VIII U 43/23 - uzasadnienie Sąd Okręgowy w Łodzi z 2023-12-04
Sygn. akt VIII U 43/23
UZASADNIENIE
w zakresie punktu 2 i 4 wyroku
Decyzją z dnia 8 listopada 2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że A. G. jako pracownik u płatnika składek (...) Sp. z o.o. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od dnia 1 lutego 2022 roku.
(decyzja – k. 29-31 załączonych do sprawy akt organu rentowego)
Odwołanie od w/w decyzji w imieniu płatnika składek (...) Sp. z o.o. wniosła A. W. – dyrektor handlowy wnosząc o jej zmianę i ustalenie, że A. G. podlega ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od dnia 1 lutego 2022 roku. Do odwołania załączono pełnomocnictwo rodzajowe z dnia 28 grudnia 2021 roku udzielone przez Prezesa Zarządu Spółki.
(odwołanie – k. 3-4 verte, pełnomocnictwo – k. 9 w aktach o sygn. VIII U 98/23 załączonych do sprawy)
Odwołanie od w/w decyzji wniosła także ubezpieczona A. G. wnosząc o jej zmianę poprzez stwierdzenie, że od dnia 1 lutego 2022 roku podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu jako pracownik u płatnika składek (...) Sp. z o.o.
(odwołanie – k. 3-7)
W odpowiedzi na odwołanie wniesione przez (...) Sp. z o.o. organ rentowy wniósł o jego odrzucenie wskazując, że zostało wniesione przez osobę nieuprawnioną do reprezentacji płatnika składek.
(odpowiedź na odwołanie – k. 11-11 verte w aktach o sygn. VIII U 98/23 załączonych do sprawy)
W odpowiedzi na odwołanie wniesione przez A. G. organ rentowy wniósł o jego oddalenie i zasądzenie od ubezpieczonej na rzecz ZUS kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
(odpowiedź na odwołanie – k. 24-26)
Postanowieniem z dnia 15 lutego 2023 roku tutejszy sąd na podstawie art. 219 k.p.c. połączył sprawę o sygn. akt VIII U 98/23 ze sprawą o sygn. akt VIII U 43/23 i obie sprawy rozpoznał łącznie pod numerem sprawy VIII U 43/23.
(postanowienie – k. 13 w aktach o sygn. VIII U 98/23 załączonych do sprawy)
Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny
A. G. ma wykształcenie wyższe. W 2013 roku uzyskała tytuł magistra prawa na Uniwersytecie (...). A. G. jest radcą prawnym.
(okoliczności bezsporne, dyplom –k. 23-23 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego)
(...) Sp. z o.o. została wpisana do Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego w dniu 03.01.2017 r. pod numerem KRS (...). Zasadniczym przedmiotem prowadzonej przez spółkę działalności jest produkcja metalowych elementów stolarki budowlanej. Wspólnikami spółki są: B. M. posiadający 25 udziałów o łącznej wartości 2.500,00 zł, A. G. posiadająca 35 udziałów o łącznej wartości 3500,00 zł, A. B. posiadająca 40 udziałów o łącznej wartości 4000,00 zł.
Od czerwca 2019 roku wnioskodawczyni sprawuje funkcję Prezesa Zarządu (...) Sp. z o.o.
(wypis z KRS – k.69-71 verte, zeznania wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 13 lipca 2023 roku e-protokół (...):12:09 – 00:29:35 – płyta CD – k. 116 w związku z rozprawą z dnia 25 maja 2023 roku e-protokół (...):08:07 – 00:31:39 – płyta CD – k. 65)
Ubezpieczona od listopada 2018 roku do 31 stycznia 2022 roku podlegała ubezpieczeniom społecznym jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą (kancelaria prawna). Z dniem 31 lipca 2022 roku ubezpieczona zawiesiła prowadzenie działalności gospodarczej.
(okoliczność bezsporna, wiadomości e-mail – k. 8-14, zeznania wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 13 lipca 2023 roku e-protokół (...):12:09 – 00:29:35 – płyta CD – k. 116 w związku z rozprawą z dnia 25 maja 2023 roku e-protokół (...):08:07 – 00:31:39 – płyta CD – k. 65)
W dniu 27 stycznia 2022 roku u wnioskodawczyni rozpoznano ciążę.
(karta przebiegu ciąży – k. 72-73, dokumentacja medyczna – k. 74-111)
Uchwałą Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników (...) Sp. z o.o. z dnia 21 stycznia 2022 roku powołano A. W. w trybie art. 210 § 1 k.s.h. na pełnomocnika spółki do zawarcia umowy o pracę pomiędzy spółką (...), a Prezesem Zarządu A. G. od 1 lutego 2022 roku.
(odpis uchwały – k. 36)
W dniu 1 lutego 2022 roku pomiędzy A. G., a (...) Sp. z o.o. reprezentowanym przez Dyrektora Handlowego – A. W. została zawarta umowa o pracę na czas nieokreślony od dnia 1 lutego 2022 roku, na mocy której ubezpieczona została zatrudniona na stanowisku Prezes Zarządu w pełnym wymiarze czasu pracy, z wynagrodzeniem zasadniczym 9155,00 zł brutto miesięcznie. Jako dzień rozpoczęcia pracy wskazano 1 lutego 2022 roku.
(umowa o pracę – k. 20 załączonych do sprawy akt organu rentowego, część B załączonych do sprawy akt osobowych, lista osób zatrudnionych w spółce – k. 37-47)
Wskazana umowa o pracę została zawarta z inicjatywy (...) Sp. z o.o.
(zeznania świadka A. W. na rozprawie w dniu 25 maja 2023 e-protokół (...):34:41 – 00:48:19 – płyta CD – k. 65)
O zawarciu przez strony w/w umowy o pracę zdecydowały następujące czynniki: wieloletnie wykonywanie przez ubezpieczoną pracy na rzecz płatnika składek, dynamiczny rozwój spółki. Skarżąca nie mogła już dzielić obowiązków między wykonywaniem działalności gospodarczej a spółką. W 2021 roku ubezpieczona przestała przyjmować sprawy w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej i kontynuowała tylko te rozpoczęte, przekierowała swą aktywność na spółkę.
(zeznania wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 13 lipca 2023 roku e-protokół (...):12:09 – 00:29:35 – płyta CD – k. 116 w związku z rozprawą z dnia 25 maja 2023 roku e-protokół (...):08:07 – 00:31:39 – płyta CD – k. 65)
Przed zawarciem spornej umowy o pracę wnioskodawczyni zajmowała się tylko sprawami prawnymi spółki, a po jej zawarciu także kwestiami technicznymi tj.: negocjacjami, przygotowywaniem ofert.
(zeznania wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 13 lipca 2023 roku e-protokół (...):12:09 – 00:29:35 – płyta CD – k. 116)
Wnioskodawczynię obowiązywała 8 godzinna dobowa norma czasu pracy i przeciętna 40 godzinna tygodniowa norma czasu pracy.
(informacja dla pracownika – k. 20 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego)
Z przedłożonego orzeczenia lekarskiego z dnia 26 stycznia 2022 roku wynikało, że ubezpieczona była zdolna do podjęcia pracy.
(orzeczenie lekarskie – k. 18 załączonych do sprawy akt organu rentowego, część A załączonych do sprawy akt osobowych)
W dniach: 01.02.2022 r. – 02.02.2022 r ubezpieczona odbyła szkolenie BHP- instruktaż ogólny i stanowiskowy.
(karta szkolenia wstępnego – k. 19-19 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego, część B załączonych do sprawy akt osobowych)
Płatnik składek prowadził ewidencję czasu pracy.
(ewidencja czasu pracy – k. 17 załączonych do sprawy akt organu rentowego)
Wnioskodawczyni wypłacane było wynagrodzenie.
(dowody wypłaty – k. 13-16 załączonych do sprawy akt organu rentowego)
Wynagrodzenia w spółce wypłacane były za pośrednictwem rachunku bankowego albo do rąk własnych w kasie spółki.
(zeznania wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 13 lipca 2023 roku e-protokół (...):12:09 – 00:29:35 – płyta CD – k. 116)
Wnioskodawczyni codziennie przychodziła do pracy.
(zeznania świadka E. K. na rozprawie w dniu 25 maja 2023 e-protokół (...):48:19 – 00:54:57 – płyta CD – k. 65 )
Do obowiązków wnioskodawczyni należało: decydowanie o rozwoju nowego kierunku serwisu spółki, zakup samochodów, wykwalifikowanie pracowników serwisowych.
(zeznania wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 13 lipca 2023 roku e-protokół (...):12:09 – 00:29:35 – płyta CD – k. 116 w związku z rozprawą z dnia 25 maja 2023 roku e-protokół (...):08:07 – 00:31:39 – płyta CD – k. 65)
Spółka (...) Sp. z o.o. rozwijała się na rynku zagranicznym, zawierano umowy w języku obcym. Ubezpieczona porozumiewała się z kontrahentami, analizowała zawierane umowy, prowadziła negocjacje z klientami zagranicznymi, zarówno online, jak i jeździła do klientów. Odbywała podróże służbowe i zagraniczne.
(polecenie wyjazdu służbowego – k. 9 załączonych do sprawy akt organu rentowego, zeznania świadka A. W. na rozprawie w dniu 25 maja 2023 e-protokół (...):34:41 – 00:48:19 – płyta CD – k. 65, zeznania świadka E. K. na rozprawie w dniu 25 maja 2023 e-protokół (...):48:19 – 00:54:57 – płyta CD – k. 65, zeznania wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 13 lipca 2023 roku e-protokół (...):12:09 – 00:29:35 – płyta CD – k. 116)
Wnioskodawczyni spotykała się z przedstawicielami spółki (...), umowa z tą firmą została sfinalizowana w czerwcu 2022 roku.
(zeznania wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 13 lipca 2023 roku e-protokół (...):12:09 – 00:29:35 – płyta CD – k. 116)
Wnioskodawczyni jako pracownik (...) Sp. z o.o. podpisała następujące dokumenty:
- formularz ofertowy ostateczny w dniu 22.06.2022 r.;
- formularz negocjacji wstępnej w dniu 02.06.2022 r.;
- formularz negocjacji ostatecznej w dniu 15.06.2022 r.
- kosztorys uproszczony w dniu 22.06.2022 r.;
- ofertę nr (...) z dn. 01.06.2022 r. w dniu 02.06.2022 r.;
- notatkę z negocjacji z udzielenia zamówienia na roboty budowlane w dniu 11.03.2022 r.
(dokumenty – k. 15-19, k. 21-21 verte)
Wnioskodawczyni, pomimo ciąży, pracowała i była aktywna zawodowo przez wiele miesięcy. Od dnia 1 sierpnia 2022 roku do dnia 30 sierpnia 2022 roku wnioskodawczyni stała się niezdolna do pracy z powodu choroby przypadającej w okresie ciąży. Od 31 sierpnia 2022 roku wniosła o wypłatę zasiłku macierzyńskiego z ZUS.
(okoliczności bezsporne)
Spółka (...) Sp. z o.o. notuje zysk, nie zalega w płatnościach składek wobec ZUS czy innych organów. W 2020 roku spółka osiągnęła przychód w wysokości: 6.507 181,62 zł, a w 2021 roku – 7.492 261,33 zł.
(zestawienie – k. 68, zeznania wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 13 lipca 2023 roku e-protokół (...):12:09 – 00:29:35 – płyta CD – k. 116 w związku z rozprawą z dnia 25 maja 2023 roku e-protokół (...):08:07 – 00:31:39 – płyta CD – k. 65, zeznania świadka E. K. na rozprawie w dniu 25 maja 2023 e-protokół (...):48:19 – 00:54:57 – płyta CD – k. 65)
Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny dowodów i zważył, co następuje
Odwołanie ubezpieczonej zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z treścią art.6 ust.1 punkt 1, art.8 ust.1 i art.11 ust.1 i art.12 ust.1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.2023.0.1230), pracownicy, to jest osoby pozostające w stosunku pracy, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. Jak stanowi art. 8 ust. 1 cytowanej ustawy za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a. Osoby będące pracownikami podlegają także obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu (art. 11 ust. 1 wskazanej ustawy) oraz wypadkowemu (art. 12 ust. 1 wskazanej ustawy). Ponadto, zgodnie z art. 13 pkt 1 ustawy systemowej pracownicy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku.
Stosownie do treści art. 1 ust 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U.2022.0.1732) osobom tym, w razie choroby lub macierzyństwa, przysługują świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą.
Kwestia sporna sprowadzała się do oceny czy umowa o pracę zawarta przez A. G. z (...) Sp. z o.o. w dniu 1 lutego 2022 roku stanowiła tytuł do podlegania ubezpieczeniom społecznym na podstawie przepisów wskazanych na wstępie.
O uznaniu stosunku łączącego dwie osoby za stosunek pracy rozstrzygają przepisy prawa pracy. Według art. 22 § 1 k.p., przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.
Na tle cytowanego przepisu zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie określone zostały konstytutywne cechy stosunku pracy, odróżniające go od innych stosunków prawnych. Należą do nich: dobrowolność, osobiste świadczenie pracy w sposób ciągły, podporządkowanie, wykonywanie pracy na rzecz pracodawcy ponoszącego ryzyko związane z zatrudnieniem i odpłatny charakter zatrudnienia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 października 2006 roku, I PK 110/06, Lex nr 207175).
Z ustaleń dokonanych przez Sąd wynika, że od czerwca 2019 roku wnioskodawczyni sprawowała funkcję Prezesa Zarządu (...) Sp. z o.o. Takie samo stanowisko zostało jej powierzone na mocy spornej umowy o pracę w dniu 1 lutego 2022 roku. Ubezpieczona faktycznie wykonywała na rzecz płatnika składek czynności odpowiadające zakresowi obowiązków na powierzonym jej stanowisku pracy, sąd ustalił również, że wykonywała je w sposób charakterystyczny dla stosunku pracy.
Wskazać należy, że orzecznictwo Sądu Najwyższego dopuszcza zatrudnienie wspólników wieloosobowych spółek z o.o. na podstawie umów o pracę na stanowiskach wykonawczych, gdyż w takiej sytuacji wspólnika nie można traktować jako podmiotu, którego praca polega na obrocie jego własnym kapitałem (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2008 r., I UK 162/08, M.P.P. 2009 nr 5, s. 268-271, z dnia 9 czerwca 2010 r., II UK 33/10).
Niewątpliwie inna jest charakterystyka stosunku pracy osoby zarządzającej zakładem pracy w imieniu pracodawcy. Osoba zarządzająca zakładem pracy w imieniu pracodawcy może być zatrudniona na podstawie stosunku pracy, w którym wykonywanie pracy podporządkowanej ma cechy specyficzne, odmienne od „zwykłego” stosunku pracy.
W ocenie tutejszego sądu, pełnienie funkcji prezesa spółki nie wyklucza możliwości wykonywania na jej rzecz pracy podporządkowanej. Ubezpieczona jest co prawda prezesem zarządu, ale nie była większościowym wspólnikiem spółki. 35 procent udziałów posiadanych nie dawało jej prawa do decydowania jednoosobowego o kierunku działania spółki.
Przy strukturze własnościowej spółki żaden wspólnik nie jest figurantem, ale przy mniejszościowym udziale w spółce, wspólnik mniejszościowy może zostać przegłosowany zarówno w zakresie uchwał dotyczących podstawowych spraw spółki, kierunku jej rozwoju, działania, generowania zysku, jak i udzielenia absolutorium.
U ubezpieczonej doszło do sytuacji, w której podporządkowanie jej osoby jako prezesa miało charakter podporządkowania autonomicznego, które jest podporządkowaniem pracowniczym, ale o charakterze specyficznym, albowiem z odpowiedzialnością przed właścicielami spółki.
Tradycyjne pojmowanie podporządkowania jako obowiązku wykonywania przez pracownika poleceń pracodawcy ewoluuje w miarę rozwoju stosunków społecznych. W miejsce dawnego systemu ścisłego hierarchicznego podporządkowania pracownika i obowiązku stosowania się do dyspozycji pracodawcy nawet w technicznym zakresie działania, pojawia się nowe podporządkowanie autonomiczne, polegające na wyznaczeniu pracownikowi przez pracodawcę zadań bez ingerowania w sposób ich wykonania. W tymże systemie podporządkowania pracodawca określa godziny czasu pracy i wyznacza zadania, natomiast sposób realizacji tych zadań pozostawiony jest pracownikowi (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 7 września 1999 r., I PKN 277/99, OSNP 2001 nr 1, poz. 18 i z dnia 9 września 2004 r., I PK 659/03, OSNP 2005 nr 10, poz. 139).
Status pracowniczy osób sprawujących funkcje organów zarządzających zakładami pracy (w tym także funkcję członka zarządu spółki) nie wynika z faktu spełniania przez te osoby wszystkich cech stosunku pracy z art. 22 § 1 KP, lecz z decyzji ustawodawcy o włączeniu tych osób do kategorii pracowników, pomimo braku podporządkowania kierownictwu pracodawcy pojmowanego w tradycyjny sposób.
Na uwagę zasługuje też stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z 7 stycznia 2000r., w sprawie I PKN 404/99, że „stosunek pracy jest odrębnym stosunkiem prawnym od członkostwa w zarządzie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, w którego zakresie członek zarządu jest osobą trzecią względem spółki i o treści jego praw pracowniczych decyduje treść stosunku pracy”.
Zdaniem Sądu w toku postępowania wykazano, że sporna umowa nie była zawarta jedynie w celu uzyskania przez wnioskodawczynię tytułu do ubezpieczenia, ale wynikało to z rzeczywistych potrzeb płatnika, który w 2022 roku zaczął znacznie rozwijać się na rynku zagranicznym.
Ustalony w sprawie stan faktyczny potwierdził, że wnioskodawczyni do czasu powstania niezdolności (czyli w 9 miesiącu ciąży) wykonywała umówioną rodzajowo pracę, a płatnik przyjmował świadczoną przez ubezpieczoną pracę i wypłacał za nią umówione wynagrodzenie. Zdaniem sądu, dostrzegalne jest wyraźne rozgraniczenie między czynnościami, które ubezpieczona wykonywała jako prezes spółki a tymi, które wykonywała w ramach stosunku pracy. Przed zawarciem spornej umowy o pracę wnioskodawczyni zajmowała się tylko sprawami prawnymi spółki, a po jej zawarciu także kwestiami technicznymi tj.: negocjacjami, przygotowywaniem ofert.
Omawiając zatem przesłankę istnienia potrzeby zatrudnienia pracowniczego ubezpieczonej stwierdzić należy, że przeprowadzone postępowanie dowodowe potwierdziło, iż w 2022 roku taka potrzeba istniała.
Zeznania wnioskodawczyni potwierdzone dodatkowo zeznaniami świadków wskazują, że w 2022 roku pojawiła się niezbędność zatrudnienia osoby na stanowisku prezesa zarządu albowiem pracy było dużo, spółka dynamicznie się rozwijała, w tym na rynku zagranicznym. Zawierano umowy w języku obcym. Ubezpieczona porozumiewała się z kontrahentami, analizowała zawierane umowy, prowadziła negocjacje z klientami zagranicznymi, zarówno online jak i jeździła do klientów. Odbywała podróże służbowe i zagraniczne. Spółka generująca duży zysk, napotykająca okazję biznesową do jego zwiększenia poprzez poszerzenie ilości klientów w sposób nagły, potrzebowała zatrudnienia osoby z kwalifikacjami, doświadczeniem, oddaniem oraz zaangażowaniem i wiedzą. W ocenie Sądu, znajomość rynku pracy, jego mechanizmów, profil własny skarżącej zaprezentowany w sprawie, pozwala na stwierdzenie, że jedyną możliwością dla spółki było zatrudnienie w lutym 2022 roku ubezpieczonej jako osoby z kwalifikacjami na stanowisko Prezesa Zarządu.
Powyższe argumenty, czynią w ocenie Sądu, niezasadną tezę pozwanego o braku potrzeby zatrudnienia ubezpieczonej.
Postępowanie dowodowe w sprawie wykazało ponadto, że ubezpieczona w momencie zawarcia spornej umowy o pracę wiedziała o stanie ciąży. Okoliczność ta jednak nie może prowadzić automatycznie do uznania, iż umowa została zawarta w celu wykorzystania świadczeń z ubezpieczeń społecznych, skoro powyższe nie wynika z ustaleń faktycznych, potwierdzających zaangażowanie ubezpieczonej w działalność spółki oraz wykonywanie przez nią pracy dla spółki o charakterze nie zarządczym, ale również technicznym w związku z zawartą umową o pracę, które przełożyły się na wypracowywanie przez spółkę wyników. Zatrudnienie pracownicze kobiety w ciąży jest chronione i pracodawca nie może w sposób dyskryminacyjny traktować kobiety w ciąży jako kandydata do pracy, jeżeli pod względem kwalifikacji, wiedzy, doświadczenia wygrywa z każdym innym potencjalnym kandydatem, zaś jedyną dyferencją jest ciąża.
W kontekście ustaleń faktycznych Sądu Okręgowego, chybione stają się zarzuty pozwanego dotyczące pozorności umowy o pracę na podstawie art. 83 k.c.
Zgodnie z treścią art. 83 k.c. w związku z art. 300 k.p. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Złożenie oświadczenia woli dla pozoru oznacza, że osoba oświadczająca wolę nie chce, aby powstały skutki prawne, jakie zwykle prawo łączy ze składanym przez nią oświadczeniem. Inaczej mówiąc strony niejako udają, że dokonują jakiejś czynności prawnej np. zawierają umowę o pracę. Pozorność jest zatem wadą oświadczenia woli polegającą na świadomej, a przy tym ujawnionej wobec adresata i przez niego aprobowanej, niezgodności pomiędzy treścią złożonego oświadczenia woli, dostępną dla innych uczestników obrotu, a rzeczywistą wolą osoby składającej to oświadczenie. Pozorne oświadczenie woli ma miejsce wówczas, gdy jest skierowane do adresata. Wada tego oświadczenia polega na niezgodności między aktem woli a jej przejawem na zewnątrz (art. 83 § 1 kodeksu cywilnego).
Podleganie pracowniczym ubezpieczeniom społecznym jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ale legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy. Podkreślenia w tym miejscu wymaga, na co Sąd Najwyższy wielokrotnie zwracał uwagę, iż nie skutkuje w sferze prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego taka umowa o pracę, która nie wiąże się z wykonywaniem tej umowy, a zgłoszenie do ubezpieczenia następuje tylko pod pozorem istnienia tytułu ubezpieczenia w postaci zatrudnienia. Chodzi tu zatem o "fikcyjne" zawarcie umowy, gdzie następuje zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego jako pracownika osoby, która w rzeczywistości pracy nie świadczyła /por. wyroki SN z 16 marca 1999 r. II UKN 512/98, OSNAPiUS rok 2000, Nr. 9, poz. 36; z 28 lutego 2001 r. II UKN 244/00, OSNAPiUS rok 2002, Nr. 20, poz. 496; z 17 grudnia 1996 r. II UKN 32/96, OSNAPiUS rok 1997, Nr. 15, poz. 275; z 4 sierpnia 2005 r. II UK 320/04,OSNAPiUS rok 2006, Nr. 7-8, poz. 122; z 4 sierpnia 2005 r. II UK 320/04, OSNAPiUS rok 2006, Nr. 7-8, poz. 122; z 25 stycznia 2005 r. II UK 141/04, OSNAPiUS rok 2005, Nr. 15, poz. 235, str. 712/.
Tytułem do ubezpieczenia, z którym przepisy prawa ubezpieczeń społecznych łączą podleganie ubezpieczeniu i prawo do świadczeń, miało być w przedmiotowej sprawie zatrudnienie, jako wykonywanie pracy w ramach stosunku pracy. Nie jest istotne przy tym, czy strony miały realny zamiar zobowiązania się – przez pracownika do wykonywania pracy a przez pracodawcę do przyjmowania tego świadczenia i wypłacania wynagrodzenia, lecz to czy zamiar taki został w rzeczywistości zrealizowany.
Pozorność wyraża się w braku zamiaru wywołania skutków prawnych i jednoczesnym zamiarze stworzenia okoliczności mających na celu zmylenie osób trzecich. Istotne znaczenie ma niezgodność między aktem woli a, jego uzewnętrznieniem. Założeniem unormowania jest zgoda drugiej osoby na złożenie oświadczenia woli dla pozoru.
Reasumując, w ocenie Sądu Okręgowego, stan faktyczny sprawy pozwala na uznanie, że ubezpieczona zawarła w dniu 1 lutego 2022 ważną umowę o pracę z pracodawcą, którego jednocześnie była prezesem i umowę tą realizowała wykonując zadania w podporządkowaniu autonomicznym, przy czym były to zadania nie tylko strukturalne, ale w dużej mierze o charakterze operacyjnym dla spółki. Zatrudnienie ubezpieczonej było niezbędne dla spółki w 2022 roku. W niniejszej sprawie stosunek prawny, w ramach którego wnioskodawczyni świadczyła pracę na rzecz płatnika składek spełnia cechy stosunku pracy określone w powołanym wyżej przepisie art. 22 § 1 k.p. Wnioskodawczyni bowiem podjęła pracę i rzeczywiście ją wykonywała, a płatnik przyjmował świadczoną przez nią pracę i wypłacał za nią umówione wynagrodzenie.
Mając powyższe rozważania na uwadze, Sąd na mocy art. 477 14 § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję – punkt 2 sentencji wyroku.
W przedmiocie kosztów procesu Sąd orzekł w pkt 2 sentencji wyroku na podstawie art. 98 k.p.c. i zasądził od ZUS na rzecz ubezpieczonej kwotę 180 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego - § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2023.0.1935) wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty. Zgodnie z art. 98 § 1 1 k.p.c. od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty– punkt 4 sentencji wyroku.
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Łodzi
Osoba, która wytworzyła informację: Magdalena Lisowska
Data wytworzenia informacji: