Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14.11.2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku A. B. z dnia 27-10-2023 r. przyznał mu emeryturę od 01-10-2023 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

ZUS wskazał w uzasadnieniu, że podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem ich waloryzacji, zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wyplata emerytury, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz kwota środków zewidencjonowanych na subkoncie, z uwzględnieniem ich waloryzacji.

Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę.

- kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 497545,01 zł

- kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 744476,36 zł

- kwota środków zewidencjonowanych na subkoncie z uwzględnieniem ich waloryzacji wynosi 199582,47 zł

- średnie dalsze trwanie życia wynosi 189,60 m-cy

- wyliczona kwota emerytury wynosi 7603,40 zł

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26c ustawy emerytalnej:

( (...),01 + (...),36 + (...),47)/ 189.60 = 7603,40 zł.

Do obliczenia emerytury ZUS przyjął średnie dalsze trwanie życia wynikające z tablicy trwania życia obowiązującej w dniu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego, ponieważ jest dla ubezpieczonego korzystniejsze, tj. niższe niż średnie dalsze trwanie życia ustalone na podstawie tablicy trwania życia obowiązującej w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę.

Od 01-12-2023 obliczona emerytura brutto wynosi 7603,40 zł.

Wysokość świadczenia do wypłaty wynosi miesięcznic 6307,09 zł.

Jednocześnie za okres pracy na umowę o pracę tj.: od 01-02-1993 do 30-04-1993 ( (...)), za który ubezpieczony nie przedłożył dochodów organ rentowy przyjął obowiązujące w tym okresie kwoty minimalnego wynagrodzenia.

(decyzja – k. 9-11 plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Odwołanie od w/w decyzji wniósł A. B.. W uzasadnieniu wskazano, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonał złych przeliczeń i niesłusznie przyjął za okres zatrudnienia tj.: od 01-02-1993 do 30-04-1993 ( (...)) minimalne wynagrodzenie za pracę, podczas gdy wynagrodzenie wynikające ze świadectwa pracy za w/w okres zatrudnienia winno zostać uwzględnione bowiem taką kwotę, w ocenie ubezpieczonego miał otrzymywać w całym okresie zatrudnienia. W odwołaniu ubezpieczony kwestionował także sposób przekazywania mu przez ZUS emerytury wnosząc o jej przekazywanie na podany przez niego we wniosku numer rachunku bankowego, a nie za pośrednictwem Poczty Polskiej. Odwołujący odniósł się także do kwestii wyliczenia należnej mu emerytury netto za miesiące październik i listopad 2023 podnosząc, że w jego ocenie policzona została od sumy przyznanej emerytury za dwa miesiące łącznie, z uwzględnieniem jeden raz kwoty 2500 zł wolnej od podatku. Tymczasem, kwota emerytury netto przekazana za miesiące październik i listopad łącznie powinna być równa sumie emerytury netto za miesiąc październik 2023 (6307,09 zł) i emerytury netto za listopad 2023 (6307,09 zł). Zatem jak ubezpieczony podawał, kwota wolna od podatku powinna być odliczona dwukrotnie, czyli dla każdego miesiąca oddzielnie.

(odwołanie – k. 3-3 verte)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu ZUS wskazał, że wypłata emerytury ubezpieczonemu została dokonana za 2 miesiące tj. październik 2023 r. i listopad 2023r. łącznie, zgodnie z ustawowymi terminami. W związku z tym, podstawą opodatkowania była kwota 15207 zł, a kwota zaliczki na podatek wyniosła 15207zł x 12%-300zł = 1525 zł.

Na mocy zmiany ustawy o podatku dochodowym wprowadzono od 01.07.2022 r. kwotę wolną od podatku na poziomie 30000 zł i zredukowano stawkę podatku do 12 %. Nowa kwota zmniejszająca podatek (przekładająca się na kwotę wolną od podatku w wysokości 30000zł) wynosi 3600 zł. Konsekwencją nowej kwoty zmniejszającej podatek jest zmiana wynikającej z niej, kwoty zmniejszającej miesięczne zaliczki na podatek, która od 01.07.2022 wynosi 300 zł (1/12 z kwoty 3600 zł.)

Po zakończeniu roku w rocznym rozliczaniu podatkowym ewentualna nadpłata podatku będzie mogła zostać zwrócona ubezpieczonemu.

W zakresie zarzutu dotyczącego przekazywania ubezpieczonemu wypłaty emerytury ZUS wskazało, że zostało wydane postanowienie z dnia 13.12.2023 r. o sprostowaniu błędu i przekazywaniu emerytury na wskazany rachunek bankowy (a nie jak błędnie wskazano za pośrednictwem poczty).

Odnośnie zaś braku podstaw do przyjęcia wynagrodzenia ze świadectwa pracy wnioskodawcy obejmującego okres zatrudnienia od 01-02-1993 r. do 30-04-1993 r. organ rentowy wskazał, że kwota ta ewentualnie dotyczyć może ostatniego miesiąca zatrudnienia, a nie wcześniejszego okresu, tym bardziej, iż kwota miesięcznego wynagrodzenia 3500000 zł ze świadectwa jest inna niż w poświadczeniu za styczeń 3307000 zł . Nie jest więc wiadomym w ocenie ZUS jaka wysokość wynagrodzenia była w poszczególnych miesiącach w 1993 r.

(odpowiedź na odwołanie – k. 8-8 verte)

Na rozprawie w dniu 9.04.2024 r. wnioskodawca oświadczył, że dwa pierwsze punktu odwołania są bezprzedmiotowe. (stanowisko procesowe- rozprawa z dnia 9.04.2024 r. e-protokół (...):00:31-00:02:59 – płyta CD – k. 22)

W piśmie procesowym z dnia 26.04.2024 r. wniósł o przeliczenie należnej mu emerytury zgodnie z wariantem I hipotetycznego wyliczenia ZUS.

(pismo – k. 37)

Na rozprawie w dniu 14.05.2024 r. wnioskodawca poparł odwołanie, zaś pełnomocnik ZUS wniósł o jego oddalenie.

(końcowe stanowiska stron – rozprawa z dnia 14.05.2024 r. e-protokół (...):04:12-00:04:49 – płyta CD – k. 41)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. B. urodził się w dniu (...).

(okoliczność bezsporna)

W dniu 27.10.2023 r. wnioskodawca złożył do ZUS-u wniosek o emeryturę.

(wniosek – k. 1-3 verte plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Decyzją z dnia 13.11.2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. z urzędu ustalił wnioskodawcy ponownie kapitał początkowy i określił jego wartość na dzień 1 stycznia 1999 r. w wysokości 113 382,50 zł, przy przejęciu wwpw w wysokości 116,34 %.

(decyzja – k. 42 verte – 43 verte plik I załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjęto wynagrodzenia wnioskodawcy w następującej wysokości:

- za rok 1989 – 2 954 200,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 2 481 096,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 119,07%;

- za rok 1990 – 14 541 485,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 12 355 644,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 117,69%;

- za rok 1991 – 26 772 200,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 21 240 000,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 126,05%;

- za rok 1992 – 35 757 900,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 35 220 000,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 101,53%;

- za rok 1993 – 38 274 000,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 47 940 000,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 79,84%;

- za rok 1994 – 70 993 500,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 63 936 000,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 111,04%;

- za rok 1995 – 8 344,70 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 8 431,44 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 107,97%;

- za rok 1996 – 7 077,79 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 10 476,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 67,56%;

- za rok 1997– 19 930,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 12 743,16 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 156,40%;

- za rok 1998 – 26 208,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 14 873,88 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 176,20%;

(obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego - k.44 plik I załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W dniu 14.11.2023 r. ZUS wydał zaskarżoną decyzję. Za okres zatrudnienia wnioskodawcy od 01-02-1993 do 30-04-1993 Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjął minimalne wynagrodzenie w jednostkach gospodarki uspołecznionej.

(decyzja – k. 9-11 plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Ze świadectwa pracy z dnia 30.04.1993 r. wynika, że odwołujący zatrudniony był w Przedsiębiorstwie Produkcyjno- Handlowym (...) w Ł. w pełnym wymiarze czasu pracy od dnia 2.09.1992 r. do 30.04.1993 r. na stanowisku kierownika produkcji – technologa, na którym otrzymywał wynagrodzenie 3.500.000 zł – wynagrodzenie brutto plus premia uznaniowa.

