Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24.10.2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 887), ustawy z dnia 5 marca 2015 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U. z 2015 r., poz. 552) w związku z wejściem w życie z dniem 01.05.2015 r. przepisów ustawy emerytalnej w brzmieniu ustalonym przepisami ustawy z 05.03.2015 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251 ze zm.) ponownie ustalił wartość kapitału początkowego B. C. na dzień 01.01.1999 r.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy przyjął podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 5611,98 zł. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy organ rentowy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. od 01.01.1989 r. do 31.12.1998 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 46,03%. Podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 561,98 zł ZUS ustalił w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 46,03% przez kwotę 1220,89 zł, tj. kwotę bazową określoną w w/w ustawie o emeryturach i rentach z FUS (46,03% x 1 220,89 zł = 561,98 zł).

Przyjęto łącznie 16 lat, 0 miesięcy, 22 dni, tj. 192 miesiące okresów składkowych oraz nieskładkowe: 1 rok, 5 miesięcy, 20 dni, okresy sprawowania opieki nad dzieckiem (dziećmi): 8 miesięcy, 28 dni. Łączny okres nieskładkowy przyjęty do obliczenia kapitału początkowego wyniósł 2 lata, 2 miesiące, 18 dni, tj. 26 miesięcy.

Współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego wyniósł 63,55%. Średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat przyjęto w ilości 209 miesięcy. W związku z powyższym wysokość kapitału początkowego ustalona na dzień 1 stycznia 1999 roku wyniosła 65 531,95 złotych.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego ZUS nie uwzględnił okresów:

- od 20.08.1998 r. do 31.08.1998 r.;

od 20.10.1998 r. do 31.12.1998 r,

gdyż nie została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne.

Do przeliczenia kapitału początkowego wnioskodawczyni ZUS nie uwzględnił zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp-7 z dnia 12.09.2023 r. wystawionego przez (...) W. (...) w P. ponieważ stypendium sportowe nie stanowiło podstawy do opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. ZUS nie uwzględnił też zaświadczenia Rp-7 z (...) W. (...) za okres zatrudnienia od 01.10.1990 r. do 14.11.1991 r. gdyż nie spełnia wymogów formalnych – brak jest drugiego podpisu osoby odpowiedzialnej za sprawy kadrowo – płacowe. Jednocześnie ZUS poinformował, że za okres zatrudnienia tj. 15.05.1980 r. do 31.01.1981 r. oraz od 01.10.1990 r. do 27.12.1993 r. do ustalenia kapitału początkowego przyjął minimalne wynagrodzenie obowiązuje w j.g.u.

(decyzja – k. 33-34 w załączonych do sprawy aktach organu rentowego)

Odwołanie od w/w decyzji złożyła B. C. wnosząc o przeliczenie podstawy wymiaru kapitału początkowego poprzez uwzględnienie w oparciu o dokumentację zgromadzoną w aktach sprawy, wynagrodzeń za okresy od 01.02.1981 r. do 31.07.1987 r., od 1.10.1990 r. do 14.11.1991 r., przy czym za okres od 01.10.1990 r. do 14.11.1991 r. dołączyła wymagane zaświadczenie.

(odwołanie – k. 4)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie przytaczając argumentację jak w zaskarżonej decyzji.

(odpowiedź na odwołanie – k. 7-8 verte)

Na rozprawie w dniu 05.08.2024 r. wnioskodawczyni poparła odwołanie, zaś pełnomocnik ZUS wniósł o jego oddalenie.

(końcowe stanowiska stron – rozprawa z dnia 05.08.2024 r. e-protokół (...):09:06-00:10:19 – płyta CD – k. 56)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

B. C. urodziła się w dniu (...)

(okoliczność bezsporna)

Decyzją z dnia 10.02.2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. ustalił wnioskodawczyni kapitał początkowy na dzień 01.01.1999 r. i przyjął 5 lat, 2 miesiące i 22 dni tj. 62 miesiące okresów składkowych oraz 1 rok, 1 miesiąc, 0 dni, tj. 13 miesięcy okresów nieskładkowych a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru obliczono z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. od 01.01.1989 r. do 31.12.1998 r. i wyniósł 32,21% a kwota kapitału początkowego na dzień 1.01.1999 r. wyniosła 29 015,47 zł.

