Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem w sprawie o sygnaturze akt X P 1269/23 z dnia 28 maja 2024 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, po rozpoznaniu w dniu 28 maja 2024 roku w Łodzi na rozprawie sprawy z powództwa B. G. i J. K. przeciwko (...) o wyrównanie uposażenia:

I.  zasądził od (...) na rzecz B. G. tytułem wyrównania uposażenia za okres od stycznia 2021 roku do grudnia 2022 roku kwotę 19.340,10 zł (dziewiętnaście tysięcy trzysta czterdzieści złotych
i dziesięć groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty:

1)  486,81 zł (czterysta osiemdziesiąt sześć złotych i osiemdziesiąt jeden groszy) od dnia 1 lutego 2021 roku do dnia zapłaty,

2)  486,81 zł (czterysta osiemdziesiąt sześć złotych i osiemdziesiąt jeden groszy) od dnia 1 marca 2021 roku do dnia zapłaty,

3)  486,81 zł (czterysta osiemdziesiąt sześć złotych i osiemdziesiąt jeden groszy) od dnia 1 kwietnia 2021 roku do dnia zapłaty,

4)  486,81 zł (czterysta osiemdziesiąt sześć złotych i osiemdziesiąt jeden groszy) od dnia 1 maja 2021 roku do dnia zapłaty,

5)  486,81 zł (czterysta osiemdziesiąt sześć złotych i osiemdziesiąt jeden groszy) od dnia 1 czerwca 2021 roku do dnia zapłaty,

6)  486,81 zł (czterysta osiemdziesiąt sześć złotych i osiemdziesiąt jeden groszy) od dnia 1 lipca 2021 roku do dnia zapłaty,

7)  486,81 zł (czterysta osiemdziesiąt sześć złotych i osiemdziesiąt jeden groszy) od dnia 1 sierpnia 2021 roku do dnia zapłaty,

8)  486,81 zł (czterysta osiemdziesiąt sześć złotych i osiemdziesiąt jeden groszy) od dnia 1 września 2021 roku do dnia zapłaty,

9)  486,81 zł (czterysta osiemdziesiąt sześć złotych i osiemdziesiąt jeden groszy) od dnia 1 października 2021 roku do dnia zapłaty,

10)  486,81 zł (czterysta osiemdziesiąt sześć złotych i osiemdziesiąt jeden groszy) od dnia 1 listopada 2021 roku do dnia zapłaty,

11)  486,81 zł (czterysta osiemdziesiąt sześć złotych i osiemdziesiąt jeden groszy) od dnia 1 grudnia 2021 roku do dnia zapłaty,

12)  486,81 zł (czterysta osiemdziesiąt sześć złotych i osiemdziesiąt jeden groszy) od dnia 1 stycznia 2022 roku do dnia zapłaty;

13)  1.124,89 zł (jeden tysiąc sto dwadzieścia cztery złotych i osiemdziesiąt dziewięć groszy) od dnia 1 lutego 2022 roku do dnia zapłaty,

14)  1.124,89 zł (jeden tysiąc sto dwadzieścia cztery złotych i osiemdziesiąt dziewięć groszy) od dnia 1 marca 2022 roku do dnia zapłaty,

15)  1.124,89 zł (jeden tysiąc sto dwadzieścia cztery złotych i osiemdziesiąt dziewięć groszy) od dnia 1 kwietnia 2022 roku do dnia zapłaty,

16)  1.124,89 zł (jeden tysiąc sto dwadzieścia cztery złotych i osiemdziesiąt dziewięć groszy) od dnia 1 maja 2022 roku do dnia zapłaty,

17)  1.124,89 zł (jeden tysiąc sto dwadzieścia cztery złotych i osiemdziesiąt dziewięć groszy) od dnia 1 czerwca 2022 roku do dnia zapłaty,

18)  1.124,89 zł (jeden tysiąc sto dwadzieścia cztery złotych i osiemdziesiąt dziewięć groszy) od dnia 1 lipca 2022 roku do dnia zapłaty,

19)  1.124,89 zł (jeden tysiąc sto dwadzieścia cztery złotych i osiemdziesiąt dziewięć groszy) od dnia 1 sierpnia 2022 roku do dnia zapłaty,

20)  1.124,89 zł (jeden tysiąc sto dwadzieścia cztery złotych i osiemdziesiąt dziewięć groszy) od dnia 1 września 2022 roku do dnia zapłaty,

21)  1.124,89 zł (jeden tysiąc sto dwadzieścia cztery złotych i osiemdziesiąt dziewięć groszy) od dnia 1 października 2022 roku do dnia zapłaty,

22)  1.124,89 zł (jeden tysiąc sto dwadzieścia cztery złotych i osiemdziesiąt dziewięć groszy) od dnia 1 listopada 2022 roku do dnia zapłaty,

23)  1.124,89 zł (jeden tysiąc sto dwadzieścia cztery złotych i osiemdziesiąt dziewięć groszy) od dnia 1 grudnia 2022 roku do dnia zapłaty,

24)  1.124,89 zł (jeden tysiąc sto dwadzieścia cztery złotych i osiemdziesiąt dziewięć groszy) od dnia 1 stycznia 2022 roku do dnia zapłaty;

II.  zasądził od (...) na rzecz B. G. odsetki ustawowe za opóźnienie od wyrównania uposażenia wypłaconego za okres od stycznia 2023 roku do października 2023 roku naliczone w sposób następujący:

1)  od kwoty 1.870,69 zł (jeden tysiąc osiemset siedemdziesiąt złotych i sześćdziesiąt dziewięć groszy) za okres od dnia 1 lutego 2023 roku do dnia 29 grudnia 2023 roku,

2)  od kwoty 1.870,69 zł (jeden tysiąc osiemset siedemdziesiąt złotych i sześćdziesiąt dziewięć groszy) za okres od dnia 1 marca 2023 roku do dnia 29 grudnia 2023 roku,

3)  od kwoty 1.870,69 zł (jeden tysiąc osiemset siedemdziesiąt złotych i sześćdziesiąt dziewięć groszy) za okres od dnia 1 kwietnia 2023 roku do dnia 29 grudnia 2023 roku,

4)  od kwoty 1.870,69 zł (jeden tysiąc osiemset siedemdziesiąt złotych i sześćdziesiąt dziewięć groszy) za okres od dnia 1 maja 2023 roku do dnia 29 grudnia 2023 roku,

5)  od kwoty 1.870,69 zł (jeden tysiąc osiemset siedemdziesiąt złotych i sześćdziesiąt dziewięć groszy) za okres od dnia 1 czerwca 2023 roku do dnia 29 grudnia 2023 roku,

6)  od kwoty 1.870,69 zł (jeden tysiąc osiemset siedemdziesiąt złotych i sześćdziesiąt dziewięć groszy) za okres od dnia 1 lipca 2023 roku do dnia 29 grudnia 2023 roku,

7)  od kwoty 1.870,69 zł (jeden tysiąc osiemset siedemdziesiąt złotych i sześćdziesiąt dziewięć groszy) za okres od dnia 1 sierpnia 2023 roku do dnia 29 grudnia 2023 roku,

8)  od kwoty 1.870,69 zł (jeden tysiąc osiemset siedemdziesiąt złotych i sześćdziesiąt dziewięć groszy) za okres od dnia 1 września 2023 roku do dnia 29 grudnia 2023 roku,

9)  od kwoty 1.870,69 zł (jeden tysiąc osiemset siedemdziesiąt złotych i sześćdziesiąt dziewięć groszy) za okres od dnia 1 października 2023 roku do dnia 29 grudnia 2023 roku;

10)  od kwoty 1.870,69 zł (jeden tysiąc osiemset siedemdziesiąt złotych i sześćdziesiąt dziewięć groszy) za okres od dnia 1 października 2023 roku do dnia 29 grudnia 2023 roku;

III.  zasądził od (...) na rzecz J. K. tytułem wyrównania uposażenia za okres od stycznia 2021 roku do grudnia 2022 roku kwotę 18.214,40 zł (osiemnaście tysięcy dwieście czternaście złotych i czterdzieści groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty:

1)  458,47 zł (czterysta pięćdziesiąt osiem złotych i czterdzieści siedem groszy) od dnia 1 lutego 2021 roku do dnia zapłaty,

2)  458,47 zł (czterysta pięćdziesiąt osiem złotych i czterdzieści siedem groszy) od dnia 1 marca 2021 roku do dnia zapłaty,

3)  458,47 zł (czterysta pięćdziesiąt osiem złotych i czterdzieści siedem groszy) od dnia 1 kwietnia 2021 roku do dnia zapłaty,

4)  458,47 zł (czterysta pięćdziesiąt osiem złotych i czterdzieści siedem groszy) od dnia 1 maja 2021 roku do dnia zapłaty,

5)  458,47 zł (czterysta pięćdziesiąt osiem złotych i czterdzieści siedem groszy) od dnia 1 czerwca 2021 roku do dnia zapłaty,

6)  458,47 zł (czterysta pięćdziesiąt osiem złotych i czterdzieści siedem groszy) od dnia 1 lipca 2021 roku do dnia zapłaty,

7)  458,47 zł (czterysta pięćdziesiąt osiem złotych i czterdzieści siedem groszy) od dnia 1 sierpnia 2021 roku do dnia zapłaty,

8)  458,47 zł (czterysta pięćdziesiąt osiem złotych i czterdzieści siedem groszy) od dnia 1 września 2021 roku do dnia zapłaty,

9)  458,47 zł (czterysta pięćdziesiąt osiem złotych i czterdzieści siedem groszy) od dnia 1 października 2021 roku do dnia zapłaty,

10)  458,47 zł (czterysta pięćdziesiąt osiem złotych i czterdzieści siedem groszy) od dnia 1 listopada 2021 roku do dnia zapłaty,

11)  458,47 zł (czterysta pięćdziesiąt osiem złotych i czterdzieści siedem groszy) od dnia 1 grudnia 2021 roku do dnia zapłaty,

12)  458,47 zł (czterysta pięćdziesiąt osiem złotych i czterdzieści siedem groszy) od dnia 1 stycznia 2022 roku do dnia zapłaty;

13)  1.059,40 zł (jeden tysiąc pięćdziesiąt dziewięć złotych i czterdzieści groszy) od dnia 1 lutego 2022 roku do dnia zapłaty,

14)  1.059,40 zł (jeden tysiąc pięćdziesiąt dziewięć złotych i czterdzieści groszy) od dnia 1 marca 2022 roku do dnia zapłaty,

15)  1.059,40 zł (jeden tysiąc pięćdziesiąt dziewięć złotych i czterdzieści groszy) od dnia 1 kwietnia 2022 roku do dnia zapłaty,

16)  1.059,40 zł (jeden tysiąc pięćdziesiąt dziewięć złotych i czterdzieści groszy) od dnia 1 maja 2022 roku do dnia zapłaty,

17)  1.059,40 zł (jeden tysiąc pięćdziesiąt dziewięć złotych i czterdzieści groszy) od dnia 1 czerwca 2022 roku do dnia zapłaty,

18)  1.059,40 zł (jeden tysiąc pięćdziesiąt dziewięć złotych i czterdzieści groszy) od dnia 1 lipca 2022 roku do dnia zapłaty,

19)  1.059,40 zł (jeden tysiąc pięćdziesiąt dziewięć złotych i czterdzieści groszy) od dnia 1 sierpnia 2022 roku do dnia zapłaty,

20)  1.059,40 zł (jeden tysiąc pięćdziesiąt dziewięć złotych i czterdzieści groszy) od dnia 1 września 2022 roku do dnia zapłaty,

21)  1.059,40 zł (jeden tysiąc pięćdziesiąt dziewięć złotych i czterdzieści groszy) od dnia 1 października 2022 roku do dnia zapłaty,

22)  1.059,40 zł (jeden tysiąc pięćdziesiąt dziewięć złotych i czterdzieści groszy) od dnia 1 listopada 2022 roku do dnia zapłaty,

23)  1.059,40 zł (jeden tysiąc pięćdziesiąt dziewięć złotych i czterdzieści groszy) od dnia 1 grudnia 2022 roku do dnia zapłaty,

24)  1.059,40 zł (jeden tysiąc pięćdziesiąt dziewięć złotych i czterdzieści groszy) od dnia 1 stycznia 2022 roku do dnia zapłaty;

IV.  zasądził od (...) na rzecz J. K. odsetki ustawowe za opóźnienie od wyrównania uposażenia wypłaconego za okres od stycznia 2023 roku do października 2023 roku naliczone w sposób następujący:

1)  od kwoty 1.761,78 zł (jeden tysiąc siedemset sześćdziesiąt jeden złotych i siedemdziesiąt osiem groszy) za okres od dnia 1 lutego 2023 roku do dnia 29 grudnia 2023 roku,

2)  od kwoty 1.761,78 zł (jeden tysiąc siedemset sześćdziesiąt jeden złotych i siedemdziesiąt osiem groszy) za okres od dnia 1 marca 2023 roku do dnia 29 grudnia 2023 roku,

3)  od kwoty 1.761,78 zł (jeden tysiąc siedemset sześćdziesiąt jeden złotych i siedemdziesiąt osiem groszy) za okres od dnia 1 kwietnia 2023 roku do dnia 29 grudnia 2023 roku,

4)  od kwoty 1.761,78 zł (jeden tysiąc siedemset sześćdziesiąt jeden złotych i siedemdziesiąt osiem groszy) za okres od dnia 1 maja 2023 roku do dnia 29 grudnia 2023 roku,

5)  od kwoty 1.761,78 zł (jeden tysiąc siedemset sześćdziesiąt jeden złotych i siedemdziesiąt osiem groszy) za okres od dnia 1 czerwca 2023 roku do dnia 29 grudnia 2023 roku,

6)  od kwoty 1.761,78 zł (jeden tysiąc siedemset sześćdziesiąt jeden złotych i siedemdziesiąt osiem groszy) za okres od dnia 1 lipca 2023 roku do dnia 29 grudnia 2023 roku,

7)  od kwoty 1.761,78 zł (jeden tysiąc siedemset sześćdziesiąt jeden złotych i siedemdziesiąt osiem groszy) za okres od dnia 1 sierpnia 2023 roku do dnia 29 grudnia 2023 roku,

8)  od kwoty 1.761,78 zł (jeden tysiąc siedemset sześćdziesiąt jeden złotych i siedemdziesiąt osiem groszy) za okres od dnia 1 września 2023 roku do dnia 29 grudnia 2023 roku,

9)  od kwoty 1.761,78 zł (jeden tysiąc siedemset sześćdziesiąt jeden złotych i siedemdziesiąt osiem groszy) za okres od dnia 1 października 2023 roku do dnia 29 grudnia 2023 roku;

10)  od kwoty 1.761,78 zł (jeden tysiąc siedemset sześćdziesiąt jeden złotych i siedemdziesiąt osiem groszy) za okres od dnia 1 października 2023 roku do dnia 29 grudnia 2023 roku;

V.  umorzył postępowanie w pozostałym zakresie;

VI.  nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności w zakresie należności zasądzonych w punkcie I (pierwszym) i II (drugim) do kwoty 18.411,14 zł (osiemnaście tysięcy czterysta jedenaście złotych i czternaście groszy);

VII.  nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności w zakresie należności zasądzonych w punkcie III (trzecim) i IV (czwartym) do kwoty 17.339,26 zł (siedemnaście tysięcy trzysta trzydzieści dziewięć złotych i dwadzieścia sześć groszy).

Przedmiotowe rozstrzygnięcie Sąd Rejonowy oparł na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych:

Powódka B. G. zajmująca stanowisko prokuratora (...) z dniem (...) roku została przeniesiona w stan spoczynku.

Uposażenie powódki jako prokuratora w stanie spoczynku stanowi 75% wynagrodzenia na ostatnio zajmowanym stanowisku służbowym. Jego wysokość jest obliczana na podstawie wynagrodzenia zasadniczego w stawce ósmej i dodatku za wysługę lat w wymiarze 20%.

Powódka J. K. zajmująca stanowisko prokuratora (...) z dniem 10 kwietnia 2012 roku została przeniesiona w stan spoczynku.

Uposażenie powódki jako prokuratora w stanie spoczynku stanowi 75% wynagrodzenia na ostatnio zajmowanym stanowisku służbowym. Jego wysokość jest obliczana na podstawie wynagrodzenia zasadniczego w stawce siódmej i dodatku za wysługę lat w wymiarze 20%.

Różnice pomiędzy uposażeniem wypłaconym powódce B. G.,
a uposażeniem ustalonym w oparciu o przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedzającego, tj. stosownie do art. 123 § 1 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 roku Prawo
o prokuraturze, wyniosły:

- po 486,81 zł za miesiące od stycznia 2021 roku do grudnia 2021 roku,

- po 1.124,89 zł za miesiące od stycznia 2022 roku do grudnia 2022 roku,

- po 1.870,69 zł za miesiące od stycznia 2023 roku do października 2023 roku.

Różnice pomiędzy uposażeniem wypłaconym powódce J. K. a uposażeniem ustalonym w oparciu o przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedzającego,
tj. stosownie do art. 123 § 1 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 roku Prawo o prokuraturze, wyniosły:

- po 458,47 zł za miesiące od stycznia 2021 roku do grudnia 2021 roku,

- po 1.059,40 zł za miesiące od stycznia 2022 roku do grudnia 2022 roku,

- po 1.761,78 zł za miesiące od stycznia 2023 roku do października 2023 roku.

Wynagrodzenie miesięczne powódki B. G. wyliczone z ostatnich wypłat wyniosło 18.411,14 zł.

Wynagrodzenie miesięczne powódki J. K. wyliczone z ostatnich wypłat wyniosło 17.339,26 zł.

Pozwana wypłaciła powódkom wyrównanie uposażenia za 2023 rok w dniu 29 grudnia 2023 roku.

W oparciu o powyższy stan faktyczny, w ocenie Sądu Rejonowego, powództwo podlegało uwzględnieniu w kształcie zmodyfikowanym pismem powódek z dnia 18 kwietnia 2024 roku.

Sąd Rejonowy zauważył, iż stosownie do dyspozycji art. 127 ust. 1 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. Prawo o prokuraturze (Dz. U. z 2023 r. poz. 1360 z późn. zm.) w zw. z art. 100 § 2 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. prawo o ustroju sądów powszechnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 217) prokuratorowi w stanie spoczynku przysługuje uposażenie w wysokości 75% wynagrodzenia zasadniczego i dodatku za wysługę lat, pobieranych na ostatnio zajmowanym stanowisku.

Sąd rejonowy wskazał przy tym, iż zgodnie z art. 123 § 1 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 roku Prawo o prokuraturze (Dz. U. z 2023 r. poz. 1360 z późn. zm.) podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego prokuratora w danym roku stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedniego, ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 504, 1504 i 2461). Zgodnie zaś z § 2 powołanego artykułu jeżeli przeciętne wynagrodzenie, o którym mowa w § 1, jest niższe od przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za drugi kwartał roku poprzedzającego – przyjmuje się podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego prokuratora w dotychczasowej wysokości. Taka sama regulacja została zawarta w art. 91 § 1c ustawy z dnia 27 lipca 2001 roku prawo o ustroju sądów powszechnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 217) ustalającego wynagrodzenie zasadnicze sędziego.

W ocenie SR, w świetle analogicznych przepisów ustawy kształtującej wynagrodzenia sędziowskie nie mniejsze znaczenie przypisać należy dyspozycji art. 124 § 1 zd. 2 ustawy Prawo o prokuraturze, która zrównuje w istocie wynagrodzenie zasadnicze prokuratorów prokuratur okręgowych z wynagrodzeniem zasadniczym sędziów sądów okręgowych. Podnieść również należy, że wynagrodzenie to określa się w stawkach, z zastosowaniem mnożników podstawy ustalenia wysokości wynagrodzenia prokuratora (art. 124 § 2 ustawy). Wreszcie prokurator nabywa również prawo do dodatku za długoletnią pracę wynoszącego, począwszy od 6. roku pracy, 5% aktualnie pobieranego przez prokuratora wynagrodzenia zasadniczego. Wzrasta on po każdym kolejnym roku pracy o 1% tego wynagrodzenia, aż do osiągnięcia 20% wynagrodzenia zasadniczego.

Sąd I instancji zauważył, iż w oparciu o przepisy art. 100 § 2 i 3 prawa o ustroju sądów powszechnych w związku z art. 123 § 1 i art. 127 § 1 prawa o prokuraturze ustalana jest wysokość uposażenia prokuratora w stanie spoczynku. Zgodnie z treścią przepisów, prokuratorowi przechodzącemu lub przeniesionemu w stan spoczynku z powodu wieku, choroby lub utraty sił przysługuje uposażenie w wysokości 75% wynagrodzenia zasadniczego i dodatku za wysługę lat, pobieranych na ostatnio zajmowanym stanowisku. Uposażenie to, podwyższa się stosownie do zmian wysokości wynagrodzeń zasadniczych prokuratorów czynnych zawodowo.

W ocenie Sądu Rejonowego, w oparciu o powyższe zasady, uposażenie powódek jako prokuratora w stanie spoczynku było kształtowane na podstawie wynagrodzenia zasadniczego i dodatku za wysługę lat pobieranych na ostatnio zajmowanym stanowisku.

Sąd I instancji zauważył, zgodnie z komunikatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 11 sierpnia 2020 roku przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2020 roku wyniosło 5.024,48 zł, zaś zgodnie z komunikatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 10 sierpnia 2021 roku w drugim kwartale 2021 roku wynosiło 5.504,52 zł. W komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 9 sierpnia 2022 roku wskazano, że w II kwartale 2022 roku przeciętne wynagrodzenie wyniosło 6.156,25 złotych.

Pozwana w roku 2021, 2022 i 2023 naliczyła i wypłaciła powódkom uposażenie prokuratora w stanie spoczynku w oparciu o odmienne regulacje prawne.

Sąd Rejonowy podniósł, iż w 2021 roku uposażenie powódek zostało określone na podstawie art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021 (Dz. U. z 2020 r., poz. 2400 z późn. zm.; dalej: ustawy okołobudżetowej na 2021 rok), zgodnie z którym „w roku 2021 podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego prokuratora, o której mowa w art. 123 § 1 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 roku – Prawo o prokuraturze (Dz. U. z 2019 r., poz. 740 oraz z 2020 r., poz. 190 i 875), stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2019 roku ogłoszone w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego”. Z komunikatu Prezesa GUS z dnia 9 sierpnia 2019 roku w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2019 roku wynika, że wyniosło ono 4.839,24 zł.

Zdaniem Sądu Rejonowego, z kolei w 2022 roku uposażenie powódek zostało określone na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2021 roku o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 (Dz. U. poz. 2445 z późn. zm., dalej zwanej ustawą okołobudżetową na 2022 rok), zgodnie z którym „w roku 2022 podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego prokuratora, o której mowa w art. 123 § 1 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 roku – Prawo o Prokuraturze (Dz.U z 2021 r. poz. 66, 1236 i 2052) stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2020 roku ogłoszone w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego”. Podstawa ta, stosownie do dyspozycji ust. 2 wskazanego przepisu, uległa zwiększeniu o kwotę 26 zł, wynosząc 5.050,48 zł (5.024,48 zł przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2020 roku + 26 zł).

Sąd I instancji zauważył, iż w 2023 roku pracodawca naliczył powódkom uposażenie
w oparciu o art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 1 grudnia 2022 roku o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 (Dz.U. poz. 2666), zgodnie z którym
w roku 2023 podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego prokuratora, o której mowa w art. 123 § 1 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. - Prawo o prokuraturze (Dz.U. z 2022 r. poz. 1247, 1259 i 2582), stanowi kwota w wysokości 5.444,42 zł.

W konsekwencji podstawa wymiaru uposażenia powódek pozostawała w 2021 roku
o 185,24 zł niższa od podstaw ustalonych w oparciu o przytoczoną wcześniej regulację z art. 123 § 1 ustawy Prawo o prokuraturze, w 2022 roku niższa o 454,04 zł, a w 2023 roku niższa
o 711,83 złotych.

W ocenie Sądu I instancji, stosownie do dyspozycji przywołanego wyżej art. 124 § 1 zdanie 2 ustawy Prawo o prokuraturze wynagrodzenie zasadnicze prokuratorów prokuratur okręgowych jest równe wynagrodzeniu zasadniczemu sędziów sądów okręgowych.
W rezultacie określone ukształtowanie wysokości wynagrodzeń sędziów wywiera bezpośredni wpływ na wysokość świadczeń należnych prokuratorom. Z uwagi na analogiczne ukształtowanie wynagrodzeń prokuratorów i sędziów, istotnym jest odniesienie się do kwestii wynagrodzeń sędziowskich, których zasady kształtowania wielokrotnie były analizowane przez Trybunał Konstytucyjny.

Zdaniem Sądu Rejonowego, podkreślić należy, iż Trybunał Konstytucyjny w wyroku
z dnia 12 grudnia 2012 roku w sprawie K 1/12 (OTK-A 2012, nr 11, poz. 134), odnosząc się do problemu zamrożenia waloryzacji wynagrodzeń sędziów, zaakcentował, że sędziowie są jedyną grupą zawodową w Polsce, której Konstytucja gwarantuje prawo do wynagrodzenia odpowiadającego godności urzędu oraz zakresowi ich obowiązków. Norma ta stanowi szczególną gwarancję ochrony wynagrodzeń sędziowskich na poziomie konstytucyjnym, co ogranicza dopuszczalność ingerencji ustawodawcy w system ich kształtowania. Art. 178 ust. 2 Konstytucji jest przy tym nie tyle gwarancją wynagrodzenia sędziego jako sui generis pracownika, ile elementem ustroju sądownictwa – istotną materialną gwarancją niezawisłości sędziego. Nie jest bowiem przypadkiem, że unormowanie to znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie postanowienia ustanawiającego zasadę niezawisłości sędziów (art. 178 ust. 1 Konstytucji).

W ocenie Sądu Rejonowego, najważniejszym aspektem wynagrodzenia godnego urzędu sędziego jest, by sposób ustalania jego wysokości był oparty na obiektywnych, wymiernych przesłankach i działał z mocy samej ustawy - niejako „automatycznie”, bez potrzeby podejmowania w tej sprawie ocennych decyzji, które mogłyby być instrumentem nacisku na sędziów. Istotna jest, oczywiście, także sama wysokość wynagrodzenia, które powinno zapewniać bezpieczeństwo finansowe sędziemu i jego rodzinie, rekompensować rygorystyczne ograniczenia w podejmowaniu innej działalności zarobkowej oraz sprzyjać budowaniu prestiżu urzędu sędziego.

Sąd Rejonowy zauważył, iż zdaniem Trybunału, wynagrodzenie to powinno być znacząco wyższe od przeciętnego wynagrodzenia w kraju. Spełniający powyższe założenia, zobiektywizowany, mechanizm kształtowania wynagrodzeń sędziowskich zaczął funkcjonować w 2009 r., w wyniku porozumienia przedstawicieli wszystkich trzech władz, pod auspicjami Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, a stosowne regulacje znalazły się w u.s.p., u.S.N., ustawie z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, z późn. zm.) oraz ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. - Prawo o ustroju sądów wojskowych
(Dz. U. z 2012 r. poz. 952, z późn. zm.). (...) wynagradzania wszystkich sędziów oparty jest na takich samych zasadach i został wyodrębniony z systemu wynagrodzeń pozostałych pracowników sfery budżetowej.

Sąd I instancji zwrócił uwagę, że wysokość wynagrodzenia sędziego zależy w nim od następujących obiektywnych przesłanek: zajmowanego stanowiska, stażu pracy (łącznego oraz na danym stanowisku sędziowskim) oraz pełnionych w sądownictwie funkcji. (...) ten nie zawiera żadnych elementów uznaniowych, w rodzaju nagród lub premii, które mogłyby być uzależnione od oceny wyników czy jakości pracy sędziego i stanowić instrument wpływu na niego. Mechanizm ustalania wynagrodzeń sędziów został uregulowany w art. 91 § 1c u.s.p.
i w art. 42 § 2 u.S.N. Kształtuje on wynagrodzenie sędziego jako iloczyn ustawowo określonego mnożnika (wynoszącego dla sędziów sądów powszechnych i sędziów sądów administracyjnych - zależnie od zajmowanego stanowiska - od 2,05 do 3,23) oraz mnożnej - podstawy wynagrodzenia zasadniczego w danym roku, którą stanowi wynagrodzenie w II kwartale, ogłaszane komunikatem Prezesa GUS w Monitorze Polskim. Takie powiązanie wynagrodzeń sędziów z przeciętnym wynagrodzeniem (w miejsce wcześniejszego odniesienia do przeciętnego wynagrodzenia w sferze budżetowej) - chroni je przed związanym z inflacją spadkiem siły nabywczej, dzięki mechanizmowi swoistej samoczynnej podwyżki wynagrodzenia zasadniczego i dodatków funkcyjnych - gwarantując, że wynagrodzenia sędziów będą zmieniały się in plus w wypadku dobrej kondycji gospodarki narodowej. Zarazem, w razie pogorszenia koniunktury gospodarczej i obniżenia przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, ustawodawca przewidział, że wynagrodzenia sędziów mają pozostawać na tym samym poziomie (art. 91 § 1d u.s.p. oraz art. 42 § 3 u.S.N.). Mechanizm ten jest reakcją na dezyderat sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka z 23 lipca 2008 r. i elementem zmian systemowych prowadzących do wykonania art. 178 ust. 2 Konstytucji, a jego celem jest odniesienie zasad kształtowania wynagrodzeń sędziów do obiektywnego wskaźnika i uniezależnienie tego procesu od ingerencji władz wykonawczej i ustawodawczej.

W ocenie Sadu I instancji, należy mieć na uwadze, że w przypadku prokuratorów niemożliwe staje się jedynie odwołanie do unormowania art. 178 ust. 2 Konstytucji, co nie pozbawia możliwości oceny względem nich kwestionowanego unormowania z punktu widzenia wskazanych kryteriów.

W ocenie SR warto dodać, że ingerencja ustawodawcy w wysokość wynagrodzenia prokuratorów winna uwzględniać także ograniczone możliwości dodatkowego zarobkowania przez prokuratorów. Zgodnie bowiem z art. 103 § 1-3 ustawy Prawo o prokuraturze prokurator nie może podejmować dodatkowego zatrudnienia, z wyjątkiem zatrudnienia na stanowisku dydaktycznym, naukowo-dydaktycznym lub naukowym w łącznym wymiarze nieprzekraczającym pełnego wymiaru czasu pracy pracowników zatrudnionych na tych stanowiskach, jeżeli wykonywanie tego zatrudnienia nie przeszkadza w pełnieniu obowiązków prokuratora. Prokuratorowi nie wolno także podejmować innego zajęcia ani sposobu zarobkowania, które by przeszkadzało w pełnieniu obowiązków prokuratora, mogło osłabiać zaufanie do jego bezstronności lub przynieść ujmę godności urzędu prokuratora. Prokurator nie może:

1) być członkiem zarządu, rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej spółki prawa handlowego,

2) być członkiem zarządu, rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej spółdzielni,

3) być członkiem zarządu fundacji prowadzącej działalność gospodarczą,

4) posiadać w spółce prawa handlowego więcej niż 10% akcji lub udziały przedstawiające więcej niż 10% kapitału zakładowego,

5) prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem bądź pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności.

Powyższe zasady obowiązują również prokuratorów w stanie spoczynku, stosownie do art. 103 § 7 prawa o prokuraturze.

Jak wskazał Trybunał Konstytucyjny najważniejszym aspektem wynagrodzenia godnego urzędu sędziego (a więc analogicznie: prokuratora) jest, by sposób ustalania jego wysokości był oparty na obiektywnych, wymiernych przesłankach i działał z mocy samej ustawy – niejako „automatycznie” bez potrzeby podejmowania w tej sprawie ocennych decyzji, które mogłyby być instrumentem nacisku na tę grupę zawodową.

W omawianym orzeczeniu sformułowano następujące „warunki brzegowe” wynagrodzenia stanowiące pewną granicę zakresu ich kształtowania przez ustawodawcę, po przekroczeniu której działania legislacyjne należy uznać za sprzeczne z Konstytucją:

1. Wynagrodzenia sędziów powinny być kształtowane w sposób wykluczający jakąkolwiek uznaniowość - zarówno wobec całej tej grupy zawodowej - ze strony władzy wykonawczej, jak i w odniesieniu do poszczególnych sędziów, co do których niedopuszczalne jest uzależnianie jego wysokości od indywidualnej oceny ich pracy.

2. Wysokość wynagrodzenia sędziego, w tym rozpoczynającego karierę w zawodzie sędziowskim sędziego sądu rejonowego, powinna znacząco przewyższać wysokość przeciętnego wynagrodzenia w sferze budżetowej.

3. Wynagrodzenia sędziów powinny w dłuższym okresie czasu wykazywać tendencję wzrostową nie mniejszą niż przeciętne wynagrodzenie w sferze budżetowej.

4. W trudnej sytuacji budżetu państwa wynagrodzenia sędziów powinny być bardziej - niż wynagrodzenia wszystkich innych funkcjonariuszy i pracowników sfery budżetowej - chronione przed nadmiernie niekorzystnymi zmianami.

5. Niedopuszczalne jest obniżenie w drodze normatywnej nominalnej wysokości wynagrodzenia sędziów, z wyjątkiem sytuacji, o której stanowi art. 216 ust. 5 Konstytucji (przekroczenia konstytucyjnego limitu zadłużenia).

Jak zauważył Trybunał Konstytucyjny powinnością dwóch pierwszych władz (ustawodawczej i wykonawczej) wynikającą z art. 178 ust. 2 Konstytucji jest stworzenie takiego mechanizmu wynagradzania sędziów, który uwolniłby ich od niepewności co do wysokości ich przyszłych dochodów i uniemożliwiałby jakiekolwiek manipulacje w stosunku do nich. Mechanizm ten powinien być stabilny i - bez zaistnienia szczególnie ważnych, konstytucyjnie legitymowanych przyczyn nie wolno zakłócać jego funkcjonowania. Dalej Trybunał stwierdził, iż Trybunał Konstytucyjny uznał zakwestionowaną regulację - polegającą na jednorocznym „zamrożeniu” wynagrodzeń sędziów - za zgodną z Konstytucją, stwierdza jednak, że uznanie konstytucyjności tego rozwiązania wynika z jego incydentalnego charakteru oraz z uwzględnienia trudnej sytuacji finansowej państwa, zagrażającej równowadze budżetowej, stanowiącej wartość konstytucyjną konkurencyjną wobec wartości określonych w art. 178 Konstytucji. Podkreśla przy tym, że art. 178 ust. 2 w związku z art. 1 Konstytucji wyznacza w kwestii wynagrodzeń sędziowskich granice, których ustawodawca przekroczyć nie może, a gdyby je przekroczył, Trybunał Konstytucyjny nie mógłby tego zaakceptować. Ustawodawca, statuując w art. 178 ust. 2 Konstytucji - w bezpośrednim sąsiedztwie postanowień wyrażających zasadę niezawisłości sędziowskiej - obowiązek zapewnienia sędziom warunków pracy i wynagrodzenia odpowiadających godności urzędu oraz zakresowi ich obowiązków, uznał, że te odpowiednie warunki i wynagrodzenie są konieczne do prawidłowego wypełniania ich funkcji - wymierzania sprawiedliwości (orzekania). Ich celem nie jest ochrona indywidualnych interesów osób sprawujących urząd sędziego, lecz zapewnienie prawidłowego działania władzy sądowniczej, które jest koniecznym warunkiem urzeczywistniania rządów prawa. I chociaż z art. 178 ust. 2 Konstytucji nie można wyprowadzać praw podmiotowych sędziów do wynagrodzenia w określonej wysokości ani szczegółowych rozwiązań prawnych dotyczących ich wynagrodzeń, to - ze względu na istniejący charakter i specyficzne funkcje - można na jego podstawie wyznaczyć nieprzekraczalne granice dla władz ustawodawczej i wykonawczej, decydujących o sposobie wynagradzania sędziów. Te granice, czy też „warunki brzegowe” wynagrodzenia odpowiadającego godności urzędu sędziego i zakresowi jego obowiązków określa od wielu lat w swym orzecznictwie Trybunał Konstytucyjny, który w obecnym składzie w pełni akceptuje tę linię orzeczniczą.

Jednocześnie Trybunał Konstytucyjny wyartykułował, że „zamrożenie” wynagrodzeń sędziowskich może być tolerowane tylko wyjątkowo, ze względu na inne wartości konstytucyjne, w szczególności ze względu na trudności budżetowe państwa, jeżeli występuje w kontekście szerszego programu oszczędnościowego. Nie może w żadnym wypadku stać się ono systematyczną praktyką. Tymczasem w ocenie Sądu działania ustawodawcy, w oparciu o które pozwana kształtowała wysokość uposażenia powódekjako prokuratora w stanie spoczynku w 2022 roku, nie miały charakteru wyjątkowego (analogiczna sytuacja miała miejsce rok wcześniej i rok później), nie znajdowały uzasadnienia w trudnej sytuacji budżetowej, a w okresie tym nie projektowano i nie wdrażano jakiegokolwiek programu oszczędnościowego.

W ocenie Sądu Rejonowego, przepisy ustawy okołobudżetowej, w oparciu o które pozwana naliczyła i wypłaciła powódkom uposażenie w 2021 i 2022 roku w oczywisty sposób naruszają wymienione nieprzekraczalne „warunki brzegowe” sformułowane przez Trybunał Konstytucyjny.

Po pierwsze – zdaniem SR, przyjęta przez ustawodawcę podstawa wymiaru ma charakter w pełni uznaniowy, albowiem nie opiera się na powiązaniu jej z przeciętnym wynagrodzeniem. Zastosowany przez ustawodawcę mechanizm stwarza jedynie pozór takiego powiązania, przyjmując za punkt wyjścia kwotę odpowiadającą wartości przeciętnego wynagrodzenia, ale nie w III kwartale roku poprzedzającego (co przewiduje u.s.p.), ale w dowolnie wybranym przez ustawodawcę innym roku – 2021. Co więcej, kwota ta podlega zwiększeniu o 26 zł, przy czym próżno szukać uzasadnienia dla przyjęcia właśnie takiej wartości modyfikującej wynagrodzenie przeciętne. Równie dobrze ustawodawca mógłby zatem przyjąć za punkt wyjścia wynagrodzenie przeciętne z 2020 roku i zwiększyć je o dowolną wartość albo przyjąć wynagrodzenie przeciętne z 2021 roku i zmniejszyć je o określoną kwotę. W każdym z przypadków uzyskałby pożądaną przez siebie wartość, iluzorycznie odwołując się do pojęcia wynagrodzenia przeciętnego. Zabiegi te nie zmieniają jednak faktu, że podstawa wymiaru 4.839,24 zł oraz 5.050,48 zł, w oparciu o którą pozwana ustaliła uposażenie powódkom odpowiednio w 2021 i 2022 roku, ma charakter w pełni arbitralny, oparty na uznaniowości władzy ustawodawczej.

Po drugie zdaniem Sądu I instancji, brak było finansowego uzasadnienia dla zredukowania waloryzacji wynagrodzenia sędziów w 2021 i 2022 roku.

Punkt 5 „warunków brzegowych” sformułowanych przez Trybunał Konstytucyjny ustanawia jedyny wyjątek od zakazu obniżenia w drodze normatywnej nominalnej wysokości wynagrodzenia sędziów. Obniżenie wysokości wynagrodzenia sędziów może nastąpić jedynie w przypadku przekroczenia konstytucyjnego limitu zadłużenia.

Sąd Rejonowy zwrócił także uwagę, iż zgodnie z art. 216 ust. 5 Konstytucji nie wolno zaciągać pożyczek lub udzielać gwarancji i poręczeń finansowych, w następstwie których państwowy dług publiczny przekroczy 3/5 wartości rocznego produktu krajowego brutto. Sposób obliczania wartości rocznego produktu krajowego brutto oraz państwowego długu publicznego określa ustawa. Z woli ustrojodawcy konstytucyjny limit zadłużenia, czyli maksymalna dopuszczalna relacja długu publicznego do (...), wynosi zatem 60%.

W ocenie Sądu I instancji, zasady i tryb opracowania projektu budżetu państwa oraz wymagania, którym powinien odpowiadać projekt ustawy budżetowej, a także zasady i tryb wykonywania ustawy budżetowej zostały określone w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych (Dz.U. z 2023 r., poz. 1270, dalej: ustawa o finansach publicznych). Szczególne znaczenie ma jej art. 86 określający tzw. procedury ostrożnościowe, mające zastosowanie w razie osiągnięcia przez państwo określonego poziomu zadłużenia. W art. 86 omawianej ustawy został określony próg oszczędnościowy, którego celem jest niedopuszczenie do nadmiernego zadłużenia sektora finansów publicznych. Zgodnie z treścią art. 86 ust. 1 pkt 2 ustawy, w przypadku, gdy wartość relacji kwoty państwowego długu publicznego do produktu krajowego brutto jest większa od 55%, a mniejsza od 60%, to:

a)  na kolejny rok Rada Ministrów uchwala projekt ustawy budżetowej,
w którym:

-

nie przewiduje się deficytu budżetu państwa lub przyjmuje się poziom różnicy dochodów i wydatków budżetu państwa, zapewniający, że relacja długu Skarbu Państwa do produktu krajowego brutto przewidywana na koniec roku budżetowego, którego dotyczy projekt ustawy, będzie niższa od relacji, o której mowa w art. 38 pkt 1 lit. b, ogłoszonej zgodnie z art. 38,

-

nie przewiduje się wzrostu wynagrodzeń pracowników państwowej sfery budżetowej, w tym pracowników jednostek, o których mowa w art. 139 ust. 2,

-

waloryzacja rent i emerytur nie może przekroczyć poziomu odpowiadającego wzrostowi cen towarów i usług konsumpcyjnych, ogłoszonego przez Główny Urząd Statystyczny za poprzedni rok budżetowy,

-

wprowadza się zakaz udzielania pożyczek i kredytów z budżetu państwa z wyjątkiem rat kredytów i pożyczek udzielonych w latach poprzednich,

-

nie przewiduje się wzrostu wydatków w jednostkach, o których mowa w art. 139 ust. 2, na poziomie wyższym niż w administracji rządowej,

b)  Rada Ministrów dokonuje przeglądu wydatków budżetu państwa finansowanych środkami pochodzącymi z kredytów zagranicznych oraz przeglądu programów wieloletnich,

c)  Rada Ministrów przedstawia Sejmowi program sanacyjny mający na celu obniżenie relacji, o której mowa w art. 38 pkt 1 lit. a,

d)  wydatki budżetu jednostki samorządu terytorialnego określone w uchwale budżetowej na kolejny rok mogą być wyższe niż dochody tego budżetu powiększone o nadwyżkę budżetową z lat ubiegłych i wolne środki, jedynie o kwotę związaną z realizacją zadań ze środków, o których mowa w art. 5 ust. 3,

e)  Rada Ministrów dokonuje przeglądu obowiązujących przepisów w celu przedstawienia propozycji rozwiązań prawnych mających wpływ na poziom dochodów budżetu państwa, w tym dotyczących stosowania stawek podatku od towarów i usług,

f)  Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych otrzymuje dotację celową z budżetu państwa na realizację zadania, o którym mowa w art. 26a ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej
i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 100, 173, 240 i 852), w wysokości do 30% środków zaplanowanych na realizację tego zadania na dany rok,

g)  organy administracji rządowej mogą zaciągać nowe zobowiązania na przygotowanie inwestycji, jeżeli mają zapewnione finansowanie z udziałem środków publicznych, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3, na maksymalnym dopuszczalnym poziomie, określonym w przepisach lub procedurach dotyczących danego rodzaju inwestycji, nie mniejszym niż 50% całości kosztów, z tym że ograniczenia te nie dotyczą:

-

odbudowy lub przebudowy dróg krajowych w celu usunięcia zagrożenia naruszenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym,

-

inwestycji, o których mowa w art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 24 czerwca 2010 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi z 2010 r. (Dz. U. poz. 835 i 993),

-

przygotowania, wdrożenia, budowy lub eksploatacji systemów elektronicznego poboru opłat, o których mowa w art. 13i ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 645 i 760),

-

zobowiązania z tytułu odszkodowań za nieruchomości przejęte w trybie ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 162).

Zdaniem Sądu Rejonowego, podnieść należy, że Sąd Rejonowy orzekający w niniejszej sprawie nie posiada pełnego wglądu w szczegółowe parametry oceny stanu polskich finansów publicznych, a zatem zasadnym było skorzystanie z oficjalnych wskaźników, które pozwolą posiłkowo ocenić zagrożenie dla równowagi budżetowej jako istotnej wartości konstytucyjnej.

Obwieszczeniem Ministra Finansów, funduszy i polityki regionalnej z dnia 24 maja 2021 roku w sprawie ogłoszenia kwot, o których mowa w art. 38 i art. 38a ustawy o finansach publicznych (M.P. z 2021 roku poz. 492) ogłoszono, że na koniec roku budżetowego 2020 roku relacja do produktu krajowego brutto kwoty państwowego długu publicznego wyniosła 47,8%.

Z kolei zgodnie z obwieszczeniem Ministra Finansów, funduszy i polityki regionalnej z dnia 25 maja 2022 roku w sprawie ogłoszenia kwot, o których mowa w art. 38 i art. 38a ustawy o finansach publicznych (M.P. z 2022 roku poz. 553) na koniec roku budżetowego 2021 roku relacja do produktu krajowego brutto kwoty państwowego długu publicznego wyniosła 43,8%.

Powyższe dane przemawiają za uznaniem, że stosunek (...) do P. nie przekroczył progu konstytucyjnego limitu zadłużenia ani nawet progu ostrożnościowego wynikającego z ustawy o finansach publicznych.

W ocenie SR, należy przypomnieć stan faktyczny, który legł u podstaw rozważań Trybunału Konstytucyjnego w sprawie o sygn. K 1/12, w której Trybunał wskazał, że jednorazowe zamrożenie wynagrodzeń sędziów nie jest niezgodne z Konstytucją, jeśli byłoby spowodowane trudną sytuacją finansową państwa, zagrażającą równowadze budżetowej, stanowiącej wartość konstytucyjną konkurencyjną wobec wartości określonych w art. 178 Konstytucji. Wówczas w ustawie o finansach publicznych obowiązywały dwa progi ostrożnościowe, których przekroczenie wymuszało uruchomienie przez władze państwa stosownych procedur. Za pierwszy próg ustawodawca uznał stan, w którym wartość relacji kwoty długu publicznego do (...) przekracza 50% (dalej: I próg ostrożnościowy), za drugi zaś - stan, gdy wartość tej relacji przekracza 55% (dalej: II próg ostrożnościowy). Wtedy relacja długu publicznego do (...) liczona według „metodyki krajowej” wyniosła w 2011 roku 53,5% (obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 22 maja 2012 r. w sprawie ogłoszenia kwot, o których mowa w art. 38 ustawy o finansach publicznych, M.P. poz. 355), a liczony według „metodyki unijnej” - 56,4%.

Zdaniem SR, ówczesna sytuacja była zatem odmienna od tej, która legła u podstaw zamrożeniu wynagrodzeń sędziów w 2021 czy 2022 roku, albowiem relacja do produktu krajowego brutto kwoty państwowego długu publicznego przekroczyła I próg ostrożnościowy i zbliżała się do II progu ostrożnościowego. W 2020 roku ta relacja wynosiła 47,8%, zaś w 2021 roku odpowiednio 43,8%, a zatem w żadnym wypadku nie zbliżała się do obecnie (od 2013 roku) jedynego progu ostrożnościowego wynoszącego 55%.

Sąd Rejonowy wskazał, że w uzasadnieniu ustawy okołobudżetowej na 2021 rok ustawodawca wskazał, że „w założeniach do budżetu państwa na rok 2021 przewidziano zamrożenie funduszu wynagrodzeń w jednostkach państwowej sfery budżetowej oraz pozostałych jednostkach sektora finansów publicznych. W związku z obecną sytuacją gospodarczą kraju spowodowaną epidemią (...)19 nastąpiła konieczność zamrożenia wynagrodzeń osób (w tym sędziów i prokuratorów), dla których podstawę obliczenia wynagrodzenia stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedniego ogłaszane przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. W roku 2021 podstawę ustalenia wynagrodzenia sędziów i prokuratorów określono na poziomie roku 2020, tj. na podstawie przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2019 r. ogłoszonego w Komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 9 sierpnia 2019 r. (M.P. z 2019 r. poz. 742). Nie zmienią się dotychczasowe zasady ustalania wynagrodzenia zasadniczego sędziów
i prokuratorów w oparciu o przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedniego ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Przepisy niniejszej ustawy spowodują „zamrożenie” systemowej waloryzacji wynagrodzeń sędziów i prokuratorów tylko w roku 2021. Powyższa propozycja mieści się w ramach całości zmian związanych
z „zamrożeniem” wielkości wynagrodzeń w sektorze finansów publicznych w celu zapewnienia równowagi budżetowej stanowiącej wartość konstytucyjną, od której zależy zdolność państwa do działania i wypełniania jego zadań.”

Zdaniem SR, wskazać należy, iż Sąd Rejonowy nie neguje wystąpienia negatywnych konsekwencji dla budżetu państwa w 2021 roku spowodowanych wybuchem pandemii (...)19. Ta niewątpliwie nowa sytuacja wywołana ogłoszonym stanem pandemii i jej konsekwencjami społecznymi, gospodarczymi, ekonomicznymi stanowiła poważne obciążenie finansowe dla państwa, które starało się nie dopuścić do załamania (na skutek przerwania łańcuchów dostaw, okresowych lockdownów, masowych absencji pracowników itd.) gospodarki, w efekcie upadłości firm, gwałtownego wzrostu bezrobocia i innych wysoce negatywnych skutków (w sferze gospodarczej, ekonomicznej i społecznej) dla funkcjonowania tegoż organizmu państwowego. Temu służyły wprowadzane kolejne mechanizmy ochronne np. tzw. „tarcze”, przewidujące zarówno łagodzenie ciężarów publicznoprawnych nałożonych na przedsiębiorców jak i ich bezpośrednie wsparcie finansowe, czy świadczenia dla pracowników, zleceniobiorców, którzy z powodu wprowadzanych pandemicznych ograniczeń pozostawali bez pracy lub których źródła utrzymania ulegały z tego powodu znacznemu ograniczeniu. Tym niemniej sama wyjątkowość okresu pandemii, który w Polsce rozpoczął się w marcu 2020 roku, nie uzasadniała „zamrożenia” wynagrodzenia prokuratorów ustawą okołobudżetową na 2021 rok, gdyż na koniec tego trudnego pierwszego roku pandemii relacja do produktu krajowego brutto kwoty państwowego długu publicznego wynosiła 47,8% i w żadnym razie nie zbliżała się nawet do progu ostrożnościowego wynikającego z ustawy o finansach publicznych, nie mówiąc nawet o wynikającym z art. 216 ust. 5 Konstytucji progu 60%. Natomiast, jak wskazano wyżej, „zamrożenie” wynagrodzeń prokuratorów mogło nastąpić jedynie
w przypadku przekroczenia limitu zadłużenia, co nie nastąpiło.

Sąd I instancji wskazał iż, pomimo wskazanego w uzasadnieniu ustawy okołobudżetowej na 2021 (...) systemowej waloryzacji wynagrodzeń sędziów i prokuratorów tylko w roku 2021, taka sytuacja została zapoczątkowana w 2021 roku i dotyczyła także kolejnych lat.

Sąd Rejonowy wskazał, że w uzasadnieniu ustawy okołobudżetowej na 2022 rok ustawodawca wskazał, że „proponuje się, aby w roku 2022 podstawę ustalenia wynagrodzenia sędziów i prokuratorów określono na podstawie przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2020 r. ogłoszonego w Komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 11 sierpnia 2020 r. (M.P. z 2020 r. poz. 711) zwiększonego o kwotę 26 zł, w następstwie czego podstawa ta wyniesie 5 050,48 zł. Nie zmienią się ogólne zasady ustalania wynagrodzenia zasadniczego sędziów i prokuratorów w oparciu o przeciętne wynagrodzenie ogłaszane przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Przepisy niniejszej ustawy spowodują bowiem „zamrożenie” waloryzacji wynagrodzeń sędziów i prokuratorów liczonej na poziomie podstawy z roku 2021. Przyjęcie podstawy ustalenia wynagrodzenia na poziomie roku 2020 będzie równoznaczne ze wzrostem wynagrodzeń w roku 2022 w stosunku do roku 2021 o 4,37%.”

SR zauważył, iż wprawdzie powyższe rozwiązanie zakłada teoretyczny wzrost wynagrodzenia prokuratorów w stosunku do poprzedniego roku, ale stanowi rozwiązanie całkowicie arbitralne (co zostało podkreślone we wcześniejszej części rozważań), które
w żadnym zakresie nie zostało uzasadnione czy choćby umotywowane w kolejnym roku budżetowym.

W ocenie Sądu I instancji, wskazać również należy, że dokonane w ustawach okołobudżetowych na lata 2021-2022 „zamrożenie” wynagrodzeń prokuratorów nie wpisuje się w szeroko zakrojony program oszczędnościowy, mający na celu poprawę stanu finansów publicznych. Warto w tym miejscu przywołać zmiany, które zostały wprowadzone w 2021 roku, a które polegały na znaczącym wzroście wynagrodzeń osób zajmujących wysokie stanowiska w państwie. Na podstawie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 2021 roku zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad wynagradzania osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe (Dz. U. z 2021 r. poz. 1394), które w samym środku pandemii przywołanej w uzasadnieniu projektu ustawy okołobudżetowej na 2021 rok jako argument na „zamrożenie” wynagrodzeń sędziowskich,
z dniem 1 sierpnia 2021 roku znacznie podwyższyło wynagrodzenia: Marszałkowi
i Wicemarszałkom Sejmu, Marszałkowi i Wicemarszałkom Senatu, Prezesowi i Wiceprezesom Rady Ministrów, Prezesowi i Wiceprezesom Najwyższej Izby Kontroli, Szefowi i Zastępcom Szefa Kancelarii Prezydenta, sekretarzom stanu, podsekretarzom stanu, wszystkim ministrom, wszystkim wojewodom i wicewojewodom, wszystkim kierownikom i zastępcom kierowników urzędów centralnych, Szefowi Służby Cywilnej, Rzecznikowi i Zastępcom Rzecznika Praw Obywatelskich, Szefowi i Zastępcom Szefa Kancelarii Sejmu, Szefowi i Zastępcom Szefa Kancelarii Senatu, Szefowi Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Przewodniczącemu i wszystkim członkom Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Prezesowi Instytutu Pamięci Narodowej, Kierownikowi Krajowego Biura Wyborczego, Prezesowi i Zastępcom Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych, Rzecznikowi i Zastępcom Rzecznika Praw Dziecka, Rzecznikowi i Zastępcom Rzecznika Małych i Średnich (...), Rzecznikowi i Zastępcom Rzecznika (...), Prezesowi i Wiceprezesom Polskiej Akademii Nauk, wszystkim członkom Państwowej Komisji do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15, Głównemu Inspektorowi Pracy i jego zastępcom, zastępcom Prokuratora Generalnego, Prezesowi, Pierwszemu Zastępcy Prezesa oraz Wiceprezesom Narodowego Banku Polskiego. Zapisy rozporządzenia w sposób istotny zwiększyły mnożniki kwoty bazowej, stanowiącej podstawę ustalania uposażenia osób nim objętych. Dla przykładu tylko wynagrodzenie zasadnicze Marszałka Sejmu, Marszałka Senatu wzrosło z kwoty 8.874,43 zł (4,96 x 1.789,42) do kwoty 15.532,17 zł (8,68 x 1 789,42), tj. o około 40%, wynagrodzenie zasadnicze Prezesa Rady Ministrów czy Prezesa Narodowego Banku Polskiego wzrosło z kwoty 11.094,40 zł (6,2 x 1 789,42) do kwoty 15.532,17 zł (8,68 x 1 789,42), tj. o około 30%, wynagrodzenie zasadnicze podsekretarzy stanu wzrosło z kwoty 7.873,45 zł (4,4 x 1.789,42) do kwoty 12.597,52 zł (7,04 x 1 789,42), tj. o około 40% - i w podobnym stosunku wynagrodzenia zasadnicze wszystkich posłów i senatorów, których wynagrodzenie jest pochodną wynagrodzenia podsekretarza stanu (art. 25 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 9 maja 1996 roku
o wykonywaniu mandatu posła i senatora (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1799 ze zm.).

Sąd Rejonowy zauważył, że podobne rozwiązania przewidywała ustawa z 17 września 2021 roku o zmianie ustawy o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1834), która zmieniła m.in. ustawę
z dnia 31 lipca 1981 roku o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe (Dz. U. z 2020 r. poz. 1637) zwiększając ze skutkiem na dzień 1 listopada 2021 roku wartość uposażenia Prezydenta RP poprzez wzrost wynagrodzenia zasadniczego
z siedmiokrotności do 9,8-krotności kwoty bazowej oraz wzrost dodatku funkcyjnego
z trzykrotności do 4,2-krotności kwoty bazowej, tj. łącznie o około 30%. Przywołana ustawa
z 17 września 2021 roku zmieniła również ustawę z 21 listopada 2021 roku o pracownikach samorządowych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1282 ze zm.). Ustawa nowelizująca i nowe rozporządzenie wykonawcze Rady Ministrów z 25 października 2021 roku w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (Dz.U. poz. 1960) weszły w życie 1 listopada 2021 roku. Ze wskazaną datą weszły w życie istotne zmiany dotyczące wynagrodzeń osób wchodzących w skład organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego oraz diet radnych, które w sposób istotny zwiększyły wartość ich uposażeń. Minimalne wynagrodzenie ww. osób nie może być niższe niż 80% maksymalnego wynagrodzenia określonego dla poszczególnych stanowisk w przepisach wydanych na podstawie art. 37 ust. 1 tejże ustawy. Ustalono przy tym, że maksymalne wynagrodzenie na danym stanowisku stanowi suma maksymalnego poziomu wynagrodzenia zasadniczego oraz maksymalnego poziomu dodatku funkcyjnego, a w przypadku wójtów (burmistrzów, prezydentów miast), starostów oraz marszałków województwa także kwoty dodatku. Ustawa nowelizująca z 17 września 2021 roku dokonała także zmian we wszystkich trzech ustrojowych ustawach samorządowych w zakresie maksymalnego poziomu diet przysługujących radnym. Po nowelizacji wysokość diet przysługujących radnemu nie może przekroczyć w ciągu miesiąca łącznie 2,4-krotności kwoty bazowej określonej w ustawie budżetowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe na podstawie przepisów ustawy z dnia 23 grudnia 1999 roku o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 1658). Tym samym maksymalna dieta radnego może wynieść 4 294,61 zł zamiast dotychczasowych 2 684,13 zł (1,5-krotności kwoty bazowej). Także w tym przypadku znowelizowane przepisy mają zastosowanie do ustalania wysokości diet od dnia 1 sierpnia 2021 roku.

W ocenie SR, powyższe przykłady mają na celu zilustrowanie niekonsekwencji ustawodawcy i braku korelacji między rozwiązaniem wprowadzonym ustawą okołobudżetową zarówno na rok 2021, jak i 2022 a uzasadnieniem takich rozwiązań.

Sąd Rejonowy zauważył, iż wyrokiem z dnia 8 listopada 2023 roku Trybunał Konstytucyjny w sprawie o sygn. akt K 1/23 orzekł, że art. 8 i art. 9 ustawy z dnia 1 grudnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 (Dz. U. poz. 2666, ze zm.) są niezgodne z art. 178 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
a nadto art. 7 tejże ustawy jest niezgodny z art. 195 ust. 2 Konstytucji. Wyrok ten został ogłoszony w dniu 15 listopada w Dzienniku Ustaw pod pozycją 2479. Zgodnie z art. 190 ust. 1-3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483
z późn. zm.) wyrok ten wszedł w życie, stając się powszechnie obowiązujący i ostateczny.

