Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., decyzją z dnia 11 stycznia 2019 r., odmówił M. M. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, w oparciu o orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS, z dnia 8 stycznia 2019 r., nie stwierdzające, u wnioskodawczyni, niezdolności do pracy.

(decyzja k. 21 akt ZUS)

Od powyższej decyzji, M. M. odwołała się w dniu 22 lutego 2019 r., do Sądu Okręgowego w Łodzi i wniosła o zmianę decyzji i przyznanie prawa do spornego świadczenia. Skarżąca podniosła, że od 1989 r. choruje na niedoczynność tarczycy i, w chwili obecnej, wystąpiły powikłania w postaci guzów. Nadto, jest ona, także, leczona laryngologicznie z powodu alergii oraz znajduje się pod stałą opieką Poradni Hematologicznej. Ubezpieczona, również, podniosła, że pogorszył się jej stan zdrowia psychicznego i była także diagnozowana pod kątem boreliozy.

(odwołanie k. 3 - 4)

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, wywodząc, jak w uzasadnieniu decyzji.

(odpowiedź na odwołanie k. 13 – 13 verte)

Postanowieniem z dnia 25 marca 2019 r. Sąd Okręgowy w Łodzi ustanowił dla M. M. pełnomocnika z urzędu w osobie adw. M. R..

(postanowienie k. 36)

W piśmie procesowym z dnia 20 maja 2019 r., profesjonalny pełnomocnik ubezpieczonej, z urzędu, poparł odwołanie i wniósł o zasądzenie kosztów pomocy prawnej, udzielonej M. M. z urzędu oświadczając, że nie zostały one pokryte ani w całości ani w części.

(pismo procesowe pełnomocnika wnioskodawczyni k. 51 -52)

Wyrokiem z dnia 26 sierpnia 2020 roku Sąd Okręgowy w Łodzi, VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych po rozpoznaniu w dniu 26 sierpnia 2020 roku w Łodzi na posiedzeniu niejawnym sprawy M. M. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. z odwołania M. M. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. : z dnia 11 stycznia 2019 roku znak (...) o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy w pkt 1 oddalił odwołanie oraz orzekł o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu - pkt 2 i 3.

(wyrok – k. 161-161 verte)

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 26 sierpnia 2020 r. złożyła M. M., reprezentowana przez pełnomocnika z urzędu. Zaskarżając wyrok w zakresie punktu 1, apelująca zarzuciła:

1. nieważność postępowania (art. 379 pkt 5 k.p.c. w zw. z art. 148 ¹ § 1 i § 3 k.p.c.) przez pozbawienie odwołującej się możności obrony jej praw wskutek wydania wyroku na posiedzeniu niejawnym, w sytuacji złożenia wniosku dowodowego z przesłuchania stron w piśmie pełnomocnika z dnia 13 maja 2019 r. (pkt 6), który może zostać przeprowadzony jedynie na rozprawie;

2. naruszenie przepisów prawa procesowego, które miało wpływ na treść rozstrzygnięcia:

- art. 148 ¹ §1 k.p.c. w zw. z art. 299 k.p.c. i art. 278 k.p.c. poprzez rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym i przedwczesne wydanie rozstrzygnięcia bez przeprowadzenia wszystkich dowodów zawnioskowanych przez odwołującą się, co do których Sąd I instancji nie zajął stanowiska, w szczególności dowodu z przesłuchania stron jak i pozostałych dowodów z opinii biegłych sądowych zgłoszonych w piśmie pełnomocnika ubezpieczonej z dnia 13 maja 2019 r.;

- art. 327 ¹ §1 k.p.c. poprzez niewyjaśnienie podstawy prawnej i faktycznej w zakresie wydania wyroku na posiedzeniu niejawnym jak i przyczyn pominięcia wniosków dowodowych zgłoszonych w piśmie procesowym pełnomocnika odwołującej się z dnia 13 maja 2019 r., tj. wniosku z przesłuchania stron jak i wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłych sądowych;

- art. 233 §1 k.p.c. poprzez przekroczenie zasad swobodnej oceny dowodów polegające na uznaniu za niesprzeczną i zupełną opinię biegłego sądowego lekarza psychiatry H. K., pomimo że biegła nie odpowiedziała w sposób klarowny i wystarczający na zastrzeżenia oraz wątpliwości zgłaszane do opinii w piśmie pełnomocnika M. M. z dnia 15 czerwca 2020 r.

3. bezzasadne pominięcie przez Sąd wniosków dowodowych zgłoszonych w piśmie procesowym pełnomocnika odwołującej się z dnia 13 maja 2019 r., tj. wniosku z przesłuchania stron (art. 299 k.p.c. - pkt 6 pisma), wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłych sądowych, w sytuacji gdy w niniejszym postępowaniu wymagane były wiadomości specjalne (art. 278 k.p.c.) w postaci: biegłego lekarza hematologa (punkt 4 a. pisma), biegłego lekarza alergologa (punkt 4 b. pisma), biegłego lekarza reumatologa (punkt 4 d. pisma).

Mając powyższe na uwadze apelująca wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku ze zniesieniem postępowania i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego, w tym o zasądzeniu kosztów pomocy prawnej udzielonej ubezpieczonej z urzędu, które nie zostały opłacone w całości ani w części. Jako ewentualny, zgłoszony został wniosek o zmianę wyroku w zaskarżonej części - po przeprowadzeniu uzupełniającego postępowania dowodowego - i uwzględnienie odwołania oraz zasądzenie od organu rentowego kosztów pomocy prawnej udzielonej M. M. z urzędu, które nie zostały opłacone w całości ani w części.

(apelacja – k. 179-181 verte)

W odpowiedzi, pozwany organ rentowy wniósł o oddalenie apelacji.

(odpowiedź na apelację – k. 190)

Sąd Apelacyjny w Łodzi - wyrokiem z dnia 25 listopada 2021 r., sygn. akt III AUa 2069/20 - uchylił zaskarżony wyrok, zniósł postępowanie przed Sądem Okręgowym w Łodzi od dnia 22 sierpnia 2020 roku i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Łodzi do ponownego rozpoznania pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

W uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia, Sąd II instancji wskazał, że ustawą z dnia 10 lipca 2015 r. o zmianie ustawy - kodeks cywilny, ustawy - kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2015 poz. 1311) wprowadzono możliwość merytorycznego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy na posiedzeniu niejawnym - art. 1481 k.p.c. Powyższa regulacja stanowi odstępstwo od zasady jawności przewidzianej w art. 45 Konstytucji RP. W art. 1481 § 1 k.p.c. uregulowana została możliwość wydania wyroku na posiedzeniu niejawnym w dwóch wypadkach - wówczas, gdy pozwany uznał powództwo oraz wtedy, gdy po złożeniu przez strony pism i dokumentów sąd uzna, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne, przy czym oceny tej sąd dokonać może dopiero po złożeniu przez obie strony pism procesowych i dokumentów.

W ocenie Sądu Apelacyjnego zakreślone ww. przepisem ramy odstępstwa od jawnego rozpoznania sprawy zostały przekroczone na gruncie rozpatrywanego sporu. Specyfika postępowania o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy wymaga zasięgnięcia wiedzy specjalistycznej, a więc nie tylko dopuszczenia dowodu z opinii biegłych określonych specjalności, lecz także kontroli, czy dany dowód w sposób kompleksowy wyjaśnia sporne kwestie. Stronie przysługuje prawo zanegowania wniosków wynikających z opinii lekarskiej. Wprawdzie rozwiązanie z art. 148 ¹ k.p.c. nie zostało wyłączone w odniesieniu do spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych, jednak nie oznacza to swobodnego odwoływania się do tego przepisu, bez uwzględnienia indywidualnych okoliczności sprawy. Zakres dyskrecjonalnej władzy sędziego jest ograniczony przedmiotem sporu, stanowiskiem stron oraz ukształtowanym standardem procedowania. Na tym tle można zaaprobować, że w sprawie, której wynik zależy od stwierdzenia niezdolności do pracy zaistnieją okoliczności usprawiedliwiające rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym. Będą to sytuacje, w których zarówno wybór specjalności biegłych, jak i ich stanowiska nie będą negowane przez strony. Natomiast uprawnienie sądu z art. 148 ¹ § 1 k.p.c. - a nie obowiązek - nie powstaje na tle sprawy, w której strony pozostają wciąż w otwartym sporze, zgłaszają (ponawiają) wnioski dowodowe oraz nie mają możliwości wypowiedzenia się w przedmiocie kluczowych dowodów w sprawie (tu w przedmiocie opinii uzupełniającej biegłej neurolog z dnia 7 sierpnia 2020 r.).