(decyzja – k. 11-13)

Decyzją z dnia 17.05.2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. ponownie ustalił wnioskodawczyni kapitał początkowy na dzień 01.01.1999 r. i przyjął 10 lat, 4 miesiące i 27 dni tj. 124 miesiące okresów składkowych oraz 1 rok, 1 miesiąc, 15 dni, tj. 13 miesięcy okresów nieskładkowych a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru obliczono z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. od 01.01.1989 r. do 31.12.1998 r. i wyniósł 49,69% a kwota kapitału początkowego na dzień 1.01.1999 r. wyniosła 49 522,55 zł.

(decyzja – k. 15-17)

W dniu 24.10.2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. wydał zaskarżoną decyzję.

(decyzja – k. 33-34 w załączonych do sprawy aktach organu rentowego)

Do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjęto wynagrodzenie ubezpieczonej w następującej wysokości:

- za rok 1989 – 2 306 776,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 2 481 096,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 92,97%;

- za rok 1990 – 3 132 717,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 12 355 644,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 27,66%;

- za rok 1991 – 7 364 999,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 21 240 000,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 34,68%;

- za rok 1992 – 13 050 000,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 35 220 000,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 37,05%;

- za rok 1993 – 19 024 999,91 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 47 940 000,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 39,69%;

- za rok 1994– 15 068 000,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 63 936 000,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 31,42%;

- za rok 1995 – 2 500,12 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 8 431,44 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 44,48%;

- za rok 1996 – 5 511,49 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 10 476,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 52,61%;

- za rok 1997 – 6 585,13 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 12 743,16 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 51,68%;

- za rok 1998 – 5 954,69 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 14 873,88 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 48,04%.

Wyliczony na podstawie powyższych danych wskaźnik wyniósł 46,03 %.

(obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego- k. 35 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Z zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp- 7 z dnia 12.09.2023 r. wynika, że ubezpieczona była zatrudniona w (...) W. (...) w P. w okresie od dnia 1.02.1981 r. do 31.07.1987 r. na stanowisku stypendystki sportowej i otrzymywała wynagrodzenie w wysokości:

- 66 000,00 zł za rok 1981;

- 96 000,00 zł za rok 1982;

- 96 000,00 zł za rok 1983;

- 124 000,00 zł za rok 1984;

- 183 000,00 zł za rok 1985;

- 192 000,00 zł za rok 1986;

- 112 000,00 zł za rok 1987.

(zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp-7 – k. 22-22 verte w załączonych do sprawy aktach organu rentowego, zeznania wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 5.08.2024 r. e-protokół (...):04:19-00:08:53 – płyta CD – k. 56 )

Z kserokopii zaświadczenia (...) W. (...) w P. z dnia 26.11.1990 r. wynika dodatkowo, że wnioskodawczyni była zawodniczką sekcji koszykówki i że okres pobierania stypendium sportowego przez wnioskodawczynię zaliczał się do okresu pracy.

(kserokopia zaświadczenia – k. 6, zeznania wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 5.08.2024 r. e-protokół (...):04:19-00:08:53 – płyta CD – k. 56)

Razem z ubezpieczoną pracowała A. S.. A. S. w okresie od dnia 1.02.1981 r. do 31.03.1989 r. była stypendystką sportową w (...) W. (...) w P.. Osiągane przez nią wynagrodzenia w związku z w/w okresem zatrudnienia posłużyły organowi rentowemu do ustalenia jej wartości kapitału początkowego na dzień 01.01.1999 r. oraz w konsekwencji emerytury.

(dokumenty osobowo- płacowe, decyzja ZUS w aktach dot. A. S. załączonych do akt niniejszej sprawy)

W świetle zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp-7 z dnia 12.09.2023 r. z podpisem Prezesa Zarządu (...) W. (...) w P. J. Z. wynika, że wnioskodawczyni była zatrudniona w (...) W. (...) w P. od dnia 01.10.1990 r. do 14.11.1991 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku sprzedawcy, otrzymywała wynagrodzenie w wysokości:

- 5 135 458,00 zł za rok 1990;

- 10 682 197,00 zł za rok 1991.

(zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp-7 – k. 22-22 verte w załączonych do sprawy aktach organu rentowego, kopia zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp-38-39 )

Do akt sprawy w dniu 23.04.2024 r. wpłynęło opatrzone datą 08.09.2006 r. zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp-7 wnioskodawczyni w (...) W. (...) w P. w okresie od dnia 01.10.1990 r. do 14.11.1991 r.

Zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp-7 z dnia 12.09.2023 r. zostało wystawione na podstawie zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp-7 z dnia 8.09.2006 r. wystawionego przez Prezesa Zarządu J. K. z adnotacją ,,Prezes odpowiedzialny za sprawy kadrowe i płacowe”, która to adnotacja została przekreślona. Zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp-7 z dnia 12.09.2023 r. zostało wystawione przez Prezesa Zarządu (...) W. (...) w P. J. Z. – prezesa odpowiedzialnego za sprawy kadrowe i płacowe.

(zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp-7 w kopercie – k. 40, pismo – k. 52, zeznania wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 5.08.2024 r. e-protokół (...):04:19-00:08:53 – płyta CD – k. 56)

Organ rentowy dokonał hipotetycznego wyliczenia kapitału początkowego i emerytury wnioskodawczyni:

- w I wariancie z uwzględnieniem zarobków z druku Rp-7 za okres od 01.10.1990 r. do 14.11.1991 r. – wartość kapitału początkowego wynosiłaby 68666,95 zł, po waloryzacji 401851,93 zł, natomiast kwota emerytury wyliczona przy jego zastosowaniu na dzień przyznania tj. 01.12.2022 r. wyniosłaby 1794,58 zł.

Sposób wyliczenia emerytury:

(401851,93 zł + (...),98) / 238,20 = 1794,58 zł

Zwaloryzowany kapitał początkowy + zwaloryzowane składki / średnie dalsze trwanie życia + wysokość emerytury.

- w II wariancie z uwzględnieniem zarobków z druku Rp-7 za okres od 01.10.1990 r. do 14.11.1991 r. oraz od 01.02.1981 r. do 31.07.1987 r. – wartość kapitału początkowego wynosiłaby 75662,18 zł, po waloryzacji 442789,31 zł, natomiast kwota emerytury wyliczona przy jego zastosowaniu na dzień przyznania tj. 01.12.2022 r. wyniosłaby 1966,44 zł.

Sposób wyliczenia emerytury:

(442789,31 zł + (...),98) / 238,20 = 1966,44 zł

Zwaloryzowany kapitał początkowy + zwaloryzowane składki / średnie dalsze trwanie życia + wysokość emerytury.

(pismo ZUS - k. 29 , hipotetyczne wyliczenie - k.30-35)

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Spór w niniejszej sprawie koncentrował się wokół dokonanego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych ponownego wyliczenia wartości kapitału początkowego wnioskodawczyni. Odwołująca nie zgodziła się ze skarżoną decyzją organu rentowego w zakresie, w jakim organ rentowy nie uwzględnił do wyliczenia jej kapitału początkowego wynagrodzenia uzyskanego w związku z zatrudnieniem w okresie od 01.02.1981 r. do 31.07.1987 r. oraz od 1.10.1990 r. do 14.11.1991 r.

Zgodnie z treścią przepisu art. 173 ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2023.0.1251), dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy.

Stosownie do art. 174 ust. 1 tejże ustawy, kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12. Zgodnie z ust. 2, przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6;

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

Zgodnie z ust. 3 przywołanego artykułu, podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r.

Według ust. 3b w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 października 2013 roku (w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 21 czerwca 2013 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych) jeżeli okres wskazany do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego obejmuje rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu społecznym na podstawie przepisów prawa polskiego jedynie przez część miesięcy tego roku, do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3, w okresie tego roku do przeciętnego wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu.

Natomiast w myśl ust. 7 analizowanego przepisu do obliczenia kapitału początkowego przyjmuje się kwotę bazową wynoszącą 100 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 roku. Ustęp 8 powyższego przepisu stanowi, że przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24 % tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku.

Zgodnie natomiast z treścią ust. 8 przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24% tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku, według wskazanego w nim wzoru.

Z kolei w myśl art. 15 ust. 1 powyższej ustawy podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176. Natomiast stosownie do brzmienia ust. 6 tego samego przepisu, na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Regulacje określające dowody dopuszczalne przed Zakładem Ubezpieczeń Społecznych określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011 r. nr 237, poz. 1412). Zgodnie z § 21 ww. rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Z kolei zgodnie z § 22 ust. 1 rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu, wydane na podstawie posiadanych dokumentów lub inny dokument, w tym w szczególności:

1) legitymacja ubezpieczeniowa;

2) legitymacja służbowa, legitymacja związku zawodowego, umowa o pracę, wpis w dowodzie osobistym oraz pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika w czasie trwania zatrudnienia.

Zważyć przy tym należy, że w postępowaniu przed sądem ubezpieczeń społecznych w sprawach o świadczenia emerytalno-rentowe prowadzenie dowodu z zeznań świadków lub z przesłuchania stron nie podlega żadnym ograniczeniom. Według art. 473 § 1 k.p.c. w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przed sądem przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu z zeznań świadków i z przesłuchania stron. Ten wyjątek od ogólnych zasad, wynikających z art. 247 k.p.c., sprawia, że każdy istotny fakt (np. taki, którego ustalenie jest niezbędne do przyznania ubezpieczonemu prawa do wcześniejszej emerytury), może być dowodzony wszelkimi środkami dowodowymi, które sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 4 października 2007 r. I UK 111/07). Oznacza to, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być wprawdzie udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego, jednakże zaliczenie nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych (zob. wyroki Sądu Najwyższego z 9 stycznia 1998 r. II UKN 440/97 i z 4 lipca 2007 r. I UK 36/07, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 30 października 2013 r., III AUa 269/13).

Wysokości wynagrodzenia lub danego składnika wynagrodzenia nie można ustalać w sposób przybliżony, ale pewny, na podstawie konkretnego dokumentu bądź jego kopii, który zachował się w dokumentacji osobowej ubezpieczonego. Chodzi tutaj o umowy pracę czy angaże, w których zawarte są dane dotyczące wynagrodzenia. W takim wypadku uwzględnić można składniki wynagrodzenia, które są pewne, wypłacane były w danym okresie, stałe i w określonej wysokości (por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 18 stycznia 2012 r., III AUa 1555/11, LEX nr 1113058).

Mając powyższe na uwadze Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe obejmujące analizę dostępnej dokumentacji związanej ze spornymi okresami zatrudnienia wnioskodawczyni, co dało Sądowi podstawę do oceny prawidłowości zaskarżonej decyzji w świetle zarzutów podniesionych w odwołaniu. Odwołująca domagała się doliczenia do jej kapitału początkowego dochodów uzyskanych w okresach od: 01.02.1981 r. do 31.07.1987 r., od 1.10.1990 r. do 14.11.1991 r.

Rozpoznając niniejszą sprawę, Sąd Okręgowy po pierwsze nie podzielił stanowiska organu rentowego co do niemożności uwzględnienia informacji wynikających ze spornego druku Rp-7 z dnia 12.09.2023 r. dot. zatrudnienia wnioskodawczyni w okresie od dnia 01.10.1990 r. do 14.11.1991 r., z uwagi na jak wskazywał ZUS brak drugiego podpisu osoby odpowiedzialnej za sprawy kadrowo – płacowe. W ocenie Sądu przyjęte przez organ rentowy stanowisko i zakwestionowanie tego dokumentu było jak się okazało w konsekwencji niezasadne i zbyt formalistyczne. Mimo błędów formalnych związanych z wystawieniem tego dokumentu brak było podstaw do kwestionowania informacji dotyczących osiąganych przez wnioskodawczynię zarobków w nim zawartych, tym bardziej skoro informacje zawarte w tym zaświadczeniu zostały potwierdzone w toku niniejszego postępowania. Do akt sprawy w dniu 23.04.2024 r. wpłynęło opatrzone datą 08.09.2006 r. zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp-7 wnioskodawczyni w (...) W. (...) w P. w okresie od dnia 01.10.1990 r. do 14.11.1991 r. zawierające przekreśloną adnotację o tym, że zostało wystawione przez Prezesa Zarządu J. K. - ,,Prezesa odpowiedzialnego za sprawy kadrowe i płacowe”. Mając je na uwadze, lecz przede wszystkim w świetle pisma podpisanego przez Prezesa Zarządu (...) W. (...) w P. J. Z. (k. 52), sąd ustalił, sporny druk Rp-7 z dnia 12.09.2023 r. został wystawiony na podstawie zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp-7 z dnia 8.09.2006 r., a ponadto że faktycznie został wystawiony przez Prezesa Zarządu (...) W. (...) w P. J. Z. – prezesa odpowiedzialnego za sprawy kadrowe i płacowe. Stąd też w ocenie Sądu trudno powyższy dokument dyskwalifikować jako środek dowodowy jedynie z powodu tak jakby chciał ZUS drugiego podpisu osoby odpowiedzialnej za sprawy kadrowo – płacowe. Trudno bowiem oczekiwać, aby firma spółka specjalnie na potrzeby wystawienia zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu ZUS Rp-7 wnioskodawczyni zatrudniała w tym celu inną osobę, księgową , która miałaby się podpisać jako osoba upoważniona do podpisywania druków ZUS Rp-7. Zaznaczyć należy, iż wskazany sporny dokument został podpisany przez osobę uprawnioną do jego wystawienia, w tym przypadku przez Prezesa Zarządu (...) W. (...) w P. J. Z., a zarazem prezesa odpowiedzialnego za sprawy kadrowe i płacowe. Dlatego też brak jest podstaw do kwestionowania informacji dotyczących osiąganych przez wnioskodawczynię zarobków w nich zawartych. W ocenie Sądu nie było zatem podstaw do zakwestionowania przedłożonego przez odwołującą do akt rentowych druku Rp-7, a wskazane w tym dokumencie wartości wynagrodzenia uzyskane przez odwołującą w spornym okresie zatrudnienia (niekwestionowane przez ZUS) nie budziły zastrzeżeń. Wspomniany brak formalny nie może ujemnie wpływać na wysokość świadczeń należnych wnioskodawczyni.

Wysokość dochodów uzyskiwanych przez wnioskodawczynię w okresie od dnia 01.10.1990 r. do 14.11.1991 r., szczegółowo określa w związku z powyższym dokumentacja w postaci zaświadczenia Rp–7, które to wiarygodnie odzwierciedla wysokość uzyskiwanych przez ubezpieczoną wynagrodzeń. Zatem uprawnionym było przyjęcie tak określonego w tym dokumencie wynagrodzeń i uwzględnienie go jako dowodu.