W ocenie SR, w przypadku analizowanej wyżej, arbitralnej i całkowicie uznaniowej ingerencji w zasady wynagradzania prokuratorów doszło do przekroczenia części ze wskazanych we wcześniejszej części rozważań warunków brzegowych, które spełniane muszą być łącznie, aby można było usprawiedliwić incydentalne „zamrożenie” wynagrodzeń prokuratorów. W konsekwencji, wobec naruszenia przez wprowadzoną regulację art. 2 oraz art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, należało odmówić zastosowania art. 14 ustawy okołobudżetowej na 2021 rok oraz art. 10 ustawy okołobudżetowej na 2022 rok, stosując w to miejsce art. 123 § 1 Prawa o prokuraturze.

Sąd Rejonowy wskazał również, iż obecnie w doktrynie i orzecznictwie nie ma żadnych wątpliwości, że sąd powszechny może odmówić zastosowania określonego przepisu, jeśli uzna go za niezgodny z Konstytucją. W uchwale Sądu Najwyższego - Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 listopada 2022 roku, sygn. akt III PZP 2/21 wskazano, że „orzekanie o zgodności ustaw z Konstytucją (art. 188 ust. 1 Konstytucji RP) nie jest tożsame z oceną konstytucyjności przepisu mającego zastosowanie w konkretnej sprawie przez sąd orzekający. Odmowa zastosowania przepisu ustawy uznanego przez sąd za sprzeczny z Konstytucją nie narusza zatem kompetencji Trybunału Konstytucyjnego (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2001 r., III ZP 12/01, OSNAPiUS 2002 Nr 2, poz. 34 z glosą częściowo krytyczną B. Nity, Przegląd Sądowy Nr 5, poz. 153). W uchwale III ZP 12/01, Sąd Najwyższy stwierdził, że przedmiotem orzekania sądu jest indywidualny stosunek społeczny, a Trybunał Konstytucyjny orzeka o prawie. Wykonując władzę sądowniczą (art. 10 ust. 2 Konstytucji) sąd sprawuje wymiar sprawiedliwości (art. 175 ust. 1 Konstytucji), zaś Trybunał, orzekając
o zgodności ustaw z Konstytucją, wykonuje bardziej władzę ustawodawczą - ustawodawcy negatywnego - niż sądowniczą (mimo że art. 10 ust. 2 Konstytucji zalicza go do władzy sądowniczej).

Zdaniem SR, praktyka odmawiania stosowania przez sądy przepisów ustaw, które oceniane są przez sądy jako niekonstytucyjne, wynika z przywoływanej zasady nadrzędności Konstytucji RP wyrażonej w jej art. 8 ust. 1 i nakazu bezpośredniego jej stosowania, wyrażonego w jej art. 8 ust. 2. W wyroku z dnia 7 kwietnia 1998 roku, I PKN 90/98 Sąd Najwyższy stwierdził, że sądy powszechne są uprawnione do badania zgodności stosowanych przepisów ustawowych z Konstytucją. Uznanie, że sądy powszechne nie są uprawnione do badania zgodności ustaw z Konstytucją, a w konsekwencji do zajmowania stanowiska
w kwestii ich zgodności jak też niezgodności z Konstytucją, jest wyraźnie sprzeczne z art. 8 ust. 1 Konstytucji RP, który zobowiązuje do bezpośredniego stosowania jej przepisów, przy czym pod pojęciem „stosowanie” należy rozumieć w pierwszym rzędzie sądowe stosowanie prawa (zob. także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 sierpnia 2001 r., III RN 189/00, OSNP 2002 Nr 6, poz. 130, w którym opowiedziano się za możliwością dokonania przez sąd oceny zgodności przepisu z Konstytucją oraz stwierdzono, że sąd dokonując oceny konstytucyjności przepisu ustawy nie wkracza w kompetencje Trybunału Konstytucyjnego).”

W konsekwencji Sąd I instancji dokonał oceny konstytucyjności art. 14 ust. 1 ustawy okołobudżetowej na 2021 rok oraz art. 10 ust. 1 ustawy okołobudżetowej na 2022 rok w ramach ustalania, który przepis obowiązującego prawa będzie zastosowany do rozstrzygnięcia stanu faktycznego w indywidualnej sprawie powódek. Sąd Rejonowy uznał powyższy przepis za niekonstytucyjny przyjmując, że uposażenie powódek powinno zostać wypłacone w oparciu o art. 123 § 1 ustawy Prawo o Prokuraturze.

Zdaniem SR, odmowa zastosowania przepisu ustawy uznanego przez sąd za sprzeczny z Konstytucją nie narusza kompetencji Trybunału Konstytucyjnego i nie ma bezpośredniego związku z tymi kompetencjami.

W rezultacie uwzględniając powyższe rozważania, w ocenie Sądu I instancji zasadnym było uwzględnienie roszczenia powódek co do zasady i zasądzenie na ich rzecz różnicy pomiędzy uposażeniem wypłaconym przez pracodawcę a wynagrodzeniem, które było należne przy uwzględnieniu podstawy wymiaru na poziomie 5024,48 zł w 2021 roku oraz na poziomie 5504,52 zł – w 2022 roku. Sąd zasądził na rzecz powódek uposażenie za okres od stycznia 2021 roku do grudnia 2022 roku, w kwotach dochodzonych pozwem, z uwzględnieniem wyliczeń powódek, które nie były kwestionowane przez stronę pozwaną, a zatem należało je uznać za bezsporne.

W zakresie roszczenia o wyrównanie uposażenia za rok 2023, w ocenie Sądu Rejonowego należy wskazać, iż ustawodawca ustawą o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 z dnia 21 grudnia 2023 r. (Dz.U. z 2023 r. poz. 2777) w ustawie z dnia 1 grudnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 po art. 10 dodał art. 10a w brzmieniu:

„Ust. 1: W roku 2023 wynagrodzenie zasadnicze prokuratora podlega zwiększeniu o różnicę pomiędzy kwotą należnego wynagrodzenia zasadniczego prokuratora ustalonego zgodnie z art. 123 § 1 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. - Prawo o prokuraturze a kwotą należnego wynagrodzenia zasadniczego prokuratora wypłaconego zgodnie z art. 10.

Ust. 2: Kwotę zwiększonego wynagrodzenia zasadniczego prokuratora, o którym mowa w ust. 1, wypłaca się do dnia 31 grudnia 2023 r., z wyrównaniem od dnia 1 stycznia 2023 r.

Ust. 3: Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio w przypadku, o którym mowa w art. 10 ust. 2”.

Sąd Rejonowy zauważył, iż wskazana zmiana weszła w życie z dniem 28 grudnia 2023 roku, a została wprowadzona po tym jak Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 8 listopada 2023 roku w sprawie o sygn. akt K 1/23 orzekł, że art. 8 i art. 9 ustawy z dnia 1 grudnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 (Dz. U. poz. 2666, ze zm.) są niezgodne z art. 178 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a nadto art. 7 tejże ustawy jest niezgodny z art. 195 ust. 2 Konstytucji. Wyrok ten został ogłoszony w dniu 15 listopada w Dzienniku Ustaw pod pozycją 2479. Przywołane przepisy dotyczyły ustalania wynagrodzenia zasadniczego sędziów i sędziego Sądu Najwyższego w 2023 roku według tego samego mechanizmu jaki został uregulowany w art. 10 ustawy dotyczącym prokuratorów.

Powódki – wobec spełnienia świadczenia należnego za 2023 rok w toku procesu – ograniczyły żądanie pozwu w części obejmującej należność główną za 2023 rok (za miesiące od stycznia 2023 roku do października 2023 roku). Oświadczenie powódek o ograniczeniu roszczenia jest równoznaczne z częściowym cofnięciem pozwu (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie - I Wydział Cywilny z dnia 16 kwietnia 2014 r., I ACa 39/14, opubl. L.). Nie wystąpiła żadna z przesłanek wymienionych w art. 203 § 4 k.p.c. lub art. 469 k.p.c. w rezultacie postępowanie w zakresie ograniczonych żądań na podstawie art. 355 k.p.c. podlegało umorzeniu.

O odsetkach Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p. – zgodnie z żądaniem powódek. Zobowiązanie pozwanego do wypłaty wynagrodzenia za pracę miało charakter terminowy i stawało się wymagalne w terminach wynikających z obowiązujących u pracodawcy regulacji (regulamin wynagradzania, regulamin pracy). Ostatecznie powódki dochodziły wyrównania uposażenia za lata 2021-2022 wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 1 dnia kolejnego miesiąca do dnia zapłaty. Podobnie od wypłaconych należności z tytułu wyrównania uposażenia wypłaconego za 2023 rok dochodziły odsetek ustawowych za opóźnienie od 1 dnia kolejnego miesiąca (kolejno od dnia 1 lutego 2023 roku, 1 marca 2023 roku, 1 kwietnia 2023 roku, 1 maja 2023 roku, 1 czerwca 2023 roku, 1 lipca 2023 roku, 1 sierpnia 2023 roku, 1 września 2023 roku, 1 października 2023 roku i 1 listopada 2023 roku) do dnia 29 grudnia 2023 roku (to jest dnia wypłaty wyrównania). Pozwany nie kwestionował tak określonych dat początkowych. Data spełnienia świadczenia głównego przysługującego za 2023 rok nie była przedmiotem sporu. Tym samym zasadne było zasądzenie na rzecz powódek odsetek ustawowych za opóźnienie zgodnie z ich żądaniem.

Sąd Rejonowy nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty jednomiesięcznego uposażenia powódek na podstawie art. 477 ² § 1 k.p.c.

Od powyższego wyroku apelację wniosła (...) reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, zaskarżając powyższy wyrok
w zakresie pkt. I-IV, VI i VII wyroku.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono naruszenie:

1.  Przepisów prawa procesowego, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, mianowicie:

a)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej, w tym sprzecznej z zasadami logicznego rozumowania oceny materiału dowodowego, co doprowadziło do uznania, że powódki zasadnie żądały zasądzenia wyrównania uposażenia prokuratora w stanie spoczynku za okres od 1 stycznia 2021 r. do 31 grudnia 2022 r. oraz odsetek ustawowych za opóźnienie w wypłacie uposażenia za miesiące styczeń-listopada 2023 (żądanie uposażenia było należne), podczas gdy uposażenie powódek zostało ustalone prawidłowo, na podstawie przepisów ustaw okołobudżetowych, które są ustawami epizodycznymi w stosunku do ustawy – Prawo o prokuraturze.

2.  Przepisów prawa materialnego, mianowicie:

a)  art. 123 § 1 ustawy – Prawo o prokuraturze poprzez jego błędne zastosowanie
i ustalenie na podstawie tego przepisu uposażenia powódek, podczas gdy
w sytuacji obowiązywania ustaw okołobudżetowych, tymczasowo regulujących wysokość wynagrodzenia zasadniczego prokuratorów, wynagrodzenie powinno być ustalane na podstawie przepisów ustaw okołobudżetowych (ustawa z dnia 29 grudnia 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021 i ustawa z dnia 17 grudnia 2021 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022);

b)  art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego poprzez jego zastosowanie oraz zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie od kwot i za okresy wskazane w pkt I-IV wyroku z dnia 28 maja 2024 roku.

Mając na uwadze powyższe, pozwana wniosła o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji na podstawie art. 386 § 4 k.p.c., ewentualnie
o zmianę wyroku i oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powódek na rzecz pozwanej kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości według norm przepisanych za czas po upływie tygodnia od dnia jego ogłoszenia do dnia zapłaty.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Na wstępie należy podnieść, że w niniejszym postępowaniu Sąd Okręgowy rozpoznał sprawę na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. 374 kodeksu postępowania cywilnego, zgodnie z którym Sąd II instancji może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, jeżeli przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym jest niedopuszczalne, jeżeli strona w apelacji lub odpowiedzi na apelację złożyła wniosek
o przeprowadzenie rozprawy, chyba że cofnięto pozew lub apelację albo zachodzi nieważność postępowania.

Sąd Okręgowy w pełni podzielił ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego, jak również ocenę prawną dokonaną przez ten Sąd, uznając, że zarzuty apelacji stanowią jedynie nieuzasadnioną polemikę z prawidłowymi ustalenia Sądu I instancji i jako takie nie zasługują na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Okręgowego, sąd I instancji, w zakresie okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy w stopniu dostatecznym ustalił stan faktyczny i wydał trafne, odpowiadające prawu rozstrzygnięcie przedstawiając logiczną argumentację prawną. Ustalenia sądu I instancji i wyprowadzone na ich podstawie wnioski Sąd Okręgowy w pełni podziela
i przyjmuje za własne. Sprawia to, że nie zachodzi potrzeba powtarzania szczegółowych ustaleń faktycznych oraz dokonanej w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku interpretacji przepisów prawa mających zastosowanie w niniejszej sprawie (por. postanowienie Sądu Najwyższego
z 22 kwietnia 1997 r., sygn. akt II UKN 61/97 - OSNAP 1998 r. nr 3, poz. 104; wyrok Sądu Najwyższego z 8 października 1998 r., sygn. akt II CKN 923/97 - OSNC 1999 r., z. 3, poz. 60; wyrok Sądu Najwyższego z 12 stycznia 1999 r., sygn. akt I PKN 21/98 - OSNAP 2000, nr 4, poz. 143).

Sąd II instancji nie dopatrzył się naruszenia przez Sąd I instancji przepisów, skutkujących koniecznością – zgodnie z żądaniem apelacji – uchyleniem tegoż orzeczenia, ewentualnie zmiany zaskarżonego wyroku i oddaleniem powództwa.

Przechodząc do zarzutów podniesionych w apelacji, w pierwszej kolejności Sąd Okręgowy rozważył zarzuty prawa procesowego, ponieważ ocena zasadności naruszenia prawa materialnego może być dokonana dopiero po stwierdzeniu, że ustalenia stanowiące podstawę faktyczną zaskarżonego orzeczenia zostały dokonane zgodnie z przepisami prawa procesowego. Nie jest bowiem możliwe prawidłowe zastosowanie prawa materialnego bez zgodnego z prawem procesowym ustalenia podstawy faktycznej rozstrzygnięcia (por. np. wyroki Sądu Najwyższego z 7 maja 2002 r., I CKN 105/00, LEX: 55169, I PK 164/05, M.P.Pr. 2006, nr 10, poz. 541, z 26 lipca 2007 r., V CSK 240/07, LEX: 515708).

Zarzut apelacyjny dotyczący naruszenia przepisu art. 233 k.p.c. jest całkowicie niezrozumiały, bowiem stan faktyczny sprawy nie jest sporny i nie wymagał postępowania dowodowego. Trudno zatem wysnuć, jakie to dowody – zdaniem skarżącej – zostały wadliwie ocenione.

Twierdzenie, że Sąd meriti naruszył przepis art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny zebranego materiału dowodowego i przyjęcie w sposób dowolny,
z przekroczeniem zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego, że w niniejszej sprawie zastosowanie miały przepisy ustawy – Prawo o prokuraturze, a nie przepisy ustawy okołobudżetowej, stanowi de facto zarzut naruszenia prawa materialnego.

Sąd Okręgowy, zanim jednak odniesie się do zarzutu obrazy konkretnych przepisów prawa materialnego pragnie wskazać, iż nie jest zasadny wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. Wbrew stanowisku skarżącego, w toku postępowania przed Sądem I instancji nie doszło do nierozpoznania istoty sprawy.

Z treści art. 386 § 2 i 4 k.p.c. wynika, że poza przypadkiem nieważności postępowania wyrok ulega uchyleniu tylko w wypadku nierozpoznania przez sąd pierwszej instancji istoty sprawy albo gdy wydanie wyroku wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego
w całości. Nierozpoznanie istoty sprawy przez sąd pierwszej instancji zachodzi zaś wtedy, gdy sąd ten, w wyniku stwierdzenia istnienia przesłanki unicestwiającej roszczenie pozwu lub żądanie zgłoszone w zarzucie przez pozwanego, nie rozpoznał merytorycznie sprawy, a więc nie zbadał podstawy merytorycznej dochodzonego roszczenia lub zarzutu pozwanego (zob. m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z 8 listopada 2013 r., I CZ 87/13, LEX: 1415183; postanowienie Sądu Najwyższego z 6 listopada 2013 r., IV CZ 98/13, LEX: 1411309).

Oceny, czy sąd pierwszej instancji rozpoznał istotę sprawy, dokonuje się na podstawie analizy żądań pozwu i przepisów prawa materialnego stanowiących podstawę rozstrzygnięcia, nie zaś na podstawie ewentualnych wad postępowania prowadzącego do wydania zaskarżonego apelacją orzeczenia.

W niniejszej sprawie spór sprowadza się do tego, na podstawie jakich przepisów prawa powszechnie obowiązującego powinno zostać ustalone uposażenie powódek jako prokuratorów w stanie spoczynku, mianowicie, powódki powołują się na przepisy ustawy – Prawo o prokuraturze, z kolei, strona pozwana powołuje się na przepisy ustawy z dnia 29 grudnia 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021 dalej „ustawa okołobudżetowa na 2021r.”, ustawy z dnia 17 grudnia 2021 o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 dalej „ustawa okołobudżetowa na 2022r.”.

Za niezasadny należy również uznać zarzut naruszenia prawa materialnego w postaci art. 123 § 1 ustawy – Prawo o prokuraturze poprzez jego błędne zastosowane i ustalenie na podstawie tego przepisu uposażeń powódek, podczas gdy w sytuacji obowiązywania ustaw okołobudżetowych, tymczasowo regulujących wysokość uposażeń, wysokość tych uposażeń powinna być ustalana na podstawie przepisów ustaw okołobudżetowych.

Jakkolwiek w orzecznictwie i literaturze wypowiadane są tezy, że sądy i inne organy stosowania prawa nie mają kompetencji do orzekania o niekonstytucyjności przepisu ustawy
i odmowy jego stosowania (przede wszystkim wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia
31 stycznia 2001 r., P 4/99, OTK 2001 nr 1, poz. 5, a także przykładowo wyroki Sądu Najwyższego z dnia 30 października 2002 r., V CKN 1456/00, LEX nr 57237; z dnia 16 kwietnia 2004 r., I CK 291/03, OSNC 2005 nr 4, poz. 71; Rzeczpospolita 2005 nr 5, s. 4,
z glosą K. G.; G. Studia (...) 2005 nr 4, poz. 22, z glosą M. J.; z dnia 24 listopada 2015 r., II CSK 517/14, LEX nr 1940564; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 maja 2019 r., II UK 158/18, LEX nr 2671074 oraz po pewnych wahaniach postanowienie z dnia 9 października 2020 r., III CZP 95/19, LEX nr 3066660; w literaturze przykładowo L. B.: Bezprawie legislacyjne, Wyd. II, W. 2021), to jednak w świetle nowszych poglądów prezentowanych w orzecznictwie oraz doktrynie, odnoszących się do problematyki będącej przedmiotem zaskarżenia możliwość odmowy zastosowania przez sąd przepisu ustawy, który uznał za niezgodny z Konstytucją RP, jest dopuszczalna (pod pewnymi warunkami).

Kompetencję orzekania o niekonstytucyjności oznaczonego przepisu ustawy ma wyłącznie Trybunał Konstytucyjny i tylko on może rozważać usunięcie z systemu prawnego przepisów sprzecznych z ustawą zasadniczą (art. 188 pkt 1 Konstytucji RP), jednakże orzeka - nie o zgodności ustaw z Konstytucją (art. 188 pkt 1 ustawy zasadniczej), co niewątpliwie należy do wyłącznej kompetencji Trybunału Konstytucyjnego, nie jest tożsame z oceną konstytucyjności przepisu mającego zastosowanie w konkretnej sprawie rozstrzyganej przez sąd. Sąd jest obowiązany do oceny konstytucyjności przepisu ustawy w ramach ustalania, który przepis obowiązującego prawa będzie zastosowany do rozstrzygnięcia danego stanu faktycznego w indywidualnej sprawie. Odmowa zastosowania przepisu ustawy uznanego przez sąd za sprzeczny z Konstytucją nie narusza zatem kompetencji Trybunału Konstytucyjnego
i nie ma bezpośredniego związku z tymi kompetencjami. Uznanie, że sądy powszechne nie są uprawnione do badania zgodności ustaw z Konstytucją, a w konsekwencji do zajmowania stanowiska w kwestii ich zgodności, jak też niezgodności z ustawą zasadniczą, jest wyraźnie sprzeczne z art. 8 ust. 2 Konstytucji RP, który zobowiązuje do bezpośredniego stosowania jej przepisów, przy czym pod pojęciem „stosowanie” należy rozumieć w pierwszym rzędzie sądowe stosowanie prawa (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 sierpnia 2017 r., I UK 325/16, uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2001 r., III ZP 12/01, OSNAPiUS 2002 nr 2, poz. 34 oraz wyroki Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 1998 r., I PKN 90/98, OSNAPiUS 2000 nr 1, poz. 6; z dnia 20 sierpnia 2001 r., III RN 189/00, OSNAPiUS 2002 nr 6, poz. 130; z dnia 8 stycznia 2009 r., I CSK 482/08, LEX nr 491552; z dnia 8 października 2015 r., III KRS 34/12, OSNP 2016 nr 11, poz. 103 oraz z dnia 17 marca 2016 r., III KRS (...), LEX nr 2288953 i powołane w nich orzecznictwo).

Również w doktrynie wyróżniono różne wzorce zachowania sądu w związku ze stwierdzeniem sprzeczności przepisu ustawy z Konstytucją RP. Podnosi się, że decyzja
o odmowie zastosowania przepisu ustawy uwarunkowana jest wpływem zaistniałej sprzeczności (nieuzgadnialności) na rozstrzygnięcie konkretnej sprawy, będącej przedmiotem rozpoznania przez sąd. Jeśli konsekwencją zastosowania niezgodnego z Konstytucją RP przepisu ustawy byłoby wydanie niesprawiedliwego rozstrzygnięcia, to sąd - stosownie do stopnia własnego przekonania i realnych możliwości procesowych (zwłaszcza w zakresie możliwości orzeczniczych TK) - podejmie decyzję o: (1) wystąpieniu do TK z pytaniem prawnym co do zgodności przepisu ustawy z Konstytucją, lub (2) o odmowie zastosowania niezgodnego z Konstytucją przepisu ustawy i rozstrzygnięciu sprawy w oparciu o bezpośrednie zastosowanie przepisów Konstytucji. Decyzja sądu zależeć powinna od przekonania składu orzekającego co do: (1) sprzeczności normy ustawowej z normą konstytucyjną, (2) wpływu owej sprzeczności na kształt rozstrzygnięcia w indywidualnym akcie stosowania prawa (M. Gutowski, P. Kardas: Domniemanie konstytucyjności, a kompetencje sądów, Palestra 2016 nr 5, s. 44).

Ocena konstytucyjności prawa sprawowana przez sądy w ramach bezpośredniego stosowania Konstytucji służy nie tylko zapewnieniu zgodności orzeczeń z Konstytucją,
a w konsekwencji zapewnieniu wydania orzeczenia słusznego, sprawiedliwego i realizującego konstytucyjną aksjologię i wartości, ale także przyspieszeniu postępowania. Pozwala ponadto na badanie konstytucyjności prawa w różnorodnych sprawach, odmiennych okolicznościach faktycznych, co znacznie poszerza zakres oceny konstytucyjności. Trybunał Konstytucyjny bada bowiem zgodność z Konstytucją w sposób abstrakcyjny i w zakresie wniosku, co istotnie zawęża pole działania tego organu. Kontrola rozproszona stwarza także możliwość interpretacji Konstytucji oraz ustaw z uwzględnieniem szerokiego spektrum wiedzy specjalistycznej sądów w poszczególnych działach prawa, a tym samym poszerza perspektywę rozumienia Konstytucji (M. G., P. K.: Wykładnia i stosowanie prawa w procesie opartym na Konstytucji, W. 2017, § 3. Znaczenie Konstytucji dla procesu sądowego stosowania prawa; por. też
M. H.: Zasada bezpośredniego stosowania konstytucji w działalności orzeczniczej sądów, Przegląd Sejmowy 2005 nr 1; R. B.: Bezpośrednie stosowanie konstytucji, Krajowa Rada Sądownictwa 2016 nr 4, s. 13; M. G., P. K.: Sądowa kontrola konstytucyjności prawa. Kilka uwag o kompetencjach sądów powszechnych do bezpośredniego stosowania Konstytucji, Palestra 2016 nr 4, s. 5; E. M.: Pojęcie argumentacji konstytucyjnej i jej ewolucja w orzecznictwie Sądu Najwyższego [w:] Argumentacja konstytucyjna w orzecznictwie sądowym, Studia i (...) Sądu Najwyższego - (...), Tom IV, W. 2017, s. 59; W. S.: Bezpośrednie stosowanie Konstytucji RP przez Sąd Najwyższy, Przegląd Sądowy 2017 nr 2, s. 5; P. T.: Wpływ przesłanki funkcjonalnej na sposób rozpoznania pytania prawnego przez Trybunał Konstytucyjny, Przegląd Sądowy 2017 nr 6, s. 7; A. B.: Wykonywanie orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Polsce. Wymiar instytucjonalny, W. 2018, Rozdział VII, pkt 9. Zagrożenia dla niezależności sądownictwa a stosowanie Konwencji przez sądy; P. M.: Doktryna konieczności jako uzasadnienie dla rozproszonej kontroli konstytucyjności ustaw w Polsce, G. Studia (...), s. 635; J. P.: Sądy wobec niekonstytucyjnych aktów normatywnych u progu trzeciej dekady obowiązywania Konstytucji RP, Przegląd Sądowy 2018 nr 5, s. 5; J. R.: Incydentalna kontrola legalności aktów organów władzy publicznej w procesach dotyczących ochrony dóbr osobistych, Monitor Prawniczy 2019 nr 11, s. 591; P. Polak: Związanie sądu wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego wydanym w nieprawidłowo umocowanym składzie (refleksje na tle wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 20 czerwca 2018 r., sygn. akt V SA/Wa 459/18), Zeszyty (...) Sądownictwa Administracyjnego 2020 nr 3,
s. 63; P. R.: Kryzys konstytucyjny i paradygmatyczna zmiana konstytucji, Państwo
i Prawo 2020 nr 10, s. 3; P. J.: Konstytucyjne podstawy rozproszonej kontroli konstytucyjności prawa, Przegląd Sądowy 2020 nr 11-12, s. 21).

W ocenie Sądu Okręgowego, z uwagi na bezpieczeństwo obrotu prawnego kształtowanego również przez indywidualne akty stosowania prawa, jakimi są orzeczenia sądowe - odmowa zastosowania przepisu ustawy może jednak nastąpić wyłącznie w wypadku, gdy sąd rozpoznający sprawę nie ma wątpliwości co do niezgodności danego przepisu
z Konstytucją RP, a sprzeczność ma charakter oczywisty, inaczej mówiąc, gdy zachodzi sytuacja oczywistej niekonstytucyjności przepisu.

Wbrew zarzutowi zawartemu w apelacji pozwanego, Sąd Rejonowy nie naruszył przepisu art. 123 § 1 i 2 ustawy – Prawo o prokuraturze w sytuacji, w której według apelującego, przepisy tej ustawy zostały wyłączone w 2021 oraz 2022 roku przez przepisy ustaw okołobudżetowych.

Zgodnie z art. 123 § 1 i 2 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. Prawo o prokuraturze (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 390) podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego prokuratora w danym roku stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedniego, ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Jeżeli przeciętne wynagrodzenie o którym mowa § 1, jest niższe od przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za drugi kwartał roku poprzedzającego – przyjmuje się podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego prokuratora w dotychczasowej wysokości.

Natomiast zgodnie z art. 127 § 1 ustawy – Prawo o prokuraturze, do prokuratorów stosuje się odpowiednio przepisy art. 100 ustawy z 27 lipca 2001 r. prawo o ustroju sądów powszechnych (tekst jedn. Dz. U. z 2024 r. poz. 334), który to przepis odnosi się do uposażenia sędziego w stanie spoczynku.

Zdaniem Sądu Okręgowego w stanie faktycznym sprawy pod pozorem ochrony równowagi budżetowej doszło do obejście przez ustawodawcę celów ustawy budżetowej.

W systemie konstytucyjnym opartym z na zasadzie podziału władz ustawa staje się prawem pod warunkiem niekolizyjności z zasadami Konstytucji w przestrzeni formalnej jak
i materialnej jej treści. Sądy na mocy art. 177 Konstytucji sprawujące wymiar sprawiedliwości mają prawo i obowiązek badania celów ustaw w optyce art. 2, art. 7 i art. 10 Konstytucji.

Ustawa o prokuraturze w części dotyczącej waloryzacji wynagrodzeń chroni stabilizacje statusu materialnego prokuratora jako istotnego organu ochrony prawnej państwa.

Utrzymanie odpowiedniego poziomu wynagrodzeń prokuratora ma charakter gwarancyjny jego statusu a tym samym ochrony formuły jego niezależności.

Natomiast celem ustaw okołobudżetowych nie jest wprowadzanie zmian
w ustawach zwykłych, lecz wyłącznie zapewnienie realizacji ustawy budżetowej.
Z tego też powodu wprowadzenie zmian do innych ustaw (w tym przypadku do art. 123 § 1 ustawy Prawo o prokuraturze) powinno odbywać się poprzez nowelizację danej ustawy,
z poszanowaniem obowiązujących procesów legislacyjnych, w tym rygorów zmian ustaw ustrojowych. Dokonywanie zmian w zakresie zasad kształtowania wynagrodzeń prokuratorów w oparciu o doraźną ustawę okołobudżetową narusza Konstytucję. Z istoty rzeczy ustawa okołobudżetowa nie dotyczy zmian wynagrodzeń określonej grupy zawodowej, ale służy zapewnieniu wykonania budżetu. Zmiany zasad wynagradzania prokuratorów nie stanowią materii, jaką powinna regulować ustawa okołobudżetowa. Winno to nastąpić poprzez nowelizację ustawy o prokuraturze, co nie miało miejsca. Ustawa ta obowiązuje zatem nadal
w dotychczasowym kształcie i jako taka winna znaleźć zastosowanie w niniejszej sprawie.

W okresie objętym sporem ustawodawca dokonywał szeregu zmian legislacyjnych, które nie tylko, że nie powodowały oszczędności budżetowych, to skutkowały istotnymi wydatkami. Przemawia to przeciwko uznaniu, że przepisy: art. 14 ust. 1 ustawy okołobudżetowej na 2021 rok oraz art. 10 ust. 1 ustawy okołobudżetowej na 2022 rok służyły ochronie wartości konstytucyjnej w postaci równowagi budżetowej.

Sąd Okręgowy uważa za trafne stanowisko Sądu I instancji, że wartość konstytucyjna w postaci równowagi budżetowej nie uzasadniała naruszenia poprzez przypisy ustaw okołobudżetowych praw podmiotowych powódek służących utrzymaniu i ugruntowaniu zasady niezależności prokuratorów jako elementu w organach ochrony państwa. Uposażenie to nie jest bowiem tylko zapłatą za wykonaną pracę ale ma służyć innym celom takim jak utrzymanie niezależności prokuratora co z kolei jest gwarancją zapewnienia należytej ochrony prawnej obywatelom państwa.

Wskazać w tym miejscu należy na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 listopada 2023 roku wydany w sprawie K 1/23, który stwierdza, że art. 8 i art. 9 ustawy z dnia 1 grudnia 2022 roku o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 (Dz.U. poz. 2666, ze zm.) są niezgodne z art. 178 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, zaś art. 7 tej ustawy jest niezgodny z art. 195 ust. 2 Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny wprost wskazał w powyższym orzeczeniu, że rozwiązania unormowane w przedmiocie kontroli, czyli art. 7, art. 8 i art. 9 ustawy okołobudżetowej na 2023 roku, nie tylko nie są spójne z rozwiązaniami lex generalis zawartymi w prawie o ustroju sądów powszechnych, ustawie o Sądzie Najwyższym oraz ustawie o statusie Sędziów TK, ale także nie są nawet spójne z analogicznymi przepisami ustawy okołobudżetowej na 2021 roku
i ustawy okołobudżetowej na 2022 roku; oznacza to, że ustawodawca w tej materii kierował się daleko posuniętą uznaniowością, która nie zapewnia sędziom konstytucyjnych gwarancji wysokości ich przyszłych dochodów oraz nie chroni ich przed potencjalnymi manipulacjami ze strony ustawodawcy; wobec tego zasady wynagradzania sędziów uregulowane na mocy art. 7, art. 8 i art. 9 ustawy okołobudżetowej na 2023 roku nie spełniają warunków brzegowych określonych w orzecznictwie TK.

Powyższy wyrok Trybunału Konstytucyjnego dotyczył wprawdzie ustawy okołobudżetowej na rok 2023, jednakże biorąc pod uwagę, iż w orzeczeniu tym powołano się na zawarte w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 12 grudnia 2012 roku, wydanym w sprawie K 1/12, zasady oceny dopuszczalności zmian zasad kształtowania wynagrodzeń sędziów,
a w szczególności konieczność spełnienia „warunków brzegowych” – szczegółowo przywołanych przez Sąd meriti w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku – zajęte stanowisko ma niewątpliwe znaczenie dla oceny zgodności z Konstytucją rozwiązań przyjętych w roku 2021 oraz 2022, będących przedmiotem orzekania w niniejszej sprawie.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy, Sąd
I instancji zasadnie powołał podkreślane przez Trybunał Konstytucyjny warunki brzegowe. Zasadnie Sąd Rejonowy odwołał się także do wynagrodzeń innych grup zawodowych – osób zajmujących państwowe stanowiska kierownicze, osób wchodzących w skład organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego, diet radnych, wskazując na znaczące podwyższenie wysokości ich uposażeń w analogicznym okresie. W ocenie Sądu Okręgowego fakty te w korelacji do zamrożenia uposażeń prokuratorów nie pozostają bez znaczenia. Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko Sądu Rejonowego, że odstąpienie przez ustawodawcę w od ustrojowego modelu wynagradzania prokuratorów, jest nie do pogodzenia
z wartościami konstytucyjnymi wyrażonymi w art. 2 Konstytucji i podlega ocenie na mocy
art. 8 Konstytucji.

Zatem słusznie przyjął Sąd Rejonowy, że art. 14 ust. 1 ustawy okołobudżetowej na 2021 rok oraz art. 10 ust. 1 ustawy okołobudżetowej na 2022 rok nie służyły ochronie wartości konstytucyjnej jaką jest równowaga budżetowa. W dacie uchwalenia tego przepisu ustawodawca miał możliwość ochrony wartości równowagi budżetowej bez naruszania praw powódek słusznie nabytych w oparciu o art. 123 powyższej ustawy – Prawo o prokuraturze.

Bezzasadny jest także zarzut apelacyjny dotyczący naruszenia art. 481 k.c. poprzez jego zastosowanie oraz zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie od kwot i za okresy wskazane w pkt I-IV zaskarżonego wyroku. Sąd II instancji uznał za trafne stanowisko sądu meriti,
że ustalając, iż art. 14 ust. 1 ustawy okołobudżetowej na rok 2021 oraz art. 10 ust. 1 ustawy okołobudżetowej na 2022 r. są niezgodne z Konstytucją i odmawiając ich zastosowania, sąd
a quo przyjął, że strona pozwana winna była wypłacać powódkom w latach 2021-2022 r. całe należne uposażenie ustalone zgodnie z ustawą Prawo o prokuraturze w terminie, tj. w realiach niniejszej sprawy do końca danego miesiąca (daty wymagalności uposażeń nie były sporne), wobec czego strona pozwana pozostawała w opóźnieniu w wypłacaniu dochodzonej pozwem różnicy pomiędzy uposażeniem wypłaconym, a rzeczywiście należnym w spornych okresach od 1. dnia następnego miesiąca. Zdaniem Sądu II instancji, odsetki ustawowe za opóźnienie od poszczególnych kwot wyrównania wynagrodzenia (uposażenia) są należne pracownikowi chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które pracodawca odpowiedzialności nie ponosi. Wobec powyższego apelacja w analizowanym zakresie również okazała się w całości chybiona.

Z tych względów Sąd Okręgowy oddalił apelację, o czym orzekł jak w sentencji wyroku.