Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z 4.04.2024 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi, po rozpoznaniu sprawy X P 1107/23 z powództwa M. W. przeciwko (...) o wyrównanie wynagrodzenia za pracę

1/ zasądził od pozwanego (...) na rzecz powoda M. W.:

A.  odsetki ustawowe za opóźnienie zapłaty kwoty 1.969,81 zł z tytułu wyrównania wynagrodzenia za czerwiec 2023 roku liczone za okres od dnia 1 lipca 2023 roku do dnia zapłaty;

B.  odsetki ustawowe za opóźnienie zapłaty kwoty 1.969,81 zł z tytułu wyrównania wynagrodzenia za lipiec 2023 roku liczone za okres od dnia 1 sierpnia 2023 roku do dnia zapłaty;

C.  odsetki ustawowe za opóźnienie zapłaty kwoty 1.969,81 zł z tytułu wyrównania wynagrodzenia za sierpień 2023 roku liczone za okres od dnia 1 września 2023 roku do dnia zapłaty;

D.  odsetki ustawowe za opóźnienie zapłaty kwoty 1.969,81 zł z tytułu wyrównania wynagrodzenia za wrzesień 2023 roku liczone za okres od dnia 1 października 2023 roku do dnia zapłaty;

E.  kwotę 1.242,83 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 kwietnia 2023 roku do dnia zapłaty tytułem wyrównania wynagrodzenia rocznego dla pracowników jednostki budżetowej za rok 2022;

2/ umorzył postępowanie w sprawie w pozostałej części;

3/ nadał wyrokowi w punkcie 1 rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 13.359,06 zł.

Przedmiotowe rozstrzygnięcie Sąd Rejonowy oparł na następujących ustaleniach i rozważaniach prawnych:

Powód M. W. został powołany na stanowisko (...) (...) w dniu (...) roku.

W okresie objętym pozwem powodowi przysługiwało wynagrodzenie za pracę w drugiej stawce awansowej, prawo do dodatku stażowego w wysokości 16% oraz dodatek funkcyjny z tytułu pełnienia funkcji (...) w wysokości 0,25 podstawy ustalenia wynagrodzenia zasadniczego (...).

Przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2021 roku, zgodnie z komunikatem Prezesa GUS z dnia 20 sierpnia 2021 roku, wyniosło 5 504,52 złotych. Prezes Głównego Urzędu Statystycznego w komunikacie z dnia 9 sierpnia 2022 roku ogłosił, że przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2022 roku wyniosło 6 156,25 złotych.

Różnice pomiędzy wynagrodzeniem wypłaconym powodowi a wynagrodzeniem ustalanym wyłącznie w oparciu o przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedzającego, tj. stosownie do art. 91 § 1c ustawy z dnia 27 lipca 2001 roku Prawo o ustroju sądów powszechnych wyniosły po 1 969,81 zł za miesiące od czerwca 2023 roku do września 2023. Ponadto, różnica pomiędzy wypłaconym powodowi w 2023 roku dodatkowym wynagrodzeniem rocznym za 2022 rok a kwotą tego rodzaju świadczenia ustaloną w oparciu o przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedzającego, tj. stosownie do art. 91 § 1c ustawy z 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych, wyniosła 1 242,83 zł.

W dniu 8 grudnia 2023 roku pozwany wypłacił na rzecz powoda kwoty dochodzone pozwem stanowiące należność główną z tytułu wyrównania wynagrodzenia za pracę za miesiące od czerwca 2023 roku do września 2023 roku.

Jednomiesięczne wynagrodzenie powoda wynosiło 13 359,06 zł brutto.

Sad I instancji wyjaśnił, że stan faktyczny nie był sporny miedzy stronami, zaznaczając, że pozwany nie kwestionował kwot roszczeń /także sposobu naliczania odsetek ustawowych/, które przysługiwałyby powodowi, gdyby wynagrodzenia wyliczano wg ustawowych zasad stosowanych przed 2020r. Sąd meriti stwierdził, że spór skupiał się na odmiennej ocenie prawnej ingerencji ustawodawcy za pomocą ustaw okołobudżetowych w ustanowiony w art. 91 § 1c ustawy z dnia 27 lipca 2001 roku Prawo o ustroju sądów powszechnych mechanizm kształtowania wynagrodzeń sędziów. Sąd a quo zaznaczył, że strona pozwana 8.12.2023 r. wypłaciła powodowi stosowne kwoty z tytułu wyrównania wynagrodzenia za pracę za okres od czerwca 2023 roku do września 2023 roku zgodnie z żądaniem pozwu.

Zdaniem Sądu Rejonowego powództwo należało w całości uwzględnić zgodnie z zakresem roszczenia sprecyzowanym ostatecznie przez stronę powodową. W pozostałej części w zw. z cofnięciem powództwa w zakresie roszczeń spełnionych przez pracodawcę w toku sporu, postępowanie podlegało umorzeniu. Strona pozwana nie kwestionowała zasadności wycofania pozwu w zakresie zaspokojonych żądań.

Sąd I instancji podkreślił, że w myśl art. 91 § 1c ustawy z dnia 27 lipca 2001 roku Prawo o ustroju sądów powszechnych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 217, dalej: u.s.p.) podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego (...) w danym roku stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedniego, ogłoszone w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przytoczony przepis obowiązywał w okresie, którego dotyczy pozew – nie został uchylony ani zmieniony.

Zgodnie z komunikatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 11 sierpnia 2020 roku przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2020 roku wyniosło 5 024,48 zł, zaś zgodnie z komunikatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 10 sierpnia 2021 roku- w drugim kwartale 2021 roku wynosiło 5 504,52 zł.

Sąd I instancji wskazał, że pozwany w 2022r i pierwotnie w spornym okresie roku 2023r, naliczył i wypłacił powodowi wynagrodzenie za pracę oraz dodatkowe wynagrodzenie roczne w oparciu o regulacje, inne niż przytoczone powyżej.

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że w 2021 r. wynagrodzenia sędziów określone na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021 (Dz.U. z 2020 r., poz. 2400 z późn. zm., dalej: ustawa okołobudżetowa na 2021 rok), zgodnie z którym „w roku 2021 podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego (...), o której mowa w art. 91 § 1c u.s.p stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2019 roku ogłoszone w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego”. Z komunikatu Prezesa GUS z dnia 9 sierpnia 2019 roku w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2019 roku wynika, że w/w wynagrodzenie wyniosło 4 839,24 zł.

Sąd meriti stwierdził, że w 2022 roku i w 2023r pracodawca naliczył powodowi wynagrodzenie w oparciu o art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2021 roku o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 (Dz.U. poz. 2445 z późn. zm., dalej: ustawa okołobudżetowa na 2022 rok), zgodnie z którym „w roku 2022 podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego (...), o której mowa w art. 91 § 1c u.s.p. stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2020 roku ogłoszone w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego”, a podstawa ta, stosownie do dyspozycji ust. 2 wskazanego przepisu, uległa zwiększeniu o kwotę 26 zł, wynosząc łącznie 5.050,48 zł (5 024,48 zł przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2020 roku + 26 zł).

W konsekwencji, podstawa wymiaru wynagrodzenia powoda pozostawała w 2022 i 2023 roku, niższa od podstaw ustalonych w oparciu o przytoczoną wcześniej regulację z art. 91 § 1c u.s.p. o niekwestionowane kwoty wskazane przez powoda.

Sąd I instancji podkreślił, że przepisy u.s.p. dotyczące treści stosunku pracy sędziów, w tym prawa do ich wynagrodzenia, nie stanowią wyłącznie jednej z wielu obowiązujących w polskim porządku prawnym pragmatyk pracowniczych. Mają one bowiem charakter ustrojowy i w kompletny sposób wypełniają treścią normy rangi konstytucyjnej, w szczególności art. 178 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, który stanowi, że sędziom zapewnia się warunki pracy i wynagrodzenie odpowiadające godności urzędu oraz zakresowi ich obowiązków.

Sąd a quo argumentował, że pzepisy u.s.p. dotyczące sposobu ustalania wysokości wynagrodzenia (...) opierają się na obiektywnym i wymiernym mierniku w postaci przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w drugim kwartale roku poprzedzającego, będąc tym samym pozbawionymi uznaniowości i zależności względem władzy ustawodawczej i wykonawczej. Wobec tego dokonywanie przez ustawodawcę ingerencji w tę sferę musi skłaniać do refleksji natury konstytucyjnej.

Sąd Rejonowy wskazał, że z przywołanego przepisu wynikają dwie kluczowe dla n/n sprawy zasady, tj. zasada niezawisłości sędziowskiej oraz zasada zapewnienia sędziemu wynagrodzenia odpowiadającego godności urzędu oraz zakresowi pełnionych przez (...) obowiązków.

Sąd I instancji zaznaczył, że Konstytucja RP kreuje taką gwarancję wyłącznie w odniesieniu do sędziów. Wskazać należy, że umiejscowienie ww. zasad w ramach jednego przepisu jest nieprzypadkowe, warunkiem bowiem niezawisłości sędziowskiej (zdolności do niezawisłego orzekania) jest zapewnienie sędziemu wynagrodzenia, które jest adekwatne do godności piastowanego urzędu, a także odpowiadające zakresowi jego obowiązków. Celem takiego rozwiązania jest zmniejszenie szansy na to, aby sędzia był skłonny ulegać naciskom bądź propozycjom korupcyjnym. Zapewnienie sędziom odpowiedniego poziomu wynagrodzenia jest warunkiem właściwego działania wymiaru sprawiedliwości. (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 października 2000 r., sygn. akt: K 8/00, Opublikowano: OTK 2000/6/189.)

Sąd Rejonowy wywodził, że tym samym powinnością władzy ustawodawczej oraz władzy wykonawczej jest stworzenie takiego mechanizmu wynagradzania sędziów, który uwolniłby sędziów od niepewności co do wysokości ich przyszłych dochodów i eliminowałby jakiekolwiek manipulacje kierowane w ich stronę.

