Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10.12.2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...) w Ł. odmówił wnioskodawcy – Przedszkolu (...)w Ł. zwrotu nienależnie opłaconych składek z powodu braku nadpłaty.

W uzasadnieniu ZUS podał, że po rozpoznaniu wniosku z dnia 28.10.2024 r. w sprawie odmówił zwrotu nienależnie opłaconych składek w kwocie 12 010,96 zł, gdyż nie stwierdzono na koncie nadpłaty. Zdaniem organu rentowego płatnik zasadnie przekazał do Zakładu kwotę 12 010,96 zł, która rozliczyła zobowiązania ustalone protokołem z 20.03.2024 r. po przeprowadzeniu kontroli. Zakład argumentował, że na podstawie posiadanej dokumentacji ustalono, że do dnia wydania decyzji przyznającej D. Z. (1) prawo do świadczenia rehabilitacyjnego, płatnik nie poinformował Zakładu o zmianie liczby osób zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego na dzień 30.11.2020 r. W konsekwencji ZUS wypłacił D. Z. (1) świadczenie za okres od 3.05.2021 r. do 30.08.2021 r. o czym powiadomiono płatnika decyzją wysłaną 10.05.2021 r. W związku z powyższym świadczenie rehabilitacyjne wypłacone D. Z. (2) przez Przedszkole(...)zostało wypłacone bezpodstawnie.

(decyzja k. 5-6 akt ZUS)

Odwołanie od ww. decyzji złożyło(...) - Przedszkole (...) w Ł., zaskarżając ją w całości i zarzucając naruszenie art. 61 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa poprzez uznanie, że ZUS był płatnikiem składek na ubezpieczenie chorobowe a nie Przedszkole (...) w Ł., które w roku 2020 i następnych zgłosiło do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych. W konkluzji skarżący wniósł o zmianę zakwestionowanej decyzji i orzeczenie, że ZUS ma zapłacić Miastu Ł. – Przedszkolu (...)w Ł., dalej (...), kwotę 12 010,96 zł wraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie (art. 481 § 2 k.c.) od dnia wniesienia odwołania do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu odwołania skarżący argumentował, że decyzją z dnia 5.07.2021 r. ZUS (...) w Ł. przyznał D. Z. (1) pracownikowi Przedszkola (...) w Ł. prawo do świadczenia rehabilitacyjnego za okres od 3.05.2021 r. do 30.08.2021 r. W okresie przyznanego świadczenia rehabilitacyjnego (...) wypłaciło D. Z. (1) jako płatnik składek na ubezpieczenie społeczne świadczenie z tego tytułu w wysokości ogółem 10 489,20 zł z czego w czerwcu 2021 r. kwotę 2645,09 zł, w lipcu 2021 r. kwotę 2736,30 zł, w sierpniu 2021 r. kwotę 2827,51 zł, wrześniu 2021 r. kwotę 2280,30 zł. Powołując się na treść art. 61 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, odwołujący wyjaśnił, że z deklaracji rozliczeniowych ZUS DRA sporządzonej i złożonej do ZUS wynikało, że na dzień 30.11.2020 r. liczba osób ubezpieczonych wynosiła 22 osoby, co jest kluczowe dla ustalenia kto będzie płatnikiem zasiłków w kolejnym roku kalendarzowym. Skarżący dodał, że zmiana liczby zatrudnionych po 30 listopada lub w trakcie następnego roku kalendarzowego nie ma wpływu na ustalenie płatnika zasiłków. Z tego względu (...) skoro zgłosiło więcej niż 20 osób do ubezpieczenia chorobowego to ono ustalało prawo do świadczeń i ich wysokości oraz było płatnikiem od 1 stycznia kolejnego roku kalendarzowego. Odwołujący zarzucił, że ZUS niezasadnie stwierdził, że płatnik, tj. (...)nie poinformowało ZUS o zmianie liczby ubezpieczonych osób zgłoszonych do ubezpieczenia społecznego na dzień 30.11.2020 r., gdyż ZUS był w posiadaniu dokumentów potwierdzających liczbę osób zatrudnionych na dzień 30.11.2020 r., tj. 22 osoby. Z powyższego odwołujący wywodził, że (...) zasadnie zatem wypłacało świadczenie rehabilitacyjne D. Z. (1) i zarzucił, że nie można wskazać, jak to wadliwie czyni ZUS, że było to świadczenie nienależne. Konkludował, że świadczeniem nienależnym było świadczenie wypłacane przez ZUS, a nie przez (...) Podniósł, że na skutek kontroli przeprowadzonej 20.03.2023 r. w(...), ZUS w protokole pokontrolnym stwierdził, że (...)nienależnie wypłaciło D. Z. (1) świadczenie rehabilitacyjne w czerwcu 2021 r. w wysokości 2645,09 zł, w lipcu 2021 r. w wysokości 2736,30 zł, w sierpniu 2021 r. w wysokości 2827,51 zł, we wrześniu 2021 r. w wysokości 2280,30 zł, gdyż nie było płatnikiem składek. (...)pismem z 27.05.2024 r. wystąpiło do ZUS o ponowne przeanalizowanie ustaleń zawartych w ww. protokole kontroli z 20.03.2023 r., natomiast ZUS podtrzymał swoje stanowisko uznając, że świadczenie rehabilitacyjne za okres 3.05.2021 r. do 30.08.2021 r. wypłacone przez (...) było bezpodstawnie. Wskutek wszczęcia postępowania egzekucyjnego (...) zapłaciło ZUS kwotę 12 010,96 zł, a ZUS w zaskarżonej decyzji z 10.12.2024 r. uznał, że zwrot tej kwoty nie przysługuje.

(odwołanie k. 3-4)

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego wg norm prawem przepisanych, podtrzymując dotychczasowe stanowisko. Pozwany podkreślił, że spór dotyczy jedynie tego kto był zobowiązany do wypłaty D. Z. (1) świadczenia rehabilitacyjnego za okres od 3.05.2021 r. do 31.07.2021 r. akcentując, że żadna ze stron nie kwestionowała samej wartości przedmiotu sporu jako kwoty, wobec czego spór dotyczy jedynie prawa. Zakład wyjaśnił, że organ rentowy decyzją z 7.05.2021 r. przyznał D. Z. (1) świadczenie rehabilitacyjne na okres od 3.05.2021 r. do 31.07.2021 r., podając w uzasadnieniu tej decyzji, że ww. świadczenie będzie wypłacał ZUS. Organ rentowy podał, że przed przyznaniem ww. świadczenia rehabilitacyjnego D. Z. (1) korzystała ze zwolnień lekarskich, a ZUS wypłacał jej zasiłki chorobowe ciągle począwszy od dnia 26.11.2020 r. Zakład podniósł, że płatnik w złożonym zaświadczeniu wypełnionym w dniu 3.12.2020 r. wskazał, że do ubezpieczenia chorobowego zgłosił mniej niż 20 ubezpieczonych. Następnie ZUS przywołał treść art. 61 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz ust. 2 ustawy z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, a nadto powołał się na art. 21 tej ustawy, z którego wynika, że ilekroć w przepisach o ubezpieczeniu społecznym (…) jest mowa o zasiłku chorobowym, należy przez to rozumieć również świadczenie rehabilitacyjne. Organ podał, że odwołujący za listopad 2019 r. złożył deklarację rozliczeniową, z której wynika, że zgłoszonych było wówczas przez niego do ubezpieczeń społecznych 19 osób, wywodząc, że skutkuje to tym, że w roku 2020 r. zobowiązanym wypłacać, zgodnie z pkt 2 ust. 1 art. 61 ww. ustawy był organ rentowy, akcentując, że pierwszy zasiłek chorobowy był należny na rzecz D. Z. (1) począwszy od 26.11.2020 r. Pozwany wskazał, że zgodnie z art. 61 ust. 4 ww. ustawy ZUS kontynuuje po 31 grudnia podjętą wcześniej wypłatę zasiłku, nawet jeżeli od dnia 1 stycznia płatnik składek jest zobowiązany zgodnie z ust.1 tego artykułu ww. ustawy do wypłaty zasiłków. Następnie ZUS podniósł, że odwołujący dołączył m.in. deklarację rozliczeniową za listopad 2020 r., z której wynika, że do ubezpieczeń społecznych zgłaszał wówczas 22 osoby, zaznaczając, że zdarzają się przypadki, gdy osoba zgłoszona do ubezpieczeń społecznych takich jak emerytalne czy rentowe – nie podlega w tym samym czasie ubezpieczeniu chorobowemu (np. urlop macierzyński, urlop wychowawczy). Pozwany argumentował, że z analizy imiennych raportów miesięcznych o należnych składkach i wypłaconych świadczeniach złożonych przez odwołującego za listopad 2020 r. wynika, że 3 osoby spośród zgłoszonych wówczas do ubezpieczeń społecznych 22 osób nie podlegały wówczas ubezpieczeniu chorobowemu: S. B., A. R., I. B.. ZUS wywodził, że nawet gdyby w listopadzie 2020 r. odwołujący zgłosił do ubezpieczenia chorobowego więcej niż 20 osób (co nie zachodziło) to ze względu na to, że pierwszy zasiłek chorobowy został wypłacony D. Z. (2) przez organ rentowy za listopad 2020 r., kiedy to wiążąca dla ustalenia podmiotu właściwego dla ustalenia i wypłaty zasiłku była ilość osób zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego w listopadzie 2019 r. i skoro organ rentowy był ze względu na ilość osób zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego w listopadzie 2019 r. właściwy do wypłaty świadczeń zasiłkowych w 2020 r., to zgodnie z powołanym art. 61 ust. 4 ustawy z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa – był zobowiązany do kontynuowania wypłaty świadczeń w 2021 r. Dodatkowo organ rentowy podniósł, że odwołujący w decyzji z 7.05.2021 r. o przyznaniu D. Z. (1) świadczenia rehabilitacyjnego był poinformowany o tym, że organ rentowy będzie wypłacał świadczenie rehabilitacyjne D. Z. (1).

(odpowiedź na odwołanie k. 54-55)

W piśmie procesowym z 14.02.2025 r. odwołujący podtrzymał dotychczasowe stanowisko, akcentując, że w maju 2021 r. nastąpiła zmiana rodzaju wypłacanego D. Z. (1) świadczenia z zasiłku chorobowego na świadczenie rehabilitacyjne, wobec czego nie można mówić o kontynuacji wypłaty zasiłku przewidzianego w art. 61 ust. 4 ustawy z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, podkreślając, że zasiłek chorobowy jest odrębnym świadczeniem od świadczenia rehabilitacyjnego rozpoznawanego na podstawie art. 18 ww. ustawy. Konkludując, że usprawiedliwieniem dla kontynuacji wypłaty odmiennego świadczenia przez ZUS nie może być art. 21 ww. ustawy, bo są to dwa odmienne rodzajowo świadczenia, a tym samym nie jest to kontynuacja wypłaty tego samego świadczenia dozwolona na gruncie art. 61 ust. 4 ww. ustawy. Podsumowując odwołujący wskazał, że wobec braku możliwości kontynuacji wypłaty o podmiocie zobowiązanym do wypłaty świadczenia rehabilitacyjnego w maju 2021 r., zgodnie z art. 61 ust. 1 ww. ustawy, przesądzać będzie ilość zgłoszonych osób do ubezpieczenia na dzień 30.11.2020 r., zaznaczając, że odwołujący zgłosił 22 osoby. Podkreślił też, że ZUS mając bieżący wgląd do indywidualnych kont pracowniczych z łatwością mógł ustalić, że świadczenie wypłacane jest faktycznie przez odwołującego.

(pismo procesowe odwołującego k. 71-72)

W piśmie procesowym z 3.03.2025 r. pozwany organ rentowy podtrzymał dotychczasowe stanowisko, wnosząc o oddalenie odwołania i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego wg norm prawem przepisanych.

(pismo procesowe pozwanego organu rentowego k. 75)

W piśmie procesowym z 26.05.2025 r. odwołujący wyjaśnił, że w listopadzie 2020 r. zgłosił do ubezpieczenia chorobowego 22 osoby, a składki zostały odprowadzone za 19 osób, ponieważ 3 osoby przebywały na urlopie: macierzyńskim, wychowawczym i rodzicielskim.

(pismo procesowe odwołującego k. 85-86)

Na rozprawie z dnia 5.06.2025 r. – bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku w n/n sprawie – pełnomocnicy stron podtrzymali zajęte stanowiska, a także przyznali, że nie kwestionują tego, że Przedszkole w listopadzie 2020 r. zgłosiło do ubezpieczenia chorobowego 22 osoby, natomiast składki zostały odprowadzone od 19 osób, ponieważ 3 osoby przebywały na urlopach: macierzyńskim, wychowawczym i rodzicielskim.

(końcowe stanowiska stron – e-prot. z 5.06.2025 r.: 00:02:10-00:02:56)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

ZUS (...)w Ł. decyzją z dnia 7.05.2021 r. przyznał D. Z. (1) świadczenie rehabilitacyjne na okres od 3.05.2021 r. do 31.07.2021 r. w wysokości 90% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, od 1.08.2021 r. do 30.08.2021 r. w wysokości 75% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, podając w uzasadnieniu tej decyzji, że ww. świadczenie będzie wypłacał ZUS, który ustali jego wysokość.

Wskazana decyzja została przekazana do wiadomości odwołującego się - Przedszkola (...)w Ł. – przesłano ją płatnikowi składek 10.05.2021 r.

(okoliczności niesporne, a nadto decyzja k. 57, data nadania do płatnika decyzji k. 58)

Przed przyznaniem ww. świadczenia rehabilitacyjnego D. Z. (1) korzystała ze zwolnień lekarskich, a ZUS wypłacał jej zasiłki chorobowe ciągle począwszy od dnia 26.11.2020 r.

(okoliczności niesporne)

Było tak ponieważ Przedszkole (...) w Ł. za listopad 2019 r. złożyło do ZUS deklarację rozliczeniową, z której wynikało, że było wówczas zgłoszonych do ubezpieczeń chorobowych 19 osób, co skutkowało tym, że w następnym roku - 2020 r. zobowiązanym podmiotem do wypłaty zasiłków chorobowych był organ rentowy.

(okoliczność niesporna)

Odwołujący się - Przedszkole (...) w Ł. złożyło do ZUS deklarację ZUS DRA wypełnioną w dniu 30.11.2020 r., w której wskazało, że od listopada 2020 r. do ubezpieczenia chorobowego Przedszkole zgłosiło 22 ubezpieczonych.

(deklaracja rozliczeniowa k. 7)

Składki na ubezpieczenie chorobowe zostały przez ww. Przedszkole odprowadzane za listopad 2020 r. od 19 osób, gdyż pozostałe 3 osoby ze zgłoszonych przez płatnika 22 osób nie podlegały ubezpieczeniu chorobowemu, albowiem przebywały: A. R. na urlopie macierzyńskim, S. B. na urlopie wychowawczym, I. B. na urlopie rodzicielskim.

(deklaracja rozliczeniowa k. 63, imienne raporty miesięczne o wypłaconych świadczeniach i przerwach w opłacaniu składek k. 64-66, raport ZUS P RCA k. 87-94, dowód uiszczenia składek k. 95)

W zaświadczeniu płatnika dotyczącym ubezpieczonej D. Z. (1), wypełnionym w dniu 3.12.2020 r. przez Przedszkole (...) w Ł. podano, że Przedszkole zgłosiło do ubezpieczeń społecznych do 20 ubezpieczonych (k. 60 verte).

(zaświadczenie k. 59- 62)

Przedszkole (...) w Ł. wypłaciło D. Z. (1) świadczenie rehabilitacyjne w czerwcu 2021 r. w wysokości 2645,09 zł, w lipcu 2021 r. w wysokości 2736,30 zł, w sierpniu 2021 r. w wysokości 2827,51 zł, we wrześniu 2021 r. w wysokości 2280,30 zł.

(okoliczności niesporne)

Na skutek kontroli przeprowadzonej przez ZUS 20.03.2023 r. w Przedszkolu (...)w Ł., ZUS w protokole kontroli stwierdził, że przedmiotowe Przedszkole nienależnie wypłaciło D. Z. (1) świadczenie rehabilitacyjne w miesiącach od czerwca do września 2021 r. w ww. wysokościach, gdyż Przedszkole nie było podmiotem zobowiązanym do wypłaty tego świadczenia na rzecz wymienionej, lecz był nim ZUS. Osoba upoważniona do reprezentowania Przedszkola w trakcie kontroli wyjaśniła, że było to wynikiem braku informacji dotyczącej wypłaty świadczenia przez ZUS (k. 25 v., 29 v.). W trakcie kontroli ustalono, że powstała różnica w rozliczeniu wypłaconych świadczeń z ubezpieczenia chorobowego w wysokości 10 489,20 zł.

(okoliczności niesporne, a nadto protokół kontroli z załącznikami k. 22-38)

Przedszkole (...) w Ł. pismem z 27.05.2024 r. wystąpiło do ZUS o ponowne przeanalizowanie ustaleń zawartych w ww. protokole kontroli z 20.03.2023 r., co do właściwego podmiotu zobowiązanego do wypłaty świadczenia rehabilitacyjnego na rzecz D. Z. (1).

(okoliczności niesporne, a nadto pismo k. 10)

ZUS podtrzymał swoje stanowisko uznając, że świadczenie rehabilitacyjne za okres 3.05.2021 r. do 30.08.2021 r. wypłacone D. Z. (2) przez Przedszkole(...)w Ł. było bezpodstawnie.

(okoliczności niesporne)

Na skutek wszczęcia postępowania egzekucyjnego Przedszkole (...) w Ł. zapłaciło ZUS kwotę 12 010,96 zł, na którą złożyło się kwota powstała jako różnica w rozliczeniu wypłaconych świadczeń z ubezpieczenia chorobowego w wysokości 10 489,20 zł razem z odsetkami.

(okoliczności niesporne)

Wnioskiem z dnia 28.10.2024 r. Przedszkole(...) w Ł. wystąpiło do ZUS o zwrot nienależnie opłaconych składek w kwocie 12 010,96 zł ustalonej protokołem kontroli ZUS z dnia 20.03.2024 r.

(okoliczność niesporna, a nadto wniosek k. 1 akt ZUS)

W wyniku rozpoznania ww. wniosku, ZUS wydał zaskarżoną w n/n postępowaniu decyzję z dnia 10.12.2024 r., mocą której odmówił zwrotu nienależnie opłaconych składek z powodu braku nadpłaty. Zakład uznał, że zwrot tej kwoty nie przysługuje Przedszkolu (...) w Ł., ponieważ została zasadnie przekazana do ZUS i rozliczyła zobowiązania stwierdzone protokołem kontroli z 20.03.2024 r.

(decyzja k. 5-7 akt ZUS)

Powyższy stan faktyczny nie był sporny i został odtworzony w całości na podstawie powołanych wyżej dokumentów, których autentyczności nie kwestionowała żadna ze stron, a i Sąd nie znalazł jakichkolwiek powodów by czynić to z urzędu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie należy podkreślić, że pomiędzy stronami n/n postępowania nie było sporu co do okoliczności faktycznych, lecz spór ten koncentruje się wyłącznie na ocenie prawnej dotyczącej tego, który podmiot, a mianowicie czy odwołujące się Przedszkole (...) w Ł., czy też pozwany ZUS, był zobowiązany do wypłaty D. Z. (1) świadczenia rehabilitacyjnego za okres od 3.05.2021 r. do 31.07.2021 r. Ponadto żadna ze stron nie kwestionowała samej wartości przedmiotu sporu jako kwoty. Tym samym przedmiotowy spór w badanej sprawie ma charakter wyłącznie prawny.

Zgodnie z art. 61 ust. 1 ustawy z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2025 r., poz. 501 ze zm.) prawo do zasiłków określonych w ustawie i ich wysokość ustalają oraz zasiłki te wypłacają:

1) płatnicy składek na ubezpieczenie chorobowe, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych, z zastrzeżeniem pkt 2 lit. d;

2) Zakład Ubezpieczeń Społecznych:

a) ubezpieczonym, których płatnicy składek zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego nie więcej niż 20 ubezpieczonych,

b) ubezpieczonym prowadzącym pozarolniczą działalność i osobom z nimi współpracującym,

c) ubezpieczonym będącym duchownymi,

d) osobom uprawnionym do zasiłków za okres po ustaniu ubezpieczenia,

e) ubezpieczonym podlegającym ubezpieczeniu chorobowemu w Polsce z tytułu zatrudnienia u pracodawcy zagranicznego.

W ustępie 2 art. 61 ww. ustawy postanowiono, że liczbę ubezpieczonych, o której mowa w ust. 1, ustala się według stanu na dzień 30 listopada poprzedniego roku kalendarzowego, a w stosunku do płatników składek, którzy na ten dzień nie zgłaszali nikogo do ubezpieczenia chorobowego - według stanu na pierwszy miesiąc, w którym dokonali takiego zgłoszenia.

W ustępie 4 art. 61 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, postanowiono, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych kontynuuje po dniu 31 grudnia podjętą wcześniej wypłatę zasiłku, nawet jeżeli od dnia 1 stycznia płatnik składek jest zobowiązany, zgodnie z ust. 1, do wypłaty zasiłków.

Przypomnieć należy w tym miejscu, że płatnik składek jest przede wszystkim, zgodnie z jego nazwą i statusem prawnym, podmiotem zobowiązanym do zapłaty należnych składek na ubezpieczenia społeczne i tylko wtedy wykonuje inne zadania ze stosunków ubezpieczenia społecznego, jeżeli zostają mu one powierzone przez ustawodawcę w ramach powinności określonych w ustawie (art. 3 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13.10.1998 r. – t.j. Dz.U. z 2025 r., poz. 350 ze zm.; dalej też ustawa systemowa).

Cytowany wyżej art. 61 ust. 1 ww. ustawy wskazuje na dwa podmioty, które mogą dokonywać czynności ustalenia prawa do zasiłków, ich wysokości oraz wypłaty tych świadczeń. Należą do nich ZUS i płatnik składek.

Tylko płatnicy składek, między innymi na ubezpieczenia chorobowe, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych, zostali upoważnieni przez ustawodawcę w ramach obowiązku uiszczania składek na ubezpieczenia społeczne, do ustalania prawa i wysokości zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego oraz wypłat tych świadczeń, które rozliczają na poczet należnych składek na ubezpieczenia społeczne (art. 46 ust. 1 i 2 ustawy systemowej), pomniejszając należne składki o kwoty wypłaconych świadczeń chorobowych.

W sensie normatywnym wypłata tych świadczeń następuje w istocie rzeczy z funduszu chorobowego, wyodrębnionego w ramach FUS (art. 55 pkt 3 ustawy systemowej), bowiem świadczenia chorobowe przysługują ze społecznego ubezpieczenia chorobowego i są wypłacane ze środków zgromadzonych w funduszu chorobowym, którym dysponuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych, bo w stosunkach ubezpieczenia społecznego Zakład ten jest "ubezpieczycielem" i świadczeniodawcą świadczeń przysługujących uprawnionym ubezpieczonym z funduszu ubezpieczeń społecznych, choćby wypłata niektórych świadczeń chorobowych została technicznie powierzona płatnikom składek, którzy rozliczają wypłacone świadczenia na poczet składek na ubezpieczenia chorobowe, gromadzonych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (świadczeniodawcę) w funduszu chorobowym, wyodrębnionym w ramach FUS (zob. wyrok SN z 23.05.2012 r., I UK 447/11, OSNP 2013, nr 11-12, poz. 136).

Ponadto należy wyjaśnić, że niekiedy, mimo iż płatnik zgłasza do ubezpieczenia chorobowego więcej niż 20 osób, wypłaty zasiłku chorobowego realizuje ZUS. Ma to miejsce w następujących przypadkach: 1) gdy świadczenie dla osoby uprawnionej dotyczy okresu przypadającego po ustaniu ubezpieczenia chorobowego oraz 2) gdy w trakcie okresu podlegania przez osobę uprawnioną ubezpieczeniu chorobowemu ZUS podjął wypłatę świadczenia w poprzednim roku kalendarzowym i kontynuacja tej wypłaty ma nastąpić od dnia 1 stycznia kolejnego roku kalendarzowego (art. 61 ust. 4 ww. ustawy).

Przypomnieć także należy, że zgodnie z art. 11 ustawy systemowej:

- obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu podlegają osoby wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3, 12 i 23 (ustęp 1),

- dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu podlegają na swój wniosek osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4-5a, 7b, 8 i 10 (ustęp 2).

W okresie urlopu macierzyńskiego i urlopu wychowawczego osoba ubezpieczona nie podlegała ubezpieczeniu chorobowemu (zob. art. 6 ust. 1 pkt 19 ustawy systemowej).

Każdy płatnik na dzień 30 listopada danego roku musi przeliczyć, ile osób zgłasza tego dnia do ubezpieczenia chorobowego. Jeśli będzie ich nie więcej niż 20, wypłaty świadczeń od następnego roku realizować będzie ZUS. Jednak w sytuacji, gdy ubezpieczonych będzie przynajmniej 21, to od 1 stycznia kolejnego roku firma stanie się płatnikiem zasiłków. Statusu płatnika świadczeń nie zmieni redukcja zatrudnionych po miesiącu czy dwóch. Nawet jeśli w styczniu płatnik zgłasza do ubezpieczenia chorobowego poniżej 20 osób, a na koniec listopada zeszłego roku było zgłoszonych co najmniej 21 osób, to i tak płatnik będzie realizować wypłaty z tytułu choroby i macierzyństwa. Ustalając liczbę ubezpieczonych, należy wziąć pod uwagę wszystkie „aktywne” tytuły do ubezpieczeń. Nie ma przy tym znaczenia, czy tytuł do ubezpieczenia chorobowego jest tytułem obowiązkowym, czy dobrowolnym. Ustalając liczbę ubezpieczonych należy natomiast pominąć osoby nieaktywne, czyli osoby przebywające 30 listopada danego roku na urlopach macierzyńskim, wychowawczym czy bezpłatnym.

Jeżeli w danym roku świadczenia chorobowe wypłacał ZUS, a w przyszłym będzie je realizował pracodawca (bo np. 30 listopada zgłaszał 22 ubezpieczonych do chorobowego), to pracodawca nie przejmie automatycznie od 1 stycznia wypłaty świadczeń „w toku”, tzn. tych, które na dzień 31 grudnia wypłacał ZUS, i od 1 stycznia wypłata jest kontynuowana. Jeśli osoba pobierająca świadczenia 31 grudnia wypłacane przez ZUS w dalszym ciągu będzie niezdolna do pracy, to dalej płatnikiem zasiłku będzie ZUS. Nie ma znaczenia, że ze względu na liczbę zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego na 30 listopada firma od następnego roku będzie płatnikiem zasiłków. Obowiązkiem pracodawcy będzie ustalenie i wypłata zasiłków, do których zatrudnieni nabędą prawo w nowym roku - czyli od 1 stycznia. Jeśli zatem na przełomie roku (31 grudnia i 1 stycznia) ZUS będzie wypłacał jednakowy rodzaj świadczenia, bez ani jednego dnia przerwy, to do końca tej niedyspozycji zdrowotnej płatnik zasiłku się nie zmieni. Gwoli ścisłości wyjaśnić należy, że inaczej będzie, jeśli to zakład pracy straci swe dotychczasowe uprawnienia, bo okaże się, że 30 listopada zgłaszał do ubezpieczenia chorobowego mniej niż 21 osób. W takiej sytuacji zatrudniony, który będzie niezdolny do pracy na przełomie roku, do końca starego roku otrzyma świadczenie z zakładu pracy, ale od 1 stycznia już z ZUS i oczywiście ZUS będzie też wypłacał wszystkie świadczenia, do których prawo powstanie w nowym roku (zob. A. Radzisław, R. Tonder, Ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Komentarz, wyd. 2, 2022, komentarz do art. 61).

Mając na uwadze powyższe rozważania - po pierwsze wskazać należy, że w realiach badanej sprawy między stronami nie było sporu co do tego, że w listopadzie 2019 r. płatnik składek zgłosił do ubezpieczenia chorobowego 19 osób, a zatem w 2020 r. podmiotem zobowiązanym do wypłaty świadczeń z ubezpieczenia chorobowego był ZUS.

Nie jest też sporne, że D. Z. (1) pobierała od dnia 26.11.2020 r. zasiłek chorobowy, który - wobec wyżej wymienionego zgłoszenia przez płatnika w listopadzie 2019 r. 19 osób podlegających ubezpieczeniu chorobowemu - wypłacał jej ZUS, który był do tego właściwym podmiotem.

Jednocześnie należało uwzględnić, że w ustępie 4 art. 61 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, postanowiono, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych kontynuuje po dniu 31 grudnia podjętą wcześniej wypłatę zasiłku, nawet jeżeli od dnia 1 stycznia płatnik składek jest zobowiązany, zgodnie z ust. 1, do wypłaty zasiłków.

Stąd też ZUS kontynuował wypłatę zasiłku chorobowego D. Z. (2) po 1.01.2021 r. i dla tej kontynuacji nie miało znaczenia ile osób Przedszkole zgłosiło do 30 listopada 2020 r. jako osoby podlegające ubezpieczeniu chorobowemu.

W n/n sprawie w maju 2021 r. nastąpiła jednak zmiana rodzaju wypłacanego D. Z. (2) świadczenia z zasiłku chorobowego na świadczenie rehabilitacyjne. Tym samym nie można twierdzić, że miała miejsce kontynuacja wypłaty od 3.05.2021 r., o której mowa w art. 61 ust. 4 ww. ustawy, jak argumentował ZUS, gdyż zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne są dwoma różnymi rodzajowo świadczeniami.

W tym kontekście odnosząc się do twierdzeń organu rentowego należy wskazać, że nie zasługuje na aprobatę twierdzenie, iż art. 21 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa stanowi usprawiedliwienie dla przyjęcia kontynuacji wypłaty tych dwóch odmiennych rodzajowo świadczeń, jak zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne.

Zgodnie z art. 21 ww. ustawy, ilekroć w przepisach o ubezpieczeniu społecznym, o ubezpieczeniu zdrowotnym, o emeryturach i rentach, a także w przepisach, które uzależniają uprawnienia od dochodu rodziny, jest mowa o zasiłku chorobowym, należy przez to rozumieć również świadczenie rehabilitacyjne.

Z cytowanego art. 21 wynika zatem jedynie to, że wyrażenie „zasiłek chorobowy” użyte we wszelkich przepisach dotyczących prawa ubezpieczeń społecznych, prawa ubezpieczeń zdrowotnych (aktualnie) oraz w innych przepisach normujących uprawnienia uzależnione od dochodu, np. przepisach ustawy o świadczeń rodzinnych, ustawy pomocy społecznej lub ustawy o świadczeniach dla osób uprawnionych do alimentów, dotyczy również świadczenia rehabilitacyjnego. Jeżeli któryś z wyżej wymienionych przepisów posługuje się tylko pojęciem zasiłku chorobowego - to oznacza to, że zawarte w nich normy dotyczą obydwu świadczeń: zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego (tak K. Stopka [w:] Świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Komentarz, wyd. II, LEX/el. 2025, komentarz do art. 21).

Innymi słowy z art. 21 wynika jedynie to, że ZUS z mocy art. 61 ust. 4 ww. ustawy mógłby po 31 grudnia kontynuować wypłatę świadczenia rehabilitacyjnego, jeżeli przed tą datą wypłacałby właśnie świadczenie rehabilitacyjne. Nie ma jednak podstaw do twierdzenia, że kontynuacja wypłaty zasiłku chorobowego oznacza wymienne traktowanie tych dwóch różnych rodzajowo świadczeń. Chodzi jedynie o to by zasady uregulowane w powołanej ustawie i mające zastosowanie do zasiłku chorobowego były stosowane w przypadku świadczenia rehabilitacyjnego, co w żaden sposób nie daje podstaw to przyjęcia, że zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne należy traktować jako tożsame świadczenia na gruncie tej ustawy z mocy jej art. 21.

Uprawnionym jest zatem stwierdzenie, że ZUS był na mocy art. 61 ust.4 cyt. ustawy zobowiązany do kontynuacji wypłaty zasiłku chorobowego w 2021 r. D. Z. (1) ze względu na to, że pierwszