Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30.11.23 r ZUS I Oddział w Ł. odmówił A. K. prawa do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach i szczególnym charakterze z uwagi na nieudowodnienie 15 lat pracy w szczególnych warunkach, na wymagane 15 lat wnioskodawca wykazał 11 lat, 10 miesięcy i 19 dni pracy w warunkach szczególnych (1.02.1997 – 31.12.2008 w I. (...) w Ł., z wyłączeniem okresu urlopu bezpłatnego 30.06.1997 – 4.07.1997 i okresu nieskładkowego 2.04.1998 – 8.04.1998).

(decyzja – k.28 akt ZUS)

Od powyższej decyzji ubezpieczony wniósł odwołanie, wnosząc o zaliczenie do pracy w warunkach szczególnych okresu 1.10.1981 – 30.01.1997 r i przyznanie prawa do rekompensaty.

(odwołanie – k. 3)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, argumentując, jak w zaskarżonej decyzji, podnosząc, że okres 1.10.1981 – 31.01.1997 nie może zostać uwzględniony, ponieważ został on zaliczony do wysługi potrzebnej do przyznania prawa do emerytury policyjnej, a tym samym okres ten nie został uwzględniony w kapitale początkowym.

(odpowiedź na odwołanie – k. 6)

Postanowieniem z dnia 6.09.2024 r Sąd zawiesił postępowanie w sprawie na podstawie art. 177 § 1 pkt. 1 kpc. Zażalenie na to postanowienie zostało oddalone postanowieniem Sądu Apelacyjnego z dnia 23.01.2025 r.

(postanowienie – k. 40, k.64)

Postanowieniem z dnia 18.02.2025 roku postępowanie zostało podjęte.

(postanowienie – k. 72)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca A. K. urodził się w dniu (...)

(bezsporne)

W okresie 1.10.1981 – 31.01.1997 r wnioskodawca był zatrudniony w C. (...) (...) w Ł. , w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowiskach kierowniczych od 1.10.1991 r, ostatnio na stanowisku N. (...) Wydziału.

(świadectwo pracy – k. 4 akt kapitałowych, przesłuchanie wnioskodawcy e – prot. z dnia 11.04.25 00;01:26 w zw. Z e- prot. z dnia 6.09.2024 00:01:37)

W okresie 1.02.1997 – 31.12.2008 r wnioskodawca był zatrudniony w I. (...) w Ł., w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku radcy prawnego. Wystawione świadectwo pracy zawiera adnotację, że okres ten traktuje się jako pracę w szczególnym charakterze § 1 ust. 1 oraz § 11 rozporządzenia RM z dnia 7.02.1983 r w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

(świadectwo – k. 5 akt ZUS)

Okres 1.10.1981 – 31.01.1997 został uwzględniony do prawa i wyliczenia wysokości emerytury policyjnej.

(pismo – k. 2 akt ZUS, zaświadczenie – k. 9 akt ZUS)

Decyzją z dnia 21.10.2022 roku organ rentowy ustalił dla wnioskodawcy ponownie kapitał początkowy. Do ustalenia wartości kapitału początkowego nie zaliczono okresu 1.10.1981 31.01. 1997 roku, gdyż z tego tytułu przyznane zostało świadczenie przez MSW.

( decyzja w aktach kapitałowych)

Wnioskodawca zaskarżył powyższą decyzję w zakresie nie uwzględnienia w kapitale początkowym spornego okresu. Odwołanie toczyło się w sprawie VIII U 2377/22. Prawomocnym wyrokiem z dnia 12.03.2004 r odwołanie zostało oddalone.

(okoliczność bezsporna, odpis wyroku z uzasadnieniem – k. 24 -30, odpis wyroku SA – k. 70, uzasadnienie – k. 74 - 81)

W dniu 8.02.2023 r ubezpieczony złożył wniosek o emeryturę wraz z informacją o wykonywaniu służby w szczególnym charakterze.

(wniosek wraz z informacją w aktach ZUS)

Decyzją z dnia 4.08.2023 r organ rentowy ustalił wnioskodawcy emeryturę w kwocie zaliczkowej od 1.02.2023 r .

(decyzja – k. 21 akt ZUS)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie jest zasadne.

Zgodnie z art. 21 ust.1 ustawy art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych o emeryturach pomostowych ( tj. Dz. U. z 2023 r. , poz. 164) rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat.

Stosownie do treści ust. 2 tego przepisu rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

W myśl art. 23 ust.1 i 2 powołanej ustawy ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę; rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Celem rekompensaty, podobnie jak i emerytury pomostowej, jest łagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych przy pracach w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W przypadku rekompensaty realizacja tego celu polega jednak nie na stworzeniu możliwości wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej, lecz na odpowiednim zwiększeniu podstawy wymiaru emerytury z FUS, do której osoba uprawniona nabyła prawo po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego (zob. np. M. Zieleniecki, Komentarz do art. 21 ustawy o emeryturach pomostowych, LEX/el. 2017; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 31.03.2016 r., III AUa 1899/15, LEX 2044406).

Przepisy art. 2 pkt 5 i art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych formułują dwie zasadnicze przesłanki nabycia prawa do rekompensaty, tj.:

1) nienabycie prawa do emerytury pomostowej,

2) osiągnięcie okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynoszącego co najmniej 15 lat.

Przesłanką negatywną zawartą w art.21 ust.2 ustawy o emeryturach pomostowych jest nabycie prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Skoro zgodnie z art. 23 ustawy o emeryturach pomostowych rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, a zgodnie z art. 173 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS kapitał początkowy ustala się dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., za których były opłacane składki na ubezpieczenie społeczne przed dniem 1 stycznia 1999 r., to warunek sformułowany w art. 21 ust.2 ustawy o emeryturach pomostowych należy rozumieć w taki sposób, że rekompensata jest adresowana wyłącznie do ubezpieczonych objętych systemem emerytalnym zdefiniowanej składki, którzy przed osiągnięciem podstawowego wieku emerytalnego nie nabyli prawa do emerytury z FUS obliczanej według formuły zdefiniowanego świadczenia. Analiza układu warunkującego prawo do emerytury pomostowej prowadzi do wniosku, że świadczenie to przysługuje tym pracownikom, którzy osiągnęli co najmniej 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 ust.1 i 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ale nie nabyli prawa do emerytury pomostowej z powodu nieuznania ich pracy za wykonywaną w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych.

W przedmiotowej sprawie bezsporne jest, że odwołujący się nie nabył prawa do emerytury pomostowej, ani prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym w związku z wykonywaniem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

Stosownie natomiast do treści art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Z kolei przepis art. 32 ust.4 stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust.2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, to jest na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 z późn. zm.).

Z §1 cytowanego rozporządzenia wynika, że jego treść stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wymienione w §4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia.

Przepis § 2 ust.1 rozporządzenia ustala, że za okresy uzasadniające nabycie prawa do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

W niniejszym postępowaniu wnioskodawca domagał się ustalenia, że także w okresie 1.10.1981 – 30.01.1997 wykonywał pracę w warunkach szczególnych.

Z ustaleń wynika, że w okresie 1.10.1981 – 31.01.1997 r wnioskodawca był zatrudniony w C. (...) (...) w Ł. , w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowiskach kierowniczych od 1.10.1991 r, ostatnio na stanowisku N. (...) Wydziału.

Zgodnie z art. 32 ust.3 pkt 6 ustawy o emeryturach i rentach z FUS za pracowników zatrudnionych w szczególnym charakterze uważa się, m.in. funkcjonariuszy Urzędu Ochrony Państwa.

Należy jednak podkreślić, że okres 1.10.1981 – 31.01.1997 został uwzględniony do prawa i wyliczenia wysokości emerytury policyjnej, a w związku z tym do ustalenia wartości kapitału początkowego nie zaliczono okresu 1.10.1981 31.01. 1997 roku, gdyż z tego tytułu przyznane zostało świadczenie przez MSW. Wnioskodawca zaskarżył decyzję w zakresie nie uwzględnienia w kapitale początkowym spornego okresu i prawomocnym wyrokiem z dnia 12.03.2004 r odwołanie zostało oddalone.

Należy przypomnieć, że zgodnie z art.365§1 k.p.c., orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. Z przepisu tego wynika, że podmioty w nim wskazane nie mogą negować faktu istnienia prawomocnego orzeczenia i jego treści.

Sąd, rozpoznający nową sprawę między tymi samymi stronami, zobowiązany jest przyjąć, że dana kwestia prawna kształtuje się tak, jak wynika to z wcześniejszego prawomocnego wyroku. Jeżeli kwestia ta pojawia się w kolejnej sprawie, nie podlega ona ponownemu badaniu. Pozytywny skutek rzeczy osądzonej stwarza więc nie tylko zakaz dokonywania ustaleń sprzecznych z wcześniej osądzoną kwestią, ale także zakaz prowadzenia w tym zakresie postępowania dowodowego./tak Wyrok SA w Białymstoku z 12.10.2017 r., I ACa 339/17, LEX nr 2390588./ Sąd Najwyższy w wyroku z 13.03.2019 r., II PK 300/17, LEX nr 2633610, wskazał, że związanie prawomocnym wyrokiem, o jakim mowa w art. 365 § 1, oznacza, iż sąd obowiązany jest uznać, że kwestia prawna, która była już przedmiotem rozstrzygnięcia w pewnej sprawie, a która ma znaczenie prejudycjalne w innej sprawie przez niego rozpoznawanej, kształtuje się tak, jak przyjął sąd w prawomocnym wcześniejszym wyroku, nawet jeżeli argumentacja prawna, na której opiera się to rozstrzygnięcie, jest nietrafna. Związanie wyrokiem sądu cywilnego oznacza brak możliwości zignorowania zarówno ustaleń faktycznych stanowiących bezpośrednio podstawę rozstrzygnięcia, jak i podstawy prawnej. Dotyczy to jednak tylko tych ustaleń faktycznych, które w związku z podstawą sporu stanowiły przedmiot rozstrzygnięcia. Nie jest dopuszczalne odmienne ustalenie zaistnienia, przebiegu i oceny istotnych dla danego stosunku prawnego zdarzeń faktycznych w kolejnych procesach sądowych między tymi samymi stronami, chociażby przedmiot tych spraw się różnił. (np. wyroki SN: z 20.01.2011 r., I UK 239/10, LEX nr 738532; z 20.05.2011 r., IV CSK 563/10, LEX nr 864020; z 7.04.2011 r., I PK 225/10, LEX nr 896456; z 5.10.2012 r., IV CSK 67/12, LEX nr 1231342; z 20.11.2014 r., V CSK 6/14, LEX nr 1604655; z 27.06.2014 r., V CSK 433/13, LEX nr 1514746).

Skoro sporny okres nie został prawomocnie doliczony do wymiaru stażu pracy w kapitale początkowym, tym bardziej nie może zostać doliczony do wymiaru stażu pracy w szczególnych warunkach. /powyższe stanowisko zaaprobował Sąd Apelacyjny w Łodzi oddalając zażalenie wnioskodawcy na postanowienie o zawieszeniu postępowania/.

Mając na względzie powyższe, na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego i art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Sąd oddalił odwołanie wnioskodawcy, wobec niewykazania co najmniej 15 – letniego okresu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.