Sąd Apelacyjny zauważył, że wnioskodawczyni, w toku procesu przed Sądem Okręgowym, domagała się dopuszczenia dowodu z opinii biegłych lekarzy: hematologa, alergologa i specjalisty z zakresu reumatologii i wniosek ten podtrzymywała (k. 51-52 akt sprawy). Ponadto, jak wynika z akt sprawy, pełnomocnik wnioskodawczyni w piśmie procesowym z 31 lipca 2020 r. złożył zastrzeżenia do opinii biegłej neurolog i postanowieniem z dnia 3 sierpnia 2020 r. Sąd Okręgowy dopuścił dowód z pisemnej uzupełniającej opinii ww. biegłej. Opinia uzupełniająca biegłej neurolog wpłynęła do Sądu 21 sierpnia 2020 r., jednakże jej odpisy nie zostały doręczone żadnej ze stron postępowania. Sąd Okręgowy zarządzeniem z 26 sierpnia 2020 r. skierował tymczasem sprawę na posiedzenie niejawne i w tym samym dniu wydał wyrok oddalający odwołanie.

Tak ukształtowany model procedowania doprowadził, zdaniem Sądu Apelacyjnego, do pozbawienia skarżącej, możności obrony swych praw w myśl art. 379 punkt 5 k.p.c.

Sąd Apelacyjny wskazał, że po pierwsze niedoręczenie uzupełniającej opinii biegłej neurolog ustanowionemu z urzędu pełnomocnikowi wnioskodawczyni, pozbawiło stronę możliwości złożenia umotywowanych zastrzeżeń. Po drugie, Sąd Okręgowy w ogóle nie wydał postanowienia w przedmiocie wniosków dowodowych zgłoszonych w piśmie procesowym tego pełnomocnika z dnia 13 maja 2019 r. (wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłych lekarzy: hematologa, alergologa i z zakresu reumatologii). Wprawdzie art. 235 ² § 1 k.p.c. daje Sądowi uprawnienie do pominięcia dowodu w szczególności, gdy wystąpią przesłanki określone w tym przepisie, jednakże zgodnie z § 2 tego przepisu pomijając dowód, sąd wydaje postanowienie, w którym wskazuje podstawę prawną tego rozstrzygnięcia. W niniejszej sprawie zostały naruszone przepisy prawa procesowego, gdyż „pominięcie dowodu” stanowiące negatywne rozstrzygnięcie Sądu co do wniosku dowodowego ubezpieczonej nastąpiło bez wydania formalnego postanowienia w tym zakresie. Ponadto, zatamowało de facto możliwość wypowiedzenia się w tej materii, a tym samym wykluczyło możliwość złożenia zastrzeżenia do protokołu, co prowadzi do ujemnych przesłanek procesowych (art. 162 § 2 k.p.c.). Za wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 23 października 2008 r. (V CSK 131/08, Legalis 140198) wskazać należy, że o ile nieuwzględnienie przez sąd wniosków dowodowych strony nie stanowi pozbawienia strony możności obrony jej praw w rozumieniu art.379 pkt 5 k.p.c. i nie może uzasadniać zarzutu nieważności postępowania, o tyle niewydanie postanowienia w tym przedmiocie przed skierowaniem sprawy na posiedzenie niejawne, na którym zapada wyrok niekorzystny dla strony, milcząco pozbawionej możliwości dowodzenia swoich racji, taki właśnie zarzut uzasadnia.

Pominięcie dowodu i wydanie wyroku na posiedzeniu niejawnym może mieć miejsce jedynie wówczas, gdy okoliczności faktyczne zostały wyjaśnione zgodnie z twierdzeniami strony wnioskującej o przeprowadzenie określonego dowodu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2014 r., I CSK 497/13, LEX nr 1521311 oraz postanowienie z dnia 13 grudnia 2018 r., V CZ 85/18, LEX nr 2618490).

Wskutek wymienionych uchybień w ocenie Sądu Apelacyjnego doszło do pozbawienia odwołującej się możności obrony jej praw w rozumieniu art. 379 pkt 5 k.p.c. Odstępstwo od zasady jawności nie może prowadzić do takich ograniczeń praw strony, że jej wnioski dowodowe w ogóle nie są rozpoznane i nie jest o tym zawiadomiona, przed wydaniem wyroku na posiedzeniu niejawnym.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy winien doręczyć stronom odpisy uzupełniającej opinii biegłej neurolog i umożliwić wypowiedzenie się w tym przedmiocie oraz rozpoznać wnioski dowodowe ubezpieczonej zawarte w piśmie procesowym z dnia 13 maja 2019 r.

(wyrok wraz z uzasadnieniem – k. 210-213)

Sąd Okręgowy, ponownie rozpoznając sprawę w pierwszej instancji, postanowieniem z dnia 7 lutego 2022 roku dopuścił dowód z pisemnej opinii biegłych sądowych : hematologa, alergologa i reumatologa którym zlecił wskazanie - czy stopień naruszenia sprawności organizmu wnioskodawczyni powoduje jej niezdolność do pracy; a jeśli tak, to w jakim wymiarze: całkowitym czy częściowym, a ponadto o wskazanie możliwie dokładnej daty powstania , ewentualnej, niezdolności do pracy, jeśli uległ zmianie wymiar niezdolności do pracy - wskazania od kiedy oraz podanie – do kiedy prognozowana jest , ewentualna, niezdolność do pracy. Jednocześnie Sąd Okręgowy zobowiązał wnioskodawczynię , za pośrednictwem pełnomocnika z urzędu , do przedstawienia biegłym pełnej dokumentacji medycznej leczenia hematologicznego, alergologicznego i reumatologicznego wnioskodawczyni.

(postanowienie – k. 220)

Postanowieniem z dnia 11 lipca 2022 roku tutejszy sąd dopuścił dowód z pisemnej uzupełniającej opinii biegłego sądowego alergologa na fakt: czy uwagi zawarte w piśmie pełnomocnika wnioskodawczyni z dnia 22.06.2022r mają wpływ na wnioski orzecznicze zawarte w opinii podstawowej.

(postanowienie – k. 269)

Postanowieniem z dnia 17 stycznia 2023 roku tutejszy sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 3 i 5 k.p.c. pominął wniosek dowodowy o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej połączonej opinii biegłych sądowych z zakresu psychiatrii i psychologii klinicznej na fakty , przedstawione w piśmie pełnomocnika wnioskodawczyni z dnia 16.01.2023 roku.

(postanowienie – k. 380-380 verte)

W dniu 20 stycznia 2023 roku tutejszy sąd wykonując zobowiązanie Sądu Apelacyjnego doręczył stronom kopię opinii uzupełniającej biegłego neurologa z dnia 21 sierpnia 2020 roku, zakreślając 7-dniowy termin na ewentualne ustosunkowanie się do treści opinii.

(doręczenie – k. 381-382)

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 8 maja 2023 roku tutejszy sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 3 i 5 k.p.c. pominął wniosek dowodowy przedstawiony w piśmie pełnomocnika skarżącej z dnia 15 lutego 2023 roku.

(postanowienie wydane na rozprawie w dniu 8 maja 2023 roku e-protokół (...):03:57 – 00:05:50 – płyta CD – k. 396)

Na rozprawie w dniu 8 maja 2023 roku, profesjonalny pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołanie oraz wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego udzielonego z urzędu w podwyższonej stawce do 150 %, w tym uwzględnienie kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje.

(rozprawa z dnia 8 maja 2023 roku e-protokół (...):01:06 – 00:01:43 i 00:12:38 – 00:12:55 – płyta CD – k. 396)

Na rozprawie w dniu 8 maja 2023 roku pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania.

(rozprawa z dnia 8 maja 2023 roku e-protokół (...):12:55 – 00:12:56 – płyta CD – k. 396)

Rozpoznając ponownie sprawę, Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

M. M. urodziła się w dniu (...), legitymuje się wyższym wykształceniem, z zawodu jest pedagogiem promocji zdrowia i wspomagania rozwoju pracownika( z tytułem magistra), od 1 października 1985 r. do kwietnia 2018 r. pracowała jako asystent ds. promocji zdrowia i sekretarka kierownika Poradni w (...). Obecnie nie pracuje. Ma umiarkowany stopień niepełnosprawności .

( świadectwo pracy k. 9 - 9 verte akt ZUS, zeznania wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 8 maja 2023 roku e-protokół (...):06:40 – 00:12:36 w związku z e-protokół (...):01:45 – 00:03:57 – płyta CD – k. 396)

Orzeczeniem Miejskiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Ł., wnioskodawczyni została z przyczyn psychiatrycznych, zaliczona do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności od dnia 30.01.2019 r. do 15.02.2021 r.

(orzeczenie k. 18)

Wnioskodawczyni nie próbowała szukać pracy w zakładzie pracy chronionej.

( zeznania wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 8 maja 2023 roku e-protokół (...):06:40 – 00:12:36 w związku z e-protokół (...):01:45 – 00:03:57 – płyta CD – k. 396)

W dniu 19 listopada 2018 r. ubezpieczona złożyła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy.

(wniosek k. 1-5 akt ZUS)

W toku postępowania, wnioskodawczyni została zbadana przez Lekarza Orzecznika ZUS, który rozpoznał, u badanej, zaburzenia osobowości, przewlekłe bóle stawów kolanowych i łokciowych, boreliozę w wywiadzie oraz niedoczynność tarczycy i uznał wnioskodawczynię za osobę zdolną do pracy zarobkowej zgodnie z kwalifikacjami.

(opinia i orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS w dokumentacji medycznej k. 52 -54, k. 17 akt ZUS)

Od powyższego orzeczenia w dniu 19 grudnia 2018 r. wnioskodawczyni złożyła sprzeciw do Komisji Lekarskiej ZUS.

(sprzeciw k. 56 dokumentacji medycznej w aktach ZUS)

Rozpatrując wniesiony sprzeciw, Komisja Lekarska ZUS w dniu 8 stycznia 2019 r. zbadała wnioskodawczynię, rozpoznając u niej zaburzenia adaptacyjne u osoby z zaburzeniami osobowości, zespół antyfosfolipidowy, stan po zakrzepicy żył kończyn dolnych, niedoczynność tarczycy, w trakcie terapii substytucyjnej oraz boreliozę w wywiadzie i uznała wnioskodawczynię za osobę zdolną do pracy zarobkowej, zgodnie z kwalifikacjami.

(opinia i orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS k. 59 - 61 dokumentacji medycznej w aktach ZUS oraz k. 18 akt ZUS)

W oparciu o powyższe orzeczenie, organ rentowy decyzją z dnia 11 stycznia 2019 r. odmówił ubezpieczonej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

( decyzja k. 21 - 22 akt ZUS)

W związku ze złożonym odwołaniem od tej decyzji , Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe, m.in. z opinii biegłych sadowych, mając na uwadze, ze w przedmiotowo-podmiotowym stanie faktycznym , niezbędne są wiadomości specjalistyczne.

W dniu 14 maja 2019 r. M. M. została zbadana przez biegłego sądowego lekarza endokrynologa i ginekologa prof. zw. dr hab. n. med. T. P., który rozpoznał u badanej: zespół fosfolipidowy, niedoczynność gruczołu tarczowego oraz stan po porodzie kleszczowym. Wnioskodawczyni jest od lat leczona z powodu zespołu fosfolipidowego a także leczona specjalistycznie w I - (...) z powodu niedoczynności tarczycy jednakże stopień naruszenia sprawności organizmu wnioskodawczyni , w obliczu powyższych schorzeń , nie powoduje niezdolności do pracy, zgodnie z posiadanym poziomem kwalifikacji zawodowych.

(opinia biegłego endokrynologa i ginekologa k. 56 - 57 )

W dniu 10 czerwca 2019 r. ubezpieczona została zbadana przez biegłego sądowego lekarza specjalistę z zakresu chirurgii ogólnej, chirurgii naczyniowej i torakochirurgii prof. nadzw. dr hab. n. med. M. G., który rozpoznał, u badanej, zespół antyfosfolipidowy w wywiadzie, przebytą zakrzepicę żylną lewej kończyny dolnej w 2010 r., obecnie bez istotnych następstw i uznał, że wnioskodawczyni z przyczyn chirurgicznych jest zdolna do pracy zarobkowej zgodnie z kwalifikacjami. U wnioskodawczyni nie stwierdza się obecnie chorób wymagających leczenia chirurgicznego i powodujących zarazem istotne naruszenie sprawności organizmu, w stopniu powodującym niezdolność do pracy zarobkowej w rozumieniu ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Stopień naruszenia sprawności organizmu wnioskodawczyni, nie powoduje jej niezdolności do pracy.

(opinia biegłego sądowego z zakresu chirurgii ogólnej, chirurgii naczyniowej i torakochirurgii k. 59 - 59 verte)

W dniu 17 lutego 2020 r. ubezpieczona została także zbadana przez biegłego neuropsychologa dr L. S., który stwierdził u niej osłabienie sprawności procesów poznawczych na skutek rozpoczynających się zmian organicznych w o.u.n. i zaburzeń emocjonalnych, aktualnie w umiarkowanym stopniu zakłócające funkcjonowanie. Nasilone reakcje lękowo - depresyjne spowodowane powyższymi zmianami, ograniczeniami powstałymi na skutek różnorodnymi chorób somatycznych i ogólnie trudnej sytuacji życiowej.

(opinia biegłego neuropsychologa k. 74 – 75)

Wnioskodawczyni została nadto zbadana przez biegłego sądowego psychiatrę H. K., która rozpoznała u badanej zaburzenia depresyjno-lękowe u osoby z rozpoczynającym się organicznymi zmianami w (...) i uznała, że z punktu widzenia psychiatry wnioskodawczyni jest zdolna do pracy zarobkowej zgodnie z kwalifikacjami. Z dokumentacji medycznej (historia choroby) wynika że, M. M. psychiatrycznie zaczęła się leczyć od 15.12.2017 r. z rozpoznaniem epizodu depresyjnego łagodnego. Wcześniej była leczona z powodu boreliozy. Cały czas była leczona ambulatoryjne, nie była leczona szpitalnie. Analiza dokumentacji medycznej wskazuje na systematyczne wizyty. Z leków brała (...). Ostatnia wizyta odbyła się w dniu 07.01.2019 r. Z informacji o przebytej rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji ZUS w okresie 13.09­06.l0.20l8r wynika, że rozpoznano u niej zaburzenia adaptacyjne pod postacią reakcji lękowo-depresyjnej. W trakcie prewencji nie stwierdzono jednak objawów psychotycznych. W wyniku kompleksowych oddziaływań rehabilitacyjnych uzyskano stabilizację samopoczucia oraz poprawę możliwości adaptacyjnych. Zalecono wnioskodawczyni kontynuowanie w warunkach ambulatoryjnych dalszej farmakoterapii i psychoterapii. Badanie biegłego psychologa potwierdziło u wnioskodawczyni osłabienie sprawności procesów poznawczych na skutek rozpoczynających się zmian organicznych w oun i zaburzeń emocjonalnych, aktualnie w umiarkowanym stopniu zakłócające funkcjonowanie. Badanie ujawniło nasilone reakcje lękowo-depresyjne spowodowane powyższymi zmianami organicznymi powstałymi na skutek różnorodnych chorób somatycznych i ogólnie trudnej sytuacji życiowej. Badanie psychiatryczne nie potwierdziło głębszych zaburzeń depresyjnych, objawów psychotycznych, otępiennych. W obrazie klinicznym przeważają zaburzenia o obrazie nerwicowym z przewagą depresyjno - lękowych. Występujące zaburzenia psychiczne nie powodują znacznego ograniczenia zdolności do pracy. W związku z powyższym z punktu widzenia psychiatry badana jest zdolna do pracy. Wymaga ona dalszego leczenia psychiatrycznego i psychoterapii. Ewentualne pogorszenia jej stanu zdrowia, mogą być leczone w ramach czasowej niezdolności do pracy. Biegły neuropsycholog potwierdził, u wnioskodawczyni, osłabienie sprawności procesów poznawczych na skutek rozpoczynających się zmian organicznych w (...) i zaburzeń emocjonalnych aktualnie w umiarkowanym stopniu zakłócające funkcjonowanie a nie w znacznym stopniu. U wnioskodawczyni w trakcie rehabilitacji w ramach prewencji ZUS od 13.09. do 06.10.2018 r. potwierdzono zaburzenia adaptacyjne - reakcja depresyjno-lękowa. Nie stwierdzono jednak głębszych zaburzeń depresyjnych. Jak wynika z karty informacyjnej w wyniku kompleksowych oddziaływań rehabilitacyjnych uzyskano stabilizację samopoczucia oraz poprawę możliwości adaptacyjnych. Zalecono wnioskodawczyni kontynuowanie leczenia w warunkach ambulatoryjnych dalszej farmakoterapii i psychoterapii. W czasie aktualnego badania przez biegłą, w obrazie klinicznym przeważały zaburzenia o obrazie nerwicowym. Zatem nie ma podstaw do stwierdzenia, że stopień naruszenia sprawności organizmu wnioskodawczyni, w związku z zaburzeniami psychicznymi, występującymi u wnioskodawczyni, powodowały znaczne ograniczenie jej zdolności do pracy, skutkujące niezdolnością do pracy.

Stopień naruszenia sprawności organizmu wnioskodawczyni, nie powoduje jej niezdolności do pracy.

(opinia biegłej psychiatry k. 65 – 66, k. 79 – 81, opinia uzupełniająca k. 141)

W dniu 19 czerwca 2020 r. ubezpieczona została zbadana przez biegłego sądowego lekarza neurologa, który rozpoznał u niej bóle i zawroty głowy naczyniopochodne, zmiany zwyrodnieniowe odcinka szyjnego kręgosłupa bez istotnych deficytów neurologicznych i uznała, że wnioskodawczyni jest zdolna do pracy zarobkowej zgodnie z kwalifikacjami. Wnioskodawczyni od 2015 roku jest pod opieką neurologa z powodu bólów i zawrotów głowy, szumów usznych, bólów kręgosłupa, bólów wielostawowych. Aktualnie oczekuje ona na wykonanie badania kontrolnego (...) głowy. Badanie poprzednie było wykonane w dniu 1.06.2017 r. i nie wykazało istotnych zmian w zakresie mózgowia. Drobne ogniska w istocie białej obu półkul mózgu nie mają znaczenia klinicznego. Badaniem neurologicznym nie stwierdzono objawów uszkodzenia układu nerwowego, które powodowałyby długotrwałą niezdolność do wykonywania pracy zarobkowej. Wnioskodawczyni ma orzeczony umiarkowany stopień niepełnosprawności z przyczyn psychiatrycznych, a nie neurologicznych. Badanie w postaci rezonansu magnetycznego głowy z dnia 25.06.2020 r. nie wykazało żadnych nowych zmian w zakresie mózgowia w porównaniu z obrazem z dnia 1.06.2017 r. Opisujący badanie, radiolog, stwierdził, że obraz mózgowia jest stabilny, prawdopodobnie zmiany bliznowate są pochodzenia naczyniowego.

Stopień naruszenia sprawności organizmu wnioskodawczyni, nie powoduje niezdolności do pracy.

(opinia biegłej neurologa k. 122 – 124, opinia uzupełniająca k. 160)

W dniu 4 kwietnia 2022 roku ubezpieczona została zbadana przez biegłego alergologa. Na podstawie analizy dokumentacji medycznej, badań dodatkowych , a także badania wnioskodawczyni stwierdzono ,że schorzenie alergologiczne z powodu którego jest leczona tzn. pyłkowica czyli objawy alergii ze strony oczu , nosa i dróg oddechowych występujące okresowo, leczona immunoterapią z dobrym efektem, a także alergia na metal -nikiel wymagająca eliminacji kontaktów ze stopami tegoż metalu i produktów zawierających siarczan niklu. Objawy uczulenia na trawy i zboża, określane jako Pyłkowica, obejmują alergiczne zapalenia spojówek, alergiczny nieżyt nosa, astmę pyłkową, alergiczne zapalenia skóry. Ubezpieczona nie leczy się z powodu AO całorocznej. Dodatni wynik testu (...) na masło 4/4 przy kontroli dodatniej 9/20 stanowi o wykryciu miernego stopnia uczulenia, które przy stwierdzonych objawach po spożyciu, kwalifikuje się do diety eliminacyjnej. Wnioskodawczyni jest zdolna do wykonywania pracy zarobkowej, zgodnie z wyuczonym zawodem i wykształceniem z powodów alergologicznych.

Stopień naruszenia sprawności organizmu wnioskodawczyni, nie powoduje jej niezdolności do pracy.

(opinia biegłego alergologa – k. 236-237, opinia uzupełniająca – k. 274)

W dniu 20 października 2022 roku wnioskodawczyni została zbadana przez biegłego hematologa, który rozpoznał u badanej zakrzepicę żył głębokich obu kończyn dolnych (2009), lewej kończyny dolnej (2010), zespół antyfosfolipidowy. W. pozostaje pod stałą opieką hematologa i reumatologa z powodu rozpoznania zespołu antyfosfolipidowego. W wykonanych badaniach nie potwierdzono trombofilii czyli wrodzonej tendencji do zakrzepicy (nieobecna mutacja genu protrombiny i mutacja czynnika V L.) jako przyczyny zakrzepicy. Od 2010 r. u ubezpieczonej epizodów zakrzepowo-zatorowych. W leczeniu skarżąca przyjmuje A., V. D. (...) oraz w okresach zwiększonego ryzyka zakrzepicy heparynę drobnocząsteczkową (C., N.). W wykonanym badaniu obrazowym - MR głowy w dniu 25.06.2020r stwierdzono pojedyncze niecharakterystyczne, drobne ogniska, najprawdopodobniej naczyniopochodne. W przebiegu zespołu antyfosfolipidowego stwierdzono zwiększone ryzyko powikłań zakrzepowo-zatorowych wobec czego zmiany naczyniopochodne mogą mieć podłoże niedokrwienne. W morfologii krwi obwodowej stwierdzono nieznaczną nadpłytkowość, nieistotną klinicznie.

Reasumując, u wnioskodawczyni od 2010 roku nie wystąpiły powikłania zakrzepowo-zatorowe, a zaistniałe w 2010 roku nie spowodowały odległych powikłań. Z punktu widzenia hematologicznego nie ma podstaw do orzeczenia u skarżącej długotrwałej niezdolności do pracy z powodów hematologicznych.

Stopień naruszenia sprawności organizmu wnioskodawczyni, nie powoduje jej niezdolności do pracy.

(opinia biegłego hematologa – k. 338-339)

W dniu 29 października 2022 roku wnioskodawczyni została zbadana przez biegłego reumatologa, który rozpoznał u badanej: obserwacja kierunku choroby układowej tkanki łącznej, zespół antyfosfolipidowy, stan po zakrzepicy żył obu goleni ( (...)), borelioza przebyta, choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa szyjnego bez objawów ubytkowych.

W wywiadzie chorobowym zakrzepica żylna kończyn dolnych w 2009 roku. Od 2010 roku diagnostyka przyczyn zakrzepicy w ramach poradni hematologicznej - bez potwierdzenia trombofilii, ustalono rozpoznanie zespołu antyfosfolipidowego. W profilaktyce zakrzepicy stosowana jest przewlekle niska dawka aspiryny, a okresowo, wyłącznie przy zwiększonym ryzyku zakrzepicy heparyna drobnocząsteczkowa. Stosowana profilaktyka jest skuteczna - dokumentacja nie potwierdza występowania kolejnych epizodów zakrzepicy po 2010 roku. Wnioskodawczyni kontroluje się w poradni neurologicznej z powodu bólów i zawrotów głowy. W toku diagnostyki neurologicznej ponawiane badania głowy metoda rezonansu magnetycznego, w tym w badaniu z 2020 roku obecność drobnych ognisk, prawdopodobnie naczyniopochodnych/ niedokrwiennych. Ponadto w danych z wywiadu w dokumentacji orzeczniczej ZUS oraz w dokumentacji z poradni specjalistycznych informacje o leczeniu z powodu innych chorób – skarżąca kontrolowała się m.in. z powodu niedoczynności tarczycy, zaburzeń alergicznych, oraz w poradni chorób zakaźnych (nawrotowa borelioza), poradni psychiatrycznej (depresja) i poradni ortopedycznej (ból stawów/kręgosłupa).

Wnioskodawczyni jest w obserwacji poradni reumatologicznej od 26.04.2019 roku. Wcześniej nie była leczona reumatologicznie. W opisie wizyt informacje o dolegliwościach bólowych stawów oraz równoczesnym leczeniu chorób współistniejących w tym boreliozy. W toku diagnostyki reumatologicznej wykonano m.in. badania: przeciwciała przeciwcytrulinowe - nieobecne, czynnik reumatoidalny - ujemny, przeciwciała przeciwjądrowe dodatnie, immunoblot ujemny. W dniu 12.04.2022 roku rozpoczęto leczenie arechiną z rozpoznaniem choroby układowej tkanki łącznej. Brak informacji o potrzebie kontynuacji leczenia podczas wizyty kontrolnej w lipcu 2022 roku. Opisany przebieg leczenia reumatologicznego potwierdza fakt diagnozowania i leczenia wnioskodawczyni z rozpoznaniami choroby układowej tkanki łącznej i zespołu antyfosfolipidowego, ale nie potwierdza niezdolności do pracy wnioskodawczyni z powodu wymienionych chorób reumatologicznych.

Akta nie zawierają żadnych wyników badań obrazowych ani innej dokumentacji medycznej potwierdzającej uszkodzenia układu ruchu. Nie ma potwierdzenia obecności zmian narządowych wtórnych do choroby układowej tkanki łącznej i/lub zespołu antyfosfolipidowego powodujących niezdolność do pracy. W dostępnej dokumentacji brak jest również dowodów o obecności objawów aktywnego zapalenia stawów czy innych objawów , którego powodowałyby niesprawność ruchową o nasileniu powodującym niezdolność do pracy.

Podsumowując: stopień naruszenia sprawności organizmu wnioskodawczyni, nie powoduje jej niezdolności do pracy. Brak podstaw do uznania niezdolności do pracy odwołującej z przyczyn reumatologicznych.

( opinia biegłego reumatologa – k. 343-344)

W wyniku ponownego rozpoznania sprawy, Sąd ustalił powyższe okoliczności faktyczne na podstawie całokształtu zebranego materiału dowodowego - w szczególności na podstawie załączonych do akt sprawy akt rentowych ubezpieczonej, dokumentacji medycznej oraz wydanych w sprawie opinii biegłych, których specjalizacje odpowiadają rodzajowi schorzeń występujących u wnioskodawczyni.

Wskazać należy ,że w sprawie dotyczącej prawa do renty wnioskodawczyni w spornym okresie pozostaje wyłącznie stan jej zdrowia biorąc pod uwagę, że pozostałe przesłanki prawa do renty wnioskodawczyni spełnia czego nie kwestionował organ rentowy. Wobec sporu co do zdolności do pracy wnioskodawczyni, a co za tym idzie konieczności oceny stanu jej zdrowia, Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych z zakresu: endokrynologa i ginekologa, specjalisty z zakresu chirurgii ogólnej, chirurgii naczyniowej i torakochirurgii, neuropsychologa, psychiatry, neurologa, alergologa, hematologa, reumatologa.

Sąd Okręgowy uznał, że opinie w/w biegłych stanowią pełnowartościowe źródło dowodowe, albowiem zostały wydane zgodnie z zakreśloną tezą dowodową, a nadto są one jasne, wnikliwe, spójne, logiczne i obiektywne. Biegli w sposób przejrzysty i wyczerpujący opisali stan zdrowia wnioskodawczyni i jednogłośnie orzekli, że wnioskodawczyni nie była w dacie wydania spornej decyzji ZUS niezdolna do pracy zarobkowej. Tym samym jest zdolna do wykonywania pracy zarobkowej zgodnie z poziomem posiadanych kwalifikacji zawodowych. Opinie powołanych w sprawie biegłych są zgodne z orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS.

Podkreślić należy, że przy wydaniu opinii biegła psychiatra posiłkowała się opinią biegłego neuropsychologa. Biegła psychiatra wyjaśniła, że sporządzając opinię wzięła pod uwagę cały dostępny materiał, w tym również opinię biegłego neuropsychologa. Biegła podkreśliła, że sama zaproponowała przebadanie wnioskodawczyni przez biegłego neuropsychologa, ze względu na zgłaszane przez M. M. problemy z pamięcią. Biegła ta stanowczo podniosła, że w czasie badania w obrazie klinicznym u wnioskodawczyni przeważały zaburzenia o obrazie nerwicowym i dlatego nie ma podstaw do stwierdzenia, że zaburzenia psychiczne występujące u wnioskodawczyni powodowały znaczne ograniczenie jej zdolności do pracy.

Natomiast biegła neurolog wyjaśniła, że zapoznała się, także, z wynikiem rezonansu magnetycznego głowy z dnia 25.06.2020. Badanie to, jednak, nie wykazało żadnych nowych zmian w zakresie mózgowia w porównaniu z obrazem z dnia 1.06.2017 r. Biegła wskazała, że opisujący badanie radiolog, stwierdził, że obraz mózgowia jest stabilny, prawdopodobnie zmiany bliznowate są pochodzenia naczyniowego. Wynik badania nie wpłynął zatem na wnioski końcowe opinii tej biegłej z dnia 19.06.2020 r.

Podkreślić należy, że zgodnie z wytycznymi Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy doręczył stronom odpisy uzupełniającej opinii biegłej neurolog i umożliwił wypowiedzenie się w tym przedmiocie, a następnie dopuścił dowód z pisemnej opinii biegłych sądowych: hematologa, alergologa i reumatologa którym zlecił wskazanie - czy stopień naruszenia sprawności organizmu wnioskodawczyni powoduje jej niezdolność do pracy; a jeśli tak, to w jakim wymiarze: całkowitym czy częściowym, a ponadto wskazanie możliwie dokładnej daty powstania ewentualnej niezdolności do pracy, a jeśli uległ zmianie wymiar niezdolności do pracy - wskazania od kiedy oraz podanie – do kiedy prognozowana jest ewentualna, niezdolność do pracy. Po zbadaniu ubezpieczonej (biegły alergolog) oraz po zapoznaniu się z dokumentacją medyczną zawartą w aktach sprawy biegli z zakresu: hematologii, alergologii , reumatologii, poddając ją wnikliwej krytycznej analizie specjalistycznej zgodnie z posiadaną specjalizacją doszli do przekonania, że w dalszym ciągu brak jest podstaw do stwierdzenia, że wnioskodawczyni była niezdolna do pracy w czasie zaskarżonej decyzji. Co istotne również, w konsekwencji żadna ze stron procesu nie zgłaszała zastrzeżeń do opinii w/w biegłych - hematologa, alergologa i reumatologa.

Należy zauważyć, że dowód z opinii biegłego ma szczególny charakter, a mianowicie korzysta się z niego w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych. Do dowodów tych nie mogą więc mieć zastosowania wszystkie zasady o prowadzeniu dowodów, a w szczególności art. 217 § 1 k.p.c.

Podnieść należy ,że kontrola opinii biegłego powinna polegać na sprawdzeniu prawidłowości – z punktu widzenia wymagań logiki i zasad doświadczenia życiowego, rozumowania przeprowadzonego w jej uzasadnieniu, które doprowadziło do wydania przez biegłego takiej, a nie innej opinii (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 15.06.1970r, I CR 224/70, OSNCP, Biul. Sądu Najwyższego z 1971r, nr 11, poz. 203). Sąd może ocenić opinie jedynie pod względem fachowości, logiczności i rzetelności. Nie może jednak nie podzielać merytorycznych poglądów biegłego, czy zamiast nich wprowadzać własne stwierdzenia (por. orz. Sądu Najwyższego z dnia 19.12.1990r, I PR 148/90, OSP 1991 11-12, poz. 300 ). Tylko brak w opinii fachowego uzasadnienia wniosków końcowych, uniemożliwia prawidłową ocenę jej mocy dowodowej /wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 czerwca 2000 roku, II UKN 617/99, OSNAPiUS 2002/1/26/. Sąd nie jest obowiązany dążyć do sytuacji, aby opinia biegłego (biegłych) przekonała strony sporu. Wystarczy, że opinia jest przekonująca dla sądu, który wiążąco ocenia, czy biegły wyjaśnił wątpliwości zgłoszone przez stronę. Granicę obowiązku prowadzenia przez sąd postępowania dowodowego wyznacza podlegająca kontroli instancyjnej ocena, czy dostatecznie wyjaśniono sporne okoliczności sprawy /wyr. SN z dnia 25 września 1997 roku, II UKN 271/97, OSNP 1998, Nr 14, poz. 430/.

Dla sprawy istotne jest to, że biegli wydali niewadliwe i merytorycznie prawidłowo uzasadnione opinie odpowiadając na pytania Sądu w sposób, który umożliwił rozstrzygnięcie sprawy.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy uznał, że sporządzone przez powołanych w sprawie biegłych opinie stanowią pełnowartościowy środek dowodowy i są wystarczające do wydania rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Natomiast zgłoszone przez pełnomocnika wnioskodawczyni w piśmie z dnia 16.01.2023 r. i z dnia 15.02.2023 r. wnioski dowodowe o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej połączonej opinii biegłych sądowych z zakresu psychiatrii i psychologii klinicznej, na fakt - aktualnego - stanu zdrowia psychicznego M. M., postępującego pogarszania się jej stanu zdrowia, wpływu tego stanu zdrowia na zdolność do pracy - nie zasługiwał na uwzględnienie. Trzeba mieć na względzie fakt, iż Sąd bierze pod uwagę wszelkie dokumenty obrazujące stan zdrowia ubezpieczonej na dzień wydania zaskarżonej decyzji, tj. na dzień 11 stycznia 2019 r. To treść decyzji, wydanej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a także zakres wniesionego odwołania wyznacza przedmiot sporu. Warunki nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy muszą być spełnione łącznie w chwili wydania decyzji przez organ rentowy. W postępowaniu Sąd ocenia legalność decyzji według stanu rzeczy istniejącego w chwili jej wydania (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 2004 r., II UK 395/03, OSNP 2005/3/43). Sąd orzeka wprawdzie o rencie z tytułu niezdolności do pracy, przysługującej przez określony czas przyszły, jednakże orzeczenie to opiera się na ocenie i zdolnościach co do stanu zdrowia ubezpieczonego z daty wydania decyzji organu rentowego (wyrok SN z 18.09.2014 r. I UK 22/14 LEX nr 1545137). Tym samym, w ramach uprawnień rozpoznawczych na orzeczenie sądu nie mają wpływu okoliczności powstałe po wydaniu zaskarżonej decyzji (postanowienie SN z 7 czerwca 2018r. II UZ 13/18).

Stąd też zgłoszone w pismach procesowych z dnia 16.01.2023 r. i z dnia 15.02.2023 r. w/w wnioski dowodowe podlegały pominięciu przez sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 3 i 5 k.p.c. jako nieprzydatne do wykazania danego faktu uznając jednocześnie, że dalsze prowadzenie postępowania dowodowego w postulowanym przez stronę powodową kierunku zmierzałoby jedynie do zbędnego wydłużenia postępowania w n/n sprawie.

W ocenie sądu, jeśli wnioskodawczyni obecnie dysponuje nową dokumentacją medyczną obrazującą stan jej zdrowia z końca 2022 roku, to nic nie stoi na przeszkodzie, aby wystąpiła do ZUS-u z nowym wniosek o ustalenie jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

W wyniku ponownego rozpoznania sprawy, w świetle zebranego materiału dowodowego i przeprowadzonej wyżej oceny dowodów, Sąd uznał, że odwołanie jest niezasadne i podlega oddaleniu.

Wstępnie przypomnieć należy, że Sąd pierwszej instancji, któremu została zwrócona sprawa do ponownego rozpoznania, związany jest „oceną prawną” oraz „wskazaniami co do dalszego postępowania”, zgodnie z art. 386 §6 k.p.c. Wyrażona w tym przepisie zasada podporządkowania i związania Sądu niższej instancji jest jedną z naczelnych, ustrojowych zasad procesu cywilnego, zapobiegającą powtarzaniu popełnionych błędów oraz gwarantującą pewność i trwałość raz zajętego w sprawie stanowiska Sądu wyższej instancji, co umożliwia stronom podjęcie właściwej obrony ich interesów procesowych i materialnoprawnych” (tak np. SN w wyroku z 25.03.2004 r., III CK 335/02, Lex nr 585801). Będąc związanym stanowiskiem Sądu Odwoławczego co do stwierdzonych w ramach kontroli instancyjnej uchybień o charakterze proceduralnym popełnionych przez Sąd I instancji - Sąd Okręgowy ponownie rozpoznając n/n sprawę wykonał zalecenia Sądu Apelacyjnego i doręczył stronom odpisy uzupełniającej opinii biegłej neurolog i umożliwił wypowiedzenie się w tym przedmiocie, a następnie dopuścił dowód z pisemnej opinii biegłych sądowych: hematologa, alergologa i reumatologa. Sąd Okręgowy, mając na uwadze treść wydanych w sprawie opinii biegłych, uznał, że postępowanie dowodowe w zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia spornych okoliczności zostało przeprowadzone w sposób wyczerpujący i nie wymaga dalszego uzupełnienia.

Zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U z 2022 r., poz. 504 ze zm.) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1) jest niezdolny do pracy

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3–8 i pkt 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11, 12 i pkt 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15–17 oraz art. 7 pkt 1–3, pkt 5 lit. a, pkt 6 i 12, oraz w okresach pobierania świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego określonych w przepisach o świadczeniach rodzinnych lub zasiłku dla opiekuna określonego w przepisach o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów;

4) nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

Przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy (ust. 2).

Stosownie do treści art. 12 ust. 1 ww. ustawy, niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.

Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (ust. 2).

Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (ust. 3).

Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy należy mieć na uwadze art. 13 ust. 1 ww. ustawy, który nakazuje uwzględnić tu stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji oraz możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne. Dokonując analizy pojęcia "niezdolność do pracy", należy brać pod uwagę zarówno kryterium biologiczne (stan organizmu dotkniętego schorzeniami naruszającymi jego sprawność w stopniu powodującym niezdolność do pracy), jak i ekonomiczne (utrata zdolności do pracy zarobkowej). Utrata zdolności do wykonywania dotychczasowego zatrudnienia nie jest wystarczającą przesłanką nabycia prawa do renty, jeżeli wiek, poziom wykształcenia i predyspozycje psychofizyczne usprawiedliwiają rokowania, że mimo upośledzenia sprawności organizmu możliwe jest podjęcie innej pracy w tym dotychczas wykonywanym zatrudnieniu, albo po przekwalifikowaniu.

Zdefiniowanie pojęcia "poziom kwalifikacji", użytego w tym przepisie ma istotne znaczenie, bowiem stanowi ono podstawę do ustalania rodzajów prac, które są w zasięgu możliwości ubezpieczonego, mimo stwierdzanego upośledzenia sprawności organizmu, a co za tym idzie, do ustalenia czy ograniczenie zdolności do pracy można zakwalifikować, jako znaczne. O poziomie posiadanych kwalifikacji do pracy decyduje nie tylko wykształcenie, lecz także uzyskana poprzez przyuczenie do zawodu umiejętność wykonywania specjalistycznej, kwalifikowanej pracy, także pracy fizycznej. Niższy jest zatem poziom kwalifikacji osób wykonujących proste prace fizyczne, niewymagające przyuczenia zawodowego niż poziom kwalifikacji osób wykonujących prace wymagające określonych specjalistycznych umiejętności nabywanych na podstawie przygotowania zawodowego ( tak SA w Gdańsku w wyroku z 19.11.2015 r., III AUa 786/15, Lex nr 1950585).

Renta z tytułu niezdolności do pracy jest, bowiem, świadczeniem z ubezpieczenia społecznego, związanym z istnieniem w organizmie osoby ubezpieczonej stanu chorobowego, czyniącego badanego obiektywnie niezdolnym do pracy. O niezdolności do pracy nie decyduje zatem sam fakt występowania schorzeń i subiektywne odczucia ubezpieczonego co do stopnia ich zaawansowania, lecz ocena, czy i w jakim stopniu wpływają one na utratę zdolności do pracy. Dopiero, gdy nasilenie chorób jest takie, iż wyklucza podjęcie przez ubezpieczonego pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, można mówić o niezdolności do pracy. Innymi słowy, w sprawach o prawo do renty, nie wystarczy udowodnienie, że występują określone schorzenia, lecz konieczne jest wykazanie, w jakim stopniu wpływają one na utratę zdolności do pracy – jakiejkolwiek pracy bądź pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami (por. wyr. SA w Szczecinie z dnia 15 maja 2018 r., III AUa 539/17, LEX nr 2531836).

Prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy może ulec zmianom w przypadku zmiany kwalifikacji niezdolności do pracy, jej ustania lub ponownego powstania. O zmianach w prawie i wysokości świadczeń rentowych przesądza wynik badania lekarskiego przeprowadzonego przez Lekarza Orzecznika ZUS/Komisję Lekarską ZUS, która dokonuje oceny niezdolności do pracy, jej stopnia i trwałości. Treść orzeczenia w przedmiocie zmiany kwalifikacji niezdolności do pracy, braku tej niezdolności lub jej ponownego powstania, powinna w równym stopniu wynikać z profesjonalnej oceny stanu zdrowia badanego (wyrok SN z dnia 12 stycznia 2001 r., II UKN 181/00, OSNAPiUS 2002, Nr 17, poz. 418), jak i biologicznego aspektu niezdolności do pracy z elementami ekonomicznymi, np. posiadanymi kwalifikacjami, możliwością przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, możliwością wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy, a także z celowością przekwalifikowania.

Na gruncie rozpoznawanej sprawy spornym było czy w okresie, za który odwołująca dochodzi prawa do renty z uwagi na posiadane schorzenia i naruszenie sprawności organizmu wnioskodawczyni była zdolna do pracy, jak w zaskarżonej decyzji w oparciu o badanie Komisji Lekarskiej z dnia 8 stycznia 2019 r., przyjął organ rentowy- czy też osobą niezdolną do pracy zarobkowej, jak podnosiła ubezpieczona.

W myśl ogólnych zasad postępowania cywilnego na wnioskodawczyni reprezentowanej przez profesjonalnego pełnomocnika spoczywa ciężar udowodnienia faktów uzasadniających jej roszczenie, a na stronie pozwanej obowiązek udowodnienia okoliczności uzasadniających jej wniosek o oddalenie odwołania. Pewne odstępstwa od wskazanych reguł ciężaru dowodu zawierają przepisy kodeksu postępowania cywilnego, które określają fakty (okoliczności faktyczne) nie wymagające udowodnienia w przepisach art. 227 k.p.c., 228 k.p.c., 229 k.p.c., 230 k.p.c., 231 k.p.c., 234 k.p.c.

Także z treści art. 232 k.p.c. wynika, że strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Powyższego nie zmienia możliwość prowadzenia przez Sąd postępowania dowodowego z urzędu.

Sąd miał bowiem na uwadze, że w sprawie, w której przedmiotem jest prawo do renty z ubezpieczenia społecznego, warunkująca powstanie tego prawa ocena niezdolności do pracy w zakresie wymagającym wiadomości specjalnych musi znaleźć oparcie w dowodzie z opinii biegłych posiadających odpowiednią wiedzę medyczną adekwatną do rodzaju schorzeń ubezpieczonego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12.01.2010r., (...) 204/09, LEX nr 577813, wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 27.02.2014r., IIIAUa 716/13, LEX nr 1444861).

Przeprowadzone w n/n sprawie postępowanie dowodowe nie dało podstaw dla uwzględnienia odwołania. Na okoliczność oceny stanu zdrowia wnioskodawczyni i jej zdolności do pracy zgodnej z kwalifikacjami Sąd przeprowadził dowód z opinii biegłych lekarzy specjalistów z zakresu: endokrynologa i ginekologa, specjalisty z zakresu chirurgii ogólnej, chirurgii naczyniowej i torakochirurgii, neuropsychologa, psychiatry oraz neurologa, hematologa, alergologa i reumatologa, tj. specjalistów z dziedzin właściwych z punktu schorzeń wnioskodawczyni. Złożone do akt opinie biegłych są zgodne i jednoznaczne co do tego, że występujące u wnioskodawczyni schorzenia nie powodują u niej niezdolności do pracy.

Sposób motywowania oraz stopień stanowczości wniosków wyrażonych w opinii biegłych jest jednym z podstawowych kryteriów oceny dokonywanej przez Sąd, niezależnie od kryteriów zgodności z zasadami wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego oraz podstaw teoretycznych opinii (zob. postanowienie SN z 27.11.2000 r., I CKN 1170/98, OSNC 2001/4/84). Tylko brak w opinii fachowego uzasadnienia wniosków końcowych, uniemożliwia prawidłową ocenę jej mocy dowodowej (zob. wyrok SN z 30.06.2000 r., II UKN 617/99, OSNAPiUS 2002/1/26),

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego: dokumentów znajdujących się w aktach ZUS, aktach sądowych, dokumentacji orzeczniczo - lekarskiej, opinii powołanych w sprawie biegłych wynika, że odwołująca jest zdolna do pracy i była zdolna do pracy w dacie zaskarżonej decyzji ZUS.

W przeprowadzonym badaniu endokrynologicznym stwierdzono, że wnioskodawczyni jest od lat leczona z powodu zespołu fosfolipidowego a także leczona specjalistycznie w I - (...) z powodu niedoczynności tarczycy jednakże z uwagi na powyższe schorzenia nie jest niezdolna do pracy zgodnie z posiadanym poziomem kwalifikacji zawodowych.

W badaniu z zakresu chirurgii ogólnej, chirurgii naczyniowej i torakochirurgii u wnioskodawczyni nie stwierdzono obecnie chorób wymagających leczenia chirurgicznego i powodujących zarazem istotne naruszenie sprawności organizmu w stopniu powodującym niezdolność do pracy zarobkowej w rozumieniu ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Z punktu widzenia lekarza psychiatry wnioskodawczyni nie jest także niezdolna do pracy. Badanie biegłego psychologa potwierdziło osłabienie sprawności procesów poznawczych na skutek rozpoczynających się zmian organicznych w oun i zaburzeń emocjonalnych, aktualnie w umiarkowanym stopniu zakłócające funkcjonowanie. Badanie ujawniło nasilone reakcje lękowo-depresyjne spowodowane powyższymi zmianami organicznymi powstałymi na skutek różnorodnych chorób somatycznych i ogólnie trudnej sytuacji życiowej. Badanie psychiatryczne nie potwierdziło jednak głębszych zaburzeń depresyjnych, objawów psychotycznych, otępiennych. W obrazie klinicznym przeważają zaburzenia o obrazie nerwicowym z przewagą depresyjno - lękowych. Występujące zaburzenia psychiczne nie powodują znacznego ograniczenia zdolności do pracy. W związku z powyższym z punktu widzenia psychiatry badana jest zdolna do pracy. Wymaga ona dalszego leczenia psychiatrycznego i psychoterapii. Ewentualne pogorszenia stanu zdrowia mogą być leczone w ramach czasowej niezdolności do pracy. W czasie badania przez biegłą psychiatrę, w obrazie klinicznym, przeważały zaburzenia o obrazie nerwicowym. Zatem, nie ma podstaw do stwierdzenia, że zaburzenia psychiczne występujące u wnioskodawczyni powodowały znaczne ograniczenie jej zdolności do pracy.

Badaniem neurologicznym nie stwierdzono u wnioskodawczyni objawów uszkodzenia układu nerwowego, które powodowałyby długotrwałą niezdolność do wykonywania pracy zarobkowej. Badanie w postaci rezonansu magnetycznego głowy z dnia 25.06.2020 r. nie wykazało żadnych nowych zmian w zakresie mózgowia w porównaniu z obrazem z dnia 1.06.2017 r. Badanie zaś z 1.06.2017 r., nie wykazało istotnych zmian w zakresie mózgowia. Drobne ogniska w istocie białej obu półkul mózgu nie mają znaczenia klinicznego.

Z punktu widzenia alergologii, wnioskodawczyni jest zdolna do wykonywania pracy zarobkowej zgodnie z wyuczonym zawodem i wykształceniem. Schorzenie alergologiczne z powodu którego wnioskodawczyni jest leczona tzn. Pyłkowica czyli objawy alergii ze strony oczu , nosa i dróg oddechowych występujące okresowo, są lecznea immunoterapią z dobrym efektem, z kolei alergia na metal -nikiel wymaga eliminacji kontaktów ze stopami tegoż metalu i produktów zawierających siarczan niklu.

Z punktu widzenia hematologii, u wnioskodawczyni od 2010 roku nie wystąpiły powikłania zakrzepowo-zatorowe, a zaistniałe w 2010 roku nie spowodowały odległych powikłań, w związku z czym nie ma podstaw do orzeczenia u skarżącej długotrwałej niezdolności do pracy z powodów hematologicznych.

Z punktu widzenia reumatologii, nie ma podstaw do uznania niezdolności do pracy odwołującej. Akta nie zawierają żadnych wyników badań obrazowych ani innej dokumentacji medycznej potwierdzającej uszkodzenia układu ruchu. Nie ma potwierdzenia obecności zmian narządowych wtórnych do choroby układowej tkanki łącznej i/lub zespołu antyfosfolipidowego powodujących niezdolność do pracy. W dostępnej dokumentacji brak jest również dowodów o obecności objawów aktywnego zapalenia stawów czy innych objawów , którego powodowałyby niesprawność ruchową o nasileniu powodującym niezdolność do pracy ubezpieczonej.

Wobec wyżej wskazanych opinii biegłych lekarzy, Sąd nie znalazł okoliczności, uzasadniających zmianę zaskarżonej decyzji ZUS i przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Nadto wskazać należy, iż pojęcie umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie jest równoznaczne z pojęciem całkowitej czy też częściowej niezdolności do pracy. W orzecznictwie utrwalony jest pogląd, że błędne jest utożsamianie pojęcia niepełnosprawności z pojęciem niezdolności do pracy określonym w art. 12 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 162, poz. 1118 ze zm). Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776 z późn. zm.- art. 4) wiąże zaliczenie do stopnia niepełnosprawności ze zdolnością do wykonywania zatrudnienia, a nie z niezdolnością do pracy w rozumieniu przepisów rentowych, a nadto z możliwością wypełniania ról społecznych jako elementu uczestnictwa w życiu społecznym (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2005 roku, I UK 102/04). Np. orzeczenie stwierdzające znaczny stopień niepełnosprawności nie jest równoznaczne z orzeczeniem lekarza orzecznika organu rentowego o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji (vide postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2005 roku, II UK 77/05, Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (...)- (...)).

Z dokonanych ustaleń wynika, że M. M. urodziła się (...), jest zatem osobą młodą, w aspekcie aktywności zawodowej. Posiada wykształcenie wyższe: z zawodu jest pedagogiem promocji zdrowia i wspomagania rozwoju pracownika, z tytułem magistra , ,, od 1 października 1985 r. do kwietnia 2018 r. pracowała jako asystent ds. promocji zdrowia i sekretarka kierownika Poradni w (...), jej teoretyczne i praktyczne zatem przygotowanie do aktywności zawodowej jest na najwyższym poziomie. Ponieważ wnioskodawczyni jest osobą, w wieku nie wyłączającym, możliwości wykonywania aktywności zawodowej, lub ewentualne przekwalifikowanie się, albowiem wnioskodawczyni posiada przygotowanie i doświadczenie zawodowe - praktyczne. I, jak wynika z opinii biegłych sądowych nie u traciła, zdolności do pracy, a, jej potencjalnie możliwości mobilnej aktywizacji zawodowej, mając na uwadze zakres już posiadanych kwalifikacji i doświadczenia zawodowego, istnieją, choć , z uwagi na sytuację ekonomiczną na rynku pracy, wykonywanie pracy – dotychczas świadczonej lub podjęcie nowej, czy też przekwalifikowanie się, nie jest zadaniem łatwym .

Sąd przeanalizował sytuację wnioskodawczyni pod kątem art. 13 ust. 1 pkt 1 i pkt 2 cyt. ustawy.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy w Łodzi na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., w punkcie 1 sentencji wyroku oddalił odwołanie M. M., uznając je za niezasadne.

W punkcie 2 sentencji wyroku Sąd Okręgowy przyznał na rzecz adwokata M. R. kwotę 147,60 zł (w tym podatek VAT) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej wnioskodawczyni z urzędu w postępowaniu odwoławczym. Sąd Okręgowy o powyższym orzekł na podstawie § 4 ust. 3 i § 16 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U.2019.0.18). Tutejszy sąd, również, przyznał na rzecz adwokata M. R. kwotę 110,70 zł tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu przed Sądem Okręgowym w Łodzi. Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. o adwokaturze (Dz.U.2020.0.1651 t.j.), koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ponosi Skarb Państwa albo jednostka samorządu terytorialnego, jeżeli przepis szczególny tak stanowi. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika Sąd ustalił stosownie do treści § 15 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu. Wartość przyznanego wynagrodzenia zwiększono, zaś, o kwotę podatku od towarów i usług, wyliczoną według stawki podatku obowiązującej dla tego rodzaju czynności na podstawie przepisów o podatku od towarów i usług (§ 4 ust.3).

W punkcie 3 sentencji wyroku, Sąd Okręgowy nakazał powyższe kwoty wypłacić adwokatowi M. R. z funduszu Skarbu Państwa Kasy Sądu Okręgowego w Łodzi.