Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z 11.06.2024 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w sprawie sygn. akt XP 335/24 z powództwa K. J. przeciwko (...) o wyrównanie wynagrodzenia w pkt 1 zasądził od (...) na rzecz K. J. tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie od wyrównania wynagrodzenia wypłaconego za okres od czerwca 2023 roku do grudnia 2023 roku kwotę 428,41 zł, w pkt 2 oddalił powództwo w pozostałym zakresie, w pkt 3 nie obciążył powódki kosztami zastępstwa procesowego poniesionymi przez stronę pozwaną, w pkt 4 nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności w zakresie należności zasądzonych w punkcie 1 w całości.

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne:

Powódka K. J. została powołana z dniem 30 marca 2010 roku na stanowisko prokuratora (...) Ł. w Ł..

Od dnia 12 lutego 2018 roku okresowo, a od 1 lipca 2019 roku powódka była delegowana do pełnienia czynności służbowych w (...) na podstawie art. 106 § 2 ustawy Prawo o prokuraturze.

Z dniem 1 czerwca 2023 roku powódka została powołana na stanowisko prokuratora (...).

Powódce od 1 listopada 2020 roku przysługiwał dodatek za wysługę lat w wysokości 19%. Od dnia 1 listopada 2021 roku powódce przysługuje dodatek za długoletnią pracę w wysokości 20%.

W okresie od 1 lipca 2019 roku do dnia 8 lipca 2022 roku wynagrodzenie powódki kształtowało się w czwartej stawce awansowej (z zastosowaniem mnożnika 2,36). W okresie od 9 lipca 2022 roku wynagrodzenie powódki kształtowało się w piątej stawce awansowej (z zastosowaniem mnożnika 2,5).

Zgodnie z § 34 ust. 1 obowiązującego regulaminu pracy w (...) i podległych jej jednostkach organizacyjnych wynagrodzenie za pracę wypłacane jest pracownikom co miesiąc, z dołu w wyznaczonych corocznie dniach pracy, każdego miesiąca.

Przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2020 roku, zgodnie z komunikatem Prezesa GUS z 11 sierpnia 2020 roku wyniosło 5 024,48 zł. Zgodnie z komunikatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 20 sierpnia 2021 roku przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2021 roku wyniosło 5.504,52 zł, a zgodnie z treścią komunikatu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 9 sierpnia 2022 roku, przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2022 roku wyniosło 6 156,25 złotych.

Różnice pomiędzy wynagrodzeniem wypłaconym powódce a wynagrodzeniem ustalanym wyłącznie w oparciu o przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedzającego, tj. stosownie do art. 123 § 1 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. Prawo o prokuraturze wyniosły w latach 2021-2022:

­ 489,98 zł za styczeń 2021 roku,

­ 520,22 zł za luty 2021 roku,

­ 520,22 zł za marzec 2021 roku,

­ 520,22 zł za kwiecień 2021 roku,

­ 520,22 zł za maj 2021 roku,

­ 520,22 zł za czerwiec 2021 roku,

­ 520,22 zł za lipiec 2021 roku,

­ 520,22 zł za sierpień 2021 roku,

­ 520,22 zł za wrzesień 2021 roku,

­ 510,14 zł za październik 2021 roku,

­ 524,29 zł za listopad 2021 roku,

­ 518,27 zł za grudzień 2021 roku,

­ 1.285,84 zł za styczeń 2022 roku,

­ 1.285,84 zł za luty 2022 roku,

­ 1.285,84 zł za marzec 2022 roku,

­ 1.285,84 zł za kwiecień 2022 roku,

­ 1.285,84 zł za maj 2022 roku,

­ 1.285,84 zł za czerwiec 2022 roku,

­ 1.340,32 zł za lipiec 2022 roku,

­ 1.362,12 zł za sierpień 2022 roku,

­ 1.362,12 zł za wrzesień 2022 roku,

­ 1.362,12 zł za październik 2022 roku,

­ 1.362,12 zł za listopad 2022 roku,

­ 1.362,12 zł za grudzień 2022 roku,

W dniu 29 grudnia 2023 roku wypłacono powódce wyrównanie wynagrodzenia za poszczególne miesiące 2023 roku.

Odsetki ustawowe za opóźnienie liczone od kwoty 2.135,50 zł:

a)  od dnia 1 lutego 2023 roku do dnia zapłaty, przypadającego na dzień 29 grudnia 2023 roku wyniosły 231,69 zł;

b)  od dnia 1 marca 2023 roku do dnia zapłaty, przypadającego na dzień 29 grudnia 2023 roku wyniosły 211,62 zł;

c)  od dnia 1 kwietnia 2023 roku do dnia zapłaty, przypadającego na dzień 29 grudnia 2023 roku wyniosły 189,41 zł;

d)  od dnia 29 kwietnia 2023 roku do dnia zapłaty, przypadającego na dzień 29 grudnia 2023 roku wyniosły 169,34 zł;

e)  od dnia 1 czerwca 2023 roku do dnia zapłaty, przypadającego na dzień 29 grudnia 2023 roku wyniosły 145,69 zł;

f)  od dnia 1 lipca 2023 roku do dnia zapłaty, przypadającego na dzień 29 grudnia 2023 roku wyniosły 124,19 zł;

g)  od dnia 1 sierpnia 2023 roku do dnia zapłaty, przypadającego na dzień 29 grudnia 2023 roku wyniosły 101,97 zł;

h)  od dnia 1 września 2023 roku do dnia zapłaty, przypadającego na dzień 29 grudnia 2023 roku wyniosły 79,75 zł;

i)  od dnia 30 września 2023 roku do dnia zapłaty, przypadającego na dzień 29 grudnia 2023 roku wyniosły 59,97 zł;

j)  od dnia 1 listopada 2023 roku do dnia zapłaty, przypadającego na dzień 29 grudnia 2023 roku wyniosły 38,83 zł;

k)  od dnia 1 grudnia 2023 roku do dnia zapłaty, przypadającego na dzień 29 grudnia 2023 roku wyniosły 19,09 zł;

l)  od dnia 23 grudnia 2023 roku do dnia zapłaty, przypadającego na dzień 29 grudnia 2023 roku wyniosły 4,61 zł.

Średnie miesięczne wynagrodzenie powódki wynosi 21.017,28 zł brutto.

Jak wskazał Sąd I instancji, powyższy stan faktyczny nie był sporny między stronami. Spór między stronami generalnie skupiał się na odmiennej ocenie prawnej ingerencji ustawodawcy w ustanowiony w art. 123 § 1 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. Prawo o prokuraturze (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1360 z późn. zm.) mechanizm kształtowania wynagrodzeń prokuratorów za pomocą ustaw okołobudżetowych.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał, że powództwo w zakresie roszczeń o wyrównanie wynagrodzenia za okres od stycznia 2021 roku do grudnia 2022 roku oraz zapłatę odsetek ustawowych za opóźnienie w wypłacie wynagrodzenia od stycznia 2023 roku do maja 2023 roku nie zasługiwało na uwzględnienie z uwagi na brak legitymacji biernej po stronie pozwanej (...). W pozostałym zakresie, to jest o zapłatę odsetek ustawowych za opóźnienie w wypłacie wynagrodzenia od czerwca 2023 roku do grudnia 2023 roku, roszczenia powódki Sąd I instancji uwzględnienił jako uzasadnione.

Sąd Rejonowy zaakcentował, że posiadanie przez strony legitymacji czynnej i biernej w procesie jest przesłanką zasadniczą, od której istnienia uzależniona jest możliwość uwzględnienia powództwa, a jej brak, zarówno w postaci czynnej jak i biernej, prowadzi do wydania wyroku oddalającego powództwo. Legitymacja czynna zawsze jest ściśle związana ze stroną powodową i oznacza jej uprawnienie do wszczęcia i prowadzenia procesu. Natomiast legitymacja bierna uzasadnia występowanie w procesie w charakterze pozwanego. Legitymacja procesowa to, zatem uprawnienie konkretnego podmiotu (legitymacja czynna) do występowania z konkretnym roszczeniem przeciwko innemu oznaczonemu podmiotowi (legitymacja bierna) wypływająca z prawa materialnego. Brak legitymacji materialnej (czynnej lub biernej) skutkuje, co do zasady oddaleniem powództwa.

Sąd Rejonowy podkreślił, że rolą sądu w procesie jest dokonanie oceny istnienia legitymacji procesowej strony w chwili orzekania, co do istoty sprawy. Kwestia legitymacji procesowej należy bowiem do zagadnień prawa materialnego, które sąd bierze pod rozwagę z urzędu orzekając co do istoty sprawy (por. wyrok SO w Łodzi z 14 czerwca 2019 roku sygn. III CA 1058/18; por. wyrok SO w Warszawie z 16 lipca 2018 roku sygn. XVII Ca 736/18 – opublikowane na portalu orzeczeń sądów powszechnych).

Sąd I instancji nadmienił, iż na rozprawie w dniu 4 czerwca 2024 roku pełnomocnikowi powódki zwrócono uwagę na potrzebę zweryfikowania stanowiska co do oznaczenia strony pozwanej w zakresie jakim pozwem objęto okres, w którym powódka zajmowała stanowisko prokuratora (...) z delegowaniem do pełnienia czynności służbowych w (...) Pełnomocnik powódki stanowczo podtrzymał stanowisko, że spór - także w zakresie w jakim powódka zajmowała stanowisko prokuratora (...) - powinien toczyć się wobec (...). W świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego okoliczności przedstawione przez pracownika definiują przedmiot sporu. Jeśli powód w sposób wyraźny i stanowczy określa żądanie, to sąd jest nim związany, nawet jeżeli z jego twierdzeń możliwe jest skomponowanie innych roszczeń albo żądań (postanowienie Sądu Najwyższego z 27 kwietnia 2017 r., I PZ 3/17, LEX nr 2312490). Sąd pracy nie ma obowiązku poszukiwania z urzędu za stronę reprezentowaną przez profesjonalnego pełnomocnika procesowego tego podmiotu, który powinien być pozwanym w sprawie, ani do zastępowania profesjonalnego pełnomocnika procesowego we wskazaniu „właściwie oznaczonej strony pozwanej”, zwłaszcza gdy profesjonalny pełnomocnik strony jednoznacznie oznacza stronę pozwaną i stwierdza, że to przeciwko temu konkretnie oznaczonemu pozwanemu powód kieruje swoje roszczenia. Sądy pracy nie mogą, z naruszeniem zasady kontradyktoryjności procesu cywilnego, zastępować profesjonalnych pełnomocników procesowych we wskazaniu (nazwaniu) strony pozwanej (por. postanowienia Sądu Najwyższego z 22 lipca 2014 r., III PZ 8/14, LEX nr 1498821 oraz III PZ 7/14, LEX nr 1498820; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 2020 r. I PK 199/19, Legalis nr 2595499).

Stosownie do treści art. 3 k.p. pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników.

Sąd Rejonowy wskazał, że o tym, który podmiot jest pracodawcą prokuratora, przesądziło orzecznictwo Sądu Najwyższego, które należy uznać za ugruntowane. W sporze o wynagrodzenie za pracę prokuratora rejonowego stroną pozwaną jest, zatrudniająca prokuratora, prokuratura rejonowa (art. 3 k.p.), która jest dla prokuratora tej prokuratury pracodawcą. To w prokuraturze rejonowej, jako zakładzie pracy w znaczeniu przedmiotowym, prokurator wykonuje swoje obowiązki pracownicze (por. m.in. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 lipca 2003 r., III PZP 8/3, OSNP 2004, nr 5, poz. 75; przywołany przez powódkę wyrok Sądu Najwyższego z 17 czerwca 2021r., (...) 51/21 LEX nr 3207812; wyrok Sądu Najwyższego z 14 października 2004., I PK 543/03 LEX nr 829076). W ostatnim z wymienionych wyroków Sąd Najwyższy wskazał, że w utrwalonej judykaturze przyjmuje się, iż pracodawcą prokuratora prokuratury rejonowej jest jednostka organizacja prokuratury, w której pełni on czynności służbowe, czyli prokuratura rejonowa będąca jego pracodawcą w rozumieniu art. 3 ¹ k.p., w imieniu którego czynności z zakresu stosunku pracy wykonuje prokurator okręgowy, tyle że nie ma on statusu pracodawcy. Jednakowo Sąd Najwyższy rozstrzygnął kwestię pracodawcy prokuratora w przypadku dochodzenia przez pracodawcę roszczeń przeciwko prokuratorowi jako pracownikowi (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 27 kwietnia 2004r. II PZP 5/04, LEX nr 585792; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 lipca 2003 r., III PZP 8/3, OSNP 2004, nr 5, poz. 75).

Sąd Rejonowy podkreślił, że stosunek pracy prokuratora zostaje nawiązany na podstawie mianowania. Podwójny skutek mianowania w rozumieniu art. 76 k.p. (potocznie i błędnie nazywanego w stosunku do prokuratorów, tak jak i sędziów, powołaniem – art. 68 k.p., co wynika zapewne z używania tego słowa w formie czasownikowej w akcie mianowania): organizacyjno-prawny oraz obligacyjny powoduje, że powierzenie określonego prawem stanowiska może nastąpić przez jeden podmiot (organ), natomiast po nawiązaniu stosunku pracy, tj. złożeniu wymaganego oświadczenia woli, pracodawcą mianowanego staje się inny podmiot – ten, na rzecz którego mianowany świadczy pracę. Urząd (jednostka organizacyjna), w której pracownik mianowany jest zatrudniony i w której świadczy pracę, jest pracodawcą jako samodzielny organ administracji publicznej, działający w imieniu własnym (te same uwagi będą zresztą dotyczyć pracowników, których stosunek pracy istnieje na podstawie powołania, w rozumieniu art. 68 k.p.; por. B. Bury, M. Nawrocki, Postępowanie sądowe w sprawach z zakresu prawa pracy, Seria Metodyki, Krajowa Szkoła Sądownictwa i Prokuratury 2019).

W rezultacie Sąd Rejonowy przyjął, że w sporze o wynagrodzenie za pracę prokuratora prokuratury rejonowej stroną pozwaną (pracodawcą) jest prokuratura rejonowa, jako jednostka organizacyjna (art. 3 k.p.), niezależnie od wykonywania czynności służbowych wobec takiego prokuratora przez inny organ.

Sąd I instancji wskazał, że w myśl art. 3 ¹ § 1 k.p. za pracodawcę będącego jednostką organizacyjną czynności w sprawach z zakresu prawa pracy dokonuje osoba lub organ zarządzający tą jednostką albo inna wyznaczona do tego osoba. W tym zakresie prokurator rejonowy jako kierownik tego zakładu pracy, wykonuje przynajmniej niektóre kompetencje pracodawcy, np. co do organizacyjno-porządkowych aspektów procesu pracy. Podzielenie pozostałych kompetencji pracodawcy pomiędzy inne podmioty, usytuowane na wyższych szczeblach władzy służbowej, w tym prokuratora okręgowego, jest charakterystyczne dla stosunków pracy i znajduje swoje uzasadnienie z uwagi na specyficzną funkcje ustrojową i dostosowaną do tego strukturę organizacyjną (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 lipca 2003 r., III PZP 8/3, OSNP 2004, nr 5, poz. 75; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2017 r., II PK 352/16, LEX nr 3547941).

Sąd Rejonowy ustalił, że powódka zajmująca stanowisko prokuratora (...) Ł. w Ł. w objętym sporem okresie od stycznia 2021 roku do maja 2023 roku była delegowana do pełnienia czynności służbowych w (...), a z dniem 1 czerwca 2023 roku została powołana na stanowisko prokuratora (...).

W tym kontekście Sąd I instancji zwrócił uwagę na stanowisko wyrażone przez Sąd Najwyższy w uchwale z 8 grudnia 2005 roku, w myśl której „prokurator może być delegowany - na czas nieokreślony lub określony - do innej jednostki organizacyjnej prokuratury w tej samej lub innej miejscowości. Delegacja może spowodować zmianę zakresu obowiązków prokuratora i jego wynagrodzenia, ale nie prowadzi do zmiany zajmowanego stanowiska. Delegowany prokurator nadal pozostaje na dotychczasowym stanowisku służbowym, tj. na stanowisku, na które został powołany. Bezpośrednim skutkiem zakończenia delegacji jest, co do zasady, powrót prokuratora na stanowisko w jednostce organizacyjnej, w której pełni służbę. O tym jakie stanowisko prokurator zajmuje decyduje stanowisko pełnienia służby, a nie faktycznego wykonywania obowiązków” (zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 2005 r., I PZP 3/05, OSNP 2006/7-8/108; podobnie: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2021 r., III PSKP 23/21, OSNP 2022/5/44). Delegacja stanowi zatem zmianę warunków pracy (co do miejsca i zakresu obowiązków), a niekiedy też płacy (przy dłuższych delegacjach), ale nie prowadzi do zmiany stanowiska służbowego, a tym samym zatrudnienia przez innego pracodawcę.

Sąd Rejonowy uznał zatem, że wyłącznym źródłem trwałego ukształtowania stosunku prawnego na linii prokurator-pracodawca jest akt mianowania pochodzący od Prokuratora Generalnego, który zgodnie z art. 74 § 1 ustawy Prawo o prokuraturze, powołuje prokuratorów powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury na stanowisko prokuratorskie na wniosek Prokuratora Krajowego. Dodatkowego argumentu dla takiej oceny dostarcza treść normatywna art. 106 § 8 ustawy Prawo o prokuraturze, który stanowi, że do okresu delegowania nie wlicza się okresu, w którym prokurator delegowany nie pełnił obowiązków służbowych z powodu choroby. Odmienna od zaprezentowanej wyżej argumentacja prowadziłaby do absurdalnego wniosku, że pracodawcą prokuratora delegowanego jest jednostka organizacyjna, do której został delegowany, ale wyłącznie w okresie rzeczywistego pełnienia obowiązków, zaś w razie wystąpienia niezdolności do pracy – na czas choroby – jego pracodawcą znów staje się macierzysta jednostka organizacyjna.

W konsekwencji Sąd I instancji uznał, że oznaczona w pozwie jako strona pozwana (...), nie posiada legitymacji procesowej biernej w niniejszej sprawie w zakresie roszczeń obejmujących okres od stycznia 2021 roku do maja 2023 roku. Wobec czego powództwo w zakresie dochodzonych od pozwanej należności Sąd w tej części oddalił (punkt 2 wyroku).

Przedmiotem rozpoznania Sądu Rejonowego ostatecznie pozostało roszczenie o zapłatę odsetek ustawowych za opóźnienie dochodzonych od wypłaconej powódce w dniu 29 grudnia 2023 roku należności stanowiącej wyrównanie wynagrodzenia za okres od czerwca 2023 roku do grudnia 2023 roku.

Zgodnie z art. 123 § 1 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 roku Prawo o prokuraturze (Dz. U. z 2023 r. poz. 1360 z późn. zm.) podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego prokuratora w danym roku stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedniego, ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 504, 1504 i 2461). Zgodnie zaś z § 2 powołanego artykułu jeżeli przeciętne wynagrodzenie, o którym mowa w § 1, jest niższe od przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za drugi kwartał roku poprzedzającego - przyjmuje się podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego prokuratora w dotychczasowej wysokości. Taka sama regulacja została zawarta w art. 91 § 1c ustawy z dnia 27 lipca 2001 roku prawo o ustroju sądów powszechnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 217) ustalającego wynagrodzenie zasadnicze sędziego.

Stosownie do regulacji przewidzianych w art. 124 ustawy Prawo o prokuraturze, wynagrodzenie zasadnicze prokuratorów prokuratur rejonowych i okręgowych jest równe wynagrodzeniu zasadniczemu sędziów w takich samych jednostkach organizacyjnych sądów powszechnych. Wynagrodzenie to określa się w stawkach, z zastosowaniem mnożników podstawy ustalenia wysokości wynagrodzenia prokuratora. Prokurator nabywa również prawo do dodatku za długoletnią pracę wynoszącego, począwszy od 6. roku pracy, 5% aktualnie pobieranego przez prokuratora wynagrodzenia zasadniczego. Wzrasta on po każdym kolejnym roku pracy o 1% tego wynagrodzenia, aż do osiągnięcia 20% wynagrodzenia zasadniczego. W związku z pełnioną funkcją prokuratorowi przysługuje dodatek funkcyjny.

Zgodnie z komunikatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 9 sierpnia 2022 roku przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2022 roku wyniosło wynosiło 6.156,25 zł.

Sąd Rejonowy wskazał, że pierwotnie w roku 2023 wynagrodzenie powódki zostało określone na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 1 grudnia 2022 roku o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy okołobudżetowej na rok 2023 (Dz.U. z 2022 r., poz. 2666). Przepis ten stanowi, iż „W roku 2023 podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego prokuratora, o której mowa w art. 123 § 1 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. - Prawo o prokuraturze (Dz.U. z 2022 r. poz. 1247, 1259 i 2582), stanowi kwota w wysokości 5 444,42 zł”. Analogiczna regulacja została przewidziana w art. 8 ust. 1 w odniesieniu do ustalenia podstawy wynagrodzenia zasadniczego sędziego.

Wyrokiem z dnia 8 listopada 2023 roku Trybunał Konstytucyjny w sprawie o sygn. akt K 1/23 orzekł, że art. 8 i art. 9 ustawy z dnia 1 grudnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 (Dz. U. poz. 2666, ze zm.) są niezgodne z art. 178 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a nadto art. 7 tejże ustawy jest niezgodny z art. 195 ust. 2 Konstytucji. Wyrok ten został ogłoszony w dniu 15 listopada w Dzienniku Ustaw pod pozycją 2479. Zgodnie z art. 190 ust. 1-3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) wyrok ten wszedł w życie, stając się powszechnie obowiązujący i ostateczny.

Ustawodawca ustawą z dnia 21 grudnia 2023 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 (Dz.U. z 2023 r. poz. 2777) w ustawie z dnia 1 grudnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 po art. 10 dodał art. 10a w brzmieniu:

„1. W roku 2023 wynagrodzenie zasadnicze prokuratora podlega zwiększeniu o różnicę pomiędzy kwotą należnego wynagrodzenia zasadniczego prokuratora ustalonego zgodnie z art. 123 § 1 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. - Prawo o prokuraturze a kwotą należnego wynagrodzenia zasadniczego prokuratora wypłaconego zgodnie z art. 10.

2. Kwotę zwiększonego wynagrodzenia zasadniczego prokuratora, o którym mowa w ust. 1, wypłaca się do dnia 31 grudnia 2023 r., z wyrównaniem od dnia 1 stycznia 2023 r.

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio w przypadku, o którym mowa w art. 10 ust. 2”.

Wskazana nowelizacja weszła w życie z dniem 28 grudnia 2023 roku, a została wprowadzona po wydaniu przez Trybunał Konstytucyjny wyroku z dnia 8 listopada 2023 roku w sprawie o sygn. akt K 1/23. Na wskutek wskazanej zmiany powódka w dniu 29 grudnia 2023 roku otrzymała wyrównanie wynagrodzenia za rok 2023 przy zastosowaniu podstawy ustalonej zgodnie z art. 123 § 1 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. - Prawo o prokuraturze.

W zakresie żądania odsetek ustawowych za opóźnienie od wyrównania wynagrodzenia wypłaconego za okres od czerwca 2023 roku do grudnia 2023 roku powództwo, zdaniem Sądu Rejonowego, okazało się zasadne i podlegało uwzględnieniu. Pozwany nie podnosił, aby spełnił żądanie odsetek ustawowych za opóźnienie, ale też nie kwestionował wysokości wynagrodzeń, od których powódka dochodziła odsetek.

Podstawę orzeczenia w przedmiocie odsetek ustawowych za opóźnienie stanowi przepis art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p.

Zobowiązanie pozwanego do wypłaty wynagrodzenia za pracę miało charakter terminowy i stawało się wymagalne w terminach wynikających z obowiązujących u pracodawcy regulacji (regulamin wynagradzania, regulamin pracy).

Sąd Rejonowy wskazał, że powódka dochodziła odsetek ustawowych za opóźnienie od wypłaconych należności z tytułu wyrównania wynagrodzenia kolejno za miesiąc czerwiec od 1 lipca 2023 roku, za miesiąc lipiec od 1 sierpnia 2023 roku, za miesiąc sierpień od 1 września 2023 roku, za miesiąc wrzesień od 30 września 2023 roku, za miesiąc październik od 1 listopada 2023 roku, za miesiąc listopad od 1 grudnia 2023 roku i za miesiąc grudzień od 23 grudnia 2023 roku. Odsetki zostały naliczone do dnia zapłaty wyrównania, to jest do 29 grudnia 2023 roku. Pozwany nie kwestionował daty spełnienia świadczenia głównego ani samej kalkulacji naliczonych odsetek. Kwestionował jedynie samą zasadność naliczania odsetek ustawowych za opóźnienie od wyrównania wynagrodzenia za 2023 roku, w szczególności za grudzień 2023 roku.

Sąd Rejonowy nie podzielił argumentacji strony pozwanej, zgodnie z którą odsetki ustawowe za opóźnienie od wyrównania wynagrodzenia za 2023 rok w ogóle się nie należą. Podniósł, że odsetki należą się nawet wówczas, jeśli opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. U pozwanego obowiązuje regulamin pracy, zgodnie z którym wynagrodzenie za pracę wypłacane jest co miesiąc, z dołu w wyznaczonych corocznie dniach pracy, każdego miesiąca. Zgodnie z informacją sporządzoną przez pozwanego i przedstawioną do wiadomości wszystkich prokuratorów wynagrodzenie za miesiąc czerwiec 2023 roku miało być płacone w dniach 28 – 30 czerwca, za lipiec 2023 roku w dniach 27 - 31 lipca, za miesiąc sierpień 2023 roku w dniach 29 – 31 sierpnia, za miesiąc wrzesień 2023 roku w dniach 27 – 29 września, za miesiąc październik 2023 roku w dniach 27 – 31 października, za miesiąc listopad 2023 roku w dniach 28 – 30 listopada, za miesiąc grudzień 2023 roku w dniach 20 – 22 grudnia (k. 98). Powódka dochodziła zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia następnego po tak określonych terminach. Uzasadnia to, w ocenie Sądu I instancji, zasądzenie na rzecz powódki odsetek ustawowych za opóźnienie od wypłaconego wyrównania wynagrodzenia za okres od czerwca 2023 roku do grudnia 2023 roku zgodnie z jej żądaniem (pkt. 1 wyroku).

Orzekając o kosztach zastępstwa procesowego Sąd Rejonowy przede wszystkim miał na uwadze, że poddany pod osąd spór nie dotyczy wyłącznie indywidualnego roszczenia powódki, ale ma znacznie szerszy kontekst. Do Sądu Rejonowego w ostatnim roku wpłynęło wiele pozwów sędziów i prokuratorów opartych o zbliżoną podstawę prawną i identyczne podstawy faktyczne. Sprawy te dotyczą wykładni przepisów obowiązującego prawa, dokonywanej przy wykorzystaniu mechanizmu rozproszonej kontroli konstytucyjności norm prawnych. Bez wątpienia mają one charakter precedensowy. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że w tego rodzaju przypadkach, zwłaszcza gdy dotyczą zawiłych regulacji płacowych, wymagających dokonywania skomplikowanych zabiegów interpretacyjnych, znajduje uzasadnienie zastosowanie art. 102 k.p.c. ( por. rozstrzygnięcie o kosztach w wyroku z dnia 29 sierpnia 1973 r., sygn. I PR 188/73 oraz postanowienie z dnia 15 kwietnia 2010 r., sygn. I PZ 5/10). Sąd I instancji wziął pod uwagę także i to, że oceny legitymacji biernej Sąd ten dokonywał nie na zarzut strony pozwanej tylko z urzędu, co dowodzi trudności w prawidłowym oznaczeniu pracodawcy nie tylko po stronie powódki, ale i pozwanego. W rezultacie Sąd Rejonowy, w oparciu o art. 102 k.p.c., odstąpił od obciążania powódki kosztami procesu na rzecz pozwanego (punkt 3 wyroku), biorąc pod uwagę, że pozew był co do zasady uzasadniony, a przyczyną oddalenia powództwa w zasadniczej części było wyłącznie wadliwe oznaczenie strony procesu przez powódkę.

Na podstawie art. 477 ² § 1 k.p.c. Sąd Rejonowy nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności w zakresie punktu pierwszego w całości, mając na uwadze, iż zasądzone kwoty nie przekraczają wysokości miesięcznego wynagrodzenia powódki (punkt 4 wyroku).

Apelację od powyższego orzeczenia w części, tj. w zakresie pkt 2 wniosła powódka reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono:

1. błędne ustalenia faktyczne sądu w zakresie ustaleń, że pracodawcą powódki delegowanej do pełnienia służby w (...) jest (...) Ł. w Ł.,

2. naruszenie prawa materialnego tj. § 2 pkt 3 i pkt 5, § 1 § 3 pkt 1, § 8 pkt 7 Regulaminu pracy w (...) i podległych jej jednostkach organizacyjnych przyjętego Zarządzeniem nr 139/15 (...) z dnia 29 grudnia 2015 r.

Na podstawie powyższego, na zasadzie art. 386 § 1 k.p.c., apelująca wniosła o:

I. zasądzenie od pozwanej (...) na rzecz powódki K. J. kwoty 7.360,51 zł tytułem zaległego wynagrodzenia za rok 2021 wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty:

- 489,98 zł od dnia 3 stycznia 2021 roku do dnia zapłaty (dotyczy wynagrodzenia za styczeń 2021 r.),

- 520,22 zł od dnia 27 lutego 2021 roku do dnia zapłaty (dotyczy wynagrodzenia za luty 2021 r.),

- 522,21 zł od dnia 18 lutego 2022 roku (dotyczy dodatkowego wynagrodzenia rocznego za rok 202lr. wypłaconego w dniu 17 lutego 2022r.),

- 520,22 zł od dnia 1 kwietnia 2021 roku do dnia zapłaty (dotyczy wynagrodzenia za marzec 2021 r.),

- 520,22 zł od dnia 1 maja 2021 roku do dnia zapłaty (dotyczy wynagrodzenia za kwiecień 2021 r.),

- 520,22 zł od dnia 1 czerwca 2021 roku do dnia zapłaty (dotyczy wynagrodzenia za maj 2021 r.),

- 520,22 zł od dnia 1 lipca 2021 roku do dnia zapłaty (dotyczy wynagrodzenia za czerwiec 2021 r.),

- 520,22 zł od dnia 31 lipca 2021 roku do dnia zapłaty (dotyczy wynagrodzenia za lipiec 2021 r.),

- 520,22 zł od dnia 1 września 2021 roku do dnia zapłaty (dotyczy wynagrodzenia za sierpień 2021 r.),

- 520,22 zł od dnia 1 października 2021 roku do dnia zapłaty (dotyczy wynagrodzenia za wrzesień 2021 r.),

- 1.030,36 zł od dnia 30 października 2021 roku do dnia zapłaty (dotyczy wynagrodzenia za październik 2021 r. i nagrody jubileuszowej),

- 524,59 zł od dnia 1 grudnia 2021 roku do dnia zapłaty (dotyczy wynagrodzenia za listopad 2021 r.),

- 631,61 zł od dnia 25 grudnia 2021 roku do dnia zapłaty (dotyczy wynagrodzenia za grudzień 2021 r.);

II. zasądzenie od pozwanej (...) na rzecz powódki K. J. kwoty 17.214,56 tytułem zaległego wynagrodzenia za 2022 rok wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty:

- 1.285,84 zł od dnia 1 lutego 2022 roku do dnia zapłaty (dotyczy wynagrodzenia za styczeń 2022 r.),

- 1285,84 zł od dnia 1 marca 2022 roku do dnia zapłaty (dotyczy wynagrodzenia za luty 2022 r.),

- (...).60 zł od dnia 21 lutego 2023 roku do dnia zapłaty (dotyczy dodatkowego wynagrodzenia rocznego wypłaconego w dniu 20 lutego 2023r.)

- 1.285,84 zł od dnia 1 kwietnia 2022roku do dnia zapłaty (dotyczy wynagrodzenia za marzec 2022 r.),

- 1.285,84 zł od dnia 30 kwietnia 2022 roku do dnia zapłaty (dotyczy wynagrodzenia za kwiecień 2022 r.),

- 1.285,84 zł od dnia 1 czerwca 2022 roku do dnia zapłaty (dotyczy wynagrodzenia za maj 2022 r.),

- 1.285,84 zł od dnia 1 lipca 2022 roku do dnia zapłaty (dotyczy wynagrodzenia za czerwiec 2022 r.),

- 1.340,32 zł od dnia 30 lipca 2022 roku do dnia zapłaty (dotyczy wynagrodzenia za lipiec 2022 r.),

- 1.362,12 zł od dnia 1 września 2022 roku do dnia zapłaty (dotyczy wynagrodzenia za sierpień 2022 r.),

- 1.362,12 zł od dnia 1 października 2022 roku do dnia zapłaty (dotyczy wynagrodzenia za wrzesień 2022 r.),

- 1.362,12 zł od dnia 1 listopada 2022 roku do dnia zapłaty (dotyczy wynagrodzenia za październik 2022 r.),

- 1.362,12 zł od dnia 1 grudnia 2022 roku do dnia zapłaty (dotyczy wynagrodzenia za listopad 2022 r.),

- 1.362,12 zł od dnia 24 grudnia 2022 roku do dnia zapłaty (dotyczy wynagrodzenia za grudzień 2022 r.);

III. zasądzenie od pozwanej (...) na rzecz powódki K. J. kwoty 947,75 zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych od kwoty:

- 2.135,50 zł od dnia 1 lutego 2023 roku do dnia zapłaty, przypadającego na dzień 29 grudnia 2023 roku, tj. w wysokości 231,69 zł,

- 2.135,50 zł od dnia 1 marca 2023 roku do dnia zapłaty, przypadającego na dzień 29 grudnia 2023 roku, tj. w wysokości 211,62 zł,

- 2.135,50 zł od dnia 1 kwietnia 2023 roku do dnia zapłaty, przypadającego na dzień 29 grudnia 2023 roku, tj. w wysokości 189,41 zł,

- 2.135,50 zł od dnia 29 kwietnia 2023 roku do dnia zapłaty, przypadającego na dzień 29 grudnia 2023 roku, tj. w wysokości 169,34 zł,

- 2.135,50 zł od dnia 1 czerwca 2023 roku do dnia zapłaty, przypadającego na dzień 29 grudnia 2023 roku, tj. w wysokości 145,69 zł,

IV. zasądzenie od pozwanej (...) na rzecz powódki K. J. zwrotu kosztów postępowania za obie instancje, w tym wyodrębnionych kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Na wstępie należy podnieść, że w niniejszym postępowaniu Sąd Okręgowy rozpoznał sprawę na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. 374 k.p.c., zgodnie z którym Sąd II instancji może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, jeżeli przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym jest niedopuszczalne, jeżeli strona w apelacji lub odpowiedzi na apelację złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy, chyba że cofnięto pozew lub apelację albo zachodzi nieważność postępowania.

W ocenie tutejszego Sądu, apelacja powódki nie zasługuje na uwzględnienie.

Zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy zasadnie uznał, że zgłoszone przez powódkę powództwo w zakresie roszczeń o wyrównanie wynagrodzenia za okres od stycznia 2021 roku do grudnia 2022 roku oraz zapłatę odsetek ustawowych za opóźnienie w wypłacie wynagrodzenia od stycznia 2023 roku do maja 2023 roku nie zasługiwało na uwzględnienie.

Wbrew twierdzeniom apelacji to (...) Ł. w Ł. winna być adresatem roszczeń powódki o których mowa powyżej, a nie jak błędnie wskazała (...).

W judykaturze Sądu Najwyższego rozstrzygnięto, że w sprawach o roszczenie ze stosunku pracy prokuratorowi przysługuje droga sądowa przed sądem powszechnym - sądem pracy. Podsumowania tego orzecznictwa dokonał Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 14 lipca 2016 r., III PO 3/16. Podkreślono w nim, że w tej kwestii znaczenie ma art. 101 § 1 ustawy Prawo o prokuraturze, zgodnie z którym „w sprawach o roszczenia ze stosunku służbowego prokuratorowi przysługuje droga postępowania przed sądem właściwym dla spraw pracowniczych”.

Jak wyjaśniono w orzecznictwie Sądu Najwyższego, stosunek pracy prokuratora, choć zgodnie z literalnym brzmieniem przepisu powstaje na skutek powołania, jest stosunkiem pracy wynikającym z mianowania (uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 1996 r., I PZP 9/96, OSNAPiUS 1997 nr 3, poz. 34; wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 20 kwietnia 2001 r., I PKN 379/00, OSNP 2003 nr 5, poz. 116; z dnia 15 października 2015 r., II PK 260/14, Monitor Prawa Pracy 2016 nr 2, s. 84-89). Prokurator jest więc pracownikiem w rozumieniu art. 2 Kodeksu pracy. W dotychczasowym orzecznictwie rozstrzygnięto również, że sprawą ze stosunku pracy prokuratora, do rozpoznania której właściwym jest sąd powszechny - sąd pracy, jest sprawa o roszczenia związane z odwołaniem ze stanowiska (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 1996 r., I PRN 106/95).

Za utrwalone można uznać stanowisko Sądu Najwyższego, że w sprawach o roszczenia pracowników ze stosunku pracy stroną procesową nie jest Skarb Państwa, lecz państwowa jednostka organizacyjna, będąca pracodawcą w rozumieniu art. 3, reprezentowana przez osobę upoważnioną do działania w określonym zakresie w imieniu pracodawcy. Jednostka organizacyjna będąca pracodawcą jest biernie legitymowana w sporach ze stosunku pracy jej pracowników, nie wyłączając pracowników zatrudnionych w niej na podstawie powołania przez właściwy organ nadrzędny (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 września 1977 r., I PRN 115/77, OSNCP 1978, nr 10, poz. 177).

W orzecznictwie przyjmuje się, że osoba wykonująca czynności z zakresu prawa pracy za pracodawcę, który jest jednostką organizacyjną, nie musi być objęta strukturą organizacyjną tej jednostki. Nie zmienia to jednak faktu, że w sprawach z zakresu prawa pracy z powództwa pracownika biernie legitymowany jest wyłącznie pracodawca, a nie osoba (organ) wykonująca za pracodawcę czynności z zakresu prawa pracy. Dlatego w postanowieniu z 12 marca 1976 roku, I PZ 1/76, Sąd Najwyższy przyjął, że w sprawach o roszczenia pracowników ze stosunku pracy stroną procesową nie jest Skarb Państwa, lecz państwowa jednostka organizacyjna, będąca pracodawcą w rozumieniu art. 3 k.p., reprezentowana przez jej kierownika lub innego pracownika upoważnionego do działania w określonym zakresie w imieniu pracodawcy. Podobnie w wyroku z 9 września 1977 roku, I PRN 115/77, Sąd Najwyższy wskazał, że jednostka organizacyjna będąca pracodawcą w rozumieniu art. 3 k.p. jest biernie legitymowana w sporach o roszczenia ze stosunku pracy jej pracowników, nie wyłączając pracowników zatrudnionych w niej na podstawie powołania przez właściwy organ nadrzędny.

Organizacja prokuratur, w kontekście art. 3 kodeksu pracy, jest zatem złożona i nie przystaje do prostego rozumienia pojęcia pracodawca .

W apelacji powódka ujęła, że pracodawcę należy definiować jako podmiot zatrudniający pracowników we własnym imieniu. Uwzględniając zaś specyfikę służby prokuratorskiej podała, że zatrudnienie prokuratorów trzeba opisać jako wykonywanie czynności w imieniu zatrudniającej jednostki. Taka teza zdaniem powódki znajdowała uzasadnienie w wyroku SN z dnia 17.06.2017 r., sygn. akt II PSKP 51/21. Analogiczne skutki w obszarze prawa pracy wywoływało zdaniem powódki odwołanie prokuratora z delegacji, skoro powracał on do macierzystej jednostki organizacyjnej prokuratury i wynagrodzenia odpowiadającego zajmowanemu stanowisku prokuratorskiemu (wyrok. SN z dnia 22.08.2012 r. I PK 64/12, postanowienie SN z dnia 14.07.216 r., III PO 3/16).

Powołane orzeczenia dotyczą całkowicie odmiennych stanów faktycznych.

Niemniej jednak, już w wyroku z dnia 14 października 2004 r., I PK 543/03, Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że pracodawcą prokuratora prokuratury rejonowej jest jednostka organizacja prokuratury, w której pełni on czynności służbowe, czyli prokuratura rejonowa będąca jego pracodawcą w rozumieniu art. 3 ¹ k.p., w imieniu którego czynności z zakresu stosunku pracy wykonuje prokurator okręgowy, tyle że nie ma on statusu pracodawcy

Również w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 2004 r., II PZP 5/04 oraz w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 29 lipca 2003 r., III PZP 8/03, OSNP 2004 nr 5, poz. 75, podsumowano dotychczasową judykaturę Sądu Najwyższego dotyczącą wykładni pojęcia pracodawcy, a tym samym jego legitymacji procesowej w sprawach, w których stroną jest sędzia sądu rejonowego. We wskazanych orzeczeniach wyjaśniono, że zatrudnienie w prokuraturze rejonowej należy rozumieć jako wykonywanie czynności (realizowanie) w niej, jako w zakładzie pracy w znaczeniu przedmiotowym, stosunku pracy. Prokurator rejonowy wobec prokuratorów wykonuje przynajmniej niektóre kompetencje, choćby w zakresie organizacyjno – porządkowym w procesie pracy. Oceny tej nie zmienia podzielenie pozostałych kompetencji (np. rozwiązywanie lub nawiązywanie stosunków pracy) pomiędzy podmioty usytuowane na wyższych szczeblach władzy służbowej, a także brak możliwości bezpośredniego dysponowania przez prokuratorów rejonowych środkami budżetowymi. W sprawach roszczeń sędziów zatrudnionych w sądach rejonowych, legitymowane biernie są te sądy jako jednostki, które ich zatrudniają.

Z judykatów tych wynika ponadto, że nie ma również dostatecznych podstaw do tego, by pracodawcę prokuratora prokuratury rejonowej "przesuwać" ze szczebla tej prokuratury na szczebel prokuratury okręgowej. Prokuratura rejonowa zatrudnia prokuratorów tej prokuratury, gdyż według art. 3 k.p. chodzi o "zatrudnianie" na podstawach określonych w art. 2 k.p., co oznacza, że dana jednostka organizacyjna nie przestaje być pracodawcą również wówczas, gdy samo nawiązanie (rozwiązanie) stosunku pracy z pracownikami na niektórych stanowiskach następuje w drodze aktu organu usytuowanego poza pracodawcą. Tak jest właśnie w odniesieniu do prokuratorów powszechnych jednostek prokuratury, których powołuje Prokurator Generalny. Prokurator rejonowy jako kierownik tego zakładu pracy wykonuje też wobec prokuratora przynajmniej niektóre kompetencje pracodawcy, np. co do organizacyjno-porządkowych aspektów procesu pracy (zob. Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 czerwca 2021 r. (...) 51/21, L.).

Stosunek służbowy prokuratora ma niewątpliwie złożony charakter; zawiera zarówno elementy stosunku pracy, jak i elementy o charakterze publicznoprawnym. Według ustawowej definicji pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudnia pracowników (art. 3 k.p.). Przepis ten odwołuje się do tzw. zarządczej koncepcji pracodawcy, zgodnie z którą pracodawcą jest jednostka organizacyjna, której kierownictwo – bez względu na posiadanie tytułu majątkowego do zakładu – ma mandat do zarządzania nią i zatrudniania pracowników we własnym imieniu. Zdaniem Sądu Najwyższego kompetencja do zatrudniania pracowników (i rozwiązywania stosunków pracy), jako decydująca o uznaniu za pracodawcę w rozumieniu art. 3 k.p., nie musi dotyczyć zatrudniania wszystkich pracowników, a szczególnie nie musi uwzględniać pracowników na stanowiskach kierowniczych lub których status wykracza poza stosunki typowo pracownicze (nie wyłączając pracowników zatrudnionych w jednostce organizacyjnej na podstawie powołania przez właściwy organ nadrzędny). W tym kontekście za pracodawcę prokuratora należy uznać tę jednostkę prokuratury, w której wykonuje on zadania służbowe, jeżeli jednostka ta ma generalną kompetencję do zatrudniania pracowników (art. 74 § 1 w związku z art. 1 § 3 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. - Prawo o prokuraturze).

Bezspornym w analizowanej sprawie było to, że powódka zajmowała stanowisko prokuratora (...) Ł. w Ł. i w objętym sporem okresie od stycznia 2021 roku do maja 2023 roku była delegowana do pełnienia czynności służbowych w (...), a z dniem 1 czerwca 2023 roku została powołana na stanowisko prokuratora (...).

Według art. 64 § 1 k.p.c. zdolność występowania w procesie jako strona (zdolność sądową) ma każda osoba fizyczna i prawna. W myśl art. 33 k.c., osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną. Odstępstwo od zasady, że zdolność sądową mają tylko (poza osobami fizycznymi) osoby prawne, przewiduje art. 64 § 2 k.p.c.. Ponadto z art. 460 § 1 k.p.c. wynika, że zdolność sądową i procesową ma także pracodawca, chociażby nie miał osobowości prawnej.

W kontekście braku legitymacji procesowej biernej podmiotu wskazanego przez powódkę jako pozwanego w apelacji, nie było słuszne jej twierdzenie, że Sąd Rejonowy dopuścił się naruszenia przepisów prawa materialnego tj. § 2 pkt 3 i pkt 5, § 1 § 3 pkt 1, § 8 pkt 7 Regulaminu pracy w (...) i podległych jej jednostkach organizacyjnych przyjętego Zarządzeniem nr 139/15 (...) z dnia 29 grudnia 2015 r. W istocie Prokuratura Okręgowa została określona jako pracodawca w tym regulaminie pracy, lecz został on nazwany regulaminem pracy (...). Nie budzi wątpliwości słuszność takiego określenia w przypadku pracowników zatrudnionych w Prokuraturze Okręgowej, a budzi taką wątpliwość określenie dla pracowników Prokuratur Rejonowych, którym powódka była niewątpliwie w okresie, za który dochodziła wyrównania wynagrodzenia oraz zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie w wypłacie wynagrodzenia. To stwierdzenie, nie stanowi równocześnie zanegowania istnienia drogi odwoławczej do sądu powszechnego - sądu pracy w powstałym sporze, a przez to naruszenia gwarantowanego ustawowo i konstytucyjnie (art. 45 Konstytucji) prawa do sądu, gdyż gdyby powódka prawidłowo sprecyzowała stronę pozwaną, doszłoby do merytorycznej oceny jej całego powództwa przez Sąd Rejonowy.

W treści apelacji powódka wskazywała, że Sąd Rejonowy dokonał niewłaściwej interpretacji art. 106 § 1 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. - Prawo o prokuraturze (Dz.U.2024.0.390) gdyż jak argumentowała, sensem normy prawnej zawartej w tym przepisie jest ochrona trwałości stosunku delegacji prokuratora, zatem na jej podstawie nieuprawnionym jest wysnuwanie wniosków do jakich doszedł Sąd Rejonowy, a odnoszących się do źródeł legitymacji procesowej biernej.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że prokuratura rejonowa jest pracodawcą w rozumieniu art. 3 k.p., w imieniu, którego czynności z zakresu stosunku pracy wykonuje prokurator okręgowy, tyle że nie ma on statusu pracodawcy (por. także wyroki Sądu Najwyższego z 14 października 2004 roku, I PK 543/03, z 19 stycznia 2009 roku, II PK 131/08).

Wobec powyższego pracodawcą powódki w spornym okresie była (...) Ł. w Ł..

Powyższe stwierdzenie wynika z treści art. 16 ustawy Prawo o prokuraturze. W myśl tego przepisu prokuratury rejonowe, obok Prokuratury Krajowej, prokuratur apelacyjnych i okręgowych, są powszechnymi jednostkami organizacyjnymi prokuratur.

Natomiast prawa i obowiązki osób zatrudnionych w powszechnych jednostkach prokuratur określa ustawa o pracownikach sądów i prokuratur (art. 1 pkt 2 Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 roku o pracownikach sądów i prokuratur). Z przytoczonych przepisów wynika, że podmiotem zatrudniającym są między innymi prokuratury rejonowe (w przepisach nie ma mowy o pracownikach świadczących pracę w poszczególnych jednostkach, ale o pracownikach zatrudnionych w tych jednostkach).

W myśl art. 106 § 2 Prawa o prokuraturze Prokurator Generalny lub Prokurator Krajowy może delegować prokuratora powszechnej jednostki organizacyjnej prokuratury do innej jednostki organizacyjnej prokuratury. Delegowanie na okres dłuższy niż 6 miesięcy w ciągu roku może nastąpić tylko za zgodą prokuratora.

Od dnia 12 lutego 2018 roku okresowo, a od 1 lipca 2019 roku powódka była delegowana do pełnienia czynności służbowych w (...) na podstawie art. 106 § 2 ustawy Prawo o prokuraturze.

Zgodnie natomiast z art. 107 tej ustawy prokurator delegowany na podstawie art. 106 § 1 na czas nieokreślony lub art. 106 § 7 i 7a na okres dłuższy niż rok może być odwołany z delegacji lub z niej ustąpić za 3-miesięcznym uprzedzeniem. Prokurator delegowany na podstawie art. 106 § 7 na okres nie dłuższy niż rok może ustąpić z delegacji za miesięcznym uprzedzeniem.

W tym miejscu warto odnieść się do samej instytucji delegacji. Konstytutywnym elementem treści służbowego stosunku pracy prokuratora realizującym zasadę dyspozycyjności jest możliwość jego delegowania do innej jednostki organizacyjnej niż ta, do której został powołany. W swojej istocie, delegacja jako podstawowy przejaw dyspozycyjności stwarza obowiązek poddania się jednostronnemu aktowi przełożonego, w wyniku którego dochodzi do czasowej zmiany miejsca pełnienia służby, której towarzyszyć może również zmiana zakresu lub rodzaju obowiązków służbowych. Delegacja, jako jednostronnie wprowadzana czasowa zmiana miejsca służby, powinna służyć określonym i nadrzędnym celom i potrzebom prokuratury, jako złożonej struktury służby publicznej. Wpływ delegacji na treść stosunku służbowego prokuratora nie ogranicza się jedynie do zmiany miejsca oraz zakresu wykonywania obowiązków służbowych. Sam prawodawca (art. 109 § 1 u.p.o.p.) potwierdza, iż delegacja może wiązać się z pewnymi „niedogodnościami”, które są kompensowane przede wszystkim poprzez przyznanie prokuratorom delegowanym określonych „rekompensat” finansowych, które zostały uregulowane w przepisach art. 108–109 oraz art. 111–114 u.p.o.p. W konsekwencji delegowania prokuratora dochodzi zatem do faktycznej i czasowej zmiany warunków płacowych. Tym samym instytucja delegacji, choć w swojej istocie dotyczy przede wszystkim sfery publicznoprawnej i służy zaspokojeniu potrzeb efektywnej organizacji struktury prokuratury, to niewątpliwe wywołuje również konkretne skutki także w wymiarze treści indywidualnego służbowego stosunku pracy prokuratora.

Jednakże, co zostało wprost wskazane w wyroku Sądu Najwyższego z 16 czerwca 2021 roku w sprawie III PSKP 23/21 , delegacja prokuratora, chociaż nie prowadzi do zmiany stanowiska służbowego, to wiąże się z faktyczną zmianą miejsca świadczenia pracy oraz zmianą wynagrodzenia (w przypadku delegacji na czas nieokreślony lub dłuższych delegacji na czas określony). Analogiczne skutki w obszarze prawa pracy wywołuje odwołanie prokuratora z delegacji, skoro powraca on do macierzystej jednostki organizacyjnej prokuratury i wynagrodzenie odpowiadające zajmowanemu stanowisku prokuratorskiemu. Tego rodzaju zmiany w treści stosunku pracy prokuratora stanowią zmianę warunków pracy i płacy, lecz nie prowadzą do zmiany stanowiska służbowego, a tym samym zatrudnienia przez innego pracodawcę.

Mając na uwadze powyższe, w ocenie Sądu Okręgowego, jak najbardziej słuszne jest stanowisko Sądu I instancji o braku legitymacji biernej pozwanego w okresie od stycznia 2021 roku do maja 2023 roku, kiedy to pracodawcą powódki pozostawała prokuratura rejonowa. Skoro w analizowanej sprawie legitymację bierną w zakresie roszczeń powódki o wyrównanie wynagrodzenia za okres od stycznia 2021 roku do grudnia 2022 roku oraz zapłatę odsetek ustawowych za opóźnienie w wypłacie wynagrodzenia od stycznia 2023 roku do maja 2023 roku, posiada (o czym wyżej) (...) Ł. w Ł., to legitymacji biernej nie posiada (...). Apelująca nie mogła zatem powoływać się na występowanie w niniejszej sprawie konstrukcji solidarności niewłaściwej (in solidum) wynikające z art. 369 k.c. i wskazywać, że jako pozwanego można było określić obie w/w jednostki prokuratury .

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385 k.p.c., oddalił apelację powódki.