Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 listopada 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. zobowiązał A. M. do zwrotu renty socjalnej za okres od 1 lutego 2019 r. do 28 lutego 2019 r. w kwocie 1 029,80 zł z uwagi na osiągnięcie przychodu powodującego zawieszenie renty socjalnej.

/decyzja k. 41 - 41 odwrót plik III akt ZUS/

W dniu 20 grudnia 2019 r. do organu rentowego wpłynęło odwołanie A. M. od ww. decyzji. W treści odwołania skarżący podniósł ,że jako osoba niepełnosprawna spełnia wszystkie warunki do otrzymania renty socjalnej , a nadto nie otrzymał jakiejkolwiek decyzji wstrzymującej , czy zawieszającej rentę socjalną. Skarżący podkreślił ,że wykonuje obowiązki pracownicze w warunkach pracy chronionej w Zakładzie (...) ,, Ja - Ty - My" , a jego miesięczne wynagrodzenie wynosi 1 200,00 zł netto. A. M. zaznaczył ,że ww. kwota łącznie z rentą socjalną nie przekracza kwoty stanowiącej podstawę zawieszenia renty socjalnej. Zdaniem wnioskodawcy fakt ,że w lutym 2019 r. otrzymał on wynagrodzenie zarówno za styczeń, jak i luty nie oznacza ,że osiągnął w lutym 2019 r. dochód w podwójnej wysokości.

/odwołanie k.3 - 4/

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie.

/odpowiedź na odwołanie k.9 - 9 odwrót/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją z dnia 1 października 2003 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Ł. przyznał A. M. rentę socjalną od 1 października 2003 r. na stałe. Organ rentowy przyznając ubezpieczonemu rentę pouczył go o treści art. 10 ust. 6 ustawy o rencie socjalnej i konieczności powiadomienia organu rentowego o wszelkich okolicznościach mających wpływ na prawo do renty.

/decyzja wraz z pouczeniem k. 6 - 6 odwrót plik III akt ZUS/

W lutym 2019 r. A. M. był zatrudniony w Zakładzie (...) ,, Ja - Ty - My" w Ł. i z tego tytułu otrzymał wynagrodzenie w wysokości 3 242,60 zł brutto , w tym 1 687,50 zł tytułem wynagrodzenia za styczeń 2019 r. , 1 237,50 zł brutto tytułem wynagrodzenia za luty 2019 r. oraz zasiłek w wysokości 317,60 zł.

/zaświadczenie k.36 , zaświadczenie k.40 plik III akt ZUS/

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach organu rentowego oraz zgromadzonych w aktach sprawy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Na wstępie należy podnieść, że w niniejszym postępowaniu Sąd rozpoznał sprawę na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. 148 ¹ kpc, zgodnie z którym Sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, między innymi w sytuacji, gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, sąd uzna - mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych - że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym jest niedopuszczalne, jeżeli strona w pierwszym piśmie procesowym złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy.

W rozpoznawanej sprawie strony nie wnosiły o rozpoznanie sprawy na rozprawie, a złożone dotychczas pisma procesowe i brak wniosków dowodowych, po pouczeniu o możliwości ich zgłaszania dawały podstawę do przyjęcia, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. W przypadku, gdy głosy stron miałyby się ograniczyć tylko do powtórzenia argumentacji zawartej w pismach procesowych, to wyznaczanie rozprawy tylko w tym celu nie wydaje się uzasadnione./tak wyrok SA w Gdańsku z dnia 26.06.2018, III AUa 1815/17/. Sprawa nie miała charakteru wielowątkowego, wymagającego wyjaśnienia twierdzeń stron oraz odniesienia się do złożonych wniosków dowodowych. Sprawa w świetle stanowisk stron i zebranych dokumentów nie budziła żadnych wątpliwości./por. wyrok SA w Warszawie z dnia 26.04.2018, VI ACa 1694/17/

W świetle materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie oraz poczynionych na jego podstawie ustaleń faktycznych odwołanie nie jest zasadne i jako takie podlega oddaleniu.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1445 ), prawo do renty socjalnej zawiesza się w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego.

W myśl art. 10 ust.2 za działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, o której mowa w ust. 1, uważa się zatrudnienie, służbę, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 i 6 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych lub inną pracę zarobkową albo prowadzenie działalności pozarolniczej.

W myśl art. 10 ust.6 prawo do renty socjalnej zawiesza się za miesiąc, w którym zostały osiągnięte przychody, o których mowa w ust. 1-5a, w łącznej kwocie wyższej niż 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego do celów emerytalnych.

Stosownie do treści art. 10 ust.7 ww. ustawy osoba pobierająca rentę socjalną lub jej przedstawiciel ustawowy są obowiązani niezwłocznie powiadomić organ wypłacający rentę socjalną o osiąganiu przychodu w kwocie powodującej zawieszenie prawa do renty socjalnej. Powiadomienie następuje w formie pisemnego oświadczenia. W przypadku gdy składki na ubezpieczenia społeczne są odprowadzane przez płatnika składek, osoba pobierająca rentę socjalną jest obowiązana do przedstawienia zaświadczenia albo oświadczenia określającego kwotę przychodu.

Stosownie zaś do treści art.10 ust.9 ww.ustawy Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ogłasza w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", w terminie do 14. dnia roboczego drugiego miesiąca każdego kwartału kalendarzowego, kwotę przychodu, o której mowa w ust. 6, z zaokrągleniem w górę do pełnych dziesiątek groszy.

Zgodnie z Komunikatem Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 19 listopada 2018 r. (M.P. z 2018 r. , poz.1154) ,obowiązującym w okresie objętym zaskarżoną decyzją , kwota przychodu odpowiadająca 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wynosiła 3 206,20 zł.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że ubezpieczony w lutym 2019 r. osiągnął przychód z tytułu zatrudnienia przekraczający 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za dany kwartał kalendarzowy i nie ma tutaj znaczenia za jaki faktycznie okres pracodawca wypłacił A. M. wynagrodzenie. Stosownie bowiem do treści art.11 ust.1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1387) przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Z definicji pojęcia przychodu jako świadczenia otrzymanego czy też w niektórych przypadkach postawionego do dyspozycji należy też wnosić o momencie jego uzyskania. Konieczne jest zatem określenie momentu uzyskania przychodu, by przyporządkować przychód do danego okresu rozliczeniowego - roku podatkowego, a w przypadkach rozliczania renty socjalnej również miesiąca (por. wyrok SA w Lublinie z dnia 10 listopada 2016 r., III AUa 542/16, Lex nr 2162894).Podobne stanowisko wyraził także Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 24 listopada 2008 r., zgodnie z którym Rozliczenie renty socjalnej z uwagi na uzyskany przychód następuje w skali miesiąca (w którym został osiągnięty), a nie w skali roku, czy kwartału (lex nr 1143478).

A zatem mając na względzie powyższe należy wskazać, że rozliczenie dodatkowych przychodów uzyskiwanych w czasie pobierania renty socjalnej następuje w miesiącu uzyskiwania przychodu, a zatem nie istnieje prawna możliwość przyjęcia, że skoro wynagrodzenie uzyskane od pracodawcy było należne za inny miesiąc to jego wypłata w spornym miesiącu nie powinna być wliczona do miesięcznego przychodu razem z wynagrodzeniem za ten miesiąc.

Wprawdzie przekroczenie przez wnioskodawcę kwoty dopuszczalnego przychodu nie jest okolicznością zawinioną przez niego, ale mimo to osiągnięty przychód powodował zawieszenie wypłaty renty socjalnej, a zatem wypłacone w tym miesiącu tj. lutym 2019 r. było nienależnym w rozumieniu przepisu art. 138 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 53) mającym zastosowanie w sprawie z mocy art. 15 ust. 1 ustawy o rencie socjalnej.

Stosownie do treści art. 138 ust. 1 ww. ustawy osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu., przy czym ust. 2 pkt 1 zawiera definicję nienależnie pobranych świadczeń. Są to świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania.

Natomiast według ust. 4 nie można żądać zwrotu kwot nienależnie pobranych świadczeń za okres dłuższym niż 12 miesięcy, jeżeli osoba pobierająca świadczenie zawiadomiła organ rentowy o zajściu okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części a mimo to świadczenia były jej nadal wypłacane, w pozostałych zaś wypadkach – za okres dłuższy niż 3 lata z zastrzeżeniem ust. 5.

A zatem podstawą uznania świadczenia za nienależne jest zaistnienie okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenia prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania. Chodzi tu o okoliczności, które nie istniały w chwili przyznania świadczenia, natomiast powstały w czasie jego pobierania.

Uwzględniając powyższe nie ulega wątpliwości Sądu Okręgowego, że nie było intencją wnioskodawcy wprowadzenie w błąd organu rentowego ani też pobranie nienależnych świadczeń, ale przepisy ubezpieczeń społecznych są skonstruowane w sposób wykluczający zastosowanie zasad współżycia społecznego i tym samym uznanie, że skoro wnioskodawca nie ponosi winy za wypłacenie mu wynagrodzeń za pracę za dwa miesiące w jednym miesiącu rozliczeniowym, to nie powinien być zobowiązany do zwrotu renty socjalnej.

W świetle jednak cytowanych przepisów oraz na tle ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd, decyzja organu rentowego zobowiązująca skarżącego do zwrotu nienależnie pobranej renty socjalnej jest całkowicie zasadna.

Podkreślić jednocześnie należy ,że przepis art. 138 ust. 2 pkt 1 wyżej cytowanej ustawy uzależnia zwrot uznanego za nienależnie wypłacone świadczenie od prawidłowego pouczenia o skutkach pobierania świadczenia bez podstawy prawnej. W związku jednak z okolicznością ,że skarżący został szczegółowo pouczony o konieczności informowania organu rentowego o okolicznościach mających wpływ na wysokość pobieranych świadczeń , brak jest jakichkolwiek podstaw prawnych do uwzględnienia odwołania skarżącego.

W świetle tych okoliczności Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 14 § 1 k.p.c., orzekł jak w sentencji wyroku.

S.B.