Idąc dalej, co do drugiego ze spornych okresów tj. od 01.02.1981 r. do 31.07.1987 r., podnieść należy, że w myśl art. 6 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r. okresy, za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, w tym pobierania stypendium sportowego z tytułu wyczynowego uprawiania sportu na obszarze Państwa Polskiego po ukończeniu 15 roku życia, z wyjątkiem okresów pobierania stypendium przez osoby uczące się lub studiujące w systemie studiów dziennych (art. 6 ust. 2 pkt. 17). Oznacza to, że o kwalifikacji okresu pobierania stypendium sportowego jak okresu podlegającego uwzględnieniu na użytek wyliczania wysokości kapitału początkowego decydują aktualnie obowiązuje przepisy emerytalne.

Sąd Okręgowy zważył, że obowiązkiem wnioskodawczyni było wykazanie, że w okresie od dnia 1.02.1981 r. do 31.07.1987 r. otrzymywała stypendium sportowe w celu ewentualnego uwzględnienia tego okresu jako składkowego, jak również udowodnienie konkretnej wysokości kwot otrzymanych z tego tytułu w celu ewentualnego ich uwzględnienia przy wyliczeniu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału. Okoliczności te w ocenie sądu wnioskodawczyni wykazała.

Z przeprowadzonego postępowania dowodowego wynika, iż odwołująca od dnia 1.02.1981 r. do 31.07.1987 r. pobierała stypendium sportowe, gdy jednocześnie była pracownikiem (...) W. (...) w P.. Fakt pobierania stypendium sportowego we wskazanym okresie wynika jednoznacznie z zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp- 7 z dnia 12.09.2023 r. potwierdzającego w/w okres.

Na rozprawie w dniu 5.08.2024 r. wnioskodawczyni podniosła, że inne osoby pracujące w (...) W. (...) i będące tak jak ona stypendystkami sportowymi mają uwzględnione przy wyliczaniu wartości kapitału początkowego ten okres zatrudnienia. W tym względzie skarżąca wskazała na osobę A. S..

Stąd też, tutejszy sąd w dniu 9.08.2024 r. zwrócił się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddziału w Ł. o nadesłanie do akt niniejszego postępowania akt rentowych A. S.. Po przeanalizowaniu zawartej w tych aktach dokumentacji okazało się, że A. S. ma udokumentowany okres pracy w (...) W. (...) w P. od 01.02.1981 r. do 15.04.1991 r., w tym od 1.02.1981 r. do 31.03.1989 r. na stanowisku stypendystki sportowej i uwzględniony przy wyliczaniu kapitału początkowego, a co za tym idzie – w podstawie należnej A. S. emerytury.

W zaskarżonej decyzji ZUS argumentował, że do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego nie uwzględniono danych wynikających z zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z 12.09.2023 r. wystawionego przez (...) W. (...) w P. za okres 1.02.1981 r. do 31.07.1987 r. ponieważ stypendium sportowe nie stanowiło podstawy do opłacania składek na ubezpieczenie społeczne.

Istotne jednak dla zakwalifikowania okresu pobierania stypendium sportowego z tytułu wyczynowego uprawiania sportu na obszarze Państwa Polskiego, po ukończeniu 15 roku życia jako okresu składkowego w kontekście ustalania wysokości kapitału początkowego, jest pobieranie tego stypendium przed dniem 15 listopada 1991 r. (tak jak w przypadku ubezpieczonej), a nie status tego okresu w świetle przepisów emerytalnych wówczas obowiązujących. Bez znaczenia pozostaje fakt, że stypendium sportowe nie było wtedy obciążone składką na ubezpieczenie społeczne. Również w doktrynie w odniesieniu do stypendium sportowego przyjmuje się, że okres jego pobierania jest w świetle art. 6 ust. 2 pkt 17 ustawy emerytalnej okresem składkowym bez opłaconej składki (K. Antonów (w:) K. Antonów (red.), Komentarz do ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, (w:) Emerytury i renty z FUS. Emerytury pomostowe. Okresowe emerytury kapitałowe. Komentarz do trzech ustaw emerytalnych, LEX/el. 2019, komentarz do art. 6, pkt 2 i 2.2.).

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 kwietnia 2007 r., II UK 185/06 (OSNP 2008, Nr 9-10, poz. 143) przyjął, że dla uznania okresu zatrudnienia wykonywanego przed wejściem w życie ustawy emerytalnej za okres składkowy w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 2 i art. 6 ust. 2 tej ustawy nie jest wymagane wykazanie przez osobę ubiegającą się o emeryturę lub rentę opłacania przez pracodawcę składek na pracownicze ubezpieczenie społeczne. Rozwiązanie to jest podyktowane nałożeniem regulacji aktualnie obowiązującej ustawy emerytalnej z jej podziałem na okresy składkowe i nieskładkowe na wcześniejsze rozwiązania systemu emerytalnego, które nie posługiwały się taka siatka pojęciową i wynikającymi z niej konsekwencjami dla nabywania prawa do świadczeń emerytalnych oraz ustalania ich wysokości (zob. szerzej: D.E. Lach (w:) G. Gudowska, K. Ślebzak (red.), Emerytury i renty z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Komentarz, Warszawa 2013, komentarz do art. 6, nb. 21).

Reasumując, dla zakwalifikowania okresu pobierania stypendium sportowego jako okresu składkowego w kontekście ustalania wysokości kapitału początkowego bez znaczenia jest okoliczność, że stypendium sportowe nie było w okresie jego pobierania obciążone składką na ubezpieczenie emerytalne (zob. wyrok SN z 2.03.2022 r., III USKP 105/21, OSNP 2023, nr 2, poz. 23, OSNP 2023/2/23). Zarazem art. 174 ust. 2 pkt 1 ustawy emerytalnej stanowi, bez żadnych dodatkowych warunków, że przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy okresy składkowe, o których mowa w art. 6. Dlatego dla zakwalifikowania okresu pobierania stypendium sportowego jako okresu składkowego w kontekście ustalania wysokości kapitału początkowego bez znaczenia jest okoliczność, że stypendium sportowe nie było w okresie jego pobierania obciążone składką na ubezpieczenie emerytalne.

Mając na uwadze powyższe oraz zapis przepisu art. 6 ust. 2 ustawy emerytalnej, który pozwala na zaliczenie okresu pobierania stypendium sportowego w stosunku do okresów składkowych przypadających przed 15 listopada 1991 r. Sąd uznał, iż zasadnym jest w świetle przytoczonych okoliczności faktycznych, uwzględnienie ubezpieczonej do kapitału początkowego okresu pobierania stypendium od dnia 1.02.1981 r. do 31.07.1987 r.

Biorąc wszystko powyższe pod uwagę, czyniąc ustalenia Sąd oparł się zatem na hipotetycznym wyliczeniu kapitału początkowego dokonanym przez ZUS przy piśmie z dnia 19.03.2024 r. w wariancie II, które to nie było kwestionowane przez wnioskodawczynię pod względem rachunkowym i które Sąd uznał za wiarygodne i dopuszczalne w świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego. Powyższe wyliczenia zasługiwały na uwzględnienie, ponieważ obejmowały zarobki faktycznie wypłacone wnioskodawczyni w spornych okresach ustalone w oparciu dostępną dokumentację.

W ocenie Sądu - w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego – zachodziły bez wątpienia podstawy do uwzględnienia przy ustalaniu podstawy wymiaru kapitału początkowego - okresów pracy w (...) W. (...) w P. od 01.02.1981 r. do 31.07.1987 r., od 1.10.1990 r. do 14.11.1991 r.

Wobec powyższego, na mocy przepisów przywołanych wyżej i w oparciu o art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję i zobowiązał Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. do ustalenia wysokości kapitału początkowego B. C. z uwzględnieniem zarobków z druku Rp-7 za okres od 1 października 1990 roku do 14 listopada 1991 roku oraz od 1 lutego 1981 roku do 31 lipca 1987 roku.