Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 grudnia 2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. w Z. odmówił E. K. przyznania prawa do świadczenia przedemerytalnego, gdyż na rozwiązaniu umowy o pracę, jako przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę wskazano likwidację stanowiska pracy nie podając przyczyny, a przeprowadzone postępowanie wyjaśniające z pracodawcą okazało się bezskuteczne.

[decyzja w aktach ZUS]

Odwołanie od tej decyzji wniosła E. K. domagając się jej zmiany
i przyznania prawa do świadczenia przedemerytalnego wskazując, że jej były pracodawca nie otrzymał żadnego pisma z ZUS, na które miałby odpowiedzieć.

[odwołanie k. 3]

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując argumentację podniesioną w zaskarżonej decyzji. Ponadto organ rentowy zauważył, że jak wynika z materiału zgromadzonego w sprawie, wnioskodawczyni była zatrudniona w (...) sp. z o.o.
w okresie od 3 września 2018 roku do 28 lutego 2023 roku. Do dnia rozwiązania stosunku pracy udowodniła staż pracy wynoszący co najmniej 35 lat. Zgodnie ze świadectwem pracy z 28 lutego 2023 roku wystawionym przez płatnika, rozwiązanie stosunku pracy
z wnioskodawczynią nastąpiło na podstawie art. 30 § 1 pkt 2 Kodeksu pracy tj. przez oświadczenie ze strony pracodawcy z zachowanie, okresu wypowiedzenia. Pracodawca nie wskazał przyczyny likwidacji stanowiska pracy. Zakład podniósł, że dwukrotnie zwracał się do płatnika o wskazanie likwidacji stanowiska pracy oraz czy po dniu 28 lutego 2023 roku zostali zatrudnieni nowi pracownicy, a płatnik nie udzielił żadnej odpowiedzi.

[odpowiedź na odwołanie k. 4-4v.]

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni E. K. urodziła się (...). Wnioskodawczyni udowodniła staż pracy wynoszący na dzień 13 września 2023 roku co najmniej 35 lat.

[bezsporne]

Wnioskodawczyni była zarejestrowana jako bezrobotna od 3 marca 2023 roku.

[zaświadczenie wystawione przez Prezydenta Miasta Ł. k. 7-10]

Wnioskodawczyni w okresie od 3 września 2018 roku do 28 lutego 2023 roku była zatrudniona w (...) sp. z o.o. w pełnym wymiarze czasu pracy. Stosunek pracy ustał w wyniku rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem przez pracodawcę w związku z likwidacją stanowiska pracy.

[świadectwo pracy k. 4-5 akt ZUS, wypowiedzenie umowy o pracę k. 6 akt ZUS]

W dniu 13 września 2023 roku E. K. złożyła wniosek o świadczenie przedemerytalne.

[wniosek o świadczenie przedemerytalne k. 1-2]

W dniu 8 lutego 2024 roku wnioskodawczyni złożyła kolejny wniosek o świadczenie przedemerytalne wraz z oświadczeniem jej byłego pracodawcy, iż przyczyną likwidacji stanowiska pracy wnioskodawczyni była utrata płynności finansowej pracodawcy oraz że na miejsce wnioskodawczyni nie został nikt zatrudniony.

[wniosek, oświadczenie pracodawcy k. 11]

Decyzją z 21 marca 2024 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. w Z. przyznał wnioskodawczyni prawo do świadczenia przedemerytalnego od 9 lutego 2024 roku.

[decyzja k. 16-18]

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Na wstępie należy podnieść, że w niniejszym postępowaniu Sąd rozpoznał sprawę na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. 148 ¹ k.p.c. zgodnie z którym Sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, między innymi w sytuacji, gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, sąd uzna - mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych - że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym jest niedopuszczalne, jeżeli strona w pierwszym piśmie procesowym złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy.

W rozpoznawanej sprawie strony nie wnosiły o rozpoznanie sprawy na rozprawie,
a złożone dotychczas pisma procesowe i brak wniosków dowodowych, po pouczeniu
o możliwości ich zgłaszania dawały podstawę do przyjęcia, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. W przypadku, gdy głosy stron miałyby się ograniczyć tylko do powtórzenia argumentacji zawartej w pismach procesowych, to wyznaczanie rozprawy tylko w tym celu nie wydaje się uzasadnione.

[por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 26 czerwca 2018 roku, III AUa 1815/17, LEX nr 2609414 ]

Należy zauważyć, iż niniejsza sprawa nie miała charakteru wielowątkowego, wymagającego wyjaśnienia twierdzeń stron oraz odniesienia się do złożonych wniosków dowodowych. Sprawa w świetle stanowisk stron i zebranych dokumentów nie budziła żadnych wątpliwości.

[por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 26 kwietnia 2018 roku, VI ACa 1694/17, L EX nr (...) ]

Zaś co do kwestii merytorycznych, to w świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Spór w niniejszej sprawie sprowadził się ostatecznie do tego czy wnioskodawczyni przysługuje prawo do świadczenia przedemerytalnego od 14 września 2023 roku do 8 lutego 2024 roku. Decyzją z 21 marca 2024 roku ZUS przyznał bowiem wnioskodawczyni świadczenie przedemerytalne od 9 lutego 2024 roku.

Stosownie do treści art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r. poz. 1999) świadczenie przedemerytalne bez względu na wiek przysługuje osobie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów o promocji zatrudnienia, w którym zatrudniona była przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn.

Zgodnie z art. 2 ust. 3 ustawy świadczenie przedemerytalne osobie tej przysługuje po upływie co najmniej 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ustawie
o promocji zatrudnienia, jeżeli osoba ta spełnia łącznie następujące warunki:

1) nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna,

2) w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych,

3) złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Prawo do świadczenia przedemerytalnego służy zapewnieniu wsparcia socjalnego osobom, które utraciły źródło utrzymania nie ze swojej winy i które ze względu na wiek nie są w stanie skutecznie konkurować na rynku pracy do dnia nabycia uprawnień emerytalnych.

[tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 6 października 2020 r., III AUa 686/20, LEX nr 3183553]

Organ rentowy odmówił wnioskodawczyni prawa do świadczenia przedemerytalnego tylko z powodu braku podania przyczyny likwidacji stanowiska pracy. Sama kwestia likwidacji nie była sporna.

W związku z powyższym, w ocenie sądu spór w zasadzie nie istniał, a ocena sądu sprowadziłaby się wyłącznie do zbadania czy organ rentowy wyprowadził prawidłowy wniosek ze złożonych dokumentów.

Nie dość na tym, w toku procesu organ rentowy zmienił swoje stanowisko i przyznał wnioskodawczyni prawo do spornego świadczenia tyle, że od 9 lutego 2024 roku.

Zauważyć należy, iż w wyniku zaskarżenia decyzji nie ulega ona uprawomocnieniu, a zatem wszystkie ustalenia poczynione w toku postępowania mogą skutkować jej zmianą i to zmianą od daty złożenia wniosku. Jedynym wyjątkiem byłaby sytuacja ziszczenia się przesłanki w dacie późniejszej. Mowa jednak o ziszczeniu się przesłanki np. rozwiązaniu umowy pracę, gdyby od tego zależało przyznanie świadczenia, a nie o udowodnieniu zaistnienia przesłanki w dacie wcześniejszej.

W sprawie niesporne jest, iż rozwiązanie z wnioskodawczynią stosunku pracy nastąpiło z przyczyn dających jej prawo do świadczenia przedemerytalnego.

Na marginesie dodać należy, iż organ rentowy dysponował stosownymi dowodami już w dacie złożenia wniosku – było to zarówno wypowiedzenie umowy o pracę jak i świadectwo pracy. Ewentualne nieuzasadnione wątpliwości organu rentowego nie mogą wpływać na sytuację ubezpieczonej.

Z dokumentów jednoznacznie wynikała likwidacja stanowiska pracy wnioskodawczyni- czego organ rentowy nie kwestionował. Przyczyna tej likwidacji nie ma znaczenia dla oceny prawa wnioskodawczyni, bowiem zawsze rozwiązanie umowy o pracę z powodu likwidacji stanowiska pracy jest przyczyną niedotyczącą pracownika – takie rozwiązanie daje prawo do świadczenia przedemerytalnego (oczywiście nie jako przesłanka wyłączna). Jednocześnie nie sposób wyobrazić sobie likwidację stanowiska pracy, która nie jest spowodowana przyczyną ekonomiczną, organizacyjną, produkcyjną albo technologiczną

Jak stanowi art. 2 ust. 1 pkt 29 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn. Dz. U. z 2024 r. poz. 475), przyczyny dotyczące zakładu pracy to:

a) rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn niedotyczących pracowników, zgodnie z przepisami o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników lub zgodnie z przepisami ustawy
z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465), w przypadku rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z tych przyczyn u pracodawcy zatrudniającego mniej niż 20 pracowników,

b) rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu ogłoszenia upadłości pracodawcy, jego likwidacji lub likwidacji stanowiska pracy z przyczyn ekonomicznych, organizacyjnych, produkcyjnych albo technologicznych,

c) wygaśnięcie stosunku pracy lub stosunku służbowego w przypadku śmierci pracodawcy lub gdy odrębne przepisy przewidują wygaśnięcie stosunku pracy lub stosunku służbowego
w wyniku przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę i niezaproponowania przez tego pracodawcę nowych warunków pracy i płacy,

d) rozwiązanie stosunku pracy przez pracownika na podstawie art. 55 § 1 ¹ ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy z uwagi na ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków wobec pracownika.

Stosownie do przepisu art. 2 ust. 1 pkt 29 lit. b ustawy o promocji zatrudnienia przez rozwiązanie stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie zakładu pracy należy rozumieć: rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu ogłoszenia upadłości pracodawcy, jego likwidacji lub likwidacji stanowiska pracy z przyczyn ekonomicznych, organizacyjnych, produkcyjnych albo technologicznych. Użytych w treści art. 2 ust. 1 pkt 29 lit. b terminów: „przyczyna ekonomiczna”, „przyczyna organizacyjna”, „przyczyna produkcyjna” oraz „przyczyna technologiczna” nie można rozumieć w oderwaniu od potocznego znaczenia tych wyrażeń. Nadawane im znaczenie w procesie stosowania prawa powinno być dokonywane w sposób zrozumiały i zgodny z zasobem wiedzy oraz doświadczenia przeciętnego obywatela, w prawidłowy sposób posługującego się językiem polskim.

[wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 14 sierpnia 2013 r., III AUa 839/13, LEX nr 1356506]

Co więcej, sam organ ZUS wydając decyzję z 21 marca 2024 roku uznał, że rozwiązanie stosunku pracy ze skarżącą nastąpiło z przyczyn niedotyczących pracowników co wskazuje, że również w ocenie organu rentowego do rozwiązania stosunku pracy z ubezpieczoną faktycznie doszło z przyczyn leżących po stronie zakładu pracy.

Zdaniem Sądu, trudności organu rentowego związane z uzyskaniem przez organ od pracodawcy informacji dotyczących okoliczności rozwiązania z ubezpieczoną umowy o pracę, nie mogą jednak skutkować negatywnymi konsekwencjami dla ubezpieczonej – tym bardziej, że wraz z wnioskiem z 13 września 2023 roku przedstawiła ona wszystkie wydane przez pracodawcę dokumenty dotyczące rozwiązania spornego stosunku pracy.

Przy tym podkreślenia wymaga fakt, iż w dniu 8 lutego 2024 roku, po otrzymaniu stosownego oświadczenia i w terminach wskazywanych przez ZUS wnioskodawczyni niezwłocznie przesłała do organu ZUS oświadczenie byłego pracodawcy, z którego wynikało, że w momencie składania przez nią wniosku z 13 września 2023 roku spełniała warunki określone art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 roku o świadczeniach przedemerytalnych.

W zakresie daty przyznania świadczenia, Sąd oparł się na przepisie art. 7 ust. 1 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, z którego wynika, że prawo do świadczenia przedemerytalnego ustala się na wniosek osoby zainteresowanej, od następnego dnia po dniu złożenia wniosku wraz z dokumentami, o których mowa w ust. 3.

W myśl ust 3 do wniosku dołącza się dowody uzasadniające prawo do świadczenia przedemerytalnego, w tym decyzję o utracie prawa do zasiłku dla bezrobotnych lub informację o upływie 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w art. 2 ust. 3, a także dowody wymagane do ustalenia prawa do emerytury oraz jej wysokości, określone przepisami ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Wszystkie dokumenty, o których mowa w cytowanym przepisie złożone zostały w dniu 13 września 2023 roku.

Zasadnym jest więc uznanie, że ubezpieczona ma prawo do świadczenia przedemerytalnego od 14 września 2023 roku.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy, w punkcie 1. niniejszego wyroku na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał E. K. prawo do świadczenia emerytalnego począwszy od dnia 14 września 2023 roku, tj. dnia następującego po złożeniu wniosku z 13 września 2023 roku.

Na mocy art. 477 ¹³ § 1 zmiana przez organ rentowy zaskarżonej decyzji lub przez wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności zaskarżonego orzeczenia lub decyzji wydanej przez ten zespół, przed rozstrzygnięciem sprawy przez sąd - przez wydanie decyzji lub orzeczenia uwzględniającego w całości lub w części żądanie strony - powoduje umorzenie postępowania w całości lub w części. Poza tym zmiana lub wykonanie decyzji lub orzeczenia nie ma wpływu na bieg sprawy.

W związku z powyższym w punkcie 2. Sąd umorzył zaś postępowanie w odniesieniu do okresu od dnia 9 lutego 2024 roku, gdyż od tej daty świadczenie jest wnioskodawczyni przyznane na podstawie decyzji ZUS II Oddziału w Ł. w Z. z 21 marca 2024 roku.