufania do powódki skutkującą wypowiedzeniem o pracę, a w przypadku rejestru umów, czy pozostawały w zakresie obowiązków powódki.

Sąd nie dał też wiary zeznaniom świadka J. P. co do tego, iż rejestr umów prowadził pracownik kadr. Z zeznań samej powódki i świadka K. R. wynika, iż na polecenie powódki zajmowała się tym świadek K. R., czyli pracownik Księgowości.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy uznał, iż roszczenie powódki nie było zasadne i podlegało oddaleniu.

Sąd meriti przytaczając treść art. 45 § 1 k.p.c. oraz art.30 § 3 i 4 k.p., podkreślił, iż w rozpoznawanej sprawie oświadczenie o rozwiązaniu za trzymiesięcznym wypowiedzeniem łączącej strony umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony nastąpiło na piśmie w dniu 31 marca 2015 roku. Spełnione zostały zatem przesłanki formalnoprawne skuteczności wypowiedzenia. W ocenie Sądu, przyczyny wypowiedzenia powódce umowy o pracę były rzeczywiste, konkretne i uzasadniały utratę zaufania pracodawcy do powódki.

Sąd Rejonowy nie podzielił podnoszonego przez stronę powodową zarzutu, iż brak wskazania oznaczenia wadliwych umów kontrasygnowanych przez powódkę oznacza, iż przyczyna wypowiedzenia nie była „konkretna”. Źródłem wszystkich „zarzutów” w stosunku do powódki, które ostatecznie złożyły się na wymienione w oświadczeniu pracodawcy przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę, był protokół kontroli doraźnej, przeprowadzonej w dniach od 1 do 31 grudnia 2014 roku, a obejmującej okres od dnia 1 stycznia 2013 roku do dnia 30 września 2014 roku. W protokole tym szczegółowo opisano, które umowy i z jakich przyczyn zostały przez kontrolującą uznane za wadliwe. Protokół, z którym powódka zapoznała się i nie złożyła zastrzeżeń, nie pozostawiał wątpliwości, że za wadliwie sporządzone i kontrasygnowane uznano umowy nr (...). Umowy te nadal obowiązywały w okresie, który obejmowała kontrola doraźna, ponieważ zostały zawarte na okres do końca grudnia 2013 roku.

Do obowiązków głównej księgowej należało m.in. wykonywanie dyspozycji środkami pieniężnymi, które to pojęcie obejmuje także zapewnienie pod względem finansowym prawidłowości umów zawieranych przez jednostkę. Kontrasygnata oznacza, iż główny księgowy jednostki dokonał wstępnej kontroli finansowej umowy, potwierdzając zabezpieczenie finansowe zobowiązania w planie finansowym i prawidłowość ustalenia wymagalności płatności zobowiązania w stosunku do planowanych w danym roku budżetowym środków. Zakres uprawnień i obowiązków głównego księgowego dotyczący wykonywania dyspozycji środkami pieniężnymi oraz dokonywania wstępnej kontroli operacji gospodarczych i finansowych, obejmuje badanie, czy zobowiązania wynikające z operacji mieszczą się w planie finansowym, a także czy jednostka posiada środki finansowe na ich pokrycie, nie odnosi się jednak do samej kwestii zaciągania zobowiązań. Decyzje dotyczące zaciągania zobowiązań pozostają bowiem w sferze kompetencji kierownika jednostki, który może je przekazać w drodze odrębnego upoważnienia innemu pracownikowi jednostki. Oczywiste jest przy tym, że dla dokonania opisanego wyżej badania główny księgowy musi znać wartość danej umowy.

Zdaniem Sądu I instancji nie było wątpliwości, iż umowy nr (...) nie zawierały określenia maksymalnej wartości usług, których dotyczyły, choć istotnie w pierwszej z nich podano wartość roboczogodziny. Wobec tego kontrasygnując te umowy powódka w istocie nie wiedziała, jakie skutki finansowe mogą przynieść zawierane zobowiązania, co potwierdziła podczas swoich wyjaśnień podnosząc jedynie, że istniała możliwość „przesunięcia” środków na realizację umów z innych pozycji budżetowych.

Sąd meriti zauważył, iż dla oceny zasadności wypowiedzenia nie jest istotne to, czy dokonanie takiej kontrasygnaty stanowiło naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Podniesiony zarzut nie dotyczył bowiem faktu spowodowania jakiejś konkretnej szkody dla pozwanego zakładu przez kontrasygnowanie powołanych umów, lecz akceptacji przez główną księgową umów nieprawidłowo sporządzonych. Przedmiotem niniejszej sprawy nie jest też ewentualna odpowiedzialność powódki za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Jak słusznie wskazała (...) w orzeczeniu z dnia 18 maja 2006 r., DF/ (...)4900-26/34-35/06/428, niepubl.) katalog karalnych naruszeń określony w ustawie o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych jest katalogiem zamkniętym, a przepisy określające znamiona naruszeń nie mogą być interpretowane rozszerzająco. Jednakże niewykonanie lub niewłaściwe wykonywanie obowiązków powierzonych głównemu księgowemu polegające na niewywiązywaniu się z ustawowego obowiązku dokonywania wstępnej kontroli zgodności operacji gospodarczych i finansowych z planem finansowym, skutkować może odpowiedzialnością pracowniczą, ponoszoną na podstawie kodeksu pracy.

Bezsporną okolicznością, wynikającą z protokołu kontroli doraźnej i dołączonych do niego załączników jest także to, że w okresie objętym kontrolą pozwany Zakład – mimo posiadania środków na koncie, nie regulował w terminie zobowiązań. Obowiązek czuwania nad terminowym regulowaniem płatności obciążał powódkę jako główną księgową w pozwanym Zakładzie. Podnoszone przez powódkę okoliczności sprowadzające się do tego, iż opóźnienia wynikały z konieczności płatności zobowiązań na rzecz ZUS czy Urzędu Skarbowego nie zostały udowodnione. Okoliczności te nie tłumaczą zresztą tak wielu przypadków opóźnienia płatności, w tym opóźnień jednodniowych. Nadto, obowiązujące przepisy nie przewidują gradacji zobowiązań, ponieważ w myśl art.44 ust.3 pkt 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych (tekst jedn. Dz.U. z 2013 roku poz.885 ze zm), wydatki publiczne powinny być dokonywane w wysokości i terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań. Sąd meriti podkreślił, iż w rozpoznawanej sprawie przedmiotem analizy nie jest odpowiedzialność powódki za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Powódka nie odpowiada też za spowodowanie szkody w wyniku braku dbałości o terminowe regulowanie zobowiązań. Nie jest zatem istotne, że konieczność zapłacenia odsetek dotyczyła tylko niewielkiej kwoty 6,68 zł, którą powódka z własnych środków uregulowała. Istotne jest natomiast narażenie finansów pozwanego na konieczność zapłaty odsetek od nieterminowych płatności. Nie ulega wątpliwości, iż jedynie dobra wola kontrahentów zgadzających się na rezygnację z odsetek spowodowała, że kwota zobowiązań z tego tytułu nie była wyższa. Podnoszony przez stronę powodową zarzut, iż protokół z kontroli doraźnej jest w tym zakresie wybiórczy i nierzetelny, nie został w istocie poparty konkretnymi dowodami. Zdaniem Sądu meriti nie można przy tym nie zauważyć, że kontrolująca wskazała na poprawę terminowości regulowania zobowiązań w 2014 roku. Powódka nie wniosła żadnych zastrzeżeń do treści protokołu kontroli.

Odnosząc się do zarzutu, iż prowadzenie rejestru umów nie należało do obowiązków powódki Sąd meriti stwierdził, że istotnie wprost taki obowiązek nie został wymieniony w zakresie czynności. Jednakże do obowiązków powódki jako głównej księgowej należało zorganizowanie sporządzania, przyjmowania, obiegu, archiwizowania i kontroli dokumentów w sposób zapewniający właściwy obieg operacji gospodarczych. Właściwe prowadzenie rejestru umów jest niewątpliwie jednym z elementów organizowania właściwego obiegu dokumentów w Zakładzie. Zgodnie z treścią Komunikatu nr 23 Ministra Finansów o kontroli zarządczej z dnia 16 grudnia 2009 roku w jednostce powinny istnieć mechanizmy kontroli dotyczące operacji finansowych i gospodarczych, w tym rzetelne i pełne dokumentowanie i rejestrowanie operacji finansowych i gospodarczych (pkt 14). Prawidłowe prowadzenie rejestru umów zawartych przez jednostkę było zatem jednym z elementów kontroli zarządczej, zaś powódka jako główna księgowa miała obowiązek stosowania standardów tej kontroli.

Sąd Rejonowy zważył, że w rozpoznawanej sprawie bezsporną okolicznością było także nierzetelne sporządzenie sprawozdania Rb-Z za III kwartał 2014 roku. Powódka przyznała, iż sporządzając powyższe sprawozdanie nie wykazała istnienia wymagalnego zobowiązania z tytułu kar umownych w wysokości 8.289,20 zł pomimo wiedzy o jego istnieniu. Zdaniem Sądu meriti nie ulega wątpliwości, iż sprawozdanie to zostało sporządzone nierzetelnie i sprzecznie ze stanem wynikającym z danych ewidencji księgowej, czyli z naruszeniem § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 16 stycznia 2014 roku w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz.U.2014 poz.119 ze zm.). Bez znaczenia jest przy tym, czy toczyły się negocjacje z wierzycielem co do anulowania kary. Oczywiste jest to, iż wymagalne zobowiązania istniejące w dacie sporządzania sprawozdania, powinno zostać w nim wykazane.

Zdaniem powódki nie powinna ponosić odpowiedzialności za podanie nieprawdziwych danych, ponieważ uczyniła to na polecenie Dyrektora Zakładu, który odpowiadał w myśl wskazanego wyżej przepisu za sporządzenie sprawozdania rzetelnie i prawidłowo pod względem merytorycznym i formalno-rachunkowym. W ocenie Sądu fakt, że powódka działała na polecenie Dyrektora i w przekonaniu, iż kara umowna będzie zniesiona, nie zwalnia B. Ż. z odpowiedzialności za sporządzenie wadliwego sprawozdania finansowego i wynikających stąd konsekwencji.

Sąd Rejonowy zauważył, że dopuszczalność egzekwowania od głównego księgowego odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, polegające na wykazaniu w sprawozdaniu danych niezgodnych z danymi wynikającymi z ewidencji księgowej, podlega różnej ocenie w orzecznictwie. Co do zasady odpowiedzialność za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości określonych ustawą (art.4 ust.5 ustawy o rachunkowości), w tym z tytułu nadzoru, ponosi kierownik. Dotyczy to również przypadku, gdy określone obowiązki w zakresie rachunkowości - z wyłączeniem odpowiedzialności za przeprowadzenie inwentaryzacji w formie spisu z natury - zostaną powierzone innej osobie za jej zgodą. Według tej linii orzecznictwa, podpis głównego księgowego obok podpisu kierownika na sprawozdaniu oznacza tylko, że główny księgowy sporządził projekt sprawozdania. Odpowiedzialność za stan finansów, w tym również za zgodność danych zawartych w sprawozdaniu z danymi wynikającymi z ewidencji księgowej, ponosi kierownik jednostki (tak (...) w orzeczeniu z dnia 5 czerwca 2008 r., (...), Biul. (...) 2008, nr 4, poz. 19, LEX nr 477826). To na kierownika jednostki przepisy nakładają obowiązek rzetelnego i prawidłowego pod względem merytorycznym i formalno-rachunkowym sporządzania sprawozdań oraz wykazywania w nich kwot zgodnych z danymi wynikającymi z ewidencji księgowej. Powierzenie obowiązków z zakresu prowadzenia rachunkowości głównemu księgowemu nie wyłącza odpowiedzialności kierownika jednostki. Spoczywa ona bowiem na kierowniku jednostki i nie sposób skutecznie przenieść tę odpowiedzialność w drodze powierzenia obowiązków. Nie można również, zdaniem (...), "utożsamiać pojęcia odpowiedzialności za wykazanie w sprawozdaniu budżetowym danych niezgodnych z danymi wynikającymi z ewidencji z powierzeniem określonych obowiązków w zakresie gospodarki finansowej" (orzeczenie (...) z dnia 12 czerwca 2006 r., DF/ (...)4900- (...), niepubl.).

W innym orzeczeniu (...) stwierdziła, że odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych dotyczyć może wyłącznie osób bezpośrednio odpowiedzialnych za wykazanie w sprawozdaniu danych niezgodnych z ewidencją księgową. W sytuacji, gdy kierownik jednostki powierzył w "zakresie czynności" głównemu księgowemu obowiązek terminowego sporządzania okresowych sprawozdań budżetowych, a główny księgowy przyjęcie tych obowiązków pisemnie potwierdził, odpowiedzialność z tytułu naruszenia obejmuje głównego księgowego. Dane w sprawozdaniu wykazać może jedynie osoba to sprawozdanie sporządzająca. Zdaniem (...), wprawdzie przepisy wykonawcze nakładają obowiązek sporządzania sprawozdań na kierowników jednostek organizacyjnych, jednak ten obowiązek kierownik może powierzyć innej osobie, korzystając w tym zakresie z uprawnień wynikających z ustawy o finansach publicznych. W takiej sytuacji kierownik jednostki nie może być bezpośrednio odpowiedzialny za wykazanie danych w sprawozdaniu, odpowiedzialność ta może co najwyżej być pośrednia, tj. z tytułu nadzoru lub wykonywania obowiązków w zakresie kontroli. Bezpośrednią odpowiedzialność za sporządzenie sprawozdania budżetowego i wykazanie w nim danych, kierownik poniósłby jedynie w przypadku, gdyby nie skorzystał z przysługującego mu prawa powierzenia tych obowiązków innej osobie i podpisał sprawozdanie (orzeczenie (...) z dnia 8 czerwca 2009 r., (...)-29/RN-4- (...), Biul. (...) 2009, nr 3, poz. 11, LEX nr 564437).

Analizując status prawny i obowiązki głównego księgowego jednostki sektora finansów publicznych (...) przeprowadziła wywód prawny, w którym wyraźnie podkreśliła, że skoro głównym księgowym jednostki sektora finansów publicznych jest pracownik, któremu kierownik jednostki powierza obowiązki i odpowiedzialność w zakresie prowadzenia rachunkowości, a rachunkowość jednostki obejmuje w szczególności sporządzanie sprawozdań finansowych, należy przyjąć, że główny księgowy jednostki sektora finansów publicznych jest obowiązany i odpowiedzialny za sporządzanie sprawozdań budżetowych (orzeczenie (...) z dnia 2 lutego 2004 r., DF/ (...)/O..- (...), LEX nr 109823). "Czyn ten popełniają osoby, które "wykazują", tzn. sporządzają stosowne sprawozdanie" (orzeczenie (...) z dnia 1 kwietnia 2004 r., DF/ (...)/O..-12/14- (...), LEX nr 141896).

