Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 listopada 2018 r. Nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że E. K. (1) podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, to jest emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu w okresie: od 25.09.2014 r. do 27.09.2014 r. jako zleceniobiorca u płatnika składek A. M. (1) oraz, że z wymienionego tytułu miesięczna podstawa wymiaru składek wynosi: na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne tj. emerytalne, rentowe, wypadkowe i na ubezpieczenie zdrowotne za miesiąc:

		Podstawa wymiaru składek
Miesiąc/rok	Kod ubezpieczenia	na ubezpieczenia			na ubezpieczenie	Składka na ubezpieczenie zdrowotne
		Emerytalne i rentowe	Chorobowe	Wypadkowe	Zdrowotne
(...)	(...)	350,00 zł	0,00 zł	350,00 zł	310,59 zł	27,95 zł

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że w dniach: 28.02.2017r.-20.03.2017r. przeprowadził kontrolę w zakresie prawidłowości i rzetelności obliczania składek na ubezpieczenia społeczne oraz innych składek, do których pobierania zobowiązany jest Zakład oraz zgłaszania do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego przez płatnika składek A. M. (1). Kontrolą objęto okres od 01.2013r. do 12.2015r. Ustalenia kontroli zawarte zostały w protokole kontroli z dnia 20.03.2017r. oraz w załączniku nr 2 do protokołu kontroli.

Płatnik składek w okresie objętym kontrolą zawierał umowy cywilnoprawne, którym nadał nazwę umów o dzieło. W toku kontroli przedłożono umowę o dzieło zawartą na okres od 25.09.2014r. do 27.09.2014 r. pomiędzy GRUPA (...) A. M. (1) a Panią E. K. (1). Z treści ww. umowy wynika, że Zamawiający zamawia, Wykonawca zobowiązuje się wykonać dzieło polegające na „ Opracowaniu punktu animacyjnego wg autorskiego pomysłu i przeprowadzeniu zajęć”. Ponadto z zapisu w umowie wynika, że do wykonania dzieła Zamawiający wyda Wykonawcy na jego żądanie wszelkie niezbędne materiały i narzędzia. Wykonawca zobowiązuje się po zakończeniu dzieła rozliczyć z otrzymanych materiałów i narzędzi oraz zwrócić ,te których nie zużył do wykonania swojego dzieła.

Płatnik składek w dniu 14.03.2017r. złożył pisemne wyjaśnienia m.in. w zakresie umowy cywilnoprawnej dotyczącej „opracowania punktu animacyjnego wg autorskiego pomysłu i przeprowadzenia w nim zajęć. Z wyjaśnień A. M. (1) wynika ,że „Umowy dotyczyły gier miejskich, które polegały na wyznaczaniu punktów animacyjnych na terenie miasta, nawiązujących do fabuły gry. Uczestnicy poruszali się pomiędzy punktami, gdzie spotykali animatorów i wspólnie brali udział w zabawie. Zadaniem animatora było przygotowanie stanowiska animacyjnego, stworzenie scenariusza oraz wcielenie się w wykreowaną przez siebie rolę”.

W ocenie organu rentowego z analizy powyższej umowy cywilnoprawnej oraz wyjaśnień płatnika składek z dnia 14.03.2017r. wynika, że zawarta przez płatnika umowa cywilnoprawna w ocenie Zakładu ma charakter umowy - zlecenia , której przedmiotem jest świadczenie usług co do, których zgodnie z art.750 kc odpowiednio stosuje się przepisy dotyczące zlecenia gdyż jest ona nakierowana na podjęcie działań i dokonywanie określonych czynności przez osobę ją realizującą. W trakcie kontroli ustalono, że w okresie objętym kontrolą płatnik składek zawierał umowy cywilnoprawne w przedmiocie „opracowania punktu animacyjnego wg autorskiego pomysłu i przeprowadzenia w nim zajęć ” również z innymi wykonawcami. Ustalono również, że płatnik składek zawarł umowę stanowiącą przedmiot sporu w celu wykonania własnego zobowiązania, a praca w ramach zawartej umowy była wykonywana w imieniu i na rzecz płatnika. Przedmiot umowy określony został w sposób czynnościowy ( przeprowadzenie zajęć/zaprezentowanie występu), a zatem przedmiotem umowy była czynność, a nie konkretny określony z góry zindywidualizowany rezultat. W spornej umowie wykonawca umowy stosownie do posiadanej wiedzy zobowiązał się jedynie do starannego przeprowadzenia wszystkich czynności niezbędnych do przeprowadzenia występu/zajęć, nie przyjmując na siebie odpowiedzialności za jej rezultat. Ponadto ze sposobu realizacji umów wynika, że wykonywane czynności przez wykonawcę uzależnione są od obecności innych osób (uczestników zajęć/występu). W takiej sytuacji, jeżeli osiągnięcie rezultatu jest uzależnione od wielu już istniejących lub innych mających dopiero nastąpić zdarzeń, leżących poza oddziaływaniem wykonującego, świadczy to o podejmowaniu zobowiązania starannego działania O charakterze umowy decyduje jej treść w zakresie wszystkich elementów zobowiązania. Zgodnie z obowiązującymi przepisami w umowie o dzieło wykonawca zobowiązuje się (wykonać) dostarczyć zamawiającemu dzieła będącego rezultatem działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalonego w skonkretyzowanej przez strony postaci, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Umowa powinna być zatem oceniana ze względu na to, czy przedmiotem świadczenia jest wykonanie w jej rezultacie dzieła , jako wytworu niepowtarzalnego, samoistnego , posiadającego autonomiczną wartość w obrocie.

W oparciu o analizę treści przedstawionej do kontroli umowy cywilnoprawnej, wyjaśnień płatnika składek z dnia 14.03.2017r. oraz zeznań ubezpieczonej z dnia 10.05.2017 r. organ rentowy stwierdził, iż istnieje związek pomiędzy działalnością płatnika, a czynnościami wykonywanymi ubezpieczoną w ramach tej umowy, co jest cechą charakterystyczną dla umowy zlecenia. Z charakteru wykonywanych przez ubezpieczoną czynności w ocenie Oddziału wynika, iż ww. umowa pomimo nazwania jej umową o dzieło jest umową o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego o zleceniu. W przypadku spornej umowy brak jest również możliwości przeprowadzenia badania na istnienie wad fizycznych dzieła. Natomiast umowa zlecenie jest umową o dokonanie czynności prawnej na rzecz zleceniodawcy albo o wykonanie określonej czynności faktycznej. Jest to umowa starannego działania i przyjmujący zlecenie nie odpowiada za nie osiągnięcie efektu swojego działania, a jedynie za nie dołożenie należytej staranności. Ten rodzaj umowy zawierany jest w przypadku, gdy umowa dotyczy wykonywania określonych czynności. Z treści przedstawionej do kontroli umowy wynika, że polegała ona na czynieniu, a nie wykonaniu określonego dzieła (rezultatu). Z tych też względów objecie E. K. (1) obowiązkowym ubezpieczeniem z tytułu wykonywania umowy o świadczenie usług / umowy zlecenia jest uzasadnione.

/ decyzja k.7- 10 akt ZUS/

Odwołanie od powyższej decyzji w całości w dniu 7 stycznia 2019 r. złożył pełnomocnik płatnika składek A. M. (1) zarzucając błędną ocenę zgromadzonego materiału dowodowego, prowadzącą do uznania zawartej przez płatnika z ubezpieczoną umowy o dzieło za umowę zlecenie. Skarżący podniósł, iż organ rentowy nieprawidłowo przyjął, że w stosunku do ubezpieczonej istnieje tytuł obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego, rentowego i wypadkowego wynikający z przepisu art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 12 ust. 1 , art. 13 pkt 2 i art. 36 ust. 1, 2, 4 i 11 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 66 ust. 1 pkt 1 e, art. 69ust 1 i art. 74 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych i błędnie dokonał ustalenia podstawy wymiaru składek na wyżej wymienione ubezpieczenia. W uzasadnieniu odwołania podniesiono że umowa zawarta pomiędzy płatnikiem a E. K. (1) miała charakter umowy o dzieło.

Mając powyższe na uwadze odwołujący wniósł o

1) uchylenie zaskarżonej decyzji,

2) zasądzenie na rzecz płatnika składek od organu rentowego zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, według norm przepisanych.

/odwołanie k. 3-6/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jej oddalenie przytaczając argumentację jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie – k.7-9v/.

Nadto także decyzją z dnia 19 listopada 2018 r. Nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że A. R. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, to jest emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu w okresie: od 21.08.2013 r. do 31.08.2013 r. jako zleceniobiorca u płatnika składek A. M. (1) oraz, że z wymienionego tytułu miesięczna podstawa wymiaru składek wynosi: na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne tj. emerytalne, rentowe, wypadkowe i na ubezpieczenie zdrowotne za miesiąc:

		Podstawa wymiaru składek
Miesiąc/rok	Kod ubezpieczenia	na ubezpieczenia			na ubezpieczenie	Składka na ubezpieczenie zdrowotne
		Emerytalne i rentowe	Chorobowe	Wypadkowe	Zdrowotne
(...)	(...)	1285,00 zł	0,00 zł	1285,00 zł	1140,30 zł	102,63 zł

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że w dniach: 28.02.2017r.-20.03.2017r. przeprowadził kontrolę w zakresie prawidłowości i rzetelności obliczania składek na ubezpieczenia społeczne oraz innych składek, do których pobierania zobowiązany jest Zakład oraz zgłaszania do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego przez płatnika składek A. M. (1). Kontrolą objęto okres od 01.2013r. do 12.2015r. Ustalenia kontroli zawarte zostały w protokole kontroli z dnia 20.03.2017r. oraz w załączniku nr 2 do protokołu kontroli.

Płatnik składek w okresie objętym kontrolą zawierał umowy cywilnoprawne, którym nadał nazwę umów o dzieło. W toku kontroli przedłożono umowę o dzieło zawartą na okres od 21.08.2013r. do 31.08.2013 r. pomiędzy GRUPA (...) A. M. (1) A. R.. Z treści ww. umowy wynika, że Zamawiający zamawia, Wykonawca zobowiązuje się wykonać zlecenie polegające na „Przeglądzie technicznym oraz konserwacji elementów scenograficznych wystawy w (...) Fabryki.

Płatnik składek w dniu 14.03.2017r. złożył pisemne wyjaśnienia m.in. w zakresie umowy cywilnoprawnej dotyczącej „Przeglądu technicznego oraz konserwacji elementów scenograficznych wystawy w (...) Fabryki. Z wyjaśnień A. M. (1) wynika ,że A. R. jest artysta oraz scenografem teatralnym. W latach ubiegłych wykonywał dla (...) Fabryki eksponaty według autorskiego pomysłu, z tego powodu jest jedyna osobą, która dokonała przeglądu, konserwacji oraz zmian i udoskonaleń.

W ocenie organu rentowego z analizy powyższej umowy cywilnoprawnej wyjaśnień płatnika składek z dnia 14.03.2017r. oraz przesłuchania A. R. wynika, że zawarta przez płatnika umowa cywilnoprawna w ocenie Zakładu ma charakter umowy - zlecenia, której przedmiotem jest świadczenie usług co do, których zgodnie z art.750 kc odpowiednio stosuje się przepisy dotyczące zlecenia gdyż jest ona nakierowana na podjęcie działań i dokonywanie określonych czynności przez osobę ją realizującą. W trakcie kontroli ustalono, że przedmiotem spornej umowy są prace, które ubezpieczony wykonywał w zależnościom bieżących potrzeb płatnika, których w momencie zawarcia umowy nie sposób było przewidzieć.

Organ rentowy wskazał, iż według art. 627 Kodeksu cywilnego przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie (wykonawca) zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Istotą umowy o dzieło jest obowiązek dostarczenia przez przyjmującego zamówienie gotowego rezultatu, materialnego efektu pracy, za który przysługuje mu wynagrodzenie. W spornej umowie, przedmiot umowy określony został w sposób czynnościowy, a zatem przedmiotem umowy była czynność( przegląd/konserwacja), a nie konkretny określony z góry zindywidualizowany rezultat. O charakterze umowy decyduje jej treść w zakresie wszystkich elementów zobowiązania. Zgodnie z obowiązującymi przepisami w umowie o dzieło wykonawca zobowiązuje się (wykonać) dostarczyć zamawiającemu dzieła będącego rezultatem działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalonego w skonkretyzowanej przez strony postaci, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Umowa powinna być zatem oceniana ze względu na to, czy przedmiotem świadczenia jest wykonanie w jej rezultacie dzieła , jako wytworu niepowtarzalnego, samoistnego , posiadającego autonomiczną wartość w obrocie.

W ocenie organu z charakteru wykonywanych przez ubezpieczonego czynności w ocenie Oddziału wynika, iż ww. umowa pomimo nazwania jej umową o dzieło jest umową o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego o zleceniu. W przypadku spornej umowy brak jest również możliwości przeprowadzenia badania na istnienie wad fizycznych dzieła. Natomiast umowa zlecenie jest umową o dokonanie czynności prawnej na rzecz zleceniodawcy albo o wykonanie określonej czynności faktycznej. Jest to umowa starannego działania i przyjmujący zlecenie nie odpowiada za nie osiągnięcie efektu swojego działania, a jedynie za nie dołożenie należytej staranności. Ten rodzaj umowy zawierany jest w przypadku, gdy umowa dotyczy wykonywania określonych czynności. Z treści przedstawionej do kontroli umowy wynika, że polegała ona na czynieniu, a nie wykonaniu określonego dzieła (rezultatu). Z tych też względów objecie A. R. obowiązkowym ubezpieczeniem z tytułu wykonywania umowy o świadczenie usług / umowy zlecenia wobec faktu iż był on zgłoszony do ubezpieczeń społecznych przez innego płatnika jako pracownik jednakże od podstawy wymiaru niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę jest uzasadnione.

/ decyzja k.6- 9 akt ZUS/

Odwołanie od powyższej decyzji w całości w dniu 17 stycznia 2019 r. złożył pełnomocnik płatnika składek A. M. (1) zarzucając błędną ocenę zgromadzonego materiału dowodowego, prowadzącą do uznania zawartej przez płatnika z ubezpieczonym umowy o dzieło za umowę zlecenie. Skarżący podniósł, iż organ rentowy nieprawidłowo przyjął, że w stosunku do ubezpieczonego istnieje tytuł obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego, rentowego i wypadkowego wynikający z przepisu art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 12 ust. 1 , art. 13 pkt 2 i art. 36 ust. 1, 2, 4 i 11 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 66 ust. 1 pkt 1 e, art. 69ust 1 i art. 74 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych i błędnie dokonał ustalenia podstawy wymiaru składek na wyżej wymienione ubezpieczenia. W uzasadnieniu odwołania podniesiono że umowa zawarta pomiędzy płatnikiem a A. R. miała charakter umowy o dzieło.

Mając powyższe na uwadze odwołujący wniósł o

1) uchylenie zaskarżonej decyzji,

2) zasądzenie na rzecz płatnika składek od organu rentowego zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, według norm przepisanych.

/odwołanie k. 3-6akt VIII U 200/19/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jej oddalenie przytaczając argumentację jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie – k.7-9v/.

Postanowieniem z dnia 7 marca 2019 r. Sąd Okręgowy w Łodzi VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń społecznych na podstawie art. 219 kpc połączy sprawę o sygn akt VIII U 189/19 ze sprawą o sygnaturze VIII U 200/19 do wspólnego rozpoznania pod sygnaturą VIII U 189/19.

/ postanowienie k. 15 akt VIII U 200/19/

Na rozprawie w dniu 10 czerwca 2019 r. pełnomocnik wnioskodawczyni A. M. (1) poparł odwołania, ubezpieczeni E. K. (1) i A. R. przyłączyli się do stanowiska wnioskodawczyni, pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie odwołań.

/ stanowiska procesowe stron protokół z rozprawy z dnia 10 czerwca 2019 r.00:02:10 - 00:07:31, 00:09:57 -00:10:36/

Na rozprawie w dniu 8 października 2019 roku - poprzedzającej wydanie wyroku pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołania i wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Wnioskodawczyni poparła odwołania. Ubezpieczeni przyłączyli się do stanowiska wnioskodawczyni i jej argumentacji. Pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie odwołań i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w stawce ryczałtowej.

/ stanowisko procesowe stron protokół z rozprawy z dnia 8 października 2019 roku 00:23:27-00:39:30/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Odwołująca się płatnik – wnioskodawczyni A. M. (1) prowadząca GRUPĘ (...) jest menagerem kultury, prowadzi prywatną wystawę w (...) Fabryki, który działa jako rodzaj salonu kulturalnego. Przedmiotem, działalności jest wspieranie twórczości artystycznej, upowszechnianie kultury i sztuki oraz badanie, dokumentowanie i propagowanie dziejów i historycznej roli Ł. w Województwa (...). Upowszechnia kulturę i sztukę, edukuje w zakresie twórczości różne grupy odbiorców organizując różnego rodzaju wydarzenia kulturalne. Działa na terenie (...) Fabryki. A. M. (1) jest dyrektorem (...). (...) jest marką którą prowadzi.

/bezsporne/

Ubezpieczona E. K. (1) jest magistrem sztuki -muzykiem, artystką wokalną ma doświadczenie sceniczne współpracuje z teatrami w Ł. .

/ bezsporne, oświadczenie ubezpieczonej protokół przesłuchania w postępowaniu wyjaśniającym ZUS z dnia 10.01.2019 r. k 1- 3 akt ZUS dotyczących ubezpieczonej, zeznania ubezpieczonej protokół z rozprawy z dnia w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z dnia 10 czerwca 2019 r. 00:32:06 -00;55:09 zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 8 października 2019 r. 00:11:37 - 00:19:02 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 10 czerwca 2019 r. 00:10:36 -00:32:06/

Ubezpieczony A. R. z wykształcenia jest plastykiem. Realizuje scenografie. Współpracuje z wieloma teatrami.

/ bezsporne, oświadczenie ubezpieczonego protokół przesłuchania w postępowaniu wyjaśniającym ZUS z dnia 18.01.2019 r. k 2- 3 akt ZUS dotyczących ubezpieczonego, zeznania ubezpieczonego protokół z rozprawy z dnia 8 października 2018 r. 00:22:11- 00:23:27 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z dnia 10 czerwca 2019 r. 00:55:09 – 01:20:15/

Hotel (...) sp. zoo. Zawarł z A. M. (1) prowadzącą działalność pod nazwa Grupa (...) umowę na organizację gry miejskiej dla pracowników firmy (...) w dniu 26.09.2014 r. (...). W ramach umowy powierzono wnioskodawczyni m.in. opracowanie scenariusza szczegółowych zasad gry zwiedzania organizację transportu dla uczestników 6 busów, współpracę licencjonowanych przewodników, współprace aktorów i statystów, stroje stylizowane dla całej obsady gry, materiały drukowane dla uczestników, poczęstunek zabytkowe eksponaty, rekwizyty scenografie, udział fotoreportera w celu zrobienia zdjęć z przebiegu gry.

/ umowa wraz załącznikiem k. 117-118, zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 8 października 2019 r. 00:11:37 - 00:19:02 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 10 czerwca 2019 r. 00:10:36 -00:32:06/

Zespół który opracowywał fabułę gry zdecydował, że częścią gry będzie występ z piosenkami H. O.. Był to jeden projekt, w jednym dniu. Była tylko jedna gra obejmująca parę punktów.

/zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 8 października 2019 r. 00:11:37 - 00:19:02 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 10 czerwca 2019 r. 00:10:36 -00:32:06 zeznania świadka A. S. protokół z rozprawy z dnia7 sierpnia 2019 r. 00:04:51 00:38 :14/

W dniu 25 września 2014 r. pomiędzy E. K. (1) a GRUPĄ (...) A. M. (1) została zawarta umowa nazwana umową o dzieło, w ramach której ubezpieczona E. K. (1) zobowiązała się do opracowania punktu animacyjnego wg autorskiego pomysłu i przeprowadzenia zajęć a A. M. (1) do wypłaty wynagrodzenia za wykonanie dzieła w wysokości 350 zł. W umowie wskazano iż do wykonania dzieła Zamawiający wyda Wykonawcy na jego żądanie wszelkie niezbędne materiały i narzędzia. Wykonawca zaś po wykonaniu dzieła ma rozliczyć się z otrzymanych materiałów i narzędzi oraz zwrócić, te których nie zużył do wykonania swojego dzieła. Termin rozpoczęcia dzieła strony ustaliły na dzień 35.09.2014 a jego zakończenia na 27.09.2014 r.

/ umowa k. 4 akt ZUS dotyczących ubezpieczonej/

Przedmiotem umowy z E. K. (1) był występ artystyczny. Ubezpieczona miała wykonać recital piosenek H. O. pod grę miejską autorstwa Grupy F., wcielić się w tę postać. Artystka w ramach umowy sama ustaliła repertuar, ubrała się w strój z lat 20 –tych, , przygotowała podkład muzyczny. Chodziło o stworzenie m. spektaklu. Występ miał być jedną z atrakcji gry i pasował klimatem do jej fabuły.

/zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 8 października 2019 r. 00:11:37 - 00:19:02 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 10 czerwca 2019 r. 00:10:36 -00:32:06, / zeznania ubezpieczonej protokół z rozprawy z dnia w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z dnia 10 czerwca 2019 r. 00:32:06 -00;55:09 ,zeznania świadka A. S. protokół z rozprawy z dnia7 sierpnia 2019 r. 00:04:51 00:38 :14/

W ramach umowy ubezpieczona wykonała 3 piosenki H. O., występ obejmował specjalnie przygotowany i dobrany repertuar. Występ odbył się w lokalu przy ul. (...). Sam występ z przygotowaniami zajął ok. 3 godzin pobyt grupy ok. 40 min. Piosenka nie kończyła się zejściem ze sceny. Ubezpieczona miała naprowadzić uczestników gry na fabułę historii, która miała została przedstawiona. Publiczność miała wysłuchać występu i za pomocą wskazówek udać się do kolejnego punktu. Występu dokonano dla kilku grup dla każdej z grup zasady gry były takie same. Dla każdej z grup ubezpieczona śpiewała piosenki choć dla jednej na początku dla innej na końcu w zależności od charakteru grupy. O przebiegu występu ubezpieczona decydowała samodzielnie.

/ zeznania ubezpieczonej protokół z rozprawy z dnia w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z dnia 10 czerwca 2019 r. 00:32:06 -00;55:09 zeznania świadka A. S. protokół z rozprawy z dnia7 sierpnia 2019 r. 00:04:51 00:38 :14/.

Wraz z ubezpieczoną punkt animacyjny obsługiwała jeszcze jedna osoba – barman stylizowany na postać z lat 20 -ych. Jednakże każda z tych osób miała swa autonomiczną rolę. Występ E. K. (1) był możliwy bez współudziału innej osoby był oddzielną częścią.

/ zeznania ubezpieczonej protokół z rozprawy z dnia 8 października 2018 r. 00:19:02 -00:22:11 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z dnia 10 czerwca 2019 r. 00:32:06 -00;55:09 zeznania świadka A. S. protokół z rozprawy z dnia7 sierpnia 2019 r. 00:04:51 00:38 :14/.

Czas i miejsce występu przed grupami biorącymi udział w grze miejskiej były wcześniej ustalone. Na spotkaniu była obecna osoba wyznaczona przez płatnika. Odbiór dzieła polegał na tym, iż występ odbył się w obecności konkretnej osoby.

/ zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 8 października 2019 r. 00:11:37 - 00:19:02 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 10 czerwca 2019 r. 00:10:36 -00:32:06 zeznania świadka A. S. protokół z rozprawy z dnia7 sierpnia 2019 r. 00:04:51 00:38 :14/

Wynagrodzenie było z góry określone miało być płatne „po odbiorze dzieła”. Ubezpieczona rozmawiała z pracownikiem firmy i otrzymała informacje, że występ się podobał.

/ zeznania ubezpieczonej protokół z rozprawy z dnia 8 października 2018 r. 00:19:02 -00:22:11 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z dnia 10 czerwca 2019 r. 00:32:06 -00;55:09 zeznania świadka A. S. protokół z rozprawy z dnia7 sierpnia 2019 r. 00:04:51 00:38 :14/

Ubezpieczona wystawiła rachunek do umowy o dzieło.

/rachunek k. 4 akt ZUS dotyczących ubezpieczonej, zeznania świadka B. P. protokół z rozprawy z dnia7 sierpnia 2019 r. 00:38 :14 -00:50:29/

Z tytułu umów zawartej z płatnikiem umowy E. K. (1) otrzymała wynagrodzenie w wysokości 350 zł.

/bezsporne, rachunek k. 4 akt ZUS dotyczących ubezpieczonej/

Płatnik składek nie zgłosił E. K. (1) do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z tytułu wykonywania spornej umowy (zainteresowana nie miała innego tytułu ubezpieczenia), a także nie obliczył i nie rozliczył składek.

/okoliczność bezsporna/

W dniu 21 czerwca 2013 r. pomiędzy A. R. a GRUPĄ (...) A. M. (1) została zawarta umowa nazwana umową o dzieło, w ramach której ubezpieczony A. R. zobowiązał się do przeglądu technicznego oraz konserwacji elementów scenograficznych wystawy w (...) a A. M. (1) do wypłaty wynagrodzenia za wykonanie dzieła w wysokości 1285 zł. Termin rozpoczęcia dzieła strony ustaliły na dzień 21.08.2013 a jego zakończenia na 31.08.2013 r.

/ umowa k. 1 akt ZUS dotyczących ubezpieczonego/

W momencie podpisania umowy ustalono co ma być zrobione – przedmiot umowy nie został określony precyzyjnie. Grupa (...) miała zastąpić książkę papierową formą elektroniczną – miała już zakupiony plik elektroniczny i zakupiony sprzęt.

/zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 8 października 2019 r. 00:11:37 - 00:19:02 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 10 czerwca 2019 r. 01:20:15 -01:43:58 /

Przedmiotem wskazanej umowy było de facto zaprojektowanie i wykonanie kiosku multimedialnego, częściowo na bazie istniejącej struktury z metalu. Ubezpieczony w ramach jednorazowej usługi wykonał część konstrukcji z metalu w miejsce zniszczonej księgi umieszczono ekran dotykowy. Ubezpieczony nie przenosił treści księgi. Ubezpieczony stworzył konstrukcje z zabudową i wyciętą częścią blatu. Miało to pasować do reszty wystroju (...), starej maszyny szwalniczej i krosien, tak żeby kiosk multimedialny nawiązywał w swojej stylistyce do eksponowanej za nim maszyny włókienniczej z ubiegłego stulecia.. Ubezpieczony miał całkowitą swobodę jeżeli chodzi o projekt jedynym ograniczeniem było to, iż musiał do konstrukcji dopasować dostarczony mu ekran dotykowy. Ubezpieczony sam ustalał materiał z jakiego wykonano kiosk i jego bryłę. Konstrukcja powstała z blachy wycinanej przez tydzień laserowo. Kolor i rodzaj blachy ustalał ubezpieczony sam ją też kupował. Kiosk miał być wkomponowany w ekspozycję .

/zeznania ubezpieczonego protokół z rozprawy z dnia 8 października 2018 r. 00:22:11- 00:23:27 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z dnia 10 czerwca 2019 r. 00:55:09 – 01:20:15, zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 8 października 2019 r. 00:11:37 - 00:19:02 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 10 czerwca 2019 r. 01:20:15 -01:43:58 zeznania świadka A. S. protokół z rozprawy z dnia7 sierpnia 2019 r. 00:04:51 00:38 :14, zdjęcia k. 57-59/

A. R. przygotował projekt obiektu w programie graficznym i przedstawił do akceptacji. Bez zaakceptowania projektu praca nie byłaby możliwa. Powstał tylko jeden taki kiosk. Był to autorski projekt ubezpieczonego na potrzeby ekspozycji.

/zeznania ubezpieczonego protokół z rozprawy z dnia 8 października 2018 r. 00:22:11- 00:23:27 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z dnia 10 czerwca 2019 r. 00:55:09 – 01:20:15, zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 8 października 2019 r. 00:11:37 - 00:19:02 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 10 czerwca 2019 r. 01:20:15 -01:43:58, zeznania świadka A. S. protokół z rozprawy z dnia7 sierpnia 2019 r. 00:04:51 00:38 :14 /

W ramach umowy ubezpieczony nie dokonywał ani przeglądu technicznego ani konserwacji, nie zgłaszano mu też reklamacji. Ubezpieczony miał wykorzystać konstrukcję którą zastał. Wkomponował to w swój projekt. Elementy wkomponowane stanowiły 1/3 konstrukcji która ostatecznie powstała.

/zeznania ubezpieczonego protokół z rozprawy z dnia 8 października 2018 r. 00:22:11- 00:23:27 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z dnia 10 czerwca 2019 r. 00:55:09 – 01:20:15/

Ubezpieczony był obecny przy montażu sprzętu elektronicznego ale sam go nie dokonywał.

/zeznania ubezpieczonego protokół z rozprawy z dnia 8 października 2018 r. 00:22:11- 00:23:27 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z dnia 10 czerwca 2019 r. 00:55:09 – 01:20:15 zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 8 października 2019 r. 00:11:37 - 00:19:02 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 10 czerwca 2019 r. 01:20:15 -01:43:58 /

Wynagrodzenie było z góry określone w oparciu o ustalony pierwotnie kosztorys, miało być płatne -po odbiorze dzieła ,którego dokonała wnioskodawczyni A. M.. Sprawdzano zgodność dzieła z projektem.

/zeznania ubezpieczonego protokół z rozprawy z dnia 8 października 2018 r. 00:22:11- 00:23:27 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z dnia 10 czerwca 2019 r. 00:55:09 – 01:20:15 zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 8 października 2019 r. 00:11:37 - 00:19:02 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 10 czerwca 2019 r. 00:10:36 -00:32:06/ /

Ubezpieczony wystawił rachunek do umowy o dzieło.

/rachunek k. 1 akt ZUS dotyczących ubezpieczonego zeznania świadka B. P. protokół z rozprawy z dnia7 sierpnia 2019 r. 00:38 :14 -00:50:29/

Z tytułu umów zawartej z płatnikiem umowy A. R. otrzymał wynagrodzenie w wysokości 1285 zł.

/bezsporne, rachunek k. 4 akt ZUS dotyczących ubezpieczonej /

Płatnik składek nie zgłosił A. R. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z tytułu wykonywania spornej umowy (zainteresowana miał inny pracowniczy tytuł ubezpieczenia jednakże jego wynagrodzenie nie przekraczało minimalnego wynagrodzenia za pracę), a także nie obliczył i nie rozliczył składek.

/okoliczność bezsporna/

W dniach: 28.02.2017r.-20.03.2017r. u płatnika składek przeprowadzono kontrolę w zakresie prawidłowości i rzetelności obliczania składek na ubezpieczenia społeczne oraz innych składek, do których pobierania zobowiązany jest Zakład oraz zgłaszania do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego przez płatnika składek A. M. (1) . Kontrolą objęto okres od okres od 01.2013r. do 12.2015r. Ustalenia kontroli zawarte zostały w protokole kontroli z dnia 20.03.2017r. oraz w załączniku nr 2 do protokołu kontroli. Płatnik zgłosił zastrzeżenia do protokołu kontroli i podniósł, że nie podziela oceny organu rentowego odnoszącej się do przesłanek kwalifikowania zawartych przez niego umów, jako umowy zlecenia zamiast umowy o dzieło. Organ rentowy po zapoznaniu się z argumentacją płatnika po przesłuchaniu ubezpieczonych podtrzymał stanowisko zawarte w protokole kontroli.

/ okoliczność bezsporna/

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie dokumentacji znajdującej się w aktach sprawy i aktach organu rentowego a także zeznań wnioskodawczyni i ubezpieczonych oraz świadków, którym Sąd dał w pełni wiarę. Zeznania wszystkich wymienionych osób były wzajemnie spójne a także pokrywały się z przedstawionymi dokumentami. Sad nie dopatrzył się żadnych przyczyn, dla których mógłby odmówić im wiarygodności .

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego oraz poczynionych na jego podstawie ustaleń odwołania są zasadne.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt. 4 i art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 roku (tekst jednolity Dz.U.2019. poz 300) osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu.

Z mocy art. 13 pkt. 2 wspomnianej ustawy zleceniobiorcy obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają od dnia oznaczonego
w umowie, jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy.

Według art. 9 ust. 1 analizowanej ustawy pracownicy spełniający jednocześnie warunki do objęcia ich obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów mogą dobrowolnie, na swój wniosek, być objęte ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi również z innych tytułów, z zastrzeżeniem ust. 1a.

Wspomniany wyżej art. 9 ust. 1a. stanowi zaś, że ubezpieczeni wymienieni w ust. 1, których podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy (…) w przeliczeniu na okres miesiąca jest niższa od określonej w art. 18 ust. 4 pkt 5a, podlegają również obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów, z zastrzeżeniem ust. 1b i art. 16 ust. 10a.

Z kolei w myśl art. 9 ust. 4a analizowanej ustawy zleceniobiorcy, mający ustalone prawo do emerytury lub renty, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu
i rentowym, jeżeli równocześnie nie pozostają w stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 4b.

Stosownie do art. 36 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych. Obowiązkiem płatnika składek – z mocy art. 46 ust. 1 i art. 47 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – jest obliczanie, rozliczanie i opłacanie należnych składek za każdy miesiąc kalendarzowy oraz przesyłanie w wyznaczonym terminie deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłacanie składek za dany miesiąc.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 i 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, stanowi przychód, o którym mowa w art. 4 pkt 9 (to jest przychód w rozumieniu przepisów
o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia), jeżeli w umowie określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie.

Natomiast art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi,
iż podstawę wymiaru składek ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe, z zastrzeżeniem ust. 2.

Zważyć także należy, ze stosownie do art. 9 ust. 6 w/w ustawy osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 8, art. 6a ust. 1 i art. 6b ust. 1, a także osoby przebywające na urlopach wychowawczych podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym albo odpowiednio ubezpieczeniu emerytalnemu, jeżeli nie mają ustalonego prawa do emerytury lub renty i nie mają innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych.

Na wstępie należy podkreślić, iż stosownie do art. 353 ¹ k.c. strony mogą dokonać wyboru rodzaju łączącego je stosunku prawnego, nie oznacza to jednak dowolności, bowiem przywołany przepis wprost wymaga, aby treść umowy nie sprzeciwiała się naturze danego stosunku prawnego, jego społeczno-gospodarczemu przeznaczeniu i ustawie (por. wyrok Sądu Najwyższego z 28 kwietnia 2010 r., II UK 334/09, LEX nr 604221).

Umowa zlecenia i umowa o dzieło to podstawowe kontrakty usługowe, konkurencyjne w stosunku do umowy o pracę. Różnica między tymi dwoma rodzajami umów jest dla podmiotów zatrudniających bardzo istotna, bowiem wiąże się z różnymi konsekwencjami prawnymi. Prawidłowa kwalifikacja zawieranej umowy nie zawsze jednak jest sprawą prostą. I tak np. podczas gdy umowy o dzieło rodzą określone obowiązki z punktu widzenia ubezpieczeń społecznych odnośnie naliczania i odprowadzania składek ubezpieczeniowych tylko wówczas, gdy są zawierane z własnymi pracownikami, to umowy zlecenia pociągają za sobą skutki ubezpieczeniowe bez względu na to, z kim są zawierane - z własnym pracownikiem czy z osobą z zewnątrz. Zatem jeśli dana umowa zostanie błędnie uznana nie za umowę o dzieło, ale za umowę zlecenia, to naliczenie w stosunku do niej składek na ZUS będzie niedozwolone, podobnie jak brak naliczenia składek w przypadku umowy zlecenia, która niewłaściwie została zakwalifikowana jako umowa o dzieło. Decydująca jest treść, a nie nazwa umowy. Aby prawidłowo ustalić, z jaką umową mamy w danym przypadku do czynienia, tzn. czy jest to umowa zlecenia, czy umowa o dzieło, należy kierować się jej treścią i zadaniem, jakie osoba zatrudniana ma do wykonania, czyli istotą obowiązków umownych, jakie osoba ta na siebie przyjmuje.

W rozpoznawanej sprawie spór dotyczył kwalifikacji prawnej umów nazwanych „umowami o dzieło” jakie odwołujący się płatnik A. M. (1) zawarła z zainteresowanymi E. K. (1) i A. R. . Kwestią sporną było, czy strony istotnie zawarły umowę o dzieło, nierodzącą obowiązku ubezpieczenia społecznego, czy też zawarły umowę o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, a pochodną tego jest ustalenie obowiązku uiszczenia odpowiednich składek ubezpieczeniowych.

Odnosząc się do powyższej spornej kwestii wskazać należy, iż stosownie do art. 734 § 1 k.c. przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie, przy czym do umowy o świadczenie usług stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu (art. 750 k.c.). W doktrynie panuje pogląd, zgodnie z którym przedmiotem umowy o świadczenie usług jest dokonanie określonej czynności faktycznej, która nie musi prowadzić do osiągnięcia indywidualnie oznaczonego rezultatu. Chodzi tu zatem o umowy zobowiązujące do dokonania jednej lub wielu czynności faktycznych (także stałego ich dokonywania).

Zgodnie zaś z treścią art. 627 k.c. przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.

Nie ulega wątpliwości, że przepisy o zleceniu nie mają zastosowania do czynności będących przedmiotem umowy o dzieło, bowiem wykonanie dzieła, zgodnie
z prezentowanym w doktrynie poglądem, nie mieści się w pojęciu usługi w rozumieniu przywołanego art. 750 k.c.

Umowę o dzieło zalicza się do kategorii „umów rezultatu” i przeciwstawia umowie zlecenia - jako „umowie o staranne wykonanie usługi”. W odróżnieniu od umowy zlecenia, umowa o dzieło wymaga, by starania przyjmującego zamówienie doprowadziły
w przyszłości do konkretnego, indywidualnie oznaczonego rezultatu. Tymczasem umowa zlecenia takiego rezultatu - jako koniecznego do osiągnięcia - nie akcentuje. Elementem wyróżniającym dla umowy zlecenia nie jest zatem wynik, lecz starania podejmowane
w celu osiągnięcia tego wyniku / por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z 21 grudnia 1993 r. sygn. III AUr 357/93, opubl: Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych rok 1994, Nr 6, poz. 49, str. 63; wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 26 stycznia 2006 r. sygn. III AUa 1700/05, opubl: Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych rok 2008, Nr 3, poz. 5, str. 55; wyrok Sądu Najwyższego z 13 marca 1967 r. sygn. I CR 500/66; opubl: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna, Pracy i (...) rok 1968, Nr 1, poz. 5/.

Dokonując kwalifikacji konkretnej umowy należy w pierwszej kolejności badać, czy świadczenie będące przedmiotem zobowiązania ma cechy dzieła. Dzieło stanowi zawsze zjawisko przyszłe, jest czymś, co w chwili zawarcia umowy nie istnieje, lecz ma dopiero powstać w jakiejś określonej przyszłości. Rezultat, o jaki umawiają się strony, musi być
z góry określony, i może przyjmować zarówno postać materialną, jak i niematerialną. Cechą konstytutywną umowy o dzieło jest to, aby rezultat ten był obiektywnie osiągalny
i w konkretnych warunkach pewny. Dzieło musi mieć indywidualny charakter i odpowiadać osobistym potrzebom zamawiającego. Podkreślenia także wymaga, że celem umowy
o dzieło nie jest czynność (samo działanie lub zaniechanie), która przy zachowaniu należytej staranności prowadzić ma do określonego w umowie rezultatu, lecz samo osiągnięcie tego rezultatu. W umowie o dzieło chodzi zawsze o osiągnięcie umówionego rezultatu, niezależnie od rodzaju i intensywności świadczonej w tym celu pracy i staranności. Tymczasem umowa o świadczenie usług jest umową starannego działania, jej celem jest wykonywanie określonych czynności, które nie muszą zmierzać do osiągnięcia rezultatu. Kolejną cechą umowy dzieło jest brak stosunku zależności lub podporządkowania pomiędzy zamawiającym, a przyjmującym zamówienie. Sposób wykonania dzieła pozostawiony jest w zasadzie uznaniu przyjmującego zamówienie, byleby dzieło miało przymioty ustalone w umowie lub wynikające z charakteru danego dzieła. Przyjmujący zamówienie nie ma także, co do zasady, obowiązku osobistego wykonania dzieła, chyba że wynika to z umowy lub charakteru dzieła (np. dzieło artystyczne). Ryzyko nieosiągnięcia rezultatu zawsze obciąża przyjmującego zamówienie. Przy czym odpowiedzialność przyjmującego zamówienie w wypadku nieosiągnięcia celu umowy jest odpowiedzialnością za nieosiągnięcie określonego rezultatu, a nie za brak należytej staranności (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2000 r. sygn. II UKN 386/99, opubl. OSNP 2001/16/522). Przyjmujący zamówienie odpowiada zatem za jakość dzieła i określa metodologię jego wykonania. Dzieło powinno jednak posiadać cechy określone w umowie lub wynikające z charakteru danego dzieła. Wykonanie dzieła zwykle wymaga określonych kwalifikacji, umiejętności i środków (W. C., Zobowiązania, 2007, s. 464).

Nazwa umowy z wyeksponowaniem terminologii służącej podkreśleniu, że ma ona charakter dzieła, nie przesądza samodzielnie o rodzaju umowy w oderwaniu od oceny rzeczywistego jej przedmiotu oraz okoliczności jej wykonywania. Decydująca jest bowiem rzeczywista istota umowy determinowana jej treścią, zgodnym zamiarem stron i celem, a nie jej nazwa, która niejednokrotnie nie oddaje natury łączącej strony stosunku prawnego/ por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 25 czerwca 2013 r. sygn. III AUa 13/13, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 2013 r. sygn. III CSK 216/12/.

Stosownie do treści art. 1 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1231 t.j) przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór). Zgodnie z określonym w ust. 2 cytowanego przepisu katalogiem utworów, w szczególności są nimi: wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe), plastyczne, fotograficzne, lutnicze, wzornictwa przemysłowego architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne, muzyczne i słowno-muzyczne, sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne, audiowizualne (w tym filmowe). Katalog ten nie ma charakteru zamkniętego.

Wymaganie "twórczego" charakteru, w rozumieniu prawa autorskiego, dotyczy również opracowania, co oznacza, że także dzieło zależne musi spełniać zasadniczy warunek przyznania mu ochrony autorskiej, czyli być rezultatem twórczości (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2006 roku, sygn. IV CSK 203/06, LEX nr 369175).

Dlatego też w odniesieniu do spornych umów zawartych przez płatnika składek z zainteresowanymi E. K. (1) i A. R. Sąd Okręgowy zważył, że posiadają one cechy essentialia negotii umów o dzieło.

Zgodnie z treścią umów, jakie odwołujący się płatnik zawarł z zainteresowanymi przedmiotem dzieła w umowach było opracowanie punktu animacyjnego według autorskiego pomysłu i przeprowadzenie zajęć w przypadku E. K. (2) i przegląd techniczny oraz konserwacja elementów scenograficznych wystawy w (...) Fabryki w przypadku A. R.. Przy czym co ustalono w procesie i co nie zostało ostatecznie podważone przez organ rentowy w obu tych przypadkach przedmiot umowy nie został określony precyzyjnie w pierwszym przypadku chodziło bowiem o artystyczny występ wokalny z uwzględnieniem piosenek z repertuaru H. O. i animacji niezbędnej dla potrzeb gry terenowej, w drugim zaś o wykonanie według autorskiego projektu kiosku multimedialnego z wykorzystaniem elementów ekspozycji już istniejącej w (...) Fabryki.

Analizując charakter zleconych zainteresowanym czynności oraz sposobu ich wykonywania w kontekście konstytutywnych cech umowy o dzieło, zdaniem Sądu należy przyjąć, iż artystyczny występ wokalny z uwzględnieniem własnej interpretacji piosenek i doboru repertuaru z ograniczeniem do repertuaru stricte wskazanego wokalisty przy jednoczesnym jego dostosowaniu do wymogów gry w ramach, której występ się odbywał oraz opracowanie i wykonanie kiosku multimedialnego tj określonej instalacji według autorskiego projektu stanowi dzieło w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego. Wskazać należy, iż w tego rodzaju praca artystyczna występ wokalny czy wykonanie instalacji plastycznej dla potrzeb ekspozycji w muzeum w ocenie Sądu wymaga od wykonawcy szczególnych umiejętności i predyspozycji wymaganych przy umowie o dzieło. Gotowy produkt posiadał zatem charakter niepowtarzalny i zindywidualizowany. Ponadto wskazać należy, że wynagrodzenie za wykonanie przedmiotów spornych umów o dzieło zostało ustalone w kwotowo ryczałtowo, a więc w ściśle określonej wysokości, a termin jego płatności nastąpił po przekazaniu dzieła, co stanowi element charakterystyczny dla umów rezultatu.

Jeszcze raz wskazać należy, że umowa o dzieło jest umową rezultatu, co oznacza, że przedmiotem umowy o dzieło nie są czynności przejawiające się działaniem lub zaniechaniem, które przy zachowaniu należytej staranności prowadzić mają do określonego rezultatu, ale samo osiągnięcie tego rezultatu, niezależnie od rodzaju i intensywności świadczonej w tym celu pracy i staranności. Odpowiedzialność, w wypadku nieosiągnięcia celu umowy, jest odpowiedzialnością za nieosiągnięcie określonego rezultatu, a nie za brak należytej staranności i zawsze obciąża przyjmującego zamówienie. W świetle tych uwag charakter prawny spornych umów pomiędzy płatnikiem składek a w/w zainteresowanymi nie budzi wątpliwości. Strony zawarły skuteczne i zgodne z obowiązującymi przepisami umowy o dzieło. Prawidłowe wykonanie przyjętych przez zainteresowanych zobowiązań prowadzić musiało do powstania określonego treścią umowy rezultatu, tj. występu artystycznego i kiosku multimedialnego odpowiednich dla potrzeb zamawiającego. Zobowiązanie nie polegało na starannym działaniu, ale na wytworzeniu określonego umową efektu. Brak tego rezultatu, bez względu na intensywność podjętych przez zainteresowanych starań, skutkowałby uznaniem, że zobowiązanie w ogóle nie zostało wykonane. Kluczowym dla realizacji przedmiotowych umów było więc urzeczywistnienie się efektów pracy - wytworzenie „dzieła” zawierającego przymioty indywidualne zgodne z zamówieniem. Cechą specjalną wokalisty, artysty plastyka jest posiadanie umiejętności, która nie musi być potwierdzona dyplomem. Występ artystyczny,stworzenie określonej instalacji jako przejaw twórczości jest chronione prawem autorskim. Wykonawca odpowiada za osiągnięcie oczekiwanego efektu tylko przed zamawiającym. W orzecznictwie podkreśla się, że dzieło powinno posiadać charakterystyczne, wynikające z umowy cechy, umożliwiające zbadanie, czy wykonane zostało prawidłowo i zgodnie z indywidualnymi wymaganiami bądź upodobaniami zamawiającego (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 4 czerwca 2014 r., II UK 561/13, LEX nr 1504566). Przygotowanie i wykonywanie utworów muzycznych, przygotowanie ról aktorskich może stanowić przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze i być przedmiotem umowy o dzieło, jeśli uchwytnymi są określone parametry dzieła, tak by uchwycić istotę tego działania. /III UK 147/16 - wyrok SN - Izba Pracy z dnia 02-06-2017/. W rozpatrywanym przypadku zlecający zainteresowany był uzyskaniem konkretnych, objętych umowami rezultatów - występu dostosowanego do potrzeb gry miejskiej, zbudowaniem kiosku multimedialnego spełniającego wymogi artystyczne wymagane dla ekspozycji muzealnej.

Przyjmuje się również, że rezultat, o który umawiają się strony, musi być z góry określony, mieć samoistny byt oraz być obiektywnie osiągalny i pewny. W niniejszej sprawie warunki te zostały spełnione, przedmiot umów strony ostatecznie ustnie sprecyzowały i określiły jako występ wokalny dla potrzeb gry terenowej według autorskiego pomysłu przy uwzględnieniu repertuaru H. O., oraz stworzenie elementu scenograficznego wystawy w (...) Fabryki. Przepis art. 627 k.c. wskazuje na potrzebę „oznaczenia dzieła", na gruncie tej normy dopuszcza określenie świadczenia w sposób nadający się do przyszłego dookreślenia na podstawie wskazanych w umowie podstaw lub bezpośrednio, przez zwyczaj bądź zasady uczciwego obrotu (art. 56 k.c.). W judykaturze nie ma rozbieżności co do tego, że przedmiot umowy o dzieło może być określony w różny sposób i różny może być stopień dokładności tego określenia, pod warunkiem, że nie budzi wątpliwości o jakie dzieło chodzi (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 16 grudnia 2014 r., III AUa 305/14, LEX nr 1659122, wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 26 sierpnia 2014 r., III AUa 215/14, LEX nr 1504333) – por. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 29 czerwca 2015 r., III AUa 1259/14, Legalis nr 1327004. Dla stron było jasne jakie dzieło – konkretny rezultat jest przedmiotem zawartej umowy. Wobec tego literalne nieprecyzyjne postanowienia zawartych na piśmie umów nie mogą determinować ich charakteru.

Na marginesie wskazać także należy, iż pomimo że ustawodawca określając w przepisach kodeksu cywilnego istotne cechy umowy o dzieło, nie umieścił w nim wymagania, by dzieło było tworem chronionym prawem autorskim, to jednak fakt, iż opracowanie występu artystycznego oraz elementów scenograficznych ekspozycji wystawy w (...) Fabryki, w ocenie Sądu stanowi utwór chroniony prawem autorskim w rozumieniu przytoczonego wyżej art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych dodatkowo daje podstawy do kwalifikacji spornych umów jako umowy o dzieło.

W powyższej sytuacji, wbrew twierdzeniom organu rentowego, brak było powodów by sporne umowy uznać za umowy o świadczenie usług, z którymi wiąże się obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

Z tych względów, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd Okręgowy zmienił zaskarżone dotyczące zainteresowanych A. R. i E. K. (1), o czym orzekł w pkt 1 sentencji wyroku.

W przedmiocie kosztów, w pkt 2 wyroku Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. Sąd Okręgowy zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. na rzecz wnioskodawczyni A. M. (3) kwoty po 180,00 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego – stosownie do treści § 9 ust. 2, rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U.2015.1800 t.j).

J.L.