Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

Sygn. akt VIII U 130/22

UZASADNIENIE całości wyroku

Decyzją z dnia 19 maja 2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na podstawie art. 114 ust. 1 pkt. 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U z 2020 r., poz. 53) uchylił decyzję z dnia 27 listopada 2018r. o przyznaniu emerytury oraz decyzję z dnia 14.01.2019r. o ustaleniu wysokości i podjęciu wypłaty emerytury i po ponownym rozpoznaniu sprawy, na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej odmówił T. P. (1) prawa do emerytury. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że ubezpieczony do wniosku o świadczenie przedłożył dokumenty, w których osoba je wystawiająca poświadczyła nieprawdę za co została skazana prawomocnym wyrokiem sądu karnego. Według ZUS dołączenie przedmiotowych dokumentów przez T. P. (1) do wniosku o przyznanie emerytury spowodowało wprowadzenie organu rentowego w błąd co do miejsca, okresu zatrudnienia i wykonywania pracy w szczególnych warunkach, oraz które to okoliczności stanowiły podstawę przyznania prawa do emerytury.

(decyzja k. 80 – 80 verte akt ZUS)

Kolejną decyzją z dnia 20 maja 2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na podstawie w szczególności art. 138 Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 53.) zobowiązał T. P. (1) do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń za okres od l. 12.2018r. do 30.04.2020r. w łącznej kwocie 41601,47 zł.

W związku z wydaną decyzją o uchyleniu decyzji z dnia 27 listopada 2018r. o przyznaniu emerytury oraz decyzji z dnia 14 stycznia 2019r. o ustaleniu wysokości i podjęciu wypłaty emerytury i stwierdzeniu braku prawa do emerytury, Zakład Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 138 ust.2 pkt 2 ustawy emerytalnej stwierdził, że T. P. (1) pobrał nienależnie świadczenia za okres od l. 12.2018r. do 30.04.2020r. w kwocie 39301,47 zł z tytułu nienależnie pobranej emerytury, 1100,00 zł. z tytułu nienależnie pobranego jednorazowego świadczenia pieniężnego oraz 1200,00 zł z tytułu nienależnie pobranego dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego.

(decyzja k. 82 – 82 verte)

T. P. (1) złożył w Sądzie Okręgowym w Łodzi odwołanie od powyższych decyzji wnosząc o ich zmianę poprzez utrzymanie w mocy uchylonych decyzji. Skarżący podkreślił, że rozstrzygnięcie organu rentowego nie wyjaśnia, czy podane fakty w sfałszowanych dokumentach należało zakwestionować w całości, czy tylko w ich część. Organ nie ustalił, odnośnie zatrudnienia w firmie (...) S.A., w jakich okresach praca była faktycznie wykonywana i czy były to warunki szczególne. Należy podnieść, iż sfałszowanie dokumentów mogło dotyczyć tylko określonego ich zakresu. Oznacza to, że w części zakwestionowane dokumenty mogą podawać dane prawdziwe. Ubezpieczony podkreślił też, że wniosek o przyznanie emerytury wraz z załącznikami został przygotowany i oceniony przez profesjonalistę, tj. likwidatora firmy (...) S.A. co utwierdzało go w zakresie rzetelności i poprawności przygotowanej dokumentacji. Dodatkowo też to ZUS był zobowiązany do szczególnej ostrożności i dbałości o weryfikację złożonej dokumentacji.

(odwołanie k. 3 - 6 akt ZUS, odwołanie k. 3 – 7 akt o sygn. VIII U 1605/20)

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie wywodząc jak w zaskarżonych decyzjach. ZUS wskazał dodatkowo, że T. P. (1) załączył do wniosku fałszywe dokumenty i do chwili obecnej nie złożył innych dokumentów na okoliczność zatrudnienia w firmie (...) S.A., pomimo świadomości całej sytuacji.

(odpowiedź na odwołanie k. 5 – 5 verte, odpowiedź na odwołanie k. 7 – 10 verte akt o sygn. VIII U 1605/20 ).

Wyrokiem z dnia 26 stycznia 2021 r. Sąd Okręgowy w Łodzi, VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołania (pkt 1) oraz przyznał kwotę 221,40 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (pkt 2).

Apelację od powyższego wyroku w zakresie punktu 1 wniósł T. P. (1) zarzucając mu naruszenie art. 233 k.p.c. w zw. z art. 473 § 1 k.p.c. poprzez pominięcie dowodu z jego zeznań na okoliczność faktycznego świadczenia pracy w spornym okresie w firmie (...) S.A., w sytuacji gdy w sposób spójny, jasny i konsekwentny przedstawił okoliczności pracy u tego pracodawcy. Ponadto ubezpieczony zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych i uznanie, że nie udowodnił wymaganych okresów pracy w warunkach szczególnych, w sytuacji gdy w swoich zeznaniach potwierdził wykonywanie pracy w firmie (...) S.A. w spornym okresie.

( wyrok k 37 apelacja – k. 53-55)

Sąd Apelacyjny w Łodzi, wyrokiem z dnia 23 listopada 2021 roku uchylił zaskarżony wyrok w punkcie 1 i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Łodzi do ponownego rozpoznania pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

Sąd II instancji wskazał, że Sąd Okręgowy co prawda przesłuchał ubezpieczonego, ale w uzasadnieniu wyroku w żaden sposób nie odniósł się do nich. Sąd Apelacyjny zwrócił uwagę, że z zeznań ubezpieczonego nie wynika jakich okresów pracy żąda ubezpieczony do zaliczenia do ogólnego stażu pracy i jakich do pracy w warunkach szczególnych i jakie czynności wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Sąd Apelacyjny zwrócił również uwagę, że Sąd Okręgowy pominął wniosek dowodowy ubezpieczonego o załączenie akt sprawy II K 739/19, gdy tymczasem oparł swoje rozstrzygnięcie zasadniczo na wyroku skazującym wydanym w tej sprawie oraz mając do dyspozycji, znajdujące się w aktach rentowych, pismo Komendy Miejskiej Policji z dnia 25 kwietnia 2019r. o nadesłaniu do organu rentowego akt osobowych T. P. (1) (k. 70) i odpowiedź organu rentowego, z którego wynika, że ponad okresy uznane przez ZUS, na podstawie akt osobowych zaliczyć należy do stażu ogólnego dodatkowo okres od 1 kwietnia 1977r. do 31 maja 1978r. (k. 71). Rozpoznając apelację Sąd Apelacyjny załączył akta sprawy II K 739/19. W aktach tych znajdują się akta osobowe ubezpieczonego z okresu zatrudnienia w (...) S.A. Brak przeprowadzenia postępowania dowodowego na okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia powoduje konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku na podstawie art. 386 § 4 kpc.

Sąd Apelacyjny w wytycznych podał, że ponownie rozpoznając sprawę Sad Okręgowy winien zapoznać się z aktami osobowymi skarżącego i szczegółowo go przesłuchać na okoliczność wykonywania pracy w okresach wskazanych przez niego. Dla rozstrzygnięcia sprawy przydatne mogą być również akta osobowe z pozostałych zakładów pracy, w których mogą być informacje odnośnie zatrudnienia w (...) S.A. Dopiero po zebraniu dostępnego materiału dowodowego i jego wnikliwej ocenie możliwe będzie jednoznaczne ustalenie, czy T. P. (1) spełnił warunki do nabycia emerytury na podstawie art. 184 FUS, a co za tym idzie, czy zaskarżone decyzje odpowiadają prawu.

(wyrok wraz z uzasadnieniem – k. 86-90 verte)

Sąd Okręgowy ponownie rozpoznając sprawę w pierwszej instancji, wykonując przytoczone wyżej wytyczne Sądu Apelacyjnego w Łodzi, zarządzeniem z dnia 17 lutego 2022 roku zwrócił się do Sądu Rejonowego w Skierniewicach o nadesłanie akt sprawy dot. W. M. do niniejszej sprawy wraz z aktami osobowymi dołączonymi do tej sprawy, w tym wezwał wnioskodawcę do osobistego stawiennictwa na rozprawie w dniu 12 maja 2022 roku pod rygorem pomięcia dowodu z jego przesłuchania.

(zarządzenie – k. 99 verte)

Zarządzeniem z dnia 24 maja 2022 roku tutejszy sąd zwrócił się do Sądu Rejonowego w Skierniewicach o nadesłanie sprawy o sygn. akt II K 235/21 dotyczącej wnioskodawcy.

(zarządzenie – k. 119)

Na rozprawie w dniu 30 czerwca 2022 roku pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołanie, wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego za wszystkie instancje, oświadczając że koszty te nie zostały uiszczone w żadnej części. Z kolei pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania.

(końcowe stanowiska stron – rozprawa z dnia 30 czerwca 2022 roku 00:12:41 - płyta CD – k. 133)

Rozpoznając ponownie sprawę, Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny

Ubezpieczony T. P. (1) urodził się w dniu (...)

Ze świadectwa pracy z dnia 31 maja 1978 roku wynika, że wnioskodawca zatrudniony był w (...) Zakładach (...) w S. w okresie od dnia 1 kwietnia 1977 roku do dnia 31 maja 1978 roku na stanowisku robotnik transportowo – budowlany.

(świadectwo pracy – k. 8 w aktach osobowych skarżącego znajdujących się w sprawie o sygn. akt II K 739/19 załączonej do niniejszej sprawy)

W dniu 12 października 2018r. ubezpieczony złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wniosek o emeryturę. Do przedmiotowego wniosku załączył on dokumenty w postaci:

- dwóch świadectw wykonywania pracy w warunkach szczególnych, wystawionych dnia 20 lipca 2017r. przez pełnomocnika likwidatora spółki (...) S.A. – W. M. potwierdzających wykonywanie przez ubezpieczonego pracy stale i w pełnym wymiarze pracy w warunkach szczególnych w okresach od 24 czerwca 1976r. do 30 czerwca l 978r., od l grudnia 1992r. do 30 kwietnia 1994r. , od 1 listopada 1996r. do 30 kwietnia 1997r. i od l maja 1998r. do 30 czerwca 1998r., od l września 1998r. do 20 października 1998r. w (...) S.A w S.;

- dwóch świadectw pracy wystawionych w dniu 20 lipca 2017 r. przez ww. potwierdzające zatrudnienie w okresach od 1 września 1973r. do 30 czerwca 1978 r., 1 grudnia 1992 r. do 30 kwietnia 1994r., 1 listopada 1996 r. do 30.04.1997r. i od 1 maja 1998r. do 30 czerwca 1998 r., od l września 1998r. do 20 października 1998 r. w (...) S.A w S.;

- trzech zaświadczeń o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp. – 7 w (...) S.A w S. wystawionych dnia 20.07.20 17r. przez ww.

(wniosek k.1 – 3 verte akt ZUS, świadectwo pracy k. 10, k. 28, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp k. 11 – 12, k. 21, świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach k. 13, k. 30, świadectwa – k. 1-2, k. 6-7, zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp- k. 3-5 w aktach osobowych skarżącego znajdujących się w sprawie o sygn. akt II K 739/19 załączonej do niniejszej sprawy )

Wskazane wyżej dokumenty ubezpieczony uzyskał w ten sposób, że udał się do spółki S.A. (...) w S.. Wówczas powiedziano mu, że nie ma już biura tej spółki, ale poinformowano go, że dokumenty wydaje jakaś pani. Wnioskodawca umówił się z W. M. w starej szopie, gdyż biura spółki już nie było. T. P. (1) nie miał wówczas żadnych dokumentów dotyczących zatrudnienia w firmie (...). W. M. przedstawiła się jako główna likwidatorka spółki (...), wyszukała dokumenty i dopiero je dołączyła. Wnioskodawca nie znał wcześniej tej osoby.

(zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 19 stycznia 2021 r. 00:02:55 - płyta CD- k. 35, zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 12 maja 2022 r. 00:08:02 – płyta CD – k. 116)

W spółce (...) wnioskodawca pracował na zewnątrz, musiał dźwigać różne rzeczy, prace te zlecał mu kierownik. Skarżący układał na drodze ciężkie, duże niemieckie płyty, nie wykonywał prac typowo ślusarskich.

(zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 12 maja 2022 r 00:08:02 – płyta CD – k. 116)

Decyzją z dnia 27 listopada 2018r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w oparciu min. o załączoną do wniosku o świadczenie dokumentację dotyczącą zatrudnienia oraz charakteru tego zatrudnienia w (...) S.A w S. przyznał T. P. (1) prawo do emerytury od dnia 12 listopada 2018r. w kwocie zaliczkowej.

(decyzja k. 62 – 63 akt ZUS)

Następnie decyzją z dnia 14 stycznia 2019r. organ rentowy ustalił wysokość i podjął wypłatę emerytury wnioskodawcy od dnia 01.12.2018r.

(decyzja k. 68 – 69 verte)

Ubezpieczony pobierał świadczenie emerytalne nieprzerwanie do dnia 30 kwietnia 2020 r.

(okoliczność przyznana przez wnioskodawcę 00:02:55, płyta CD k. 35)

Prawomocnym wyrokiem z dnia 3 lutego 2020 r. sygn. akt. II K 739/19 Sąd Rejonowy w Skierniewicach II Wydział K. orzekł, że W. M. w dniu 20 lipca 2017 r. w S. w województwie (...) będąc osobą uprawioną do wystawienia dokumentów jako pełnomocnik likwidatora spółki (...) S.A. w likwidacji z siedzibą w S. poświadczyła nieprawdę w dokumentach w postaci: dwóch świadectw pracy, trzech zaświadczeń o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, dwóch świadectw wykonywania pracy w warunkach szczególnych opatrzonych datą 20.07.20 17r. co do okoliczności mających znaczenie prawne związane z zatrudnieniem i zajmowanym stanowiskiem przez T. P. (1).

(wyrok SR w Skierniewicach z dnia 3 lutego 2020r o sygn. akt. II K 739/19 k. 25 oraz k. 135-136 w aktach o sygn. akt II K 739/19 załączonych do niniejszej sprawy )

Prawomocnym wyrokiem z dnia 21.10.2021 r. sygn. akt. II K 235/21 Sąd Rejonowy w Skierniewicach II Wydział K. orzekł, że T. P. (1) oskarżony o to, że w dniu 12 października 2018 roku w S. w województwie (...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził Zakład Ubezpieczeń Społecznych do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, poprzez przedłożenie do wniosku o emeryturę od obniżonego wieku emerytalnego, dokumenty w postaci: dwóch świadectw pracy opatrzonych datą 20.07.2017 r., dwóch świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych opatrzonych datą 20.07.2017 r. oraz trzech zaświadczeń o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, opatrzonych datą 20.07.2017 r. r., które to dokumenty poświadczały nieprawdę co do okoliczności mających znaczenie prawne, o jego zatrudnieniu w firmie (...) S.A. w S. i wykonywaniu pracy w warunkach szczególnych, wydanych przez osobę uprawnioną do wystawienia tych dokumentów, uzyskując na podstawie w/w dokumentów świadczenie emerytalne wypłacone w okresie od 01 grudnia 2018 roku do 30 kwietnia 2020 roku w łącznej kwocie 41.601,47 zł czym działał na szkodę Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Inspektorat w S., został uznany za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu wyczerpującego znamiona art. 286 § 1 kk i art. 273 kk w zw. z art. 11 § 2 kk i za to na podstawie art. 286 § 1 kk w związku z art. 11 § 3 kk i wymierzono mu karę jednego roku pozbawienia wolności w zawieszeniu na okres dwóch lat próby.

(wyrok – k. 291 w aktach o sygn. akt II K 235/21 załączonych do niniejszej sprawy )

Z zaświadczenia numer 222/86 wydanego przez (...) wynika, że wnioskodawca zatrudniony był na stanowisku ślusarza.

(zaświadczenie okazane na rozprawie w dniu 30 czerwca 2022 roku 00:00:22 – płyta CD – k. 132)

Wnioskodawca legitymuje się łącznie okresem składkowym i nieskładkowym wynoszącym 17 lat, 11 miesięcy i 23 dni.

( wykaz okresów stażowych k. 79 – 79 verte akt ZUS)

Ubezpieczony posiada staż pracy w warunkach szczególnych wynoszący 13 lat i 15 dni. ( wykaz okresów stażowych k. 79 – 79 verte akt ZUS)

Oprócz świadectw pracy i zaświadczeń o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp wystawionych przez pełnomocnika likwidatora spółki (...) S.A. – W. M., wnioskodawca do chwili obecnej nie posiada żadnego dokumentu, który poświadczałby jego zatrudnienie w spółce (...) S.A. w tym: legitymacji ubezpieczeniowej.

(okoliczność przyznana przez wnioskodawcę oraz jego zeznania na rozprawie w dniu 12 maja 2022 r 00:04:26 i 00:08:02 – płyta CD – k. 116)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych dowodów zarówno postaci dokumentacji znajdującej się w aktach rentowych, w oparciu o załączone do sprawy akta o sygn. II K 739/19 dot. pełnomocnika likwidatora spółki (...) S.A. – W. M., w tym znajdujących się w nich zachowanych aktach osobowych skarżącego dotyczących jego zatrudnienia w spółce (...) S.A, a ponadto w oparciu o załączone do sprawy akta o sygn. II K 235/21 dot. wnioskodawcy T. P. (1). Sąd również częściowo oparł się na zeznaniach wnioskodawcy w zakresie w jakim posłużyły do poczynienia ustaleń w sprawie. W toku swych zeznań wnioskodawca wprawdzie wskazywał, że uczęszczał do przyzakładowej szkoły zawodowej, tutejszy sąd jednak po dokładnym przenalizowaniu akt osobowych skarżącego dotyczących wspomnianego okresu nie znalazł żadnego dokumentu, który potwierdzałby wskazaną okoliczność. Dlatego, mając do dyspozycji zgromadzony materiał dowodowy Sąd uznał za niewiarygodne twierdzenia wnioskodawcy co do pracy w (...) w zakwestionowanym przez ZUS okresie. Ponadto Sąd nie przyjął za wiarygodne twierdzeń wnioskodawcy, że w szczególnych warunkach pracował ponad 15 lat, co uprawniało go do emerytury w obniżonym wieku.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołania wnioskodawcy T. P. (1) nie są zasadne i podlegają oddaleniu.

W myśl art. 84 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.2022.0.1009) osoba, która pobrała nienależne świadczenie z ubezpieczeń społecznych, jest obowiązana do jego zwrotu, wraz z odsetkami, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego, z uwzględnieniem ust. 11.

Ustęp 2 cytowanego przepisu wskazuje, że za kwoty nienależnie pobranych świadczeń uważa się:

1) świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenie była pouczona o braku prawa do ich pobierania;

2) świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie nieprawdziwych zeznań lub fałszywych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzania w błąd organu wypłacającego świadczenia przez osobę pobierającą świadczenia.

Zgodnie z art. 138 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2022.0.504) osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu. Za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu ust. 1 uważa się: 1) świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania; 2) świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenia. Za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu ust. 1 uważa się również świadczenia wypłacone z przyczyn niezależnych od organu rentowego osobie innej niż wskazana w decyzji tego organu. Nie można żądać zwrotu kwot nienależnie pobranych świadczeń za okres dłuższy niż 12 miesięcy, jeżeli osoba pobierająca świadczenia zawiadomiła organ rentowy o zajściu okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, a mimo to świadczenia były jej nadal wypłacane, w pozostałych zaś wypadkach - za okres dłuższy niż 3 lata, z zastrzeżeniem ust. 5. Kwoty nienależnie pobranych świadczeń w związku z osiągnięciem przychodów, o których mowa w art. 104 ust. 1, podlegają zwrotowi za okres nie dłuższy niż 1 rok kalendarzowy poprzedzający rok, w którym wydano decyzję o rozliczeniu świadczenia, jeżeli osoba pobierająca to świadczenie powiadomiła organ rentowy o osiągnięciu przychodu, w pozostałych zaś przypadkach - za okres nie dłuższy niż 3 lata kalendarzowe poprzedzające rok wydania tej decyzji. Organ rentowy może odstąpić od żądania zwrotu kwot nienależnie pobranych świadczeń w całości lub w części, zmniejszyć wysokość potrąceń, ustaloną zgodnie z art. 140 ust. 4 pkt 1, lub zawiesić dokonywanie tych potrąceń na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy, jeżeli zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności.

Zgodnie zaś z treścią art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura, po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat- dla kobiet i 65 lat- dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Zaś ust. 2 w/w przepisu stanowi, że emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Stosownie do art. 32 ust. 1 powołanej ustawy, ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Ustęp 2 tego przepisu stanowi natomiast, że dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych. Ustęp 4 cytowanego przepisu stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ustępie 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ustępie 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Przywołane przepisy dotychczasowe to Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., Nr 8, poz.43 z późn zm.). W myśl § 2 tego Rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ustęp 2 Rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. W § 3 ustawodawca wskazał, że za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany „wymaganym okresem zatrudnienia” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia. Z kolei § 4 tego rozporządzenia stanowi, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zaskarżonymi w niniejszym postępowaniu decyzjami Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych oraz dochodził wobec ubezpieczonego zwrotu nienależnie pobranych świadczeń z tytułu emerytury jakie skarżący uzyskał w okresie od l.12.2018r. do 30.04.2020r.

Wskazać należy, że od dnia 12 listopada 2018 r. organ rentowy przyznał wnioskodawcy T. P. (2) prawo do emerytury w oparciu o załączone do wniosku dokumenty min. dotyczące zatrudnienia w firmie (...) S.A. w S. wystawione przez pełnomocnika likwidatora tej spółki – (...) w postaci świadectw pracy, świadectw wykonywania pracy w warunkach szczególnych oraz zaświadczeń o zatrudnieniu i wynagrodzeniu. Następnie decyzją z dnia 14 stycznia 2019r. organ rentowy ustalił wysokość i podjął wypłatę emerytury wnioskodawcy od 01.12.20 18r.

Jednocześnie w niniejszej sprawie, w toku ponownego rozpoznawania sprawy, sąd wykonując wytyczne Sądu Apelacyjnego w Łodzi przesłuchał ubezpieczonego na fakt pracy w spółce (...), okresu w jakim był zatrudniony, rodzaju wykonywanej pracy, a następnie oparł się na załączonych do akt niniejszej sprawy aktach o sygn. II K 739/19. W tym kontekście nie sposób stracić z pola widzenia, iż prawomocnym wyrokiem z dnia 3 lutego 2020r. sygn. akt. II K 739/19 Sąd Rejonowy w Skierniewicach II Wydział K. orzekł, że W. M. w dniu 20 lipca 2017 r. w S. w województwie (...) będąc osobą uprawioną do wystawienia dokumentów jako pełnomocnik likwidatora (...) S.A. w likwidacji z siedzibą w S. poświadczyła nieprawdę w dokumentach w postaci: dwóch świadectw pracy, trzech zaświadczeń o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, dwóch świadectw wykonywania pracy w warunkach szczególnych opatrzonych datą 20.07.2017r. co do okoliczności mających znaczenie prawne związane z zatrudnieniem i zajmowanym stanowiskiem przez T. P. (1). Ponadto sąd zapoznał się z aktami osobowymi ubezpieczonego z okresu zatrudnienia w (...) S.A znajdującymi się w aktach powyższej sprawy karnej oraz załączył do sprawy niniejszej akta o sygn. II K 235/21 dot. wnioskodawcy T. P. (1).

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy okazało się, że w dalszym ciągu wnioskodawca do chwili obecnej nie posiada żadnego dokumentu, który poświadczałby jego zatrudnienie w spółce (...) S.A. Formułując tego rodzaju konkluzję sąd miał na względzie, że w aktach osobowych odwołującego znajduje się wprawdzie świadectwo pracy, z którego wynika że był on zatrudniony w (...) Zakładach (...) w S. w okresie od dnia 1 kwietnia 1977 roku do dnia 31 maja 1978 roku na stanowisku robotnik transportowo – budowlany, dokument ten jednak stanowił już przedmiot analizy sądu pierwotnie rozpoznającego sprawę.

Wreszcie prawomocnym wyrokiem z dnia 21.10.2021 r. sygn. akt. II K 235/21 Sąd Rejonowy w Skierniewicach II Wydział K. orzekł, że T. P. (1) oskarżony o to, że w dniu 12 października 2018 roku w S. w województwie (...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził Zakład Ubezpieczeń Społecznych do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, poprzez przedłożenie do wniosku o emeryturę od obniżonego wieku emerytalnego, dokumenty w postaci: dwóch świadectw pracy opatrzonych datą 20.07.2017 r., dwóch świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych opatrzonych datą 20.07.2017 r. oraz trzech zaświadczeń o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, opatrzonych datą 20.07.2017 r. r., które to dokumenty poświadczały nieprawdę co do okoliczności mających znaczenie prawne, o jego zatrudnieniu w firmie (...) S.A. w S. i wykonywaniu pracy w warunkach szczególnych, wydanych przez osobę uprawnioną do wystawienia tych dokumentów, uzyskując na podstawie w/w dokumentów świadczenie emerytalne wypłacone w okresie od 01 grudnia 2018 roku do 30 kwietnia 2020 roku w łącznej kwocie 41.601,47 zł czym działał na szkodę Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Inspektorat w S., został uznany za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu.

Określona w art. 11 k.p.c. moc wiążąca wyroku karnego oznacza, że w sprawie cywilnej niedopuszczalne jest dokonywanie jakichkolwiek własnych ustaleń co do tych okoliczności, którymi, zgodnie z omawianym przepisem, sąd jest związany w postępowaniu cywilnym.

W oparciu o powyższe skoro dokumenty w postaci dwóch świadectw pracy, trzech zaświadczeń o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, dwóch świadectw wykonywania pracy w warunkach szczególnych opatrzonych datą 20.07.2017r. i wystawionych przez skazaną W. M. - pełnomocnika likwidatora spółki (...) S.A. stanowiły dokumenty fałszywe to nie mogą stanowić środka dowodowego stwierdzającego okresy zatrudnienia.

Łącznie zatem w wyniku postępowania wnioskodawca udowodnił łączny okres składkowy i nieskładkowy wynoszącym 17 lat, 11 miesięcy i 23 dni a jego staż pracy w warunkach szczególnych wynosi 13 lat i 15 dni.

Wobec powyższego zdaniem sądu T. P. (1) nie spełnił wymaganych przez ustawodawcę warunków do uzyskania prawa do emerytury określonych na mocy art. 184 ustawy emerytalnej, bowiem nie posiada wymaganego stażu pracy w szczególnych warunkach w ilości 15 lat oraz okresu składkowego i nieskładkowego wynoszącego 25 lat.

Mając na względzie powyższe uznać należy, że prawomocne rozstrzygnięcia w/w wyrokach karnych pozwoliło zakwalifikować wypłaconą w okresie od l.12.2018r. do 30.04.2020r. emeryturę jako nienależnie pobrane świadczenie w myśl przesłanki z art. 138 ust. 2 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Dodatkowo wskazać należy na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 02 lutego 2011r. o sygn. akt I UK 300/10 , zgodnie z którym przyznanie i wypłacenie świadczenia na podstawie fałszywych dokumentów jest potraktowane w art. 138 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) odrębnie od świadomego wprowadzenia organu rentowego w błąd przez osobę pobierającą świadczenia.

W okolicznościach niniejszej sprawy stwierdzić należy, iż prawomocne wyroki sądu karnego pozwalały na stwierdzenie, że ubezpieczony spełnił przesłanki wskazane w art. 138 ust. 2 pkt 2 cytowanej wyżej ustawy.

Mając na uwadze wszystkie wskazane wyżej okoliczności Sąd Okręgowy w Łodzi, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołania T. P. (1), jako niezasadne i orzekł jak w sentencji.

W punkcie 2 sentencji wyroku Sąd przyznał ze Skarbu Państwa kasy Sądu Okręgowego w Łodzi adwokatowi M. P. kwotę 184,50 złotych tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w oparciu o § 15 ust.2 i § 16 ust 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U.2019.0.18 t.j.) Zgodnie zaś z § 4 ust.3 opłaty o których mowa w ust. 1 i 2 podwyższa się o stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności w przepisach o podatku od towarów i usług. Z tych względów Sąd zwiększył należną kwotę o kwotę podatku VAT tj. o kwotę 34,50 zł.