Sąd meriti podkreślił iż Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie K 1/12 (OTK-A 2012, nr 11, poz. 134), odnosząc się do problemu zamrożenia waloryzacji wynagrodzeń sędziów, zaakcentował, że sędziowie są jedyną grupą zawodową w Polsce, której Konstytucja RP gwarantuje prawo do wynagrodzenia odpowiadającego godności urzędu oraz zakresowi ich obowiązków. Norma ta stanowi szczególną gwarancję ochrony wynagrodzeń sędziowskich na poziomie konstytucyjnym, co ogranicza dopuszczalność ingerencji ustawodawcy w system ich kształtowania. Art. 178 ust. 2 Konstytucji jest przy tym nie tyle gwarancją wynagrodzenia (...) jako sui generis pracownika, ile elementem ustroju sądownictwa – istotną materialną gwarancją niezawisłości (...). Nie jest bowiem przypadkiem, że unormowanie to znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie postanowienia ustanawiającego zasadę niezawisłości sędziów (art. 178 ust. 1 Konstytucji).

Sąd I instancji zaznaczył, że najważniejszym aspektem wynagrodzenia godnego urzędu (...) jest, by sposób ustalania jego wysokości był oparty na obiektywnych, wymiernych przesłankach i działał z mocy samej ustawy - niejako "automatycznie", bez potrzeby podejmowania w tej sprawie ocennych decyzji, które mogłyby być instrumentem nacisku na sędziów. Istotna jest, oczywiście, także sama wysokość wynagrodzenia, które powinno zapewniać bezpieczeństwo finansowe sędziemu i jego rodzinie, rekompensować rygorystyczne ograniczenia w podejmowaniu innej działalności zarobkowej oraz sprzyjać budowaniu prestiżu urzędu (...).

Sąd a quo wyjaśnił, że Trybunał stwierdził, iż wynagrodzenie to powinno być znacząco wyższe od przeciętnego wynagrodzenia w kraju. Spełniający powyższe założenia, zobiektywizowany, mechanizm kształtowania wynagrodzeń sędziowskich zaczął funkcjonować w 2009 r., w wyniku porozumienia przedstawicieli wszystkich trzech władz, pod auspicjami Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, a stosowne regulacje znalazły się w u.s.p., ustawie o Sądzie Najwyższym, ustawie z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym oraz ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. Prawo o ustroju sądów wojskowych. (...) wynagradzania wszystkich sędziów oparty jest na takich samych zasadach i został wyodrębniony z systemu wynagrodzeń pozostałych pracowników sfery budżetowej.

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że wysokość wynagrodzenia (...) zależy w nim od następujących obiektywnych przesłanek: zajmowanego stanowiska, stażu pracy (łącznego oraz na danym stanowisku sędziowskim) oraz pełnionych w sądownictwie funkcji. (...) ten nie zawiera żadnych elementów uznaniowych, w rodzaju nagród lub premii, które mogłyby być uzależnione od oceny wyników czy jakości pracy (...) i stanowić instrument wpływu na niego. Mechanizm ustalania wynagrodzeń sędziów został uregulowany w art. 91 § 1c u.s.p. i w art. 42 § 2 ustawy o Sądzie Najwyższym. Kształtuje on wynagrodzenie (...) jako iloczyn ustawowo określonego mnożnika (wynoszącego dla sędziów sądów powszechnych i sędziów sądów administracyjnych - zależnie od zajmowanego stanowiska - od 2,05 do 3,23, a dla sędziów Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego - 4,13 w stawce podstawowej albo 4,75 w stawce awansowej) oraz mnożnej - podstawy wynagrodzenia zasadniczego w danym roku, którą stanowi wynagrodzenie w II kwartale, ogłaszane komunikatem Prezesa GUS w Monitorze Polskim.

Sąd I instancji stwierdził, że takie powiązanie wynagrodzeń sędziów z przeciętnym wynagrodzeniem (w miejsce wcześniejszego odniesienia do przeciętnego wynagrodzenia w sferze budżetowej) - chroni je przed związanym z inflacją spadkiem siły nabywczej, dzięki mechanizmowi swoistej samoczynnej podwyżki wynagrodzenia zasadniczego i dodatków funkcyjnych - gwarantując, że wynagrodzenia sędziów będą zmieniały się in plus w wypadku dobrej kondycji gospodarki narodowej. Zarazem, w razie pogorszenia koniunktury gospodarczej i obniżenia przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, ustawodawca przewidział, że wynagrodzenia sędziów mają pozostawać na tym samym poziomie (art. 91 § 1d u.s.p. oraz art. 42 § 3 ustawy o Sądzie Najwyższym). Mechanizm ten jest reakcją na dezyderat sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka z 23 lipca 2008 r. i elementem zmian systemowych prowadzących do wykonania art. 178 ust. 2 Konstytucji RP, a jego celem jest odniesienie zasad kształtowania wynagrodzeń sędziów do obiektywnego wskaźnika i uniezależnienie tego procesu od ingerencji władz wykonawczej i ustawodawczej.

Sąd meriti zaznaczył, że ingerencja ustawodawcy w wysokość wynagrodzenia sędziów winna uwzględniać także ograniczone możliwości dodatkowego zarobkowania przez sędziów. Zgodnie bowiem z art. 86 § 1-3 u.s.p. sędzia nie może podejmować dodatkowego zatrudnienia, z wyjątkiem zatrudnienia na stanowisku dydaktycznym, naukowo-dydaktycznym lub naukowym w łącznym wymiarze nieprzekraczającym pełnego wymiaru czasu pracy pracowników zatrudnionych na tych stanowiskach, jeżeli wykonywanie tego zatrudnienia nie przeszkadza w pełnieniu obowiązków (...). Sędziemu nie wolno także podejmować innego zajęcia ani sposobu zarobkowania, które przeszkadzałoby w pełnieniu obowiązków (...), mogło osłabiać zaufanie do jego bezstronności lub przynieść ujmę godności urzędu (...). Sędzia nie może:

1) być członkiem zarządu, rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej spółki prawa handlowego,

2) być członkiem zarządu, rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej spółdzielni,

3) być członkiem zarządu fundacji prowadzącej działalność gospodarczą,

4) posiadać w spółce prawa handlowego więcej niż 10% akcji lub udziały przedstawiające więcej niż 10% kapitału zakładowego,

5) prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem bądź pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności.

Sąd Rejonowy argumentował, że Trybunał Konstytucyjny wskazał, iż najważniejszym aspektem wynagrodzenia godnego urzędu (...) jest, by sposób ustalania jego wysokości był oparty na obiektywnych, wymiernych przesłankach i działał z mocy samej ustawy – niejako „automatycznie” bez potrzeby podejmowania w tej sprawie ocennych decyzji, które mogłyby być instrumentem nacisku na sędziów.

Sąd meriti wyjaśnił, że w omawianym orzeczeniu sformułowano następujące „warunki brzegowe” wynagrodzenia odpowiadającego godności urzędu (...) i zakresowi jego obowiązków, stanowiące pewną granicę zakresu ich kształtowania przez ustawodawcę, po przekroczeniu której działania legislacyjne należy uznać za sprzeczne z Konstytucją:

1. wynagrodzenia sędziów powinny być kształtowane w sposób wykluczający jakąkolwiek uznaniowość - zarówno wobec całej tej grupy zawodowej - ze strony władzy wykonawczej, jak i w odniesieniu do poszczególnych sędziów, co do których niedopuszczalne jest uzależnianie jego wysokości od indywidualnej oceny ich pracy;

2. wysokość wynagrodzenia (...), w tym rozpoczynającego karierę w zawodzie sędziowskim (...) sądu rejonowego, powinna znacząco przewyższać wysokość przeciętnego wynagrodzenia w sferze budżetowej;

3. wynagrodzenia sędziów powinny w dłuższym okresie czasu wykazywać tendencję wzrostową nie mniejszą niż przeciętne wynagrodzenie w sferze budżetowej;

4. w trudnej sytuacji budżetu państwa wynagrodzenia sędziów powinny być bardziej - niż wynagrodzenia wszystkich innych funkcjonariuszy i pracowników sfery budżetowej - chronione przed nadmiernie niekorzystnymi zmianami;

5. niedopuszczalne jest obniżenie w drodze normatywnej nominalnej wysokości wynagrodzenia sędziów, z wyjątkiem sytuacji, o której stanowi art. 216 ust. 5 Konstytucji (przekroczenia konstytucyjnego limitu zadłużenia).

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że Trybunał Konstytucyjny wskazał, iż powinnością dwóch pierwszych władz (ustawodawczej i wykonawczej) wynikającą z art. 178 ust. 2 Konstytucji jest stworzenie takiego mechanizmu wynagradzania sędziów, który uwolniłby ich od niepewności co do wysokości ich przyszłych dochodów i uniemożliwiałby jakiekolwiek manipulacje w stosunku do nich. Mechanizm ten powinien być stabilny i - bez zaistnienia szczególnie ważnych, konstytucyjnie legitymowanych przyczyn nie wolno zakłócać jego funkcjonowania. Dalej Trybunał stwierdził, iż Trybunał Konstytucyjny uznał zakwestionowaną regulację - polegającą na jednorocznym "zamrożeniu" wynagrodzeń sędziów - za zgodną z Konstytucją, stwierdza jednak, że uznanie konstytucyjności tego rozwiązania wynika z jego incydentalnego charakteru oraz z uwzględnienia trudnej sytuacji finansowej państwa, zagrażającej równowadze budżetowej, stanowiącej wartość konstytucyjną konkurencyjną wobec wartości określonych w art. 178 Konstytucji. Podkreśla przy tym, że art. 178 ust. 2 w związku z art. 1 Konstytucji wyznacza w kwestii wynagrodzeń sędziowskich granice, których ustawodawca przekroczyć nie może, a gdyby je przekroczył, Trybunał Konstytucyjny nie mógłby tego zaakceptować. Ustawodawca, statuując w art. 178 ust. 2 Konstytucji - w bezpośrednim sąsiedztwie postanowień wyrażających zasadę niezawisłości sędziowskiej - obowiązek zapewnienia sędziom warunków pracy i wynagrodzenia odpowiadających godności urzędu oraz zakresowi ich obowiązków, uznał, że te odpowiednie warunki i wynagrodzenie są konieczne do prawidłowego wypełniania ich funkcji - wymierzania sprawiedliwości (orzekania). Ich celem nie jest ochrona indywidualnych interesów osób sprawujących urząd (...), lecz zapewnienie prawidłowego działania władzy sądowniczej, które jest koniecznym warunkiem urzeczywistniania rządów prawa. I, chociaż z art. 178 ust. 2 Konstytucji nie można wyprowadzać praw podmiotowych sędziów do wynagrodzenia w określonej wysokości ani szczegółowych rozwiązań prawnych dotyczących ich wynagrodzeń, to - ze względu na istniejący charakter i specyficzne funkcje - można na jego podstawie wyznaczyć nieprzekraczalne granice dla władz ustawodawczej i wykonawczej, decydujących o sposobie wynagradzania sędziów. Te granice, czy też "warunki brzegowe" wynagrodzenia odpowiadającego godności urzędu (...) i zakresowi jego obowiązków określa od wielu lat w swym orzecznictwie Trybunał Konstytucyjny, a Sąd rozpoznający niniejszą sprawę w pełni akceptuje tę linię orzeczniczą.

Sąd meriti podał, że jednocześnie Trybunał Konstytucyjny wyartykułował, że „zamrożenie” wynagrodzeń sędziowskich może być tolerowane tylko wyjątkowo, ze względu na inne wartości konstytucyjne, w szczególności ze względu na trudności budżetowe państwa, jeżeli występuje w kontekście szerszego programu oszczędnościowego. Nie może w żadnym wypadku stać się ono systematyczną praktyką. Tymczasem, w ocenie Sądu, działania ustawodawcy, w oparciu o które pozwany kształtował wysokość wynagrodzenia powoda w 2022 i 2023 roku, nie miały charakteru wyjątkowego, nie znajdowały uzasadnienia w trudnej sytuacji budżetowej, a w okresie tym nie projektowano i nie wdrażano jakiegokolwiek programu oszczędnościowego.

Zdaniem Sądu I instancji przepisy ustawy okołobudżetowej, w oparciu o które pozwany naliczył i wypłacił sędziom wynagrodzenie za poszczególne miesiące 2021, 2022 i 2023 roku, w oczywisty sposób naruszają wymienione nieprzekraczalne „warunki brzegowe” sformułowane przez Trybunał Konstytucyjny.

Wg sądu meriti po pierwsze, przyjęta przez ustawodawcę podstawa wymiaru wynagrodzenia sędziów ma charakter w pełni uznaniowy, albowiem nie opiera się na powiązaniu jej z przeciętnym wynagrodzeniem. Zastosowany przez ustawodawcę mechanizm stwarza jedynie pozór takiego powiązania, przyjmując za punkt wyjścia kwotę odpowiadającą wartości przeciętnego wynagrodzenia, ale nie w II kwartale roku poprzedzającego (co przewiduje u.s.p.), ale w dowolnie wybranym przez ustawodawcę innym roku. Co więcej, w przypadku roku 2022 kwota ta podlegała zwiększeniu o 26 zł, przy czym próżno szukać uzasadnienia dla przyjęcia właśnie takiej wartości modyfikującej wynagrodzenie przeciętne. Równie dobrze ustawodawca mógłby zatem przyjąć za punkt wyjścia wynagrodzenie przeciętne z 2020 roku i zwiększyć je o dowolną wartość albo przyjąć wynagrodzenie przeciętne z 2021 roku i zmniejszyć je o określoną kwotę. W każdym z przypadków uzyskałby pożądaną przez siebie wartość, iluzorycznie odwołując się do pojęcia wynagrodzenia przeciętnego.

Po wtóre zaś sąd a quo stwierdził, że brak było finansowego uzasadnienia dla zredukowania waloryzacji wynagrodzenia sędziów w 2021, 2022 i 2023 roku.

Punkt 5 „warunków brzegowych” sformułowanych przez Trybunał Konstytucyjny ustanawia jedyny wyjątek od zakazu obniżenia w drodze normatywnej nominalnej wysokości wynagrodzenia sędziów. Wysokość wynagrodzenia sędziów może nastąpić jedynie w przypadku przekroczenia konstytucyjnego limitu zadłużenia.

Sąd Rejonowy wskazał, że zgodnie z art. 216 ust. 5 Konstytucji nie wolno zaciągać pożyczek lub udzielać gwarancji i poręczeń finansowych, w następstwie których państwowy dług publiczny przekroczy 3/5 wartości rocznego produktu krajowego brutto. Sposób obliczania wartości rocznego produktu krajowego brutto oraz państwowego długu publicznego określa ustawa. Z woli ustrojodawcy konstytucyjny limit zadłużenia, czyli maksymalna dopuszczalna relacja długu publicznego do (...), wynosi zatem 60%.

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że zasady i tryb opracowania projektu budżetu państwa oraz wymagania, którym powinien odpowiadać projekt ustawy budżetowej, a także zasady i tryb wykonywania ustawy budżetowej zostały określone w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2023 r., poz. 1270, dalej: ustawa o finansach publicznych). Szczególne znacznie ma jej art. 86 określający tzw. procedury ostrożnościowe, mające zastosowanie w razie osiągnięcia przez państwo określonego poziomu zadłużenia. W art. 86 omawianej ustawy został określony próg oszczędnościowy, którego celem jest niedopuszczenie do nadmiernego zadłużenia sektora finansów publicznych. Zgodnie z treścią art. 86 ust. 1 pkt 2 ustawy, w przypadku, gdy wartość relacji kwoty państwowego długu publicznego do produktu krajowego brutto jest większa od 55%, a mniejsza od 60%, to:

a) na kolejny rok Rada Ministrów uchwala projekt ustawy budżetowej, w którym:

­

nie przewiduje się deficytu budżetu państwa lub przyjmuje się poziom różnicy dochodów i wydatków budżetu państwa, zapewniający, że relacja długu Skarbu Państwa do produktu krajowego brutto przewidywana na koniec roku budżetowego, którego dotyczy projekt ustawy, będzie niższa od relacji, o której mowa w art. 38 pkt 1 lit. b, ogłoszonej zgodnie z art. 38,

­

nie przewiduje się wzrostu wynagrodzeń pracowników państwowej sfery budżetowej, w tym pracowników jednostek, o których mowa w art. 139 ust. 2,

­

waloryzacja rent i emerytur nie może przekroczyć poziomu odpowiadającego wzrostowi cen towarów i usług konsumpcyjnych, ogłoszonego przez Główny Urząd Statystyczny za poprzedni rok budżetowy,

­

wprowadza się zakaz udzielania pożyczek i kredytów z budżetu państwa z wyjątkiem rat kredytów i pożyczek udzielonych w latach poprzednich,

­

nie przewiduje się wzrostu wydatków w jednostkach, o których mowa w art. 139 ust. 2, na poziomie wyższym niż w administracji rządowej,

b) Rada Ministrów dokonuje przeglądu wydatków budżetu państwa finansowanych środkami pochodzącymi z kredytów zagranicznych oraz przeglądu programów wieloletnich,

c) Rada Ministrów przedstawia Sejmowi program sanacyjny mający na celu obniżenie relacji, o której mowa w art. 38 pkt 1 lit. a,

d) wydatki budżetu jednostki samorządu terytorialnego określone w uchwale budżetowej na kolejny rok mogą być wyższe niż dochody tego budżetu powiększone o nadwyżkę budżetową z lat ubiegłych i wolne środki, jedynie o kwotę związaną z realizacją zadań ze środków, o których mowa w art. 5 ust. 3,

e) Rada Ministrów dokonuje przeglądu obowiązujących przepisów w celu przedstawienia propozycji rozwiązań prawnych mających wpływ na poziom dochodów budżetu państwa, w tym dotyczących stosowania stawek podatku od towarów i usług,

f) Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych otrzymuje dotację celową z budżetu państwa na realizację zadania, o którym mowa w art. 26a ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 100, 173, 240 i 852), w wysokości do 30% środków zaplanowanych na realizację tego zadania na dany rok,

g) organy administracji rządowej mogą zaciągać nowe zobowiązania na przygotowanie inwestycji, jeżeli mają zapewnione finansowanie z udziałem środków publicznych, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3, na maksymalnym dopuszczalnym poziomie, określonym w przepisach lub procedurach dotyczących danego rodzaju inwestycji, nie mniejszym niż 50% całości kosztów, z tym że ograniczenia te nie dotyczą:

­

odbudowy lub przebudowy dróg krajowych w celu usunięcia zagrożenia naruszenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym,

­

inwestycji, o których mowa w art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 24 czerwca 2010 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi z 2010 r. (Dz. U. poz. 835 i 993),

­

przygotowania, wdrożenia, budowy lub eksploatacji systemów elektronicznego poboru opłat, o których mowa w art. 13i ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 645 i 760),

­

zobowiązania z tytułu odszkodowań za nieruchomości przejęte w trybie ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 162).

Sąd Rejonowy zaznaczył, że nie posiada pełnego wglądu w szczegółowe parametry oceny stanu polskich finansów publicznych, a zatem zasadnym było skorzystanie z oficjalnych wskaźników, które pozwolą posiłkowo ocenić zagrożenie dla równowagi budżetowej jako istotnej wartości konstytucyjnej.

Sąd I instancji wskazał, że obwieszczeniem Ministra Finansów, funduszy i polityki regionalnej z dnia 24 maja 2021 roku w sprawie ogłoszenia kwot, o których mowa w art. 38 i art. 38a ustawy o finansach publicznych (M.P. z 2021 roku poz. 492) ogłoszono, że na koniec roku budżetowego 2020 roku relacja do produktu krajowego brutto kwoty państwowego długu publicznego wyniosła 47,8%.

Z kolei zgodnie z obwieszczeniem Ministra Finansów, funduszy i polityki regionalnej z dnia 25 maja 2022 r. w sprawie ogłoszenia kwot, o których mowa w art. 38 i art. 38a ustawy o finansach publicznych (M.P. z 2022 roku poz. 553) na koniec roku budżetowego 2021 roku relacja do produktu krajowego brutto kwoty państwowego długu publicznego wyniosła 43,8%.

Powyższe dane wg Sądu Rejonowego przemawiają za uznaniem, że stosunek (...) do P. nie przekroczył progu konstytucyjnego limitu zadłużenia ani nawet progu ostrożnościowego wynikającego z ustawy o finansach publicznych.

Sąd I instancji przypomniał stan faktyczny, który legł u podstaw rozważań Trybunału Konstytucyjnego w sprawie o sygn. K 1/12, w której Trybunał wskazał, że jednorazowe zamrożenie wynagrodzeń sędziów nie jest niezgodne z Konstytucją, jeśli byłoby spowodowane trudną sytuacją finansową państwa, zagrażającą równowadze budżetowej, stanowiącej wartość konstytucyjną konkurencyjną wobec wartości określonych w art. 178 Konstytucji. Wówczas, w ustawie o finansach publicznych obowiązywały dwa progi ostrożnościowe, których przekroczenie wymuszało uruchomienie przez władze państwa stosownych procedur. Za pierwszy próg ustawodawca uznał stan, w którym wartość relacji kwoty długu publicznego do (...) przekracza 50% (dalej: I próg ostrożnościowy), za drugi zaś - stan, gdy wartość tej relacji przekracza 55% (dalej: II próg ostrożnościowy). Wtedy relacja długu publicznego do (...) liczona według "metodyki krajowej" wyniosła w 2011 roku 53,5% (obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 22 maja 2012 r. w sprawie ogłoszenia kwot, o których mowa w art. 38 ustawy o finansach publicznych, M.P. poz. 355), a liczony według "metodyki unijnej" - 56,4%.

Sąd I instancji stwierdził, że ówczesna sytuacja była zatem odmienna od tej, która legła u podstaw zamrożeniu wynagrodzeń sędziów w 2021 czy 2022 roku, albowiem relacja do produktu krajowego brutto kwoty państwowego długu publicznego przekroczyła I próg ostrożnościowy i zbliżała się do II progu ostrożnościowego. W 2020 roku ta relacja wynosiła 47,8%, zaś w 2021 roku odpowiednio 43,8%, a zatem w żadnym wypadku nie zbliżała się do obecnie (od 2013 roku) jedynego progu ostrożnościowego wynoszącego 55%.

Sąd Rejonowy podał, że w uzasadnieniu ustawy okołobudżetowej na 2021 roku ustawodawca wskazał, że „w założeniach do budżetu państwa na rok 2021 przewidziano zamrożenie funduszu wynagrodzeń w jednostkach państwowej sfery budżetowej oraz pozostałych jednostkach sektora finansów publicznych. W związku z obecną sytuacją gospodarczą kraju spowodowaną epidemią (...)19 nastąpiła konieczność zamrożenia wynagrodzeń osób (w tym sędziów i prokuratorów), dla których podstawę obliczenia wynagrodzenia stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedniego ogłaszane przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. W roku 2021 podstawę ustalenia wynagrodzenia sędziów i prokuratorów określono na poziomie roku 2020, tj. na podstawie przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2019 r. ogłoszonego w Komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 9 sierpnia 2019 r. (M.P. z 2019 r. poz. 742). Nie zmienią się dotychczasowe zasady ustalania wynagrodzenia zasadniczego sędziów i prokuratorów w oparciu o przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedniego ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Przepisy niniejszej ustawy spowodują „zamrożenie” systemowej waloryzacji wynagrodzeń sędziów i prokuratorów tylko w roku 2021. Powyższa propozycja mieści się w ramach całości zmian związanych z „zamrożeniem” wielkości wynagrodzeń w sektorze finansów publicznych w celu zapewnienia równowagi budżetowej stanowiącej wartość konstytucyjną, od której zależy zdolność państwa do działania i wypełniania jego zadań.”

Sąd meriti zaznaczył, że nie neguje wystąpienia negatywnych konsekwencji dla budżetu państwa w 2021 roku spowodowanych wybuchem pandemii (...)19. Ta niewątpliwie nowa sytuacja wywołana ogłoszonym stanem pandemii i jej konsekwencjami społecznymi, gospodarczymi, ekonomicznymi stanowiła poważne obciążenie finansowe dla państwa, które starało się nie dopuścić do załamania (na skutek przerwania łańcuchów dostaw, okresowych lockdownów, masowych absencji pracowników itd.) gospodarki, w efekcie upadłości firm, gwałtownego wzrostu bezrobocia i innych wysoce negatywnych skutków (w sferze gospodarczej, ekonomicznej i społecznej) dla funkcjonowania tegoż organizmu państwowego. Temu służyły wprowadzane kolejne mechanizmy ochronne np. tzw. "tarcze", przewidujące zarówno łagodzenie ciężarów publicznoprawnych nałożonych na przedsiębiorców jak i ich bezpośrednie wsparcie finansowe, czy świadczenia dla pracowników, zleceniobiorców, którzy z powodu wprowadzanych pandemicznych ograniczeń pozostawali bez pracy lub których źródła utrzymania ulegały z tego powodu znacznemu ograniczeniu.

Jednakże wg sądu a quo sama wyjątkowość okresu pandemii, który w Polsce rozpoczął się w marcu 2020 roku, nie uzasadniała „zamrożenia” wynagrodzenia sędziów ustawą okołobudżetową na 2021 rok, gdyż na koniec tego trudnego pierwszego roku pandemii relacja do produktu krajowego brutto kwoty państwowego długu publicznego wynosiła 47,8% i w żadnym razie nie zbliżała się nawet do progu ostrożnościowego wynikającego z ustawy o finansach publicznych, nie mówiąc nawet o wynikającym z art. 216 ust. 5 Konstytucji progu 60%.

Sąd Rejonowy zaakcentował, że „zamrożenie” wynagrodzeń Sędziów mogło nastąpić jedynie w przypadku przekroczenia limitu zadłużenia, co nie nastąpiło.

Ponadto, w odniesieniu do 2022 roku i 2023r, którego również dotyczy pozew, Sąd I instancji zważył, że był on trzecim rokiem od momentu wybuchu pandemii (...)19. Zagrożenie z nią związane było już w fazie wygaszania (zakończono zasadniczy etap programu szczepień, nie raportowano codziennych statystyk dotyczących zakażonych) i z pewnością nie stanowiło podstawy do wdrażania programów oszczędnościowych, których – poza wynagrodzeniami sędziów – próżno doszukiwać się wśród ustaw uchwalanych w II połowie 2021 roku. W okresie procesowania omawianych przepisów nieznane były też czynniki wynikające z wybuchu wojny na Ukrainie, co miało miejsce 24 lutego 2022 roku.

Dodatkowo Sąd Rejonowy wskazał, że pomimo podanego w uzasadnieniu ustawy okołobudżetowej na 2021 (...) systemowej waloryzacji wynagrodzeń sędziów i prokuratorów tylko w roku 2021, taka sytuacja została zapoczątkowana w 2021 roku i dotyczyła także kolejnych lat.

Sąd I instancji argumentował, że z kolei w uzasadnieniu ustawy okołobudżetowej na 2022 rok ustawodawca wskazał, że „proponuje się, aby w roku 2022 podstawę ustalenia wynagrodzenia sędziów i prokuratorów określono na podstawie przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2020 r. ogłoszonego w Komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 11 sierpnia 2020 r. (M.P. z 2020 r. poz. 711) zwiększonego o kwotę 26 zł, w następstwie czego podstawa ta wyniesie 5 050,48 zł. Nie zmienią się ogólne zasady ustalania wynagrodzenia zasadniczego sędziów i prokuratorów w oparciu o przeciętne wynagrodzenie ogłaszane przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Przepisy niniejszej ustawy spowodują bowiem „zamrożenie” waloryzacji wynagrodzeń sędziów i prokuratorów liczonej na poziomie podstawy z roku 2021. Przyjęcie podstawy ustalenia wynagrodzenia na poziomie roku 2020 będzie równoznaczne ze wzrostem wynagrodzeń w roku 2022 w stosunku do roku 2021 o 4,37%.”

Sąd meriti stwierdził, że co prawda powyższe rozwiązanie zakłada teoretyczny wzrost wynagrodzenia sędziów w stosunku do poprzedniego roku, ale stanowi rozwiązanie całkowicie arbitralne (co zostało podkreślone we wcześniejszej części rozważań), które w żadnym zakresie nie zostało uzasadnione czy choćby umotywowane w kolejnym roku budżetowym.

Sąd I instancji wskazał również, że dokonane w ustawach okołobudżetowych na lata 2021, 2022 „zamrożenie” wynagrodzeń sędziów nie wpisuje się w szeroko zakrojony program oszczędnościowy, mający na celu poprawę stanu finansów publicznych.

Sąd a quo przywołał zmiany, które zostały wprowadzone w 2021 roku, a które polegały na znaczącym wzroście wynagrodzeń osób zajmujących wysokie stanowiska w państwie. Na podstawie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 2021 roku zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad wynagradzania osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe (Dz. U. z 2021 r. poz. 1394), które w samym środku pandemii przywołanej w uzasadnieniu projektu ustawy okołobudżetowej na 2021 rok jako argument na "zamrożenie" wynagrodzeń sędziowskich, z dniem 1 sierpnia 2021 roku znacznie podwyższyło wynagrodzenia: Marszałkowi i Wicemarszałkom Sejmu, Marszałkowi i Wicemarszałkom Senatu, Prezesowi i Wiceprezesom Rady Ministrów, Prezesowi i Wiceprezesom Najwyższej Izby Kontroli, Szefowi i Zastępcom Szefa Kancelarii Prezydenta, sekretarzom stanu, podsekretarzom stanu, wszystkim ministrom, wszystkim wojewodom i wicewojewodom, wszystkim kierownikom i zastępcom kierowników urzędów centralnych, Szefowi Służby Cywilnej, Rzecznikowi i Zastępcom Rzecznika Praw Obywatelskich, Szefowi i Zastępcom Szefa Kancelarii Sejmu, Szefowi i Zastępcom Szefa Kancelarii Senatu, Szefowi Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Przewodniczącemu i wszystkim członkom Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Prezesowi Instytutu Pamięci Narodowej, Kierownikowi Krajowego Biura Wyborczego, Prezesowi i Zastępcom Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych, Rzecznikowi i Zastępcom Rzecznika Praw Dziecka, Rzecznikowi i Zastępcom Rzecznika Małych i Średnich (...), Rzecznikowi i Zastępcom Rzecznika (...), Prezesowi i Wiceprezesom Polskiej Akademii Nauk, wszystkim członkom Państwowej Komisji do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15, Głównemu Inspektorowi Pracy i jego zastępcom, zastępcom Prokuratora Generalnego, Prezesowi, Pierwszemu Zastępcy Prezesa oraz Wiceprezesom Narodowego Banku Polskiego.

Sąd meriti argumentował, że zapisy rozporządzenia w sposób istotny zwiększyły mnożniki kwoty bazowej, stanowiącej podstawę ustalania uposażenia osób nim objętych. Dla przykładu tylko wynagrodzenie zasadnicze Marszałka Sejmu, Marszałka Senatu wzrosło z kwoty 8874,43 zł (4, (...),42) do kwoty 15 532,17 zł (8, (...),42), tj. o około 40%, wynagrodzenie zasadnicze Prezesa Rady Ministrów czy Prezesa Narodowego Banku Polskiego wzrosło z kwoty 11 094,40 zł (6, (...),42) do kwoty 15 532,17 zł (8, (...),42), tj. o około 30%, wynagrodzenie zasadnicze podsekretarzy stanu wzrosło z kwoty 7873,45 zł (4, (...),42) do kwoty 12 597,52 zł (7, (...),42), tj. o około 40% - i w podobnym stosunku wynagrodzenia zasadnicze wszystkich posłów i senatorów, których wynagrodzenie jest pochodną wynagrodzenia podsekretarza stanu (art. 25 ust. 1 i 2 ustawy z 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1799 ze zm.).

Sąd Rejonowy podał, że podobne rozwiązania przewidywała ustawa z 17 września 2021 roku o zmianie ustawy o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1834), która zmieniła m.in. ustawę z dnia 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe (Dz. U. z 2020 r. poz. 1637) zwiększając ze skutkiem na dzień 1 listopada 2021 roku wartość uposażenia Prezydenta RP poprzez wzrost wynagrodzenia zasadniczego z siedmiokrotności do 9,8-krotności kwoty bazowej oraz wzrost dodatku funkcyjnego z trzykrotności do 4,2-krotności kwoty bazowej, tj. łącznie o około 30%. Przywołana ustawa z 17 września 2021 roku zmieniła również ustawę z 21 listopada 2021 roku o pracownikach samorządowych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1282 ze zm.).

Sąd Rejonowy przypomniał, że ustawa nowelizująca i nowe rozporządzenie wykonawcze Rady Ministrów z 25 października 2021 roku w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (Dz.U. poz. 1960) weszły w życie 1 listopada 2021 roku. Ze wskazaną datą weszły w życie istotne zmiany dotyczące wynagrodzeń osób wchodzących w skład organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego oraz diet radnych, które w sposób istotny zwiększyły wartość ich uposażeń. Minimalne wynagrodzenie ww. osób nie może być niższe niż 80% maksymalnego wynagrodzenia określonego dla poszczególnych stanowisk w przepisach wydanych na podstawie art. 37 ust. 1 tejże ustawy. Ustalono przy tym, że maksymalne wynagrodzenie na danym stanowisku stanowi suma maksymalnego poziomu wynagrodzenia zasadniczego oraz maksymalnego poziomu dodatku funkcyjnego, a w przypadku wójtów (burmistrzów, prezydentów miast), starostów oraz marszałków województwa także kwoty dodatku.

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że ustawa nowelizująca z 17 września 2021 r. dokonała także zmian we wszystkich trzech ustrojowych ustawach samorządowych w zakresie maksymalnego poziomu diet przysługujących radnym. Po nowelizacji wysokość diet przysługujących radnemu nie może przekroczyć w ciągu miesiąca łącznie 2,4 krotności kwoty bazowej określonej w ustawie budżetowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe na podstawie przepisów ustawy z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 1658). Tym samym maksymalna dieta radnego może wynieść 4294,61 zł zamiast dotychczasowych 2684,13 zł (1,5 krotności kwoty bazowej). Także w tym przypadku znowelizowane przepisy mają zastosowanie do ustalania wysokości diet od dnia 1 sierpnia 2021 roku.

Sąd meriti podał, że powyższe przykłady mają na celu zilustrowanie niekonsekwencji ustawodawcy i braku korelacji między rozwiązaniem wprowadzonym ustawą okołobudżetową zarówno na rok 2021 jak i na rok 2022, a uzasadnieniem tego rozwiązania.

Reasumując Sąd I instancji stwierdził, że w przypadku analizowanej wyżej, arbitralnej i całkowicie uznaniowej ingerencji w zasady wynagradzania sędziów doszło do przekroczenia niektórych ze wskazanych we wcześniejszej części rozważań warunków brzegowych, które spełniane muszą być łącznie, aby można było usprawiedliwić incydentalne „zamrożenie” wynagrodzeń sędziów.

W konsekwencji, wobec naruszenia przez wprowadzoną regulację art. 2, art. 32 ust. 1 i 2 oraz art. 178 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Sąd Rejonowy odmówił zastosowania art. 12 ust. 1 ustawy okołobudżetowej na 2021 rok oraz art. 8 ust. 1 ustawy okołobudżetowej na 2022 rok, stosując w to miejsce art. 91 § 1c u.s.p.

Sąd a quo wyjaśnił, że obecnie, w doktrynie i orzecznictwie nie ma żadnych wątpliwości, że sąd powszechny może odmówić zastosowania określonego przepisu, jeśli uzna go za niezgodny z Konstytucją.

Sąd Rejonowy powołał się na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2022 r., III PZP 2/21, w której wskazano, że " orzekanie o zgodności ustaw z Konstytucją (art. 188 ust. 1 Konstytucji RP) nie jest tożsame z oceną konstytucyjności przepisu mającego zastosowanie w konkretnej sprawie przez sąd orzekający. Odmowa zastosowania przepisu ustawy uznanego przez sąd za sprzeczny z Konstytucją nie narusza zatem kompetencji Trybunału Konstytucyjnego (por. uchwałę SN z 4 lipca 2001 r., III ZP 12/01, OSNAPiUS 2002 Nr 2, poz. 34 z glosą częściowo krytyczną B. Nity, Przegląd Sądowy Nr 5, poz. 153).

Sąd Rejonowy wskazał, że w uchwale III ZP 12/01, Sąd Najwyższy stwierdził, że przedmiotem orzekania sądu jest indywidualny stosunek społeczny, a Trybunał Konstytucyjny orzeka o prawie. Wykonując władzę sądowniczą (art. 10 ust. 2 Konstytucji) sąd sprawuje wymiar sprawiedliwości (art. 175 ust. 1 Konstytucji), zaś Trybunał, orzekając o zgodności ustaw z Konstytucją, wykonuje bardziej władzę ustawodawczą - ustawodawcy negatywnego - niż sądowniczą (mimo że art. 10 ust. 2 Konstytucji zalicza go do władzy sądowniczej).

Sąd I instancji argumentował, że praktyka odmawiania stosowania przez sądy ustaw, które są zdaniem sądów niekonstytucyjne, wynika z przywoływanej zasady nadrzędności Konstytucji wyrażonej w art. 8 ust. 1 i nakazu bezpośredniego jej stosowania, wyrażonego w art. 8 ust. 2 Konstytucji RP. Sąd meriti wskazał, że w wyroku z 7.04.1998 r., I PKN 90/98 Sąd Najwyższy stwierdził, że sądy powszechne są uprawnione do badania zgodności stosowanych przepisów ustawowych z Konstytucją. Uznanie, że sądy powszechne nie są uprawnione do badania zgodności ustaw z Konstytucją, a w konsekwencji do zajmowania stanowiska w kwestii ich zgodności jak też niezgodności z Konstytucją, jest wyraźnie sprzeczne z art. 8 ust. 1 Konstytucji RP, który zobowiązuje do bezpośredniego stosowania jej przepisów, przy czym pod pojęciem "stosowanie" należy rozumieć w pierwszym rzędzie sądowe stosowanie prawa (zob. także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 sierpnia 2001 r., III RN 189/00, OSNP 2002 Nr 6, poz. 130, w którym opowiedziano się za możliwością dokonania przez sąd oceny zgodności przepisu z Konstytucją oraz stwierdzono, że sąd dokonując oceny konstytucyjności przepisu ustawy nie wkracza w kompetencje Trybunału Konstytucyjnego)."

W konsekwencji Sąd Rejonowy dokonał oceny konstytucyjności art. 8 ust. 1 ustawy okołobudżetowej na 2022 rok oraz art. 12 ust. 1 ustawy okołobudżetowej na 2021 rok w ramach ustalania, który przepis obowiązującego prawa będzie zastosowany do rozstrzygnięcia stanu faktycznego w indywidualnej sprawie powoda. Sąd meriti uznał powyższe przepisy za niekonstytucyjne przyjmując, że wynagrodzenie powoda powinno zostać wypłacone w oparciu o art. 91 § 1c ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych.

Sąd I instancji zaznaczył, że odmowa zastosowania przepisu ustawy uznanego przez sąd za sprzeczny z Konstytucją nie narusza kompetencji Trybunału Konstytucyjnego i nie ma bezpośredniego związku z tymi kompetencjami.

Dodatkowo sąd meriti podniósł, iż zasada pierwszeństwa prawodawstwa unijnego nakłada na sądy obowiązek dokonywania oceny zgodności prawa krajowego z prawem unijnym i w razie stwierdzenia jego sprzeczności, odmowy zastosowania przepisu prawa państwa członkowskiego. Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej jako (...)) w swoim orzecznictwie konsekwentnie podkreśla, że w przypadku przepisów krajowych państw członkowskich, prawo traktatowe oraz wydawane na jego podstawie akty pochodnego prawa unijnego wywołują skutek polegający na tym, że normy unijne (od momentu wejścia w życie) automatycznie wykluczają stosowanie jakichkolwiek niezgodnych z nimi nom prawa krajowego.

W ocenie Sądu I instancji przepisy art. 8 ust. 1 ustawy okołobudżetowej na 2022 rok oraz art. 12 ust. 1 ustawy okołobudżetowej na 2021 rok nie powinny zatem znaleźć zastosowania w niniejszej sprawie z powodu ich niezgodności z art. 19 ust. 1 akapit drugi Traktatu o Unii Europejskiej z dnia 7 lutego 1992 r. (dalej jako (...)) oraz z art. 47 akapit drugi Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej (dalej jako (...)).

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że przepis art. 19 ust. 1 akapit drugi (...) kreuje obowiązek ustanowienia przez państwa członkowskie "środków" niezbędnych do zapewnienia skutecznej ochrony sądowej. Dla urzeczywistnienia tej ochrony, kluczowe jest zapewnienie obywatelowi dostępu do niezawisłego” sądu w rozumieniu art. 47 akapit drugi KPP.

Sąd I instancji argumentował, że zdaniem (...) pojęcie niezawisłości oznacza między innymi, że sąd wypełnia swe zadania w pełni autonomicznie, nie podlegając żadnej hierarchii służbowej ani nie będąc podporządkowanym komukolwiek i nie otrzymując nakazów czy wytycznych z jakiegokolwiek źródła, oraz że jest on w ten sposób chroniony przed ingerencją i naciskami zewnętrznymi mogącymi zagrozić niezależności osądu jego członków i wpływać na ich rozstrzygnięcia (zob. podobnie wyroki: z dnia 19 września 2006 r., W., C 506/04, EU:C:2006:587, pkt 51; a także z dnia 16 lutego 2017 r., M. P., C 503/15, EU:C:2017:126, pkt 37 i przytoczone tam orzecznictwo). (...) wskazuje przy tym, że nieodłączną gwarancję niezawisłości sędziowskiej stanowi (obok nieusuwalności sędziów) poziom wynagrodzenia odpowiadający wadze wykonywanych przez nich zadań (zob. wyroki: z dnia 19. września 2006 r., C-506/04, pkt 51; z dnia 27 lutego .2018 r., C-64/16, pkt 45; z dnia 24 czerwca 2019 r., C-619/18, (...):EU:C:2019:531, pkt 75; opinia (...) z dnia 30 kwietnia 2019 r., 1/17, pkt 202).

W kontekście przedmiotowej sprawy Sąd Rejonowy przytoczył wyrok (...) z dnia 27 lutego 2018 roku, w którym stwierdzono, że art. 19 ust. 1 akapit drugi (...) należy interpretować w ten sposób, ze zasada niezawisłości sędziowskiej nie stoi na przeszkodzie stanowieniu wobec członków T. de C. (Trybunału Obrachunkowego) ogólnych przepisów o obniżeniu wynagrodzeń, takich jak przepisy, których dotyczy sprawa w postępowaniu ogólnym, związanych z wymogami zlikwidowania nadmiernego deficytu budżetowego oraz z programem pomocy finansowej Unii, ale w tym przypadku (w przeciwieństwie do będącego przedmiotem analizy w niniejszej sprawie) regulacje obniżające wynagrodzenia objęły nie tylko członków trybunału obrachunkowego, ale szerzej - różne osoby zajmujące funkcje publiczne i osoby wykonujące zadania w sektorze publicznym, w tym przedstawicieli władzy wykonawczej i sądowniczej (teza 48).

Sąd I instancji wyjaśnił, że Trybunał wskazał, iż nie można zatem rzeczowych przepisów postrzegać w ten sposób, że zostały ustanowione konkretnie wobec członków T. de C. - przeciwnie, mają one charakter przepisów ogólnych mających spowodować, ze wszyscy członkowie krajowej służby publicznej będą mieć udział w oszczędnościach podyktowanych wymogami zmniejszenia nadmiernego deficytu budżetu państwa portugalskiego, jednakże w realiach państwa polskiego mamy do czynienia z sytuacją zgoła odmienną. Obniżenie podstawy ustalania wynagrodzenia sędziów (de facto pozbawienie tej szczególnej ekspektatywy przysługującej wg ustawy sędziom), dokonane w kontekście roszczenia powoda, miało charakter wybiórczy, dotycząc wyłącznie jednej grupy zawodowej to jest sędziów (a także prokuratorów i pracowników, których wysokość wynagrodzenia jest relacjonowana do wynagrodzeń wspomnianych przedstawicieli wymiaru sprawiedliwości). Przyjmując różne kryteria podziału ponownie należy wskazać, iż ograniczenia takie nie dotknęły innych grup zawodowych, grup społecznych czy przedstawicieli władzy wykonawczej i ustawodawczej.

Zdaniem Sądu Rejonowego zamrożenie wynagrodzeń sędziowskich mocą przepisów art. 8 ust. 1 ustawy okołobudżetowej na 2022 roku oraz art. 12 ust. 1 ustawy okołobudżetowej na 2021 rok nie spełnia standardów wynikających z ww. wyroku (...), ergo uchybia zasadzie niezawisłości sędziowskiej, o której mowa w art. 47 KPP i art. 19 ust. 1 akapit drugi (...).

Sąd meriti odnosząc ww. rozważania odpowiednio do sytuacji w roku 2023 uznał, że zrozumiałym było zaspokojenie roszczeń powoda za rok 2023. Jednocześnie sąd mertii uwzględnił, że realizacja obowiązku wyrównania wynagrodzenia nastąpiła jednak na długo po datach wymagalności poszczególnych rat wynagrodzenia miesięcznego i bez odsetek ustawowych za opóźnienie wypłaty, zaznaczając, że okoliczności te pozostawały poza sporem, tak jak i to, że powód nabył prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego za 2023r, którego nie wyrównywano. W zw. z zobowiązaniem pracodawcy do wyrównania wynagrodzenia także za rok 2022 /przy uwzględnieniu podstawy wymiaru wynikającej z art. 91 § 1c u.s.p., tj. na poziomie 5 504,52 zł/ co ma przełożenie na globalną kwotę dodatkowego wynagrodzenia rocznego za 2022r, na rzecz powoda należało przyznać wyrównanie w/w świadczenia w niekwestionowanej kwocie objętej pozwem.

Sąd I instancji zaznaczył, że wadliwy mechanizm waloryzacji rzutował w takim samym stopniu na każdy ze składników wynagrodzenia, do których powód nabył prawo w 2022 roku i tym samym, na wysokość wypłaconego w 2023 roku dodatkowego wynagrodzenia rocznego za rok poprzedni, podkreślając, że wyliczenia matematyczne powoda nie były kwestionowane przez stronę pozwaną, wobec czego sąd meriti uznał je za bezsporne.

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że w związku ze stanowiskiem powoda w wyroku znalazły się kwoty: wyrównania wynagrodzenia rocznego z odsetkami oraz odsetki ustawowe od wypłaconych w toku sporu kwot głównych wyrównania za miesiące od czerwca do września 2023r spełnionych z opóźnieniem /zgodnie zresztą z zasadami ustalania wynagrodzenia opisanymi powyżej i dotyczącymi wynagrodzeń od 2021r/. Sąd a quo wskazał, że w pozostałym zakresie za rok 2023 odpadła potrzeba rozstrzygania w związku ze stanowiskami stron postępowania.

O odsetkach Sąd I instancji orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 300 k.p. – zgodnie z żądaniem powoda. Sąd meriti stwierdził, że pozwany pozostawał w opóźnieniu w spełnieniu świadczenia w postaci zapłaty wynagrodzenia za pracę w prawidłowej stawce za sporny okres, ponieważ nie wypłacił odpowiednich kwot wyższych o stawki objęte pozwem w terminach wymagalności /nie kwestionowanych przez pracodawcę, a dopiero w dniu 8.12.2023 r. Tym samym sąd a quo uznał, że zasadne było przyznanie na rzecz powoda odsetek ustawowych za opóźnienie od wypłaconego wyrównania wynagrodzenia także za czerwiec, lipiec, sierpień i wrzesień 2023 r. liczonych w zakresie każdej z kwot głównych zgodnie z żądaniem pozwu, tj. od daty wymagalności każdego z roszczeń do dnia zapłaty /tj. 7.12.2023 r. włącznie/ - punkty 1A – 1D wyroku.

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że powód cofnął pozew ze zrzeczeniem się roszczenia w zakresie kwot głównych dochodzonych z tytułu wyrównania wynagrodzenia za czerwiec, lipiec, sierpień i wrzesień 2023 r. wobec czego w tym zakresie postępowanie podlegało umorzeniu na podstawie art. 355 k.p.c., o czym sąd meriti orzekł w punkcie 2 wyroku.

Na podstawie art. 477 ² § 1 k.p.c. Sąd I instancji nadał wyrokowi w punkcie 1 rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 13 359,06 zł /k: 51/, tj. do wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia powoda .

A pelację od ww. wyroku złożył pozwany (...), zaskarżając go w całości. Zaskarżonemu wyrokowi apelant zarzucił:

1. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 91 § lc ustawy z dnia 27 lipca 2001 roku - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U.2023.217 t.j. z dnia 2023.02.02 w brzmieniu obowiązującym w 2022 roku, zwaną dalej u.s.p.) przez jego niezasadne zastosowanie w sytuacji, gdy zastosowanie w sprawie winny mieć przepisy art. 8 i 9 ustawy z dnia 17 grudnia 2021 roku o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 (Dz.U.2021.2445 z dnia 2021.12.28, zwaną dalej ustawą okołobudżetową) zgodnie z prymatem zasady lex speciali derogat legi generali, co w konsekwencji spowodowało wydanie zaskarżonego wyroku,

2. naruszenie przepisów prawa procesowego tj. art. 233 § 1 k.p.c. przez: a) nieuzasadnione zasądzenie odsetek ustawowych od wskazanych w wyroku kwot do dnia zapłaty bez jej określenia w sytuacji, gdy w uzasadnieniu wyroku, jak i z okoliczności faktycznych sprawy wynika, że zapłata nastąpiła w dacie 7.12.2023 r., a zatem możliwe jest określnie daty końcowej biegu naliczania odsetek ustawowych za opóźnienie od wskazanych w wyroku kwot; b) brak określenia wartości kwoty zasądzonej, c) brak zobowiązania powoda do określenia wartości dochodzonej należności i przerzucenie tego ciężaru na stronę pozwaną.

W konkluzji do tak sformułowanych zarzutów apelacyjnych skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości, alternatywnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

Apelacja w zakresie w jakim dotyczy punktu 2 zaskarżonego wyroku podlega odrzuceniu, a w pozostałym zakresie nie zasługuje na uwzględnienie i podlega oddaleniu.

Wstępnie należy wskazać, że n/n sprawę Sąd Okręgowy rozpoznał na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. 374 k.p.c., uznając, że rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym jest dopuszczalne, żadna ze stron na etapie postępowania apelacyjnego nie złożyła wniosku o przeprowadzenie rozprawy, nie cofnięto pozwu ani apelacji, a także w sprawie nie zachodziła nieważność postępowania.

Przypomnieć należy, że pokrzywdzenie orzeczeniem (gravamen) jest przesłanką interesu prawnego w zaskarżeniu, stanowiąc o dopuszczalności środka zaskarżenia, chyba że interes publiczny wymaga merytorycznego rozpoznania tego środka. Nie ma jednak podstaw do utożsamiania tych pojęć, tj. stanu pokrzywdzenia orzeczeniem (gravamen) oraz interesu prawnego w zaskarżeniu orzeczenia. Istota relacji zachodzących między nimi polega na tym, że pokrzywdzenie orzeczeniem warunkuje istnienie interesu prawnego w jego zaskarżeniu. Innymi słowy, skarżącemu, który nie wykazał pokrzywdzenia orzeczeniem, można zarzucić brak interesu prawnego w kwestionowaniu orzeczenia w celu uzyskania jego uchylenia albo zmiany. G. występuje wtedy, gdy istnieje niesłuszna i dla skarżącego niekorzystna różnica między jego żądaniem, a zaskarżonym orzeczenia, albo gdy orzeczenie nie daje skarżącemu tych wszystkich korzyści prawnych, jakich mógłby oczekiwać, gdyby ono było prawidłowe. Innymi słowy pokrzywdzenie orzeczeniem (gravamen) zachodzi wtedy, gdy zaskarżone orzeczenie jest obiektywnie w sensie prawnym niekorzystne dla skarżącego, gdyż z punktu widzenia jego skutków związanych z prawomocnością materialną skarżący nie uzyskał takiej ochrony prawnej, którą zamierzał osiągnąć przez procesowo odpowiednie zachowanie w postępowaniu poprzedzającym wydanie orzeczenia, a w razie jego braku zaskarżone orzeczenie per se wywołuje takie skutki.

Posiadanie interesu w zaskarżeniu rozstrzygnięcia warunkuje dopuszczalność apelacji. Zgodnie z art. 373 § 1 kpc Sąd drugiej instancji odrzuca apelację spóźnioną, nieopłaconą lub z innych przyczyn niedopuszczalną, jak również apelację, której braków strona nie usunęła w wyznaczonym terminie.

Apelacja w części dotyczącej pkt 2 zaskarżonego wyroku, tj. umorzenia postępowania w określonym zakresie podlegała odrzuceniu (art. 373 § 1 k.p.c.). Skarżący nie sformułował jakichkolwiek zarzutów odnoszących się do tego rozstrzygnięcia, jak również nie uzasadnił apelacji w tej części. Jednocześnie Sąd II instancji zważył, że w okolicznościach sprawy istniały podstawy do umorzenia w części postępowania w jakiej powód pismem procesowym z 11.12.2023 r. (k. 50) skutecznie cofnął pozew ze zrzeczeniem się roszczenia w zakresie kwot głównych dochodzonych z tytułu wyrównania wynagrodzenia za czerwiec, lipiec, sierpień i wrzesień 2023 r, co do których pozwany w toku postępowania spełnił świadczenia i co do których pozwany nie kwestionował zasadności cofnięcia powództwa w zakresie zaspokojonych żądań. Powyższe skutkowało koniecznością umorzenia postępowania na podstawie art. 355 k.p.c. Orzeczenie w tej kwestii w żaden sposób nie skutkuj pokrzywdzeniem strony pozwanej, wobec czego nie ma ona interesu prawnego (gravamen) w jego zaskarżeniu, co przesądza o odrzuceniu apelacji we wskazanym zakresie, o czym orzeczono w punkcie 1 sentencji wyroku.

W pozostałym zakresie apelacja okazała się w całości bezzasadna, albowiem Sąd Okręgowy w pełni podzielił ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego, jak również ocenę prawną dokonaną przez ten Sąd, uznając, że zarzuty apelacji stanowią jedynie nieuzasadnioną polemikę z prawidłowymi ustalenia Sądu I instancji i jako takie nie zasługują na uwzględnienie.

Nie jest zasadny zarzut apelacji o błędnym zastosowaniu przez Sąd I instancji przepisu art. 91 § lc ustawy z dnia 27 lipca 2001 roku - Prawo o ustroju sądów powszechnych (t.j. Dz.U.2023.217 z dnia 2023.02.02 w brzmieniu obowiązującym w 2022 roku, zwaną dalej u.s.p.).

Przypomnieć należy, że zasady ustalania wynagrodzeń sędziów sądów powszechnych zostały uregulowane w art. 91-91 a w zw. z art. 100 § 2 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych, zaś wysokość wynagrodzenia sędziów, zajmujących równorzędne stanowiska sędziowskie, różnicuje jedynie staż pracy lub pełnione funkcje (art. 91 § 1 u.s.p.).

Przepis art. 91 § 1c cyt. ustawy statuuje zasadę, że podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego (...) w danym roku stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedniego, ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 53), z zastrzeżeniem § ld.

Stosownie do § ld cytowanego przepisu, jeżeli przeciętne wynagrodzenie, o którym mowa w § lc, jest niższe od przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za drugi kwartał roku poprzedzającego - przyjmuje się podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego (...) w dotychczasowej wysokości.

Przepis art. 91 § 2 u.s.p. stanowi, że wynagrodzenie zasadnicze (...) określa się w stawkach, których wysokość ustala się z zastosowaniem mnożników podstawy ustalenia wynagrodzenia zasadniczego, o której mowa w §lc. Stawki wynagrodzenia zasadniczego na poszczególnych stanowiskach sędziowskich oraz mnożniki, służące do ustalenia wysokości wynagrodzenia zasadniczego sędziów w poszczególnych stawkach, określa załącznik do ustawy. Sędziemu przechodzącemu lub przeniesionemu w stan spoczynku z powodu wieku, choroby lub utraty sił przysługuje uposażenie w wysokości 75% wynagrodzenia zasadniczego i dodatku za wysługę lat, pobieranych na ostatnio zajmowanym stanowisku (art. 100 § 2).

Przy tym - co bezsporne – pierwotnie wynagrodzenie powoda w badanym okresie zostało określone na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 1 grudnia 2022 roku o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 (Dz.U. 2022, poz. 2666), zgodnie z którym „w roku 2023 podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego (...), o której mowa w art. 91 § 1c u.s.p. stanowi kwota w wysokości 5444,42 zł”. W myśl zaś ust. 2 art. 8 „Ilekroć w odrębnych przepisach jest mowa o podstawie wynagrodzenia (...) określonej w art. 91 § 1c ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych, w roku 2023 za podstawę tę przyjmuje się kwotę w wysokości 5.444,42 zł”.

W tym miejscu podnieść należy, iż Sąd Okręgowy (podobnie z resztą jak Sąd I instancji) nie kwestionuje ogólnie obowiązujących reguł kolizyjnych, zgodnie z którymi lex posteriori derogat legi priori oraz lex specialis derogat legi generali. W konsekwencji tego uznaje, iż w istocie skoro ustawa prawo o ustroju sądów powszechnych i ustawy okołobudżetowe są równorzędnymi w hierarchii aktami prawa powszechnie obowiązującego, to faktycznie ustawy okołobudżetowe o epizodycznym charakterze mogą wpływać na treść tej pierwszej ustawy o charakterze ogólnym i ustanawiać trwałe bądź czasowe wyjątki od jej postanowień. Niemniej jednak, co pomija już skarżący, to nie z uwagi na te okoliczność wysokość wynagrodzenia zasadniczego sędziów w roku 2023 r. ukształtowana właśnie przepisami tzw. ustawy okołobudżetowej na 2023 r. na gruncie rozpoznawanego przypadku została zakwestionowana.

Za niezasadny należy uznać podnoszony zarzut naruszenia art. 8 i art. 9 ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022. Przede wszystkim należy przypomnieć, że n/n sprawa dotyczyła pierwotnie wyrównania wynagrodzeń powoda za miesiące czerwiec-wrzesień 2023 r. oraz trzynastego wynagrodzenia za 2022 r. Tym samym n/n sprawa dotyczy ewentualnie zastosowania przepisów art. 8 i art. 9 ustawy z 17 grudnia 2021 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 rok (Dz. U. 2021 r., poz. 2445, zwana dalej ustawą okołobudżetową na rok 2022) tylko do żądanego wyrównania spornego wynagrodzenia rocznego powoda za 2022 r.

W tym miejscu należy przypomnieć, że naruszenie prawa materialnego może polegać na błędnej jego wykładni lub niewłaściwym zastosowaniu. Błędna wykładnia prawa polega na błędnym zrozumieniu treści lub znaczenia normy prawnej. Z kolei naruszenie prawa przez niewłaściwe jego zastosowanie, to, jak słusznie wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z 25 marca 1999 r., III CKN 206/98 (OSNC 1999, Nr 10, poz. 183), kwestia prawidłowego odniesienia normy prawa materialnego do ustalonego stanu faktycznego, sprawa właściwego skonfrontowania okoliczności stanu faktycznego z hipotezą odnośnej normy prawnej i poddanie tego stanu ocenie prawnej na podstawie treści tej normy. W rozpoznawanej sprawie Sąd Rejonowy nie dopuścił się żadnej ze wskazanych postaci naruszenia prawa materialnego.

Odnosząc się do niezastosowania przez Sąd I instancji art. 8 ustawy okołobudżetowej na rok 2023, wskazać należy na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 listopada 2023 roku wydany w sprawie K 1/23, który stwierdza, że art. 8 i art. 9 ustawy z dnia 1 grudnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 (Dz.U. poz. 2666, ze zm.) są niezgodne z art. 178 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, zaś art. 7 tej ustawy jest niezgodny z art. 195 ust. 2 Konstytucji. Trybunał Konstytucyjny wprost wskazał w powyższym orzeczeniu, że rozwiązania unormowane w przedmiocie kontroli, czyli art. 7, art. 8 i art. 9 ustawy okołobudżetowej na 2023 r., nie tylko nie są spójne z rozwiązaniami lex generalis zawartymi w prawie o ustroju sądów powszechnych, ustawie o Sądzie Najwyższym oraz ustawie o statusie Sędziów TK, ale także nie są nawet spójne z analogicznymi przepisami ustawy okołobudżetowej na 2021 r. i ustawy okołobudżetowej na 2022 r.; oznacza to, że ustawodawca w tej materii kierował się daleko posuniętą uznaniowością, która nie zapewnia sędziom konstytucyjnych gwarancji wysokości ich przyszłych dochodów oraz nie chroni ich przed potencjalnymi manipulacjami ze strony ustawodawcy; wobec tego zasady wynagradzania sędziów uregulowane na mocy art. 7, art. 8 i art. 9 ustawy okołobudżetowej na 2023 r. nie spełniają warunków brzegowych określonych w orzecznictwie TK.

W ocenie Sądu II instancji w rozpoznawanej sprawie Sąd Rejonowy słusznie też przyjął, że art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2021 roku o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 nie służył ochronie wartości konstytucyjnej jaką jest równowaga budżetowa. W dacie uchwalenia tego przepisu ustawodawca miał możliwość ochrony wartości równowagi budżetowej bez naruszania praw powoda słusznie nabytych w oparciu o art.91 c ustawy prawo o ustroju Sądów Powszechnych. Sąd meriti przeprowadził wnikliwą i wyczerpującą analizę w tym zakresie, którą Sąd II instancji traktuje jako własne stanowisko w sprawie i odstępuje od jej ponownego przytaczania, czyniąc integralną częścią n/n uzasadnienia.

Reasumując, podkreślenia wymaga, że przepisy okołobudżetowe, stanowiące podstawę wypłacanych powodowi wynagrodzeń nie tylko w 2023 r., ale także w 2022 r. co przekłada się na jego wynagrodzenie roczne za 2022 r., są sprzeczne z art. 178 ust. 2 Konstytucji. Zdaniem Sądu Okręgowego wprowadzanie tak istotnych zmian powinno nastąpić tylko i wyłącznie w drodze nowelizacji ustawy ustrojowej, nie zaś w oparciu o epizodyczne, z istoty jednorazowe regulacje okołobudżetowe. Warto również zaznaczyć, że Trybunał Konstytucyjny w powołanym wyżej wyroku z dnia 8 listopada 2023 r. zajął tożsamy pogląd.

Nie można przy tym tracić z pola widzenia, że pozwany mając na względzie powyższe orzeczenie TK wypłacił powodowi już w trakcie postępowania pierwszoinstancyjnego wyrównanie wynagrodzenia za miesiące czerwiec-wrzesień 2023 r., a tym samym spełnił zasadne roszczenie w zakresie kwot głównych za rok 2023 dochodzonych pozwem. Skutkowało to cofnięciem przez powoda powództwa w tym zakresie i popieraniem jedynie żądania odsetkowego od wypłaconych kwot tytułem wyrównania wynagrodzenia za ww. miesiące 2023 r. oraz popieraniem żądania co do wyrównania wynagrodzenia rocznego za 2022 r. wraz z odsetkami ustawowymi.

Powyższe czyni bezzasadnymi apelacyjne zarzuty naruszania art. 233 § 1 k.p.c. Zarzut ten jest całkowicie niezrozumiały, bowiem stan faktyczny sprawy nie jest sporny. Przepis art. 233 § 1 k.p.c. dotyczy oceny dowodów i ustaleń faktycznych, gdy tymczasem strona skarżąca wiąże go de facto z zastosowaniem przepisów prawa materialnego. Według twierdzenia apelanta Sąd meriti naruszył przepis art. 233 §1 k.p.c. poprzez a) nieuzasadnione przyjęcie, że uzasadnione jest zasądzenie powodowi odsetek za opóźnienie od wskazanych w wyroku kwot do dnia zapłaty bez jej określenia w sytuacji, gdy w uzasadnieniu wyroku, jak i z okoliczności faktycznych sprawy wynika, że zapłata nastąpiła w dacie 7.12.2023 r., a zatem możliwe jest określnie daty końcowej biegu naliczania odsetek ustawowych za opóźnienie od wskazanych w wyroku kwot; b) brak określenia wartości kwoty zasądzonej, c) brak zobowiązania powoda do określenia wartości dochodzonej należności i przerzucenie tego ciężaru na stronę pozwaną. Tymczasem wbrew przytoczonym twierdzeniom apelanta analiza akt wykazała, że powód w piśmie procesowym z 11.12.2023 r. precyzując ostatecznie popierane żądanie w związku z częściowym cofnięciem powództwa wskazał jakich odsetek dochodzi i za jaki okres od wypłaconych kwot wyrównania wynagrodzenia za miesiące czerwiec-wrzesień 2023 r. Pozwany nie kwestionował określonych przez powoda dat początkowych ani daty spełnienia świadczenia głównego, przy czym wbrew przeciwnej argumentacji apelanta nie jest konieczne podanie konkretnej daty (niespornej zresztą) spełnienia przez pozwanego wyrównania za objęte pozwem miesiące od czerwca do września 2023 r. Sąd II instancji stoi też na stanowisku, że powód nie musiał kapitalizować żądanych odsetek, co czyni analizowany zarzut wyłącznie polemicznym wobec bezbłędnego rozstrzygnięcia Sądu meriti. Należy także wskazać, że apelant błądzi również zarzucając Sądowi I instancji, że uwzględnienie roszczenia odsetkowego było w takiej sytuacji przedwczesne. Skoro bowiem zgodnie z wyrokiem TK z dnia 8 listopada 2023 r. przepisy art. 8 i art. 9 ustawy z 1.12.2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 (Dz. U. poz. 2666, ze zm.) są niezgodne z art. 178 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i art. 7 ustawy powołanej w punkcie 1 jest niezgodny z art. 195 ust. 2 Konstytucji, a także - jak słusznie uznał sad meriti - analogicznie należy potraktować art. 8 ustawy z 17.12.2021 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 r., co przekładało się na zasadność roszczenia dotyczącego rocznego wynagrodzenia za 2022 r., to przepisy te nie obowiązywały i strona pozwana winna wypłacać powodowi wynagrodzenie w terminie. W rezultacie Sąd Rejonowy prawidłowo zasądził żądane odsetki od kwot wypłaconego wyrównania za miesiące czerwiec –wrzesień 2023 r. za okres odpowiednio w przypadku wyrównania wynagrodzenia za czerwiec 2023 r. od 1.07.2023 r. do dnia zapłaty, wyrównania wynagrodzenia za lipiec do 1.08.2023 r. do dnia zapłaty, wyrównania wynagrodzenia za sierpień 2023 r. od 1.09.2023 r. do dnia zapłaty, wyrównania wynagrodzenia za wrzesień 2023 r. od 1.10.2023 r. do dnia zapłaty, a od zasądzonej kwoty wynagrodzenia rocznego za 2022 r. od 1.04.2023 r. do dnia zapłaty, czyli zgodnie z ostatecznie dochodzonym przez powoda żądaniem sprecyzowanym w piśmie procesowym z 11.12.2023 r. (k. 50).

Końcowo jedynie gwoli ścisłości należy wskazać, że zdziwienie budzi zaskarżenie wyroku sądu I instancji w całości, czyli także w zakresie punktu 3, albowiem sąd meriti zobowiązany był zgodnie z art. 477 ² § 1 k.p.c. nadać wyrokowi w punkcie 1 rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty jednomiesięcznego wynagrodzenia powoda, którego wysokość nie była kwestionowana przez pozwanego. Strona pozwana nie podniosła zresztą w apelacji żadnych zarzutów co do rozstrzygnięcia z punktu 3 badanego wyroku, ani też nie przedstawiła żadnego uzasadnienia w tej części, mimo, że kwestionowała orzeczenie I instancji w całości.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385 k.p.c., oddalił apelację w pozostałym zakresie uznając ją za bezzasadną w całości w tej części, o czym orzeczono w pkt 2 sentencji wyroku.