Przytoczone wyżej orzeczenia (...) odnoszą się do odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, jednakże można je odpowiednio zastosować także do oceny naruszenia obowiązków pracowniczych. Zgodnie z punktem 8 pisma z dnia 21 lipca 2004 roku, do obowiązków powódki jako Głównej Księgowej należało opracowywanie zbiorczych sprawozdań finansowych z wykonania budżetu oraz ich analiz. Powódka nie była zatem jedynie osobą „sporządzającą” technicznie sprawozdanie, ale także osobą odpowiedzialną za jego treść i zgodność danych z ewidencją księgową. Jako fachowiec w swojej dziedzinie zdawała sobie z pewnością sprawę ze znaczenia sprawozdania i skutków podania w nim nieprawdziwych danych. Jeżeli Dyrektor jednostki istotnie wydał polecenie sporządzenia sprawozdania sprzecznie z obowiązującymi przepisami, powódka winna odmówić jego podpisania odpowiednio stosując art. 54 ust.4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych. Powódka tego nie uczyniła podpisując sprawozdanie Rb-Z, zaś korekty dokonała dopiero na skutek interwencji Skarbnika Gminy.

Reasumując Sąd Rejonowy stwierdził, że wskazane w oświadczeniu o rozwiązaniu umowy o pracę przyczyny w pełni uzasadniały utratę zaufania do powódki zatrudnionej na tak odpowiedzialnym stanowisku jak stanowisko głównej księgowej. Nawet gdyby przyjąć, że wskazane w oświadczeniu przyczyny wypowiedzenia umowy dotyczące kontrasygnowania wadliwych umów i niewłaściwego prowadzenia rejestru umów były niewystarczające, to pozostałe wymienione okoliczności – nieterminowe regulowanie zobowiązań i świadome sporządzenie nierzetelnego sprawozdania finansowego są wystarczające do uznania wypowiedzenia za uzasadnione. Nie można oczekiwać, iż pracodawca będzie darzył zaufaniem osobę, która narusza obowiązujące przepisy nie poddając w sprawozdaniu finansowym prawdziwych danych czy nie przestrzega obowiązku regulowania w terminie płatności Zakładu.

Wypowiedzenie umowy o pracę istotnie nastąpiło na krótko przed rozpoczęciem okresu ochronnego. Jednakże waga stwierdzonych naruszeń obowiązków jest na tyle duża, że działania pracodawcy nie można ocenić jako naruszającego zasady współżycia społecznego. Oczywiste jest także, iż mimo wypowiedzenia umowy pracodawca – wobec braku odpowiednio wyszkolonych pracowników, zmuszony był powierzyć powódce pewne czynności już po złożeniu oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd oddalił powództwo jako nieuzasadnione.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c.

Z powyższym rozstrzygnięciem nie zgodziła się strona powodowa zaskarżając je w całości. Skarżonemu wyrokowi zarzuciła:

1. naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnie i niewłaściwe zastosowanie tj.:

- art. 45 § 1 k.p. poprzez przyjęcie, że rozwiązanie umowy o pracę z powódką nie nastąpiło z naruszeniem przepisów w prawa pracy,

- art. 30 § 4 k.p. poprzez przyjęcie, że przyczyna podana w wypowiedzeniu umowy o pracę powódce była rzeczywista i konkretna;

2. sprzeczności istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego - poprzez pominięcie zeznań świadka J. P. w zakresie podejmowanych przez niego decyzji w sprawie sprawozdania RB- Z za III kw.

Mając powyższe na uwadze skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej Instancji do ponownego rozpoznania przy uwzględnieniu kosztów postępowania apelacyjnego .

W dniu 9 maja 2016 roku pełnomocnik strony pozwanej złożył odpowiedź na apelację wnosząc o jej oddalenie oraz o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego od strony powodowej na rzecz pozwanego kosztów, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 13 września 2016 roku pełnomocnik powódki poparł apelację oraz wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Natomiast pełnomocnik strony pozwanej wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów za postępowanie apelacyjne.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego jest prawidłowy i znajduje oparcie zarówno w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, jak i obowiązujących przepisach prawa.

Sąd Okręgowy w pełni aprobuje ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji i przyjmuje je jako własne. Podziela również wywody prawne zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, nie znajdując żadnych podstaw do jego zmiany bądź uchylenia.

Przede wszystkim brak jest uzasadnionych podstaw do uwzględnienia zarzutu naruszenia przez Sąd I instancji prawa procesowego tj. art. 233 § 1 k.p.c.

Przepis art. 233 § 1 k.p.c. stanowi, iż sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Sąd dokonuje oceny wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, jak również wszelkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych dowodów, mających znaczenie dla ich mocy i wiarygodności (tak np. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu orzeczenia z 11 lipca 2002 roku, IV CKN 1218/00, LEX nr 80266). Ramy swobodnej oceny dowodów są zakreślone wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego, regułami logicznego myślenia oraz pewnym poziomem świadomości prawnej, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (tak też Sąd Najwyższy w licznych orzeczeniach, np. z dnia 19 czerwca 2001 roku, II UKN 423/00, OSNP 2003/5/137). Poprawność rozumowania sądu powinna być możliwa do skontrolowania, z czym wiąże się obowiązek prawidłowego uzasadniania orzeczeń (art. 328 § 2 k.p.c.).

Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd art. 233 § 1 k.p.c. wymaga zatem wykazania, iż sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego. Natomiast zarzut dowolnego i fragmentarycznego rozważenia materiału dowodowego wymaga dla swej skuteczności konkretyzacji i to nie tylko przez wskazanie przepisów procesowych, z naruszeniem których apelujący łączy taki skutek, lecz również przez określenie, jakich dowodów lub jakiej części materiału zarzut dotyczy, a ponadto podania przesłanek dyskwalifikacji postępowania sądu pierwszej instancji w zakresie oceny poszczególnych dowodów na tle znaczenia całokształtu materiału dowodowego oraz w zakresie przyjętej podstawy orzeczenia.

Zarzuty skarżącego sprowadzają się w zasadzie jedynie do polemiki ze stanowiskiem Sądu i interpretacją dowodów dokonaną przez ten Sąd i jako takie nie mogą się ostać. Apelujący przeciwstawia bowiem ocenie dokonanej przez Sąd pierwszej instancji swoją analizę zgromadzonego materiału dowodowego. Odmienna ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego przedstawiona przez powoda, a w zasadzie odmienne wnioski wyprowadzone na podstawie tych samych okoliczności pozostają jedynie w sferze dyskusji i nie są wystarczające do uznania, że Sąd Rejonowy dopuścił się obrazy przepisów postępowania, a jego ocena jest dowolna.

Wypada w tym miejscu wskazać, iż dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., nie można poprzestać na stwierdzeniu, że dokonane ustalenia faktyczne są wadliwe. Niezbędne jest bowiem wskazanie konkretnych przyczyn, które dyskwalifikują postępowanie sądu w zakresie ustaleń. Skarżący powinien zwłaszcza wskazać, jakie kryteria oceny zostały naruszone przez sąd przy analizie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im taką moc przyznając (zob. postanowienie SN z dnia 23 stycznia 2001 r., IV CKN 970/00, Lex nr 52753, wyrok SN z dnia 6 lipca 2005 r., III CK 3/05, Lex nr 180925). Natomiast samo przeświadczenie skarżącego, iż zgromadzony w prawie materiał dowodowy należało ocenić w odmienny sposób, co w efekcie skutkować winno dokonaniem odmiennych ustaleń faktycznych - nie może być uznane za wystarczające dla stwierdzenia naruszenia przez Sąd treści art. 233 § 1 k.p.c.

Apelacyjny zarzut naruszenia powyższej normy prawnej sprowadza się jedynie do pominięcie przez Sąd Rejonowy zeznań świadka J. P. w zakresie podejmowanych przez niego decyzji w sprawie sprawozdania RB-Z za III kwartał 2014 roku. Są to twierdzenia nie zasługujące na uwzględnienie. Z uzasadnienia wyroku wprost wynika, że Sąd Rejonowy odniósł się zarówno do kwestii kto przedmiotowe sprawozdanie sporządził i kto się pod nim podpisał. Ponadto ustalił, że powódka sporządziła sprawozdanie wykazując zerowy stan zobowiązań na polecenie Dyrektora J. P. z uwagi na toczące się negocjacje z (...) w sprawie nienaliczania kary umownej (k – 6 uzasadnienia). Zatem nie uprawniony był zarzut apelacyjny pominięcia przez Sąd Rejonowy zeznań świadka we wskazanym zakresie, w sytuacji gdy podnoszone okoliczności stały się podstawą ustaleń faktycznych jak i przeprowadzonych następnie rozważań prawnych przy ocenie przyczyny wypowiedzenia powódce umowy o pracę tj. nierzetelnego sporządzenia sprawozdania RB-Z za III kwartał 2014 roku. W tej sytuacji uznać należy, że zarzut naruszenia prawa procesowego był zdecydowanie niezasadny.

Zdaniem Sądu Okręgowego prezentowana w apelacji argumentacja co do naruszenia przepisów prawa materialnego tj. art. 45 § 1 k.p., art. 30 § 4 k.p. jest również chybiona i jako taka nie może się ostać. Sąd Rejonowy dokonał prawidłowej interpretacji zapisów wskazanych norm i trafnie wywiódł, iż wskazane przyczyny wypowiedzenia powódce stosunku pracy były uzasadnione i rzeczywiste. Co istotne skarżący formułując zarzuty apelacyjne powiela twierdzenia prezentowane na etapie postępowania rozpoznawczego, do których to Sąd Rejonowy w sposób szczegółowy i obszerny odniósł się w uzasadnieniu wyroku. Sąd Okręgowy w pełni je akceptuje i podziela zaprezentowaną tam argumentację. W niniejszej sprawie łączna ocena uchybień powódki w wykonywaniu obowiązków księgowej – a przede wszystkim zatajenie istnienia zobowiązania w połączeniu z nieterminowym regulowaniem zobowiązań - prowadzi do wniosku, że wypowiedzenie umowy o pracę było uzasadnione. Zgodnie bowiem z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego wypowiedzenie umowy o pracę stanowi zwykły sposób jej rozwiązania. Przyczyna wypowiedzenia nie musi w związku z tym mieć szczególnej wagi czy nadzwyczajnej doniosłości. Wypowiedzenie umowy o pracę uważa się za uzasadnione, jeżeli jest podyktowane niewłaściwym wywiązywaniem się pracownika z obowiązków. Podkreślić też należy, że przy rozstrzyganiu o zasadności wypowiedzenia umowy o pracę pracownikowi zajmującemu stanowisko kierownicze, należy stosować ostrzejsze kryteria oceny jego pracy (zob. uchwała pełnego składu Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 1985 r., III PZP 10/85, OSNCP 1985 Nr 11, poz. 164; wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 8 marca 1977 r., I PRN 17/77, (...) 1987 nr 5, s. 70; z dnia 6 października 1998 r., I PKN 373/98, OSNP 1999 Nr 21, poz. 68 oraz przywołany wyżej wyrok z dnia 19 kwietnia 2010 r., II PK 306/09, LEX nr 602696). Przechodząc na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, że wskazane w apelacji zarzuty nie mogły odnieść zamierzonego skutku instancyjnego, gdyż nie dotyczą szczegółowo i precyzyjnie określonych zachowań powódki, ale ujemnych konsekwencji mogących powstać. Skarżący skupia się na okoliczności, że pozwany nie poniósł straty w związku z zachowaniem powódki czy też, że nie doszło do naruszenia dyscypliny finansów publicznych. Oznacza to, że apelujący koncentruje się na tych okolicznościach, które de facto nie legły u podstaw złożonego powódce oświadczenia o rozwiązaniu stosunku pracy. Natomiast Sąd Rejonowy w sposób szeroki i skrupulatny odniósł się do każdej z przyczyn wypowiedzenia w sposób trafny argumentując ich zasadność. I tak nie można zgodzić się z zarzutem apelacji, że pierwsza z przyczyn była niekonkretna, ponieważ powódka nie wiedziała o jakie umowy chodziło pracodawcy formułującemu zarzut „kontrasygnowanie wadliwych umów zawieranych przez jednostkę, nie zawierających zapisów dotyczących zabezpieczenia umów, jak i wskazujących kwoty wynagrodzenia czy stawek jednostkowych za zlecone usługi, co skutkuje niemożnością stwierdzenia ich wartości oraz nie zapewnia pod względem finansowym prawidłowości umów zawieranych przez jednostkę.” Sąd meriti zwrócił uwagę, że źródłem wszystkich „zarzutów” w stosunku do powódki, które ostatecznie złożyły się na wymienione w oświadczeniu pracodawcy przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę, był protokół kontroli doraźnej. W protokole tym szczegółowo opisano, które umowy i z jakich przyczyn zostały przez kontrolującą uznane za wadliwe. Ponadto co istotne powódka zapoznała się z przedmiotowym protokołem i nie złożyła żadnych zastrzeżeń. To zaś oznacza, iż zgodziła się – a przynajmniej w sposób dorozumiany – ze sformułowanymi co do jej pracy zarzutami. A co za tym idzie była w stanie powiązać zarzuty podniesione w protokole z kontroli doraźnej z przyczynami określonymi przez pracodawcę w wypowiedzeniu. Ponadto powódka w przedmiotowych umowach nie określiła wynagrodzenia za wykonanie usługi. Określenie w umowie wartości roboczogodziny czy ujęcie wynagrodzenia kosztorysowo nie spełnia przymiotu określenia wynagrodzenia. Jest to istotny brak kontrasygnowanych przez powódkę umów. Usprawiedliwieniem dla działania powódki nie może być także fakt, że brak określenia wynagrodzenia nie czyniło umowy nieważną oraz, że pozwany nie poniósł z tego tytułu szkody. Jest to o tyle chybione stwierdzenie, ponieważ pracodawca nie zarzucał powódce, że kontrasygnowane umowy były nieważne a jedynie że były nieprawidłowo sporządzone gdyż nie zawierały określonych elementów. Ponadto przedmiotem niniejszej sprawy nie była też ewentualna odpowiedzialność powódki za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. W związku z tym nie było potrzeby odnoszenia się do okoliczności, tj. ważności umów pomimo braku określenia wynagrodzenia, naruszenia dyscypliny finansów publicznych czy też poniesienia szkody w sytuacji gdy żadna z nich nie legła u podstaw sformułowanego zarzutu wypowiedzenia powódce umowy o pracę. Sąd Rejonowy był zobligowany do ceny jedynie tych przyczyn, które - de facto szczegółowo – zostały określone w oświadczeniu o wypowiedzeniu powódce umowy o pracę. W tej sytuacji pracodawca był w pełni uprawniony do powołania się na wskazane w protokole kontroli okoliczność jako uzasadniające rozwiązanie z powódką umowy o pracę.

Co do drugiej przyczyny wypowiedzenia można podzielić twierdzenia apelacji, że faktycznie wprost z zakresu obowiązków powódki nie wynikało, że to do niej należało prowadzenie rejestru umów. Ma rację również skarżący, że świadek J. D. zeznał, iż nie zna przepisu nakładającego na głównego księgowego obowiązek prowadzenia rejestru umów. Jednak jak słusznie uznał Sąd Rejonowy przedmiotowe zadanie mieściło się w zakresie obowiązków powódki a konkretnie - zorganizowanie sporządzania, przyjmowania, obiegu, archiwizowania i kontroli dokumentów w sposób zapewniający właściwy obieg operacji gospodarczych. Zatem właściwe prowadzenie rejestru umów jest niewątpliwie jednym z elementów organizowania właściwego obiegu dokumentów w pozwanej jednostce. A co za tym idzie powódka winna czuwać nad prawidłową rejestracją umów. W tej sytuacji uznać należy, że wskazana przyczyna była jak najbardziej uzasadniona.

Natomiast gdyby przyjąć, że dwie pierwsze przyczyny nie mogły stanowić uzasadnionej podstawy do skutecznego wypowiedzenia stosunku pracy powódce to dwie kolejne taki przymiot zdecydowanie już posiadały. Pamiętać bowiem należy, że wypowiedzenie – rozwiązanie stosunku pracy jest bowiem uzasadnione, gdy choćby jedna ze wskazanych przyczyn jest usprawiedliwiona (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2005 r., I PK 61/05, OSNP 2006 nr 17-18, poz. 265). Zdaniem Sądu Okręgowego zarówno nieterminowe regulowanie zobowiązań jak i świadome sporządzenie nierzetelnego sprawozdania finansowego były wystarczające do uznania wypowiedzenia za uzasadnione. Bezsporną okolicznością było, iż pozwany Zakład nie regulował w terminie zobowiązań. Obowiązek czuwania nad terminowym regulowaniem płatności obciążał powódkę jako główną księgową w pozwanym Zakładzie. Natomiast skarżąca stoi na stanowisku, że po pierwsze opóźnienia wynikały z konieczności płatności w pierwszej kolejności zobowiązań na rzecz ZUS czy Urzędu Skarbowego a po drugie pozwany nie poniósł z tego tytułu żadnej straty. Jak słusznie zwrócił uwagę Sąd meriti przepisy nie przewidują gradacji zobowiązań, ponieważ w myśl art. 44 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych (tekst jedn. Dz.U. z 2013 roku poz.885 ze zm), wydatki publiczne powinny być dokonywane w wysokości i terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań. Zatem brak było podstaw, aby jedne z zobowiązań regulować w terminie, a inne z opóźnieniem zwłaszcza, gdy pozwany posiadał środki finansowe na ich zaspokojenie. Powódka nie odpowiadała też za spowodowanie szkody w wyniku braku dbałości o terminowe regulowanie zobowiązań. Taki zarzut pod adresem powódki nie został przez pozwanego sformułowany. Pracodawca w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy o pracę wskazał, iż zachowanie B. Ż. polegało na nienależytym wykonywaniu obowiązków służbowych poprzez nieterminową zapłatę zobowiązań, co naraża jednostkę na straty w postaci zapłaty odsetek czy kar umownych narażała finanse pozwanego na konieczność zapłaty odsetek od nieterminowych płatności. Zatem jedynie w tym zakresie Sąd Rejonowy był zobligowany ocenić wskazaną przyczynę. Podnoszony przez stronę powodową zarzut, iż protokół z kontroli doraźnej jest w tym zakresie wybiórczy i nierzetelny, nie został w istocie poparty konkretnymi dowodami. Powódka nie wniosła żadnych zastrzeżeń do treści protokołu kontroli. Zatem podnoszenie obecnie zarzutów co do prawidłowości protokoły należy uznać za spóźnione. Powódka miała możliwość zakwestionowania postanowień protokołu z kontroli nie czyniąc w sposób dorozumiały potwierdziła jego prawidłowość. A co za tym idzie brak było podstaw do podzielenia twierdzeń apelacji w zakresie przeprowadzenia nieprawidłowych wywodów prawnych co do zasadności wskazanej przyczyny.

Prawidłowe były także rozważania Sądu Rejonowego co do czwartej przyczyny zawartej w wypowiedzeniu tj. nierzetelnego sporządzenia sprawozdania. Skarżący stoi na stanowisku, że przedmiotowy dokument podpisał kierownik jednostki i on ponosi pełną odpowiedzialność za dane tam zawarte, nie zaś osoba technicznie go sporządzająca. Zgodzić się należy z apelującym, że odpowiedzialność za sporządzenie sprawozdania budżetowego ponosi kierownik jednostki jako organ reprezentujący ją na zewnątrz. Jednak nie można umniejszać czy wręcz pomijać roli powódki w przygotowania przedmiotowego dokumentu. Powódka jako główna księgowa zdawała sobie z sprawę ze znaczenia sprawozdania i skutków podania w nim nieprawdziwych danych. Ponadto mogła odmówić sporządzenia sprawozdania w takim kształcie jak zaproponował przełożony. Pomimo to sporządziła przedmiotowy dokument nie uwzględniający w nim danych dotyczących nieuregulowanych zobowiązań oraz podpisała się pod jego treścią. Zatem nie uprawnionym jest obecnie przerzucanie na przełożonego całego ciężaru wadliwie sporządzonego sprawozdania. Powódka jako księgowa – zajmująca samodzielne stanowisko – była zobowiązana do opracowania sprawozdania zgodnie z rzeczywistym stanem, a ten na dzień jego sporządzenia wskazywał, że Zakład (...) w P. posiadał wymagalne zobowiązanie na kwotę 8.289,20 zł. Ponadto rola powódki nie ograniczała się jedynie do technicznego naniesienia danych, ale było to poprzedzone analizą dokumentów w zakresie zgodności danych z ewidencją księgową. Zatem powódka była odpowiedzialna również za treść tak sporządzonego dokumentu. To zaś oznacza, że zredagowała przedmiotowe sprawozdanie w sposób nierzetelny. Konsekwencją takich zachowań była utrata przez pracodawcę do powódki – i to słusznie – zaufanie. Pracodawca mógł oczekiwać od B. Ż. sumiennego i prawidłowego wykonywania obowiązków zwłaszcza w sytuacji zajmowania tak odpowiedzialnego stanowiska jakim jest stanowisko głównej księgowej. Uznać zatem należy, że powódka odpowiadała jedynie za swoje działania w zakresie nierzetelnego sporządzenia sprawozdania i tak też została wyartykułowana przyczyna wypowiedzenia. W tej sytuacji stwierdzić należy, że przedmiotowa przyczyna była rzeczywista i uzasadniona.

Nie zachodziła – jak słusznie wskazał także Sąd Rejonowy - potrzeba skorzystania z zasad wyrażonych w treści art. 8 k.p.

Wskazany przepis stanowi, że nie można czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.

Wskazać należy, iż z ochrony wynikającej z zasad współżycia społecznego korzystać może tylko ten, kto sam powyższych zasad nie lekceważy. Ochrona przed wypowiedzeniem umowy o pracę oparta na sprzeczności wypowiedzenia z zasadami współżycia społecznego powinna mieć charakter wyjątkowy. W przedmiotowej sprawie nie wystąpiły żadne wyjątkowe okoliczności, które uzasadniałyby uwzględnienie roszczenia powódki na podstawie wskazanego przepisu. W niniejszej sprawie nastąpiło zwykłe wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę, w którym zostały wskazane przyczyny konkretne i prawdziwe. W sytuacji powódki Sąd Okręgowy nie dopatrzył się żadnej nadzwyczajnej okoliczności, która uzasadniałaby zastosowanie całkowicie wyjątkowej regulacji zawartej w art. 8 k.p., pozwalającej uznać, że zasadnym byłoby przywrócenie do pracy zgodnie z żądaniem pozwu.

Natomiast nie można uznać twierdzeń skarżącej, że Sąd pierwszej instancji udzielił ochrony pracodawcy, którego zachowanie było sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa i z zasadami współżycia społecznego (art. 8 k.p.) w sytuacji gdy powódce zabrakło 4 dni do objęcia okresem ochronnym. Jak słusznie podkreślił Sąd Rejonowy wprawdzie wypowiedzenie umowy o pracę istotnie nastąpiło na krótko przed rozpoczęciem okresu ochronnego. Jednakże waga stwierdzonych naruszeń obowiązków jest na tyle duża, że działania pracodawcy nie można ocenić jako naruszającego zasady współżycia społecznego. Zdaniem Sądu Okręgowego decyzja pracodawcy - w zaistniałych okolicznościach - była w pełni usprawiedliwiona. Wprawdzie powódka uważa, że nie uchybiła swoim obowiązkom, natomiast tam gdzie faktycznie do takich naruszeń doszło to były one nieistotne a na pewno nie dające podstawę do rozwiązania stosunku pracy. Jednak wydaje się, że powódka zapomina lub stara się pominąć fakt swojego nagannego zachowania polegającego na nieterminowym regulowaniu zobowiązań czy też świadomym sporządzeniu nierzetelnego sprawozdania finansowego. Ponadto od powódki jak głównego księgowego wymagało się większej dbałości i rzetelności przy prowadzeniu dokumentacji finansowej mającej odzwierciedlać rzeczywisty stan finansów. Uchybienia w tym zakresie wywołały – i to słusznie – u pracodawcy utratę zaufania, która jest niezbędna do osoby piastującej stanowisko głównego księgowego. W tej sytuacji nie było możliwości skorzystania z powyższej regulacji prawnej.

Reasumując - w kontekście powyższych rozważań - Sąd Okręgowy przyjął, iż prezentowana w apelacji argumentacja jest chybiona. Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy przeprowadził postępowanie. Trafnie wywiódł na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, iż wypowiedzenie powódce umowy o pracę było uzasadnione. Sąd drugiej instancji zważył więc, iż zaskarżone rozstrzygnięcie w świetle zgromadzonego materiału dowodowego było oczywiście uzasadnione.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację, jako bezzasadną.

Z uwagi na to, że stronę pozwaną, która w postępowaniu apelacyjnym wygrała sprawę w całości reprezentował pełnomocnik z wyboru, Sąd Okręgowy zasądził od powódki B. Ż. rzecz strony pozwanej Zakładu (...) w P. kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za drugą instancję, zgodnie z treścią art. 98 k.p.c. i § 9 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 10 ust 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1804)

Przewodniczący: Sędziowie:

E.W.