(świadectwo pracy – k. 10 plik I załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Z zaświadczenia ZUS do celów emerytalno-rentowych o przebiegu ubezpieczenia z tytułu zatrudnienia wynika, że w styczniu 1993 r. wynagrodzenie za pracę odwołującego wynosiło 3.307.000 zł.

(zaświadczenie – k. 26 plik I załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Wnioskodawca w okresie zatrudnienia u ww. pracodawcy otrzymywał pensję zasadniczą i premię, która w każdym miesiącu różniła się. Różnica wynagrodzenia pomiędzy styczniem 1993 r., a kwietniem 1993 r. wynikała z inflacji. W każdym miesiącu pensja była podnoszona.

(zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 14.05.2024 r. e-protokół (...):01:16-00:04:04 – płyta CD – k. 41 w związku z rozprawą z dnia 9.04.2024 r. e-protokół (...):02:59-00:09:07 – płyta CD – k. 22)

Wykonując zobowiązanie sądu organ rentowy w dniu 16.04.2024 roku dokonał hipotetycznego wyliczenia emerytury wnioskodawcy w dwóch wariantach:

I wariant wyliczenia hipotetycznego

W miesiącach luty i marzec 1993 z przyjęciem wysokości wynagrodzenia, która wynika z poświadczenia ZUS (I tom akt ZUS k. 26) tj. wysokość wynagrodzenia 3.307.000 zł ze stycznia 1993 r.

Natomiast za kwiecień 1993r. z przyjęciem wysokości wynagrodzenia, która to wynika ze świadectwa pracy odwołującego z dnia 30.04.1993 r. - kwota 3.500.000 zł.

Kapitał początkowy po hipotetycznym przeliczeniu wyniósł 114.124,45 zł po waloryzacji wynosi na dzień 01.10.2023 r.-749.347,91 zł.

Wysokość emerytury (...) po hipotetycznym wyliczeniu wyniósł na dzień 01.10.2023 r. - 7629,09 zł.

II wariant wyliczenia hipotetycznego

Przy przyjęciu za kwiecień 1993r. wysokości wynagrodzenia, która to wynika ze świadectwa pracy odwołującego z dnia 30.04.1993r. (I tom akt ZUS k. 26) kwota 3.500.000 zł.

Pozostałe założenia pozostały bez zmian tj. tak jak to przyjął ZUS tj. za styczeń 1993 - kwota wynikająca z poświadczenia ZUS tj. 3.307.000 zł, natomiast za luty i marzec 1993 r. - kwota wynagrodzenia minimalnego.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 116,75 %,

W tym wariancie kapitał początkowy po przeliczeniu wyniósł 113.643,75 zł, po waloryzacji wynosi na dzień 01.10.2023 r.- 746.191,77 zł.

Wysokość emerytury (...) po hipotetycznym wyliczeniu wyniósł na dzień 01.10.2023 r. - 7.612.44 zł.

(pismo- hipotetyczne wyliczenie ZUS wraz z wyliczeniem– k. 24-35)

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał na podstawie powołanych dowodów w postaci dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, w tym w szczególności w aktach ZUS zwłaszcza w świadectwie pracy z dnia 30.04.1993 r. za okres zatrudnienia wnioskodawcy w Przedsiębiorstwie Produkcyjno- Handlowym (...) w Ł.. Czyniąc ustalenia sąd oparł się także na zeznaniach wnioskodawcy jednakże tylko w zakresie w jakim korespondowały z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym – dowodami z dokumentów. Nie sposób uznać, że będąc zatrudniony we wskazanym przedsiębiorstwie mógł w lutym, marcu, kwietniu 1993 roku otrzymywać każdego miesiąca taką samą stawkę wynagrodzenia. O tym że wynagrodzenie wnioskodawcy w spornym okresie nie było niezmienne świadczą jego zeznania. Skarżący na rozprawie w dniu 14.05.2024 r. wprost przyznał, że w okresie zatrudnienia u ww. pracodawcy otrzymywał pensję zasadniczą oraz premię, która to jednak w każdym miesiącu różniła się. Różnica wynagrodzenia pomiędzy styczniem 1993 r., a kwietniem 1993 r. wynikała z inflacji. W każdym miesiącu pensja była podnoszona. W konsekwencji niedopuszczalnym było przyjęcie jednej stawki zarobków wnioskodawcy do okresu jego pracy w w/w przedsiębiorstwie w miesiącach: luty, marzec, kwiecień 1993 r.

Dokonując ustaleń faktycznych Sąd oparł się także na hipotetycznym wyliczeniu emerytury wykonanym przez ZUS (wariant II) uwzględniającym wysokość wynagrodzenia za ostatni pełny miesiąc pracy ubezpieczonego w tym przedsiębiorstwie wskazanym w ww. świadectwie. W ocenie Sądu wskazane wyliczenie było w pełni miarodajne dla rozstrzygnięcia, o czym szerzej w dalszej części uzasadnienia. Sąd nie dopatrzył się żadnych okoliczności pozwalających na jego zdyskredytowanie. Owo wyliczenie oparte było na dokumentacji źródłowej w postaci świadectwa pracy precyzyjnie informującej o zarobkach w ostatnim miesiącu pracy wnioskodawcy. Wskazane świadectwo nie budziło żadnych zastrzeżeń Sądu a jego wiarygodność nie była też podważana przez organ rentowy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż w myśl art. 355 k.p.c. Sąd umorzy postępowanie, jeżeli powód ze skutkiem prawnym cofnął pozew, strony zawarły ugodę lub została zatwierdzona ugoda zawarta przed mediatorem albo z innych przyczyn wydanie wyroku stało się zbędne lub niedopuszczalne. Wobec oświadczenia złożonego na rozprawie co do bezprzedmiotowości 2 punktów odwołania, wydanie wyroku stało się zbędne, zatem w tym zakresie Sąd umorzył postępowanie.

Przechodząc dalej, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2023.0.1251), podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176.

Zgodnie natomiast z treścią art. 15 ust. 2a cytowanej ustawy o emeryturach i rentach z FUS, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy.

W myśl art. 26 ust 1 w/w ustawy, emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183.

Art. 25 ustawy emerytalnej stanowi, że podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24 stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art 173–175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

Odnosząc się do spornej w sprawie kwestii, regulacje określające dowody dopuszczalne przed Zakładem Ubezpieczeń Społecznych określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011 r. nr 237, poz. 1412). Zgodnie z § 21 ww. rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Z kolei zgodnie z § 22 ust. 1 rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu, wydane na podstawie posiadanych dokumentów lub inny dokument, w tym w szczególności:

1) legitymacja ubezpieczeniowa;

2) legitymacja służbowa, legitymacja związku zawodowego, umowa o pracę, wpis w dowodzie osobistym oraz pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika w czasie trwania zatrudnienia.

Zważyć przy tym należy, że w postępowaniu przed sądem ubezpieczeń społecznych w sprawach o świadczenia emerytalno-rentowe prowadzenie dowodu z zeznań świadków lub z przesłuchania stron nie podlega żadnym ograniczeniom. Według art. 473 § 1 k.p.c. w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przed sądem przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu z zeznań świadków i z przesłuchania stron. Ten wyjątek od ogólnych zasad, wynikających z art. 247 k.p.c., sprawia, że każdy istotny fakt (np. taki, którego ustalenie jest niezbędne do przyznania ubezpieczonemu prawa do wcześniejszej emerytury), może być dowodzony wszelkimi środkami dowodowymi, które sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 4 października 2007 r. I UK 111/07). Oznacza to, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być wprawdzie udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego, jednakże zaliczenie nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych (zob. wyroki Sądu Najwyższego z 9 stycznia 1998 r. II UKN 440/97 i z 4 lipca 2007 r. I UK 36/07, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 30 października 2013 r., III AUa 269/13).

Wysokość zarobków stanowiących podstawę wyliczenia składki na ubezpieczenia społeczne nie może być ustalana w sposób hipotetyczny, przybliżony, oparty jedynie na domniemaniu czy też uprawdopodobnieniu (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 20 czerwca 2007r., III AUa 482/07, Apel. - W-wa 2008, nr 1; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2007r., I UK 36/07, LEX nr 390123; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 września 2013r., II UK 315/12, LEX nr 1375196; wyroki Sądu Apelacyjnego w Lublinie: z dnia 14 sierpnia 2012r., III AUa 322/12, LEX nr 1213861; z dnia 4 października 2012r., III AUa 305/12, LEX nr 1223273; z dnia 19 grudnia 2012r., III AUa 1009/12, LEX nr 1237287; wyroki Sądu Apelacyjnego w Gdańsku: z dnia 5 października 2012r., III AUa 565/12, LEX nr 1223165 i z dnia 22 stycznia 2013r., III AUa 1244/12, LEX nr 1280044; wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 21 sierpnia 2013r., III AUa 459/13, LEX nr 1363361).

Wysokość zarobków stanowiących podstawę wyliczenia składki na ubezpieczenia społeczne nie może być ustalana w sposób hipotetyczny, przybliżony, oparty jedynie na domniemaniu czy też uprawdopodobnieniu (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 20 czerwca 2007r., III AUa 482/07, Apel. - W-wa 2008, nr 1; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2007r., I UK 36/07, LEX nr 390123; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 września 2013r., II UK 315/12, LEX nr 1375196; wyroki Sądu Apelacyjnego w Lublinie: z dnia 14 sierpnia 2012r., III AUa 322/12, LEX nr 1213861; z dnia 4 października 2012r., III AUa 305/12, LEX nr 1223273; z dnia 19 grudnia 2012r., III AUa 1009/12, LEX nr 1237287; wyroki Sądu Apelacyjnego w Gdańsku: z dnia 5 października 2012r., III AUa 565/12, LEX nr 1223165 i z dnia 22 stycznia 2013r., III AUa 1244/12, LEX nr 1280044; wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 21 sierpnia 2013r., III AUa 459/13, LEX nr 1363361).

Nie jest możliwe obliczanie wysokości emerytury wyłącznie na podstawie twierdzeń wnioskodawcy. Twierdzenia te muszą być udowodnione. Wskazać należy, iż nie jest rzeczą sądu zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też Sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Stanowisko takie zawarł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996r. sygn. akt I CKU 45/96 (opubl. OSNC z 1997r., z.6-7, poz.76). Podobnie, w wyroku
z 7 października 1998 r., II UKN 244/98, OSNAPiUS 1999, nr 20, poz. 662, Sąd Najwyższy stwierdził nawet, że od 1 lipca 1996 r. nastąpiło zniesienie zasady odpowiedzialności sądu za wynik postępowania dowodowego, także w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych.

Podobny pogląd zaprezentował Sąd Apelacyjny w Łodzi w uzasadnieniu wyroku z dnia 15 marca 2006 roku, zapadłego w sprawie o sygn. akt III AUa 1096/05, wskazując, iż ujemne konsekwencje związane z trudnościami w dokumentowaniu wysokości wynagrodzeń z lat odległych nie powinny obciążać wyłącznie ubezpieczonych, jednakże nie można również odpowiedzialności za taki stan rzeczy przenosić wyłącznie na Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Ustawowym wymogiem jest bowiem wykazanie przez ubezpieczonego konkretnych kwot otrzymanych przez niego zarobków, jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe lub ubezpieczenie społeczne, przy czym nie może istnieć tu żaden stan niepewności co do wysokości.

Nie można bowiem pominąć, iż wysokość świadczenia emerytalnego pozostaje funkcją uzyskiwanych niegdyś dochodów, a zatem dla jego wyliczenia nieodzownym pozostaje ustalenie rzeczywistych zarobków, jako decydujących o rozmiarze opłacanej składki na ubezpieczenie społeczne. Niedopuszczalne przy tym jest opieranie się jedynie na hipotezach czy założeniach, wynikających z przyjęcia średnich wartości.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe miało na celu ustalić taką wysokość wynagrodzenia, jakie wnioskodawca niewątpliwie otrzymywał w trakcie zatrudnienia od 01-02-1993 do 30-04-1993 w (...).

Jeśli chodzi o w/w sporny okres zatrudnienia, to w aktach organu rentowego zalegają następujące dokumenty: świadectwo pracy wnioskodawcy z dnia 30.04.1993 r. oraz zaświadczenie ZUS do celów emerytalno-rentowych o przebiegu ubezpieczenia z tytułu zatrudnienia wnioskodawcy w (...), z którego wynika, że w styczniu 1993 r. wynagrodzenie za pracę odwołującego wynosiło 3.307.000 zł. W ocenie z dokumentu jakim jest świadectwo pracy z dnia 30.04.1993 r. nie sposób ustalić od kiedy wnioskodawca otrzymywał wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 3.500.000 zł, jak również, jakie były warunki, częstotliwość, wysokość przyznawania premii, o których wspominał wnioskodawca w swych zeznaniach. W ocenie sądu brak jest jakichkolwiek podstaw do ustalenia, że kwota wynagrodzenia pochodząca ze świadectwa pracy wynosiła tyle w okresie wcześniejszym (w lutym i marcu 1993 r.). Niemniej jednak Sąd miał na względzie, iż zasadnym jest przyjęcie, iż kwota 3.500.000 zł wynagrodzenia obowiązywała wobec wnioskodawcy w ostatnim pełnym miesiącu jego zatrudnienia w (...) (kwiecień 1993 roku) i to tylko w zakresie wynagrodzenia zasadniczego.

Dla celów ustalenia wysokości zarobków lub dochodów stanowiących podstawę wymiaru świadczenia koniecznym jest już podkreślono wyżej, aby dowody przedstawione przez stronę nie budziły wątpliwości, były spójne, precyzyjne, zawierały pewne informacje co do wysokości dochodów. Przepisy z zakresu ubezpieczeń społecznych są bowiem normami bezwzględnie obowiązującymi i nie zawierają unormowań pozwalających na ustalenie wynagrodzenia w sposób przybliżony lub prawdopodobny.

Wnioskodawca poza świadectwem pracy nie przedłożył żadnych miarodajnych dowodów potwierdzających fakt wypłaty mu wynagrodzenia w szczegółowo określonej wysokości - 3.500.000 zł w całym spornym okresie. Nie ma więc prawnej możliwości uwzględnienia jakiejkolwiek innej ich wysokości przy ustalaniu wysokości należnego świadczenia – poza ostatnim miesiącem zatrudnienia (tu zarobek wskazany jest w świadectwie pracy) w sposób inny niż przyjął ZUS – tj. przy niekwestionowanym fakcie zatrudnienia z uwzględnieniem minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w tamtym okresie (luty i marzec 1993 r.).

Wobec powyższego, w toku postępowania sąd zwrócił się do ZUS celem przeliczenia emerytury wnioskodawcy z uwzględnieniem tej zmiany i uzyskał informację, iż przy przyjęciu za kwiecień 1993r. wysokości wynagrodzenia, która to wynika ze świadectwa pracy odwołującego z dnia 30.04.1993r. - 3.500.000 zł, wartość kapitału początkowego ubezpieczonego wzrosła i wyniosła 113.643,75 zł, po waloryzacji wyniosła na dzień 01.10.2023 r.- 746.191,77 zł. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 116,75 %. Po przeliczeniu kapitału początkowego wysokość emerytury (...) wyniosła na dzień 01.10.2023 r. - 7.612.44 zł.

Uzyskane w ten sposób wskaźniki są korzystniejsze niż w zaskarżonej decyzji i tym zakresie odwołanie wnioskodawcy jako zasadne należało uwzględnić.

Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie pozwala na przyjęcie, iż wnioskodawca otrzymywał wynagrodzenie inne niż minimalne w kwestionowanym przez niego zakresie (z wyjątkiem ostatniego miesiąca zatrudnienia – kwiecień 1993 roku) oraz że otrzymywał premię. Wnioskodawca nie przedstawił dokumentów, które mogłyby zawierać zapisy na ten temat, np. angażu czy wewnętrznych przepisów płacowych.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy w Łodzi na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w punkcie 2 sentencji wyroku.

W pozostałej zaś części w punkcie 3 sentencji wyroku na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. odwołanie jako bezzasadne oddalono.