Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 21 maja 2025 r., w sprawie o sygn. akt X P 961/24, Sąd Rejonowy dla (...) - Śródmieścia w (...), X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych po rozpoznaniu w dniu 25 kwietnia 2025 r. w (...) na rozprawie sprawy z powództwa M. M. przeciwko (...) w Ł. o odsetki:

1)  zasądził od pozwanego (...) w Ł. na rzecz powoda M. M. kwotę 1.564,04 zł (tysiąc pięćset sześćdziesiąt cztery złote cztery grosze) tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie w zapłacie ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy i dodatkowy wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 19 kwietnia 2024 roku do dnia zapłaty;

2)  oddalił powództwo w pozostałym zakresie;

3)  nakazał zwrócić powodowi M. M. z kasy Sądu Rejonowego dla (...) – Śródmieścia w (...) kwotę 200 zł (dwustu złotych) tytułem opłaty od pozwu, której powód nie miał obowiązku uiścić;

4)  oddalił wniosek pozwanego o zasądzenie na jego rzecz zwrotu kosztów procesu;

5)  nadał wyrokowi w punkcie 1. rygor natychmiastowej wykonalności.

Powyższe orzeczenie zapadło w następujących okolicznościach i w oparciu o następujące ustalenia faktyczne:

W dniu 28 października 2011 roku powód – M. M. ((...) w P.) został zwolniony ze służby. Powodowi wypłacono ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i dodatkowy w oparciu o ówczesne brzmienie art. 115a ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (dalej: jako ustawa o Policji) przy przyjęciu wysokości ekwiwalentu pieniężnego za 1 dzień niewykorzystanego urlopu w wymiarze 1/30 części miesięcznego uposażenia.

Na skutek wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 października 2018 r. sygn. akt K 7/15 (Dz. U. z 2018 r. poz. 2102), art. 115a ustawy o Policji- w zakresie, w jakim ustala wysokość ekwiwalentu pieniężnego za 1 dzień niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego w wymiarze 1/30 części miesięcznego uposażenia - został uznany za niezgodny z art. 66 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 zdanie drugie Konstytucji RP. Przepis we wskazanym brzmieniu utracił moc z dniem 6 listopada 2018 r.

Pismem z dnia 29 listopada 2018 roku powód zwrócił się o wypłatę wyrównania ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i dodatkowy, powołując się na w/w wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 30 października 2018 r. sygn. akt K 7/15 (Dz. U. z 2018 r. poz. 2102).

Pismem z 27 grudnia 2018 r. (...) w Ł. poinformował powoda, iż z uwagi na konieczność stosowania tych samych zasad interpretacji wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 30 października 2018 r. sygn. akt K 7/15 w stosunku do wszystkich funkcjonariuszy w stanie spoczynku, którzy wystąpili z żądaniem wyrównania wypłaty ekwiwalentu pieniężnego, dalsze czynności realizowane będą po uzyskaniu interpretacji przedmiotowego wyroku, nie później niż do 31 marca 2019 r.

Wobec „nieuzyskania wytycznych” co do sposobu naliczania oraz wypłaty ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i dodatkowy, w/w organ w dniu 11 marca 2019 r. skierował do powoda informację o braku możliwości rozpatrzenia żądania z uwagi na brak niezbędnych regulacji w przedmiotowym zakresie. Jednocześnie, powoda poinformowano, że jego wniosek o ponowne przeliczenie i wypłatę ekwiwalentu pieniężnego zostanie rozpatrzony niezwłocznie po wejściu w życie przepisów określających sposób ustalania wysokości spornych ekwiwalentów.

Ustawą zmieniającą z dnia 14 sierpnia 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach dotyczących wsparcia służb mundurowych nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2020 r. poz. 1610) dokonano nowelizacji art. 115a ustawy o Policji. Zgodnie z nowym brzmieniem wskazanego przepisu ekwiwalent pieniężny za 1 dzień niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego ustalono na 1/21 część miesięcznego uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym, należnego policjantowi na ostatnio zajmowanym stanowisku służbowym. Nowelizacja weszła w życie z dniem 1 października 2020 r. W art. 9 ust. 1 ustawy zmieniającej wskazano, że nowe brzmienie przepisu nie ma zastosowania do spraw dotyczących wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy policjantowi zwolnionemu ze służby przed dniem 6 listopada 2018 r.

Decyzją z dnia 30 lipca 2020 roku (...) w W. odmówił więc powodowi wypłaty wyrównania ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i dodatkowy.

Powód złożył odwołanie od powyższej decyzji, wnosząc o jej uchylenie i orzeczenie co do istoty sprawy, tj. prawidłowe naliczenie należnego ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i dodatkowy.

Decyzją z dnia 14 kwietnia 2021 roku (...) w Ł. utrzymał w mocy decyzję organu I instancji.

Na powyższe rozstrzygnięcie, powód złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Ł., zarzucając decyzji (...) w Ł. oraz poprzedzającej jej decyzji (...) w W., naruszenie art. 190 ust. 4 Konstytucji RP w związku z art. 115a ustawy o Policji, w zakresie związanym z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 30 października 2018 r. sygn. akt K 7/15, opublikowanym w dniu 6 listopada 2018 r. (Dz. U. z 2018 r. poz. 2102), a przez to pozbawienie skarżącego należnych z mocy prawa świadczeń w postaci właściwej wysokości ekwiwalentu za niewykorzystany urlop. Ponadto, powód zarzucił organom orzekającym w sprawie działanie, które uniemożliwiło mu realizację gwarantowanego w art. 66 ust. 2 Konstytucji RP prawa funkcjonariusza Policji do urlopu wypoczynkowego w formie ekwiwalentu z tytułu jego niewykorzystania. W zw. z powyższym, powód wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i poprzedzającej ją decyzji (...) w W. oraz o zobowiązanie organu do dokonania wypłaty wyrównania ekwiwalentu za urlop w określonym terminie wraz z ustawowymi odsetkami.

Wyrokiem z dnia 26 sierpnia 2021 roku, wydanym w sprawie o sygnaturze III SA/Łd 565/21, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Ł. uchylił zaskarżoną decyzję (...) w Ł. w przedmiocie odmowy wypłaty wyrównania ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i dodatkowy oraz poprzedzającą ją decyzję (...) w W.. Uzasadniając rozstrzygnięcia, WSA wskazał, iż byłemu funkcjonariuszowi należy wyliczyć należną kwotę ekwiwalentu, w sposób wynikający wprost z uzasadnienia wyroku Trybunału Konstytucyjnego (tj. z uwzględnieniem, że świadczeniem ekwiwalentnym za przepracowany dzień urlopu jest wynagrodzenie za jeden dzień roboczy/ i ustalić różnicę między kwotą należną, a już wypłaconą oraz dokonać wypłaty jej uzupełnienia. Przy ponownym rozpoznawaniu sprawy organy policji miały uwzględniać przedstawioną ocenę prawną stosownie do art. 153 p.p.s.a., dokonać wyliczenia i wypłaty należnej części ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i dodatkowy na podstawie art. 115a ustawy o Policji interpretowanego zgodnie z art. 66 ust. 2 Konstytucji RP i stanowiskiem Trybunału Konstytucyjnego wyrażonym w wyroku z 30 października 2018 r. sygn. akt K 7/15) przy uwzględnieniu okoliczności, że w zakresie stosowania prawa, wyrok Trybunału odnosi także skutek retroaktywny, wpływając na ocenę prawną stanów faktycznych powstałych w okresie poprzedzającym wejście w życie orzeczenia Trybunału. Odnosząc się natomiast do żądania skarżącego dotyczącego odsetek od niewypłaconej części ekwiwalentu wskazano, że zarówno przepisy ustawy o Policji, jak i wydane na jej podstawie akty wykonawcze nie zawierają regulacji, która przyznaje organowi kompetencje do rozstrzygania w drodze decyzji administracyjnej sprawy odsetek ustawowych od niewypłaconego w terminie uposażenia i innych należności pieniężnych.

Jednocześnie, podkreślono, że w orzecznictwie sądów administracyjnych przyjmuje się, że droga administracyjna w przedmiocie dochodzenia odsetek jest dopuszczalna tam, gdzie przepis pragmatyki służbowej przewiduje prawo do odsetek, a jednocześnie nie przewiduje dla ich dochodzenia drogi przed sądem powszechnym.

Wyrokiem z dnia 26 stycznia 2024 roku wydanym w sprawie o sygnaturze III OSK 7210/21 Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną (...) w Ł. na powoływany powyżej wyrok WSA.

Prawomocny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Ł. z dnia 26 sierpnia 2021 r. sygn. akt III SA/Łd 565/21 doręczono (...) w Ł. w dniu 7 marca 2024 roku.

W dniu 27 marca 2024 roku na konto powoda wpłynęła kwota 3.493,16 złotych wypłacona przez (...) w Ł. tytułem wyrównania przedmiotowego ekwiwalentu za urlop.

W piśmie z dnia 2 kwietnia 2024 roku powód zwrócił się do (...) w Ł. z wezwaniem do zapłaty kwoty 1.564,04 zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie w wypłacie wyrównania ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i dodatkowy w kwocie 3.493,16 zł.

Wysokość należnych powodowi odsetek ustawowych za opóźnienie w wypłacie ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy i dodatkowy za okres od 6 grudnia 2018 roku do 27 marca 2024 roku wynosiłaby 1.564,04 złotych.

Wysokość jednomiesięcznego wynagrodzenia powoda w miesiącu nabycia prawa do ekwiwalentu wynosiła 5.670,50 złotych.

Sąd Rejonowy podniósł, że powyższy stan faktyczny pozostawał w przeważającym zakresie bezsporny między stronami. Spór w niniejszej sprawie, zdaniem Sądu I instancji, skupiał się na odmiennej ocenie prawnej kwestii prawnych podnoszonych przez strony postępowania.

W ocenie Sądu I instancji, powództwo zasługiwało na uwzględnienie co do zasady.

Przed przystąpieniem do rozważań odnoszących się merytorycznie do przedmiotu sprawy, Sąd I instancji zwrócił uwagę na to, iż w niniejszej sprawie prawidłowe określenie strony pozwanej wymaga wskazania Skarbu Państwa i jednostki organizacyjnej, w której pełniona była przez funkcjonariusza służba, a nie jedynie samej jednostki organizacyjnej, w której pełnił on służbę. Na tej podstawie Sąd Rejonowy uznał, że zdolność sądowa przysługuje, zgodnie z art. 67 § 2 k.p.c., Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez organ jednostki organizacyjnej, z której działalnością wiąże się dochodzone roszczenie lub organ jednostki nadrzędnej – w tym wypadku – (...) w Ł. (por. wyrok SN – j.w.; wyrok Sądu Rejonowego w T. z dnia 30 listopada 2021 r., IV P 13/21, LEX nr 3285678).

Przechodząc do kwestii merytorycznych Sąd I instancji wskazał, że wbrew argumentacji strony pozwanej, roszczenie powoda nie tylko było uzasadnione, ale i nie uległo przedawnieniu. Sąd Rejonowy zauważył, że sprawa powoda, nie była w skali kraju, pierwszą i jedyną sprawą byłego funkcjonariusza o odsetki ustawowe od opóźnionej wypłaty wyrównania ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy i dodatkowy. W przeważającej części rozstrzygnięć dotyczących takiego przedmiotu sporu zapadały wyroki uwzględniające roszczenia powodów. Sądy orzekały pozytywnie w zakresie odsetek żądanych za okres od dnia ogłoszenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 października 2018 r. sygn. akt K 7/15, opublikowanego w dniu 6 listopada 2018 r.

Sąd Rejonowy przypomniał, że powód w niniejszej sprawie dochodził odsetek, do których prawo za okres od dnia 6 grudnia 2018 roku, a więc po upływie miesiąca od dnia ogłoszenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego do dnia 27 marca 2024 roku, tj. do dnia zapłaty wyrównania, powstało wskutek opóźnienia w wypłacie spornego ekwiwalentu w pełnej wysokości.

Uprawnienie do otrzymania przedmiotowego świadczenia wynikało, zdaniem Sądu meriti, z art. 114 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 roku o Policji (Dz. U. z 2024 r., poz. 145), który nadal stanowi, że policjant zwalniany ze służby otrzymuje m.in. ekwiwalent pieniężny za niewykorzystane urlopy wypoczynkowe lub dodatkowe. Zatem prawo do odsetek z tytułu opóźnienia w wypłacie ekwiwalentu za urlop powstaje od następnego po ustaniu stosunku służby.

Sąd I instancji podniósł, że ustawa o Policji nie zawiera przepisu, który ustanawiałby prawo do odsetek w przypadku opóźnienia w wypłacie należności z tytułu służby. Na tę okoliczność powoływał się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Ł. w wyroku z dnia 26 sierpnia 2021 r. sygn. akt III SA/Łd 565/21, wskazując, iż w związku z powyższą luką prawną, w przedmiocie dochodzenia przez powoda odsetek droga administracyjna jest niedopuszczalna. Powyższe nie oznacza jednak, iż funkcjonariusz Policji w przypadku opóźnienia w wypłacie świadczeń nie ma prawa do odsetek. Funkcjonariusz Policji ma bowiem prawo do dochodzenia przed sądem powszechnym odsetek z tytułu nieterminowego otrzymania uposażenia, a podstawą materialnoprawą jego roszczeń w tym przedmiocie jest przede wszystkim art. 481 § 1 k.c. Przepis ten stanowi, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Sąd I instancji podkreśli, iż w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2006 r. (III PZP 1/05, OSNP 2006/15-16/227) słusznie i przekonująco wskazano, że mimo, iż stosunek służbowy funkcjonariusza służb mundurowych ma charakter publicznoprawny (administracyjnoprawny), należy mieć na uwadze i to, że - jak trafnie stwierdził Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 10 lipca 2000 r., SK 12/99 - polski ustawodawca "nie ograniczył stosowania przepisów o odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania do zobowiązań wynikających z umów. Przyjmuje się więc powszechnie, że odpowiedzialność ta obejmuje zobowiązania wynikające z czynności jedno - i dwustronnych, aktów administracyjnych, z czynów niedozwolonych, z bezpodstawnego wzbogacenia, z negotiorum gestio oraz z innych zdarzeń, z którymi ustawa łączy powstanie zobowiązania. Niewykonanie lub nienależyte wykonanie istniejącego zobowiązania, niezależnie od jego źródła, pociąga więc za sobą skutki wskazane w kodeksie cywilnym. W odniesieniu do zobowiązań pieniężnych może to być - obok sankcji ogólnych - obowiązek płacenia odsetek.

Sąd I instancji zaznaczył, że przepis art. 417 ¹ § 1 k.c. statuuje zasadę, iż jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie aktu normatywnego, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności tego aktu z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą. Przesłankami odpowiedzialności na gruncie wskazanych wyżej przepisów jest przede wszystkim istnienie prejudykatu w postaci stwierdzenia niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.

Dalej Sąd Rejonowy podniósł, że poza w/w niezgodnością aktu normatywnego, realizując roszczenie odszkodowawcze na ogólnych zasadach (art. 417 k.c.), powód powinien także wykazać szkodę oraz normalny związek przyczynowy pomiędzy szkodą a zdarzeniem, jakim jest wydanie aktu normatywnego niezgodnego z prawem (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 maja 2016 r., I CSK 350/15, LEX nr 2082054; wyrok Sądu Najwyższego z 6 września 2017 r., I CSK 304/16, OSNC 2018/5, poz. 54). W tym przypadku, powód ograniczył żądanie rekompensaty do odsetek ustawowych.

Sąd a quo zauważył, że w niniejszej sprawie bezspornym pozostaje, iż na skutek wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 października 2018 r. sygn. akt K 7/15 (Dz. U. z 2018 r. poz. 2102) przepis art. 115a ustawy o Policji w zakresie, w jakim ustalał wysokość ekwiwalentu pieniężnego za 1 dzień niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego w wymiarze 1/30 części miesięcznego uposażenia, został uznany za niezgodny z art. 66 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 zdanie drugie Konstytucji RP. Przepis w tym brzemieniu utracił moc z dniem 6 listopada 2018 r.

Jak zauważył Sąd Rejonowy, powodowi, wskutek wymienionej wyżej wadliwej legislacji, wypłacono ekwiwalent za urlop wypoczynkowy i dodatkowy w niewłaściwej - zaniżonej wysokości, godzącej w konstytucyjne zasady. W następstwie, powód doznał szkody odpowiadającej różnicy między przyznanym ekwiwalentem pieniężnym za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i dodatkowy w wysokości 1/30 miesięcznego uposażenia za 1 dzień niewykorzystanego urlopu, a ekwiwalentem, który powinien zostać przyznany w myśl jednoznacznej i czytelnej interpretacji z wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 października 2018 r. o sygn. akt K 7/15, tj. w wysokości wynagrodzenia przysługującego za 1 dzień roboczy według stanu z dnia zwolnienia ze służby (za 1 dzień niewykorzystanego urlopu).

Sąd I instancji wskazał, że do dnia 27 marca 2024 r., kiedy doszło do wypłaty brakującej części ekwiwalentu, powód nie mógł korzystać ze swego kapitału. Pełną kwotę ekwiwalentu liczoną według powyżej wskazanych zasad, powód winien otrzymać najpóźniej w dniu utraty mocy zakwestionowanego przepisu art. 115a ustawy o Policji, tj. już w dniu 6 listopada 2018 r. Powód dochodził odsetek ustawowych za opóźnienie poczynając od późniejszej daty, czyli dopiero od dnia 6 grudnia 2018 r. Powód poniósł realną szkodę w postaci braku możliwości korzystania za należnych mu środków finansowych z tytułu ekwiwalentu we właściwej kwocie, która rekompensuje się w odsetkach ustawowych za opóźnienie.

Opisana powyżej, szkoda jakiej doznał powód pozostawała, w ocenie Sądu I instancji, w normalnym związku przyczynowym z wydaniem aktu normatywnego niezgodnego z prawem. Gdyby treść art. 115a została uregulowana w sposób zgodny z art. 66 ust. 2 w zw. z art. 31 ust. 3 zdanie drugie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, to niewątpliwie wysokość wypłaconego powodowi w dniu zwolnienia ze służby ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i dodatkowy, byłaby odmienna. Ocena niezgodności aktu prawnego z Konstytucją miała moc wsteczną, zatem zdaniem Sądu I instancji można uznać, że odpowiedzialność odszkodowawcza Skarbu Państwa będzie rozciągała się w takim samym okresie.

Dalej Sąd Rejonowy wskazał, że jak stanowi art. 481 § 1 kc ustawodawca przyznaje wierzycielowi uprawnienie do żądania od dłużnika opóźniającego się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego odsetek za czas opóźnienia, przy czym uprawnienie to przysługuje wierzycielowi:

1) chociażby wierzyciel nie poniósł żadnej szkody oraz

2) chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Przepis art. 481 § 1 k.c. nie przewiduje okoliczności zwalniających dłużnika z obowiązku zapłaty odsetek za opóźnienie, co w ocenie Sądu a quo oznacza, że kształtuje jego odpowiedzialność jako odpowiedzialność absolutną. Przesłanką powstania po stronie wierzyciela roszczenia o odsetki za opóźnienie jest sam fakt opóźnienia dłużnika ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odnosząc się do argumentacji, iż strona pozwana nie miała możliwości wypłaty ekwiwalentu za urlop z uwagi na zaistniałą wskutek wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 30 października 2018 roku lukę prawną, która uniemożliwiała ustalenie jego wysokości, Sąd Rejonowy wskazał, że obecnie w orzecznictwie utrwalony jest pogląd, iż uzupełnienie derogowanej treści art. 115a ustawy o Policji winno nastąpić przez przyjęcie wykładni ustalonej przez Trybunał w wyroku z dnia 30 października 2018 roku. W przypadku roszczenia powoda, należało więc zdaniem Sądu meriti zrekonstruować normę wyrażającą treść, że ekwiwalent pieniężny za 1 dzień niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego oraz za każde rozpoczęte 8 godzin niewykorzystanego czasu wolnego przysługującego na podstawie art. 33 ust. 3 ustawy, ustala się w wysokości przysługującego zwalnianemu ze służby policjantowi w danym okresie wynagrodzenia za jeden dzień roboczy.

Sąd Rejonowy zaznaczył, że powyższe zostało potwierdzone w innych orzeczeniach sądowych, o czym była już mowa wcześniej, dotyczycących byłych funkcjonariuszy, powszechnie zapadających w kraju po w/w wyroku TK. W efekcie zdaniem Sądu I instancji należało uznać, iż pozwany nie musiał oczekiwać na rozstrzygnięcie kwestii zasadności żądania powoda do wypłaty ekwiwalentu w opisanej wysokości aż do wydania wyroku przez Naczelny Sąd Administracyjny i mógł wypłacić wyrównanie ekwiwalentu znacznie wcześniej.

Sąd a quo podkreślił, że Naczelny Sąd Administracyjny w uzasadnieniu wyroku z 26 stycznia 2024 r., III OSK (...), LEX nr 3120348 dotyczącego odmowy wypłaty wyrównania ekwiwalentu, nie podzielił stanowiska, które również prezentuje strona pozwana w niniejszej sprawie, że na dzień wydania decyzji administracyjnej w systemie prawnym nie było normy ustawowej odnoszącej się do sposobu ustalania należnego ekwiwalentu pieniężnego z tytułu niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego. NSA wskazał, że podstawa prawna do ustalenia ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy pozostała w systemie prawnym, tzn. art. 115a ustawy o Policji zachował walor konstytucyjności w odniesieniu do prawa policjantów zwalnianych ze służby do ekwiwalentu pieniężnego (...). Podkreślił też, że "nie można odnosić problemu istnienia normy prawnej będącej podstawą ustalenia uprawnień jej adresata wyłącznie do kwestii technicznych związanych z brakiem ustalenia przez ustawodawcę (albo choćby wskazanego przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku o sygn. akt K 7/15) czynnika odpowiadającego ułamkowej części miesięcznego uposażenia zasadniczego z dodatkami o charakterze stałym". Zaznaczył ponadto, że "sposób obliczania wysokości ekwiwalentu pieniężnego, który pozwoliłby policjantom za każdy dzień niewykorzystanego urlopu otrzymać ekwiwalent rekompensujący w pełni poniesioną stratę, jest określony w uzasadnieniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego". Trybunał jednoznacznie stwierdził, że świadczeniem ekwiwalentnym za przepracowany dzień urlopu jest wynagrodzenie za jeden dzień roboczy. Taki sposób obliczania wartości jednego dnia urlopu wynika z faktu, że urlop wypoczynkowy liczony jest wyłącznie w dniach roboczych. Ekwiwalent będący substytutem urlopu powinien więc odpowiadać wartości tego świadczenia w naturze. Obliczając wysokość należnego skarżącemu ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i dodatkowy należy więc ilość dni urlopu przemnożyć przez wysokość uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym należnego skarżącemu na ostatnio zajmowanym stanowisku służbowym przysługującego mu za 1 dzień roboczy na dzień zwolnienia ze służby. Zaprezentowane stanowisko, obecne także w orzecznictwie wielu sądów administracyjnych, w tym w sprawie powoda, Sąd I instancji w pełni podziela.

Sąd Rejonowy wskazał, iż oznacza to, że od daty opublikowania wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie K 7/15 nie występowały w przepisach prawa „literalne” przeszkody, które uniemożliwiałyby wypłatę powodowi ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy i dodatkowy w prawidłowej wysokości.

Kwestie techniczne, na które powołuje się pozwany, nie mają znaczenia w ocenie Sądu Rejonowego, gdyż możliwe, a nawet konieczne było zastosowanie mechanizmu wyliczenia ekwiwalentu za urlop, który został wskazany w przywołanym wyroku Trybunału Konstytucyjnego.

W konsekwencji, jak stwierdził Sąd I instancji, pozwany pozostawał w opóźnieniu w wypłacie ekwiwalentu za urlop w prawidłowej wysokości także w okresie od 6 listopada 2018 roku do 27 marca 2024 roku. Stan ten uzasadniał prawo do odsetek zgodnie z przywołaną regulacją art. 481 § 1 k.c.

Reasumując Sąd Rejonowy wskazał, że zgłoszone przez powoda powództwo, tj. w zakresie żądania odsetek ustawowych za opóźnienie za okres od 6 grudnia 2018 roku do 27 marca 2024 roku podlegało uwzględnieniu w całości co do wypłaty odsetek ustawowych za opóźnienie w wypłacie wyrównania ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy za wskazany w pozwie okres.

W ocenie Sądu I instancji na uwzględnienie nie zasługiwał też zarzut przedawnienia podniesiony przez stronę pozwaną. Zgodnie z art. 107 ust. 1 ustawy o Policji roszczenia z tytułu prawa do uposażenia i innych świadczeń oraz należności pieniężnych ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Ogólna formuła użyta w treści art. 107 ust. 1 ustawy o Policji posługująca się pojęciem roszczenia z tytułu "innych świadczeń oraz należności pieniężnych" pozwala uznać, iż regulacja ta odnosi się, oprócz roszczeń z tytułu prawa do uposażenia, także do roszczeń z tytułu świadczeń oraz należności pieniężnych, które wynikają ze stosunku służby w Policji, nie wyłączając z tego jakichkolwiek świadczeń lub należności pieniężnych (por. wyrok WSA w Gliwicach z dnia 26 stycznia 2022 r., (...) SA/Gl 912/21, LEX nr 3334081). Oznacza to, że roszczenie o wyrównanie ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy podlega na podstawie wskazanego przepisu 3-letniemu okresowi przedawniania, co jednak nie przesądza terminu przedawniania odsetek z tytułu opóźnienia w jego wypłacie.

Sąd Rejonowy zgodził się z poglądem strony pozwanej, iż roszczenie powoda o wyrównanie ekwiwalentu „aktywowało się” dopiero z chwilą wejścia w życie wyroku TK w sprawie o sygn. akt K 7/15, a więc 6 listopada 2018 r. Tym samym z chwilą wejścia w życie ww. orzeczenia Trybunału rozpoczął się bieg terminu przedawnienia roszczeń wynikających z tego wyroku.

Stanowisko to w sposób oczywisty zdaniem Sądu I instancji wpływa na bieg terminu przedawnienia odsetek ustawowych za opóźnienie. Nie mógł się on rozpocząć wcześniej niż w przypadku roszczenia o wyrównanie ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy. Nie świadczy to jednakże automatycznie o przedawnieniu roszczenia o odsetki z tytułu opóźnienia w jego wypłacie.

Sąd Rejonowy przypomniał, że zgodnie z treścią art. 107 ust. 2 ustawy o Policji organ właściwy do rozpatrywania roszczeń może nie uwzględnić przedawnienia, jeżeli opóźnienie w dochodzeniu roszczenia jest usprawiedliwione wyjątkowymi okolicznościami. Za wyjątkową okoliczność w rozumieniu art. 107 ust. 2 ustawy z 1990 r. o Policji należy uznać stwierdzenie niekonstytucyjności normy prawnej stanowiącej podstawę wyliczenia ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop (zob. wyrok WSA w Olsztynie z dnia 4 czerwca 2019 r., (...) SA/O. 313/19, LEX nr 2689431).

W sprawie, powodowi wypłacono zaniżoną kwotę ekwiwalentu stosując przepis prawa niezgodny w Konstytucją. Do grudnia 2018r, gdy powód -w związku z ogłoszonym wyrokiem Trybunału - wystąpił do pozwanego z wnioskiem o wyrównanie ekwiwalentu, strona nie miała świadomości istnienia roszczenia Nie dysponowała też stosowną podstawą prawną. Z kolei, w administracyjnym toku postępowania, na wydłużenie czasu, w którym powód nie wystąpił z roszczeniem na drogę przed sądem powszechnym, miało wpływ postępowanie pozwanego. Powodowi wskazano, że wniosek o wyrównanie pozostanie nierozpoznany do czasu uzyskania stosownej interpretacji przepisu art. 115 a ustawy o Policji. Następnie, nowelizacja przedmiotowej ustawy, okazała się dla powoda niekorzystna i K. odmówiła wypłaty wyrównania byłemu funkcjonariuszowi.

Sąd Rejonowy zauważył, że w dalszej kolejności powód realizował swoje roszczenie przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym oraz Naczelnym Sądem Administracyjnym, a dopiero po zakończeniu postępowania administracyjnego, skorzystał z drogi przed sądem powszechnym. Do czasu wypowiedzenia się przez Naczelny Sąd Administracyjny o możliwości dochodzenia odsetek ustawowych przed sądem cywilnym powód przyjmował, że funkcjonariuszowi Policji nie służy inna droga niż administracyjna.

Okolicznością z art. 107 cytowanej powyżej ustawy, jest więc niewątpliwie, zdaniem Sądu Rejonowego, nie tylko wydanie w dniu 30 października 2018 r. wyroku Trybunału Konstytucyjnego o sygn. akt K 7/15, w którym stwierdzono niezgodność z Konstytucją art. 115a cytowanej ustawy (zob. wyrok WSA w Krakowie z dnia 20 lutego 2020 r., (...) SA/Kr (...), LEX nr 2784911), ale i pozostałe okoliczności, które powyżej omówiono.

Sąd I instancji stanął na stanowisku, że także toczące się wcześniej postępowanie administracyjne, a następnie sądowo-administracyjne, którego przedmiotem było prawo powoda do należności głównej, należało uznać za „wyjątkową okoliczność” i nie podnosić w sprawie zarzutu przedawnienia. W przedmiotowej sprawie pozwany wypłacił bowiem powodowi ekwiwalent za urlop za okres wsteczny, jednak nie od razu po otrzymaniu wniosku powoda w tym zakresie (złożonego w grudniu 2018 roku), a dopiero w wyniku wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 stycznia 2024 r w sprawie dotyczącej skargi strony pozwanej na korzystne dla powoda rozstrzygnięcie w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Powyższe, dalej wydłużało sądowe dochodzenie roszczenia o odsetki. Powód oczekiwał na ostateczne rozstrzygnięcie w sprawie samego prawa do wyrównania ekwiwalentu, a roszczenie o odsetki zgłaszał już wcześniej w postępowaniu administracyjnym. Mimo to w dniu 27 marca 2024r pozwany wypłacił tylko należność główną, a brak odsetek tłumaczył brakiem stosownego zapisu w ustawie o Policji.

Sąd I instancji wskazał, że w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Ł. z dnia 26 sierpnia 2021 r. sygn. akt III SA/Łd 565/21, prawomocnym od dnia 26 stycznia 2024 roku wskazano, iż powodowi nie przysługiwała w tym zakresie droga administracyjna. W związku ze skargą pozwanego do Naczelnego Sądu Administracyjnego, kwestia odsetek powoda pozostała nie rozstrzygnięta do czasu wydania wyroku rozpoznającego skargę kasacyjną (...).

Sąd Rejonowy zaznaczył, że sprawa o odsetki z tytułu opóźnienia w wypłacie przysługującego funkcjonariuszowi Policji ekwiwalentu za urlop, zgodnie z art. 1 k.p.c., jest sprawą cywilną w znaczeniu procesowym, a nie materialnym. Zgodnie z art. 2 § 1 k.p.c. tego rodzaju sprawę rozpoznaje sąd powszechny. Nie jest to jednak sprawa ze stosunku pracy, lecz ze względu na bliskość merytoryczną z tego rodzaju sprawami przyjąć należy, że rozpoznaje ją sąd pracy (zob. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z 26 stycznia 2006 r., III PZP 1/05, OSNP 2006/15-16/227). Zastosowanie znajdują więc przepisy Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu odrębnym w sprawach z zakresu prawa pracy.

Sąd a quo wskazał, że obecnie utrwalony jest pogląd, iż uzupełnienie derogowanej treści art. 115a ustawy o Policji winno nastąpić przez przyjęcie wykładni ustalonej przez Trybunał w wyroku z dnia 30 października 2018 r., sygn. akt K 7/15. Należało więc zrekonstruować normę wyrażającą treść, że ekwiwalent pieniężny za 1 dzień niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego oraz za każde rozpoczęte 8 godzin niewykorzystanego czasu wolnego przysługującego na podstawie art. 33 ust. 3 ustala się w wysokości przysługującego zwalnianemu ze służby policjantowi w danym okresie wynagrodzenia za jeden dzień roboczy.

Dalej Sąd I instancji zauważył, że Naczelny Sąd Administracyjny w uzasadnieniu wyroku z 26 stycznia 2021 r., III OSK (...), LEX nr 3120348 , podkreślił że "nie można odnosić problemu istnienia normy prawnej będącej podstawą ustalenia uprawnień jej adresata wyłącznie do kwestii technicznych związanych z brakiem ustalenia przez ustawodawcę (albo choćby wskazanego przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku o sygn. akt K 7/15) czynnika odpowiadającego ułamkowej części miesięcznego uposażenia zasadniczego z dodatkami o charakterze stałym".

Ponadto Sąd wskazał, że tożsame stanowisko, jak będące podstawą rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie, zajął również Sąd Rejonowy w T. w wyroku z dnia 30 listopada 2021 r. /IV P 13/21/; jak również wielokrotnie Sąd Rejonowy w S. - Centrum w roku 2022r, np. w wyroku z 30 września 2022 r./ IX P 22/22/.

Reasumując zdaniem Sądu I instancji, wypłata na rzecz powoda wyrównania ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy i dodatkowy w prawidłowej wysokości poprzedzona była długotrwałym postępowaniem administracyjnym i sądowo-administracyjnym.

Sąd Rejonowy podkreślił, że z wnioskiem o wypłatę wyrównania ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i dodatkowy na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego powód zwrócił się do strony pozwanej już w dniu 29 listopada 2018 roku, a więc z pewnością przed upływem terminu przedawnienia.

Decyzją z dnia 31 marca 2021 roku (...) w W. odmówił powodowi wypłaty ekwiwalentu, zaś po rozpoznaniu odwołania powoda decyzją z dnia 14 kwietnia 2021 roku (...) w Ł. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję (...) (...).

W wyniku skargi powoda, wyrokiem z dnia 26 sierpnia 2021 roku wydanym w sprawie o sygnaturze III SA/Łd 565/21, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Ł. uchylił zaskarżoną decyzję (...) w Ł. oraz poprzedzającą ją decyzję (...) w W.. Następnie, wyrokiem z dnia 26 stycznia 2024 roku, wydanym w sprawie o sygnaturze III OSK 7210/21, Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną (...) w Ł..

Sąd podkreślił, że dopiero więc wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 stycznia 2024 r., który zapadł w indywidualnej i konkretnej sprawie powoda, skłonił pozwanego do wypłaty w dniu 27 marca 2024 r. wyrównania ekwiwalentu za urlop. W dniu wypłaty, powód nadal nie wiedział, czy wraz z wypłatą wyrównania otrzymał odsetki ustawowe, których domagał się już w pierwotnym wniosku. Nie znał też sposobu wyliczenia wypłaconej kwoty. Dopiero pismo z K. z informacją, utwierdziło powoda w przekonaniu, że nie wypłacono na jego rzecz odsetek ustawowych. Zresztą, w uzasadnieniu do wyroku, NSA dał wyraz zapatrywaniu, że przedmiotowe odsetki /wobec braku zapisu o ich przysługiwaniu w ustawie o Policji/ mogą być dochodzone na drodze sądowej, ale nie przed sądem administracyjnym. Dla powoda nie musiało to być oczywiste. Prawo do dochodzenia odsetek od nieterminowych wypłat przewidziano, np. w art. 111 ust. 4 ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 116, poz. 675 z późn. zm.), tyle, że norma ta obowiązuje od dnia 11 czerwca 2007 r. Analogiczne uregulowanie przewiduje np. art. 227 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej (Dz. U. 79 poz. 523 z późn. zm.), czy art. 165 ust. 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (Dz. U. Nr 168, poz. 1323 z późn. zm.), a także art. 75 ust. 3 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 593 z późn. zm.).

Sąd I instancji podkreślił, że odsetki są świadczeniem ubocznym, zależnym od istnienia i wymagalności długu podstawowego. Od momentu powstania uzyskują one byt samoistny, niezależny od długu głównego, ze wszystkimi stąd wynikającymi konsekwencjami.

Niezależność odsetek od długu głównego uzasadnia tezę o odrębnym biegu terminu przedawnienia dla roszczenia odsetkowego. Z uwagi na okresowy charakter tego roszczenia, stosownie do art. 118 k.c. przedawnia się ono z upływem trzech lat. Odsetki należą się za każdy dzień opóźnienia i roszczenia o nie stają się wymagalne z każdym następnym dniem, a stosownie do tego w odpowiednich terminach ulegają przedawnieniu (W. P., dz.cyt., s. 83, wraz z przywołanym przeglądem stanowisk w literaturze i judykaturze).

Sąd Rejonowy podkreślił, że obecnie, ugruntowany jest już pogląd sądów administracyjnych, w tym Naczelnego Sądu Administracyjnego, zgodnie z którym art. 9 ust. 1 ustawy z 14 sierpnia 2020 r. należy interpretować w sposób prokonstytucyjny bez konieczności oczekiwania na udzielenie przez Trybunał Konstytucyjny odpowiedzi na pytanie prawne (tak np. w sprawach o sygn. sygn. III OSK 5647/21, III OSK (...), (...) SA/Gd 586/19, (...) SA/Kr (...)). P. wykładnia tego przepisu wymaga zaakcentowania, że w art. 9 ust. 1 ustawodawca odwołał się do obliczania ekwiwalentu za okres przed 6 listopada 2018 r. "na zasadach wynikających z przepisów ustawy", tj. na podstawie art. 115a u.p. w brzmieniu obowiązującym przed nowelizacją jednak z wyłączeniem tej jego części (dotyczącej współczynnika ekwiwalentu w wysokości 1/30), którą uznano za sprzeczną z przepisami ustawy zasadniczej i którą należy wypełnić treścią wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie K 7/15 (tak np. w wyrokach z 20 lipca 2023 r., III OSK (...) i z 15 listopada 2023 r. sygn. III OSK 5647/21). Sąd a quo podkreślił również, że w orzecznictwie sądów administracyjnych jednolicie prezentowane jest stanowisko, zgodnie z którym przepis uznany przez Trybunał Konstytucyjny za niekonstytucyjny ma taki charakter od samego początku, tj. od dnia jego wejścia w życie (vide np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6 lutego 2008 r., II OSK (...)). Wyjątki od tej zasady odnoszą się tylko do sytuacji, w których Trybunał odroczy w czasie utratę mocy obowiązującej niekonstytucyjnego aktu normatywnego lub w sytuacji tzw. wyroku aplikacyjnego, tzn. gdy wprost w sentencji wyłączy wsteczne działanie wyroku stwierdzającego niekonstytucyjność danego przepisu (np. wyrok w sprawie I OSK (...) oraz M. W., Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego i ich skutki prawne, P. 2006, s. 72 i nast.). Sąd Rejonowy zauważył, że taka sytuacja w tym przypadku nie miała miejsca.

Sąd Rejonowy wskazał, że wobec powyższego, przeciwna od wyżej zaprezentowanej, wykładnia art. 9 ust. 1 ustawy z 14 czerwca 2020 r. (nie prokonstytucyjna a literalna) "prowadziłaby do stosowania wyroku Trybunału Konstytucyjnego jedynie na przyszłość (od dnia jego publikacji), z wyłączeniem skutku retroaktywnego, co wprost narusza art. 190 ust. 4 Konstytucji RP. Wprawdzie przyznanie (naliczenie w wymaganej wysokości) i wypłata ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany przez policjanta urlop wypoczynkowy stanowi czynność materialno-techniczną i nie wymaga wydania decyzji administracyjnej, a więc uruchomienia nadzwyczajnego trybu wznowienia postępowania z art. 145a k.p.a., to jednak nie uzasadnia odstąpienia od konieczności przywrócenia stanu zgodnego z prawem. Wówczas, trudno byłoby mówić o ekwiwalentności wypłaconego funkcjonariuszowi Policji przed dniem 6 listopada 2018 r. świadczenia za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, o czym wyraźnie rozstrzygnął Trybunał Konstytucyjny w wyroku o sygn. akt K 7/15, a tym samym zrealizowania zagwarantowanego konstytucyjnie prawa do urlopu (art. 66 ust. 2 Konstytucji RP)" (tak np. WSA w Krakowie w wyroku z 12 września 2022 r. sygn. III SA/Kr 633/22, WSA w Warszawie w wyroku z 22 sierpnia 2023 r. sygn. II SA/Wa 1148/21).

Sąd I instancji zaznaczył, że przerwanie terminu przedawnienia powoduje, że biegnie on na nowo (art. 124 § 2 k.c.). Warunkiem przerwania biegu jest dokonanie przed właściwym organem czynności zmierzających do dochodzenia, ustalenia albo zaspokojenia roszczenia. Czynności te w zasadzie sprowadzają się do złożenia wniosku wszczynającego postępowanie administracyjne w sprawie dotyczącej roszczenia funkcjonariusza. Przerwanie biegu przedawnienia następuje także w przypadku wniesienia, mimo niedopuszczalności drogi sądowej, pozwu do sądu powszechnego, jeżeli ten przekaże wniosek strony organowi właściwemu w sprawie (art. 464 § 1 k.p.c.), jak też w przypadku przekazania przez organ niewłaściwy w sprawie podania strony organowi publicznemu właściwemu do jej rozpoznania (art. 65 § 1 i 2 k.p.a.)

W przypadku powoda, w ocenie Sądu I instancji, postępowanie administracyjne zainicjowane jego wnioskiem o wypłatę wyrównania ekwiwalentu wraz z odsetkami a zakończone wyrokiem NSA rozpoznającym skargę pozwanego na wyrok WSA uchylający decyzje zaskarżone przez powoda, którymi odmówiono wypłaty wyrównania ekwiwalentu, uzasadniało uznanie, że termin przedawnienia został przerwany. Na nowo rozpoczął bieg po wydaniu wyroku przez NSA w sprawie roszczenia głównego powoda. Oznacza to, że w chwili wystąpienia z pozwem o odsetki od ekwiwalentu nie nastąpiło jeszcze przedawnienie roszczenia. Zarzut przedawnienia nie mógł więc odnieść skutku. Z kolei, odmienna ocena, w okolicznościach sprawy, uzasadniałaby uznanie, że skorzystanie z przedmiotowego zarzutu naruszało zasady współżycia społecznego i skutkowałoby nadmiernym pokrzywdzeniem powoda.

W stanie faktycznym sprawy, trudno było w ocenie Sądu I instancji stawiać powodowi zarzut, że roszczenie odsetkowe zgłosił dopiero w 2024 r., skoro w pierwszej kolejności spotkał się ze stanowczym stanowiskiem pozwanego w zakresie braku podstaw do wypłaty należności głównej. Do momentu rozstrzygnięcia kwestii prawa do wyrównania ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy, a więc w zasadzie do dnia 27 marca 2024 r., kiedy doszło do jego wypłaty, nie można było więc oczekiwać od powoda, dochodzenia należności z tytułu odsetek za opóźnienie. Takie działanie spotkałoby się z zarzutem nieracjonalności, tym bardziej w sytuacji, w której roszczenie odsetkowe mogło być dochodzone jedynie w postępowaniu przed sądem powszechnym, albowiem zamknięta dla niego była i jest droga administracyjna.

Zdaniem Sądu nie zasługiwał na uwzględnienie zarzut pozwanego, iż gdyby przyjąć, że roszczenie o wypłatę odsetek ustawowych za opóźnienie zaktualizowało się dopiero w związku z wyrokiem NSA, to roszczenie o wypłatę odsetek ustawowych za opóźnienie pozbawione jest podstawy faktycznej. Sąd Rejonowy podkreślił, że pozwany był zobligowany do wyliczenia i wypłacenia powodowi ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy i dodatkowy w prawidłowej wysokości już po ogłoszenie przez Trybunał Konstytucyjny wyroku z dnia 30 października 2018 r. sygn.. K 7/15, a także już wówczas miał taką możliwość (także od strony technicznej). Zaniechanie jakiego dopuścił się pozwany w tym zakresie, pozbawiając powoda przez blisko 6 lat należnych mu świadczeń skutkowało spełnieniem przesłanek zastosowania art. 481 k.c.

Mając powyższe na uwadze, zarzut przedawnienia nie mógł zdaniem Sądu I instancji zostać w sprawie uwzględniony, a roszczenie przyjęto za zasadne w kwocie wyliczonej przez powoda, która co do zasady nie była kwestionowana co do wysokości.

Sąd Rejonowy wskazał jednocześnie, że powództwo w pozostałym zakresie podlegało oddaleniu co do kwoty 108,40 zł, tj. poniesionych przez powoda przed wszczęciem postępowania kosztów przesyłek pocztowych. Powództwo w tym zakresie w ocenie Sądu I instancji było całkowicie irrelewantne względem zasadniczego roszczenia powoda, tj. roszczenia o zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie w wypłacie wyrównania ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy i dodatkowy. Ponadto Sąd uznał, iż koszty te nie mogły zostać zasądzone na rzecz powoda jako koszty procesu przewidziane w art. 98 k.p.c. Sąd I instancji wskazał, że zgodnie ze wskazanym przepisem do kosztów procesu zalicza się: koszty sądowe (opłaty i wydatki przewidziane w k.p.c. i ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych), koszty strony występującej osobiście albo będącej reprezentowaną przez pełnomocnika niebędącego adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym oraz koszty strony reprezentowanej przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego. W skład kosztów procesu wchodzą również koszty mediacji prowadzonej na skutek skierowania przez sąd. W niniejszej sprawie, poza opisaną poniżej opłatą od pozwu (o czym w dalszej części uzasadnienia) powód nie poniósł innych kosztów procesu wskazanych w zamkniętym katalogu kosztów opisanym w art. 98 k.p.c., a poniesione przez niego przed wszczęciem postępowania koszty przesyłek pocztowych nie mogły zostać zakwalifikowane do w/w kosztów procesu.

O kosztach postępowania Sąd I instancji orzekł stosownie do zasady odpowiedzialności za wynik procesu, na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. Skoro bowiem pozwany przegrał sprawę w 98%, tym samym nie zasługiwał na uwzględnienie wniosek pozwanego o zasądzenie na jego rzecz zwrotu kosztów procesu. Ponadto mając na względzie treść art. 35 ustawy z dnia 28 lipca 2005 o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. 2024,1237), tj. fakt, iż powód z mocy ustawy jest zwolniony z kosztów sądowych w całości oraz art. 94 cytowanej ustawy, zgodnie z którym Skarb Państwa nie ma obowiązku uiszczania opłat, Sąd I instancji orzekł o zwrocie opłaty sądowej od pozwu w kwocie 200 zł uiszczonej przez powoda z kasy Sądu Rejonowego, gdyż opłatą tą nie mógł obciążyć pozwanego pomimo przegrania przez niego sprawy.

Na podstawie art. 477 ² § 1 k.p.c. Sąd Rejonowy nadał wyrokowi w punkcie 1 rygor natychmiastowej wykonalności w całości, ponieważ zasądzona kwota nie przekraczała jednomiesięcznego wynagrodzenia powoda.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, zaskarżając go w części, tj. w zakresie punktów 1 i 5.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono naruszenie prawa materialnego, tj.:

1.  art. 481 § 1 k.c. poprzez jego chybione zastosowanie, podczas gdy w zaistniałym stanie faktycznym sprawy pozwany nie pozostawał w opóźnieniu, bowiem spełnił świadczenie po wydaniu prawomocnego wyroku przez sąd administracyjny, zgodnie z terminami określonymi w Kodeksie postępowania administracyjnego;

2.  art. 417 § 1 k.c. w zw. z art. 417 ¹ § 1 k.c. poprzez błędne zastosowanie i przyjęcie, że powód poniósł szkodę w związku z działaniem pozwanego podczas, gdy do przypisania odpowiedzialności za szkodę pozwanego niezbędne jest przede wszystkim stwierdzenie działania pozwanego w sposób bezprawny, którego to znamienia w zachowaniu pozwanego brak, bowiem nie istniał przepis prawa, na podstawie którego pozwany mógłby spełnić świadczenie na rzecz powoda;

3.  art. 115a ustawy o Policji w zw. z art. 66 ust. 2 i art. 81 Konstytucji poprzez błędną wykładnię polegającą na uznaniu, że w dniu 7 listopada 2018 r., tj. dzień po dniu wejścia w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 października 2018 r. (sygn. akt K 7/15) organ był zobowiązany do wyrównania świadczenia należnego powodowi na podstawie art. 114 ust. 1 pkt 2 ustawy o Policji, podczas gdy stwierdzenie przez TK częściowej niezgodności art. 115a ustawy o Policji z art. 66 ust. 2 w zw. z art. 31 ust. 3 zdanie drugie Konstytucji RP oraz brak nowelizacji powołanego przepisu art. 115a sprawiły, że nie było normy ustawowej, która umożliwiałaby pozwanemu wypłatę na rzecz powoda wyrównania ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i dodatkowy;

na wypadek nieuwzględnienia powyższych zarzutów zgłoszono narzut naruszenia przepisów prawa materialnego, tj.

4.  art. 107 ust. 1 ustawy o Policji poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i chybione przyjęcie, że w przedmiotowej sprawie złożenie przez pozwanego wniosku o wypłatę wyrównania z tytułu ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy lub dodatkowy przerwało bieg przedawnienia roszczeń pozwanego i co za tym idzie nie doszło do przedawnienia roszczenia zgodnie z treścią w/w przepisu;

5.  art. 107 ust. 2 ustawy o Policji poprzez niewłaściwe zastosowanie i chybione przyjęcie, że nawet gdyby przyjąć, że roszczenie powoda uległo przedawnieniu to uwzględnienie tegoż zarzutu naruszyłoby zasady współżycia społecznego i skutkowałoby nadmiernym pokrzywdzeniem powoda;

6.  art. 118 k.c. w zw. art. 123 § 1 k.c. poprzez jego niezastosowanie i przyjęcie, że roszczenie powoda nie uległo przedawnieniu, podczas gdy powód nie dokonał skutecznego przerwania biegu przedawnienia, zatem roszczenie o odsetki ustawowe za opóźnienie, jako roszczenie okresowe przedawniło się za okres do dnia 23 maja 2021 r.;

7.  art. 124 § 2 k.c. poprzez błędną interpretację i niewłaściwe zastosowanie, co skutkowało chybionym przyjęciem przez Sąd I instancji, że podstępowanie administracyjne zainicjowane wnioskiem powoda o wypłatę wyrównania ekwiwalentu wraz z odsetkami a zakończone wyrokiem rozpoznającym skargę pozwanego na wyrok WSA uchylający decyzje zaskarżone przez powoda, którymi odmówiono wypłaty ekwiwalentu uzasadniało uznanie, że termin przedawnienia został przerwany i zaczął biec od nowa po wydaniu wyroku przez NSA, podczas gdy wniosek powoda o wypłatę ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i dodatkowy skierowany do organu, nawet jeśli zawierał także wezwanie do zapłaty odsetek z tytułu opóźnienia, nie przerwał terminu przedawnienia odsetek, a zatem po zakończeniu postępowania administracyjnego i sądowoadministracyjnego nie mógł biec od nowa.

W związku z powyższym wniesiono o zmianę zaskarżonego wyroku przez oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm prawem przepisanych za obie instancje.

Pismem procesowym z dnia 21 lipca 2025 r. pełnomocnik pozwanego sprecyzował roszczenie ewentualne w ten sposób, iż wniósł ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa ponad kwotę 1074,94 zł oraz w pozostałym zakresie podtrzymał zarzuty i wnioski zawarte w apelacji.

(pismo k 216)

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie w całości jako bezzasadnej oraz obciążenie pozwanego kosztami postępowania za obie instancje według norm prawem przepisanych.

Sąd Okręgowy rozpoznając apelację zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Na wstępie podnieść należy, że w niniejszym postępowaniu Sąd Okręgowy rozpoznał sprawę na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. 374 k.p.c., zgodnie z którym Sąd II instancji może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, jeżeli przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym jest niedopuszczalne, jeżeli strona w apelacji lub odpowiedzi na apelację złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy, chyba że cofnięto pozew lub apelację albo zachodzi nieważność postępowania.

W przedmiotowej sprawie strony nie wnosiły w apelacji ani w odpowiedzi na apelację o rozpoznanie sprawy na rozprawie, a złożone dotychczas pisma procesowe, dawały podstawę do przyjęcia, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne.

Ponadto wskazać należy, że niniejsza sprawa była rozpoznawana w postępowaniu uproszczonym, zaś zgodnie z art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. W dalszej kolejności zauważenia wymaga, że składana w tym postępowaniu apelacja ma charakter ograniczony, a celem postępowania apelacyjnego nie jest tu ponowne rozpoznanie sprawy, ale wyłącznie kontrola wyroku wydanego przez Sąd I instancji w ramach zarzutów podniesionych przez skarżącego. Innymi słowy, apelacja ograniczona wiąże sąd odwoławczy, a zakres jego kompetencji kontrolnych jest zredukowany do tego, co zarzuci w apelacji skarżący. Wprowadzając apelację ograniczoną, ustawodawca jednocześnie określa zarzuty, jakimi może posługiwać się jej autor i zakazuje przytaczania dalszych zarzutów po upływie terminu do wniesienia apelacji – co w polskim porządku prawnym wynika z art. 505 ⁹ § 1 ¹ i 2 k.p.c. (por. uzasadnienie uchwały składu 7 sędziów SN z dnia 31.01.2008 r., III CZP 49/07, OSNC 2008, nr 6, poz. 55). Koncepcja apelacji ograniczonej zakłada, że sąd odwoławczy nie rozpoznaje sprawy ponownie w granicach zaskarżenia, ale bada zgodność orzeczenia z dostępnym materiałem procesowym. Sąd II instancji koncentruje się na zaskarżonym orzeczeniu i ocenie jego poprawności.

Co istotne, apelacja w postępowaniu uproszczonym nie ma charakteru pełnego i co do zasady ograniczona jest wyłącznie do zbadania zasadności podniesionych w niej w terminie zarzutów, a rola sądu odwoławczego ogranicza się do zbadania legalności zaskarżonego wyroku, gdyż nie rozpoznaje on sprawy na nowo, nawet jednak gdy te zarzuty okażą się trafne sama apelacja podlega oddaleniu, gdy zaskarżony wyrok odpowiada prawu (por. art. 505 ⁹ § 11 i 2 k.p.c. oraz art. 505 ¹² § 3 k.p.c.).

Zgodnie z art. 382 k.p.c. sąd drugiej instancji orzeka na podstawie materiału zebranego w postępowaniu w pierwszej instancji oraz w postępowaniu apelacyjnym. Postępowanie apelacyjne ma merytoryczny charakter i jest dalszym ciągiem postępowania rozpoczętego przed sądem pierwszej instancji. Dokonane przez sąd pierwszej instancji ustalenia faktyczne, sąd drugiej instancji może podzielić i uznać za własne (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 października 1998 r., sygn. akt II CKN 923/97, OSNC 1999/3/60). Może również zmienić ustalenia faktyczne stanowiące podstawę wydania orzeczenia sądu I instancji, i to zarówno po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, jak i bez przeprowadzenia postępowania dowodowego uzasadniającego odmienne ustalenia, chyba że szczególne okoliczności wymagają ponowienia lub uzupełnienia tego postępowania (por. uchwała składu 7 sędziów Izby Cywilnej z dnia 23 marca 1999 r., sygn. akt III CZP 59/98, OSNC 1999, nr 7-8, poz. 124). Dokonanie własnych ustaleń faktycznych pozwala sądowi drugiej instancji na określenie właściwej podstawy prawnej rozstrzygnięcia, tj. wybór właściwego przepisu prawa materialnego, jego wykładnię i dokonanie subsumcji (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2013 r., sygn. akt I CSK 509/12, LEX nr 1353054).

Dokonując ponownej analizy i oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego jest prawidłowy, niemniej jednak częściowo z innych przyczyn, niż te, na które powołał się Sąd I instancji w jego uzasadnieniu, o czym będzie mowa w dalszych rozważaniach. Stąd też uprawnionym będzie wniosek nie odnoszenia się do tych zarzutów apelacji powoda, które dotyczą naruszeń Sądu Rejonowego, dokonanych bezpośrednio przy podejmowaniu zaprezentowanego w uzasadnieniu stanowiska w sprawie.

Mając to na uwadze wskazać należy, że zarzuty podniesione w apelacji pozwanego, choć częściowo trafne, nie podważyły zasadności zapadłego w niniejszej sprawie rozstrzygnięcia Sadu I instancji.

Przechodząc do motywów rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego, wskazanych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, stwierdzenia wymaga, że Sąd ten słusznie uznał, iż prawidłowe określenie strony pozwanej w przedmiotowej w sprawie wymaga wskazania Skarbu Państwa i jednostki organizacyjnej, w której pełniona była przez funkcjonariusza służba, a nie jedynie samej jednostki organizacyjnej, w której pełni on służbę. Jak wynika bowiem z treści art. 67 § 2 k.p.c. za Skarb Państwa podejmuje czynności procesowe organ państwowej jednostki organizacyjnej, z której działalnością wiąże się dochodzone roszczenie, lub organ jednostki nadrzędnej. W zakresie określonym odrębną ustawą za Skarb Państwa czynności procesowe podejmuje Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej (powyższe nie dotyczy jednak przedmiotowej sprawy).

Materialnoprawna konstrukcja zakładająca jednolitość Skarbu Państwa, jako osoby prawnej, na płaszczyźnie właściwej reprezentacji przewidzianej w art. 67 § 2 k.p.c. wywiera ten skutek, że niezależnie od wielości wskazanych przez stronę państwowych jednostek organizacyjnych lub organów, z których działalnością wiąże się dochodzone roszczenie, stroną pozwaną jest zawsze Skarb Państwa, a nie wskazane jednostki. Gdy stroną w procesie jest Skarb Państwa, prawidłowe oznaczenie strony pozwanej powinno zawierać określenie "Skarb Państwa" i wskazywać właściwą państwową jednostkę organizacyjną, z której działalnością wiąże się dochodzone roszczenie. Obowiązek właściwego oznaczenia strony pozwanej spoczywa na powodzie, jednakże w praktyce za ukształtowany uważany jest pogląd, iż sąd orzekający winien czuwać nad tym, by Skarb Państwa był reprezentowany w procesie przez właściwą jednostkę (por. wyrok SA w Gdańsku z 9.07.2014 r., III APa 37/13, LEX nr 1504350).

Właściwe oznaczenie państwowej jednostki organizacyjnej ma na celu zapewnienie Skarbowi Państwa należytej reprezentacji i skutecznej obrony, oczywistym jest bowiem że organ tej jednostki, z której działalnością wiąże się dochodzone roszczenie, posiada najpełniejszą wiedzę o okolicznościach istotnych dla ustalenia zasadności roszczenia i ewentualnie jego wysokości (por. wyrok SA w Katowicach z 20.10.2016 r., I ACa 381/16, LEX nr 2174769).

Mając na względzie powyższe zauważenia wymaga, że Sąd Rejonowy doszedł do prawidłowego wniosku, że w rozpoznawanej sprawie zdolność sądowa przysługuje Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez (...) w Ł..

Jednocześnie Sąd w pełni zgadza się z Sądem a quo, że właściwym do rozpoznania przedmiotowej sprawy jest sąd powszechny. Odnosząc się bowiem do żądania przez powoda zasądzenia ustawowych odsetek podnieść należy, że zarówno przepisy ustawy o Policji, jak i wydane na jej podstawie akty wykonawcze, nie zawierają regulacji, która przyznaje organowi Policji kompetencje do rozstrzygania w drodze decyzji administracyjnej sprawy odsetek ustawowych od niewypłaconego w terminie uposażenia i innych należności pieniężnych. Analiza różnorodnych uregulowań stosunków służbowych i zapadłego na ich tle orzecznictwa sądowego - sądów powszechnych i administracyjnych - prowadzi do wniosku, że droga administracyjna w przedmiocie dochodzenia odsetek przysługuje tam, gdzie przepis określonej pragmatyki służbowej przewiduje prawo do odsetek, a jednocześnie nie przewiduje dla ich dochodzenia drogi przed sądem powszechnym. Mając zatem na uwadze, że ustawa o Policji nie przewiduje prawa funkcjonariusza do odsetek, a niewypłacenie w terminie uposażenia funkcjonariuszowi Policji stanowi opóźnienie się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, uzasadniające na podstawie art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego żądanie odsetek przed sądem powszechnym, w sprawie właściwy pozostaje ten sąd (tak: np. wyrok NSA o sygn. I OSK 1467/13, dostępny w (...)) (tak: WSA w Warszawie w wyroku z 29.01.2025 r., (...) SA/Wa 531/24, LEX nr 3864002). Powyższe znajduje potwierdzenie w jednolitej, ugruntowanej już linii orzeczniczej sądów administracyjnych (tak też m.in. wyrok WSA w Krakowie z 17.06.2021 r., (...) SA/Kr 43/21, LEX nr 3188687, wyrok WSA w Krakowie z 25.04.2023 r., (...) SA/Kr (...), LEX nr 3539184, wyrok WSA w Rzeszowie z 13.05.2021 r., (...) SA/R. 366/21, LEX nr 3182572, wyrok WSA w Warszawie z 13.11.2024 r., (...) SA/Wa 777/24, LEX nr 3844023).

Sąd II instancji w pełni podziela przy tym przytoczone przez Sąd Rejonowy stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w Uchwale 7 sędziów z dnia 26 stycznia 2006 r., zgodnie z którym sprawa o odsetki z tytułu opóźnienia w wypłacie przysługującego funkcjonariuszowi Policji ekwiwalentu za urlop, zgodnie z art. 1 k.p.c., jest sprawą cywilną w znaczeniu procesowym, a nie materialnym. Zgodnie z art. 2 § 1 k.p.c. tego rodzaju sprawę rozpoznaje sąd powszechny. Nie jest to jednak sprawa ze stosunku pracy, lecz ze względu na bliskość merytoryczną z tego rodzaju sprawami przyjąć należy, że rozpoznaje ją sąd pracy (zob. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z 26 stycznia 2006 r., III PZP 1/05, OSNP 2006/15 - 16/227).

Przechodząc do dalszych rozważań dla porządku wywodu przypomnienia wymaga, że w niniejszym postępowaniu powód domagał się zasądzenia od pozwanego kwoty 1.564,04 zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie w wypłacie wyrównania ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy i dodatkowy. Powód podnosił, iż jego żądanie ma związek z postępowaniem toczącym się przed Naczelnym Sądem Administracyjnym w (...) w sprawie o sygn. III OSK 7210/21, zakończonym wyrokiem z dnia 26 stycznia 2024 roku, w którym NSA oddalił skargę kasacyjną (...) w Ł. na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Ł., który uchylił zaskarżoną decyzję pozwanego (...), odmawiającą powodowi wypłaty wyrównania ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i dodatkowy.

W z związku z treścią wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 października 2018 roku, sygn. akt K 7/15, powód wystąpił jednak o ponowne przeliczenie ekwiwalentu z uwzględnieniem prawidłowego mnożnika. Realizując żądanie, wypłacono powodowi w dniu 27 marca 2024 roku wyrównanie ekwiwalentu w kwocie 3.493,16 zł. Pozwany nie wypłacił powodowi odsetek za opóźnienie w zapłacie w/w wyrównania, liczonych za żądany okres czasu, tj. od dnia 6 grudnia 2018 roku do dnia zapłaty wyrównania, tj. do 27 marca 2024 roku.

Powód podnosił także, iż od 6 grudnia 2018 r., tj. po upływie miesiąca od ogłoszenia w/w wyroku Trybunału Konstytucyjnego podejmował działania mające na celu wyrównanie przez pozwanego należnych mu świadczeń z tytułu ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy i urlop dodatkowy, wskazując, iż: wnioskiem z dnia 29 listopada 2018 r. wystąpił do pozwanego o wypłacenie wyrównania opisanego ekwiwalentu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w związku ze zwolnieniem powoda ze służby w Policji; po otrzymaniu wypłaty wyrównania świadczenia bez odsetek ustawowych pismem z dnia 2 kwietnia 2024 r. wezwał pozwanego do uregulowania brakującej części roszczenia, czyli odsetek, ponadto ze skargi powoda toczyło się postępowanie administracyjne i sądowoadministracyjne, które zakończyło się wydaniem wyroku przez NSA w sprawie o sygn.. III OSK (...).

W tym miejscu przede wszystkim podkreślić zatem należy, że Sąd rozpoznający apelację w pełni podziela wykładnię prawa, w myśl której powodowi przysługiwało prawo do wyrównania ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy i dodatkowy mimo tego, że odszedł ze służby z dniem 28 października 2011 r., a więc przed wydaniem przez Trybunał Konstytucyjny wyroku w sprawie K 7/15, co nastąpiło w dniu 30 października 2018 r., jak również przed nowelizacją art. 115a ustawy o Policji wprowadzoną ustawą zmieniającą, a także mimo treści art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zagadnienia te zostały w sposób kompleksowy i klarowany przedstawione w znanym stronom wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 stycznia 2024 roku, III OSK (...).

Jedynie można dodać, że ów wyrok jest wyrazem utrwalonej linii orzeczniczej Naczelnego Sądu Administracyjnego. W ujęciu praktycznym wynika z niej, że liczbę dni urlopu przysługującego funkcjonariuszowi Policji, który odszedł ze służby przed 6 listopada 2018 r. (data opublikowania wyroku Trybunału Konstytucyjnego) należy pomnożyć przez wysokość wynagrodzenia przysługującego skarżącemu za 1 dzień roboczy na dzień zwolnienia ze służby. Prawidłowym w tej sytuacji będzie posłużenie się aktualnie obowiązującym współczynnikiem ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy wynoszącym 1/21, ponieważ przyjęta przez ustawodawcę wartość średnia, jako odwołująca się do zasad, o których mowa w art. 9 ust. 1 ustawy zmieniającej została uznana za ekwiwalentną względem 1 dnia urlopu wypoczynkowego i w pełni realizuje zasadę sprawiedliwości społecznej (art. 2 Konstytucji RP). Po ustaleniu wysokości przysługującego skarżącemu ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop według podanych powyżej zasad należy określić różnicę pomiędzy kwotą wymaganą a już wypłaconą. Pozwany w swych działaniach dostosował się do tej wykładni, albowiem kierując się wynikającymi z niej wnioskami w dniu 27 maja 2024 r. wypłacił powodowi wyrównanie ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy i dodatkowy w kwocie 3.493,16 zł.

W myśl art. 114 ust. 1 pkt 2 ustawy o Policji policjant zwalniany ze służby otrzymuje ekwiwalent pieniężny za niewykorzystane urlopy wypoczynkowe lub dodatkowe. Z regulacji tej wynika zatem, że ewentualne prawo do odsetek z tytułu opóźnienia w wypłacie ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy powstaje od następnego po ustaniu stosunku służby (podobnie jak na gruncie stosunku pracy).

W zakresie przywołanego zagadnienia istotne są dwie kwestie. Po pierwsze, zbadać należało, czy powodowi co do zasady przysługuje prawo do odsetek z tytułu opóźnienia w wypłacie przysługującego mu świadczenia pieniężnego, a po drugie, analizy wymagało, czy zgłoszone przez powoda roszczenie odsetkowe jest zasadne, skoro wyrok Trybunału Konstytucyjnego w sprawie K 7/15 został wydany w dniu 30 października 2018 r., przepis art. 115a ustawy o Policji w dotychczasowym brzmieniu utracił moc z dniem 6 listopada 2018 r., zaś do zmiany art. 115a ustawy o Policji w kierunku postulowanym w tym wyroku doszło dopiero w dacie wejścia w życie ustawy zmieniającej, tj. w dniu 1 października 2020 r.

Wskazana kwestia została już zbadana w orzecznictwie sądowym i aktualnie nie budzi żadnych wątpliwości. Przyznać należy, że ustawa o Policji nie zawiera przepisu, który uprawniałby funkcjonariusza Policji do domagania się odsetek z tytułu opóźnienia w wypłacie uposażenia lub ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy i dodatkowy. Nie oznacza to jednak, że de lege lata funkcjonariusz Policji w przypadku opóźnienia w wypłacie świadczeń nie ma prawa do odsetek. Podstawą materialnoprawą jego roszczeń w tym przedmiocie jest art. 481 § 1 k.c., który stanowi, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Na potwierdzenie tego stanowiska przywołać należy orzecznictwo sądowe, tj. uchwałę 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2006 r., III PZP 1/05, OSNP 2006/15-16/227, która mimo zmian ustawodawczych nie straciła na aktualności, wyrok Sądu Najwyższego z 2 lipca 2008 r., II PK 10/08, Lex nr 442828, uchwałę Sądu Najwyższego z 18 listopada 2009 r., II PZP 7/09, OSNP 2010/7-8/82, uchwałę Naczelnego Sądu Administracyjnego z 10 kwietnia 2006 r., I (...) 3/06, (...) 2006, Nr 3, poz. 69, uchwałę Sądu Najwyższego z 29 listopada 2007 r., III CZP 106/07, OSNC 2008, Nr 12, poz. 134, wyrok Sądu Najwyższego z 25 listopada 2008 r., II PK 99/08, LEX nr 519974, wyrok Sądu Najwyższego z 4 czerwca 2013 r., II PK 294/12, LEX nr 1363451, a także obszerne orzecznictwo sądów administracyjnych. Z uwagi na utrwaloną linię orzeczniczą w tym przedmiocie Sąd uznaje za zbędne rozwijanie tez, które legły u jej podstaw.

W ocenie Sądu II instancji nie sposób się jednak zgodzić z Sądem Rejonowym, że w przedmiotowej sprawie zastosowanie ma art. 417 oraz 417 ¹ § 1 k.c., które dotyczą odpowiedzialności odszkodowawczej władzy publicznej oraz źródeł odpowiedzialności władzy publicznej.

Stosownie do treści art. 417 § 1 k.c. za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Zgodnie zaś z § 2 w/w przepisu jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa.

Stosownie zaś do treści art. 417 ¹ § 1 k.c. jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie aktu normatywnego, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności tego aktu z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.

W tym miejscu Sąd Okręgowy pragnie zauważyć, że na gruncie art. 481 § 1 k.c. przesłanką żądania odsetek nie jest ani powstanie szkody w majątku dłużnika, ani też uchybienie terminowi świadczenia pieniężnego wskutek okoliczności obciążających dłużnika, ponieważ już samo opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego daje wierzycielowi prawo domagania się odsetek. Jest to bowiem odpowiedzialność za skutek.

Przepis art. 481 § 1 k.c. nie przewiduje okoliczności egzoneracyjnych pozwalających dłużnikowi uwolnić się od obowiązku zapłaty odsetek za opóźnienie, co oznacza, że kształtuje jego odpowiedzialność jako odpowiedzialność absolutną. Przesłanką powstania po stronie wierzyciela roszczenia o odsetki za opóźnienie jest sam fakt opóźnienia dłużnika ze spełnieniem świadczenia pieniężnego.

Przesłanka, o której mowa powyżej została w przedmiotowej sprawie niewątpliwie spełniona. Pełną kwotę ekwiwalentu liczoną według powyżej wskazanych zasad, powód winien otrzymać najpóźniej w dniu utraty mocy zakwestionowanego przepisu art. 115a ustawy o Policji, tj. już w dniu 6 listopada 2018 r. Powód natomiast dochodził odsetek ustawowych za opóźnienie poczynając od późniejszej daty, czyli dopiero od dnia 6 grudnia 2018 r. Natomiast pozwany dopiero w dniu 27 marca 2024 r. wypłacił skarżącemu kwotę 3.493,16 złotych tytułem wyrównania przedmiotowego ekwiwalentu za urlop.

Reasumując, podkreślenia wymaga, że przy zasądzaniu odsetek ustawowych od wynagrodzenia nie ma znaczenia, czy powód poniósł szkodę, ani czy opóźnienie było następstwem okoliczności, za które pozwany ponosi odpowiedzialność. Rozważania Sądu Rejonowego w tym zakresie nie zasługują na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Okręgowego za całkowicie niezrozumiałe należy również ocenić stanowisko Sądu I instancji, z którego wynika, iż w przypadku powoda postępowanie administracyjne zainicjowane jego wnioskiem o wypłatę wyrównania ekwiwalentu wraz z odsetkami, a zakończone wyrokiem NSA rozpoznającym skargę pozwanego na wyrok WSA uchylający decyzje zaskarżone przez powoda, którymi odmówiono wypłaty wyrównania ekwiwalentu, uzasadniało uznanie, że termin przedawnienia został przerwany. W konsekwencji w ocenie Sądu Rejonowego na nowo rozpoczął bieg po wydaniu wyroku przez NSA w sprawie roszczenia głównego powoda.

Jak wynika z treści art. 123 ust. 1 k.c. bieg przedawnienia przerywa:

1.  przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;

2.  przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje.

Przerwanie terminu przedawnienia powoduje, że biegnie on na nowo (art. 124 § 2 k.c.).

Jak słusznie zauważył apelant, powód nie dokonał żadnej czynności powołanej w powyższym przepisie, a skutkującej przerwaniem biegu przedawnienia. Jak już wielokrotnie wskazywano, sąd administracyjny nie miał kompetencji do orzekania o odsetkach za opóźnienie w wypłacie powodowi ekwiwalentu za urlop. Nie był to zatem sąd powołany do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Złożenie skargi przez pozwanego w WSA spowodowało wyłącznie przerwanie biegu przedawnienia roszczenia o wyrównanie ekwiwalentu, a nie biegu przerwania roszczenia o odsetki.

Rację ma przy tym również apelant, że przerwanie biegu przedawnienia w zaistniałym stanie faktycznym, nastąpiło dopiero z dniem wniesienia pozwu w przedmiotowej sprawie, co miało miejsce w dniu 22 maja 2024 r. Oznacza to zatem, że odsetki ustawowe za opóźnienie, jako świadczenie okresowe, uległy przedawnieniu za okres do dnia 23 maja 2021 r.

W tym miejscu wskazania wymaga, że odsetki ustawowe za opóźnienie jako świadczenie okresowe przedawniają się po upływie 3 lat (art. 118 k.c.). W ocenie Sądu Okręgowego w przedmiotowej sprawie brak jest podstaw do odnoszenia się w tym zakresie do treści art. 107 ust. 1 ustawy o Policji, zgodnie z którym roszczenia z tytułu prawa do uposażenia i innych świadczeń oraz należności pieniężnych ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Skoro bowiem w kwestii zasądzenia odsetek stosujemy przepisy kodeksu cywilnego, ponieważ z w/w ustawy o Policji nie wynika, aby należały się one od ekwiwalentu za urlop czy uposażeń, to powinniśmy w całości stosować przepisy wynikające z kodeksu cywilnego, a nie dowolnie wybierać przepisy z różnych aktów prawnych.

W ocenie Sądu II instancji z w/w powodu w przedmiotowej sprawie nie może mieć zastosowania również art. 107 ust. 2 ustawy o Policji, z którego wynika, że organ właściwy do rozpatrywania roszczeń może nie uwzględnić przedawnienia, jeżeli opóźnienie w dochodzeniu roszczenia jest usprawiedliwione wyjątkowymi okolicznościami.

Sąd Okręgowy podziela jednak stanowisko Sądu Rejonowego, iż zgłoszenie przez pozwanego zarzutu przedawnienia w przedmiotowym stanie faktycznym należy uznać za nadużycie prawa.

Wskazania za Sądem Rejonowym wymaga, iż roszczenie powoda o wyrównanie ekwiwalentu „aktywowało się” dopiero z chwilą wejścia w życie wyroku TK w sprawie o sygn. akt K 7/15, a więc 6 listopada 2018 r. Tym samym z chwilą wejścia w życie w/w orzeczenia Trybunału rozpoczął się bieg terminu przedawnienia roszczeń wynikających z tego wyroku. Stanowisko to w sposób oczywisty wpływa na bieg terminu przedawnienia odsetek ustawowych za opóźnienie. Nie mógł się on rozpocząć wcześniej niż w przypadku roszczenia o wyrównanie ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy. Co istotne, nie świadczy to jednakże automatycznie o przedawnieniu roszczenia o odsetki z tytułu opóźnienia w jego wypłacie.

W rozpoznawanej sprawie powodowi wypłacono zaniżoną kwotę ekwiwalentu stosując przepis prawa niezgodny w Konstytucją. Do grudnia 2018r, gdy powód - w związku z ogłoszonym wyrokiem Trybunału - wystąpił do pozwanego z wnioskiem o wyrównanie ekwiwalentu, strona nie miała świadomości istnienia roszczenia. Nie dysponowała też stosowną podstawą prawną. Z kolei, w administracyjnym toku postępowania, na wydłużenie czasu, w którym powód nie wystąpił z roszczeniem na drogę przed sądem powszechnym, miało wpływ postępowanie pozwanego. Powodowi wskazano, że wniosek o wyrównanie pozostanie nierozpoznany do czasu uzyskania stosownej interpretacji przepisu art. 115 a ustawy o Policji. Następnie, nowelizacja przedmiotowej ustawy, okazała się dla powoda niekorzystna i K. odmówiła wypłaty wyrównania byłemu funkcjonariuszowi.

W dalszej kolejności powód realizował swoje roszczenie przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym oraz Naczelnym Sądem Administracyjnym, a dopiero po zakończeniu postępowania administracyjnego, skorzystał z drogi przed sądem powszechnym. Do czasu wypowiedzenia się przez Naczelny Sąd Administracyjny o możliwości dochodzenia odsetek ustawowych przed sądem cywilnym powód przyjmował, że funkcjonariuszowi Policji nie służy inna droga niż administracyjna.

Także więc toczące się wcześniej postępowanie administracyjne, a następnie sądowoadministracyjne, którego przedmiotem było prawo powoda do należności głównej, należało uznać za „wyjątkową okoliczność” i nie podnosić w sprawie zarzutu przedawnienia. W przedmiotowej sprawie pozwany wypłacił bowiem powodowi ekwiwalent za urlop za okres wsteczny, jednak nie od razu po otrzymaniu wniosku powoda w tym zakresie (złożonego w grudniu 2018 roku), jak winien uczynić, a dopiero w wyniku wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 stycznia 2024 r. w sprawie dotyczącej skargi strony pozwanej na korzystne dla powoda rozstrzygnięcie w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Powyższe, dalej wydłużało sądowe dochodzenie roszczenia o odsetki. Powód oczekiwał na ostateczne rozstrzygnięcie w sprawie samego prawa do wyrównania ekwiwalentu, a roszczenie o odsetki zgłaszał już wcześniej w postępowaniu administracyjnym. Mimo to w dniu 27 marca 2024 r. pozwany wypłacił tylko należność główną, a brak odsetek tłumaczył brakiem stosownego zapisu w ustawie o Policji.

Tym samym wypłata na rzecz powoda wyrównania ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy i dodatkowy w prawidłowej wysokości poprzedzona była długotrwałym postępowaniem administracyjnym i sądowoadministracyjnym.

Z wnioskiem o wypłatę wyrównania ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i dodatkowy na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego powód zwrócił się do strony pozwanej już w dniu 29 listopada 2018 roku, a więc - jak słusznie wskazywał Sąd I instancji - z pewnością przed upływem terminu przedawnienia. Decyzją z dnia 31 marca 2021 roku (...) w W. odmówił powodowi wypłaty ekwiwalentu, zaś po rozpoznaniu odwołania powoda decyzją z dnia 14 kwietnia 2021 roku (...) w Ł. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję (...) (...). W wyniku skargi powoda, wyrokiem z dnia 26 sierpnia 2021 roku wydanym w sprawie o sygnaturze III SA/Łd 565/21, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Ł. uchylił zaskarżoną decyzję (...) w Ł. oraz poprzedzającą ją decyzję (...) w W.. Następnie, wyrokiem z dnia 26 stycznia 2024 roku, wydanym w sprawie o sygnaturze III OSK 7210/21, Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną (...) w Ł..

Dopiero więc wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 stycznia 2024 r., który zapadł w indywidualnej i konkretnej sprawie powoda, skłonił pozwanego do wypłaty w dniu 27 marca 2024 r. wyrównania ekwiwalentu za urlop. W dniu wypłaty, powód nadal nie wiedział, czy wraz z wypłatą wyrównania otrzymał odsetki ustawowe, których domagał się już w pierwotnym wniosku. Nie znał też sposobu wyliczenia wypłaconej kwoty. Dopiero pismo z K. z informacją, utwierdziło powoda w przekonaniu, że nie wypłacono na jego rzecz odsetek ustawowych. W konsekwencji powód zdecydował się na wytoczenie powództwa o odsetki przed sądem powszechnym

Reasumując, w ocenie Sądu II instancji wyrok NSA i realizacja obowiązku przez pozwanego w 2024 r. była przyczyną zgłoszenia przed sądem powszechnym roszczenia o odsetki dopiero w 2024 r. Zasadność roszczenia o odsetki wymagała uprzednio ustalenia prawa powoda do ekwiwalentu za urlop.

Zgodzić należy się z Sądem Rejonowym, że pozwany był zobligowany do wyliczenia i wypłacenia powodowi ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy i dodatkowy w prawidłowej wysokości już po ogłoszenie przez Trybunał Konstytucyjny wyroku z dnia 30 października 2018 r. sygn. K 7/15, a także już wówczas miał taką możliwość (także od strony technicznej). Zaniechanie jakiego dopuścił się pozwany w tym zakresie, pozbawiło powoda przez blisko 6 lat należnych mu świadczeń.

W myśl art. 5 k.c. (odpowiednio art. 8 k.p.) nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno - gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.

Artykuł 5 k.c. może znaleźć zastosowanie (jest to możliwość, a nie przymus jego stosowania) tylko wtedy, gdy spełnione są łącznie trzy przesłanki:

1.  uprawnionemu podmiotowi przysługuje prawo (uprawnienie materialnoprawne), którego dotyczy nadużycie;

2.  uprawniony podmiot wykonuje przysługujące mu prawo;

3.  wykonywanie prawa pozostaje w sprzeczności z jednym z kryteriów wymienionych w art. 5 k.c., tj. z zasadami współżycia społecznego lub też ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa. Przepis ten znajduje zatem zastosowanie w sytuacji, gdy osobie uprawnionej przysługuje - formalnie rzecz ujmując - określone prawo podmiotowe, lecz w świetle oceny danego stanu faktycznego i przy uwzględnieniu treści konkretnej normy prawnej korzystanie przez nią z tego prawa pozostaje w sprzeczności z zasadami wskazanymi w art. 5 k.c.

Posłużenie się przez ustawodawcę klauzulą nadużycia prawa podmiotowego prowadzić ma do uelastycznienia porządku prawnego, zapewniając sądom meriti niezbędny luz interpretacyjny. Cechy te sprawiają, że kwestia stosowania art. 5 k.c. nie stanowi materii, która byłaby adekwatnym podłożem przyczyny kasacyjnej, o której stanowi art. 398/9 § 1 pkt 1 k.p.c. Jednym z wymagań zagadnienia prawnego, o którym stanowi ów przepis, jest bowiem abstrakcyjny charakter, wybiegający poza okoliczności konkretnej sprawy i pozwalający nadać jego rozstrzygnięciu ogólniejsze znaczenie (por. ostanowienie SN z 21.02.2025 r., I CSK 4469/23, LEX nr 3838571).

Stosowanie art. 8 k.p. (podobnie jak art. 5 k.c.) pozostaje w nierozłącznym związku z całokształtem okoliczności konkretnej sprawy. W oderwaniu od tych konkretnych okoliczności nie można formułować ogólnych dyrektyw co do stosowania tego przepisu. Ocena, czy w konkretnym przypadku ma zastosowanie norma art. 8 k.p. mieści się w granicach swobodnego uznania sędziowskiego. Sfera ta w ramach postępowania kasacyjnego może podlegać kontroli tylko w przypadku szczególnie rażącego i oczywistego naruszenia (por. ostanowienie SN z 23.06.2025 r., III PSK 12/25, LEX nr 3900296).

Mając na względzie wszystkie wymienione powyżej okoliczności przedmiotowej sprawy Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że powoływanie się przez stronę pozwaną na zarzut przedawnienia stanowi, w przedmiotowym stanie faktycznym, nadużycie prawa podmiotowego z uwagi na sprzeczność z zasadami współżycia społecznego. W konsekwencji z uwagi na treść art. 5 k.c. (odpowiednio 8 k.p.), a nie treść art. 107 ust. 2 ustawy o Policji, należało uznać, że odsetki za okres przed 23 maja 2021 r. również winny zostać zasądzone.

Reasumując Sąd odwoławczy uznał, że zaskarżony wyrok odpowiada prawu i pomimo stwierdzonego naruszenia przepisów prawa materialnego musi się ostać. W tym stanie rzeczy apelacja strony powodowej zgodnie z art. 505 ¹² § 3 k.p.c. w zw. z art. 385 k.p.c. podlegała oddaleniu w całości jako bezzasadna, o czym orzeczono, jak w sentencji wyroku.

Zaznaczenia przy tym wymaga, że w przedmiotowej sprawie brak było podstaw do zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kosztów zastępstwa procesowego, albowiem powód nie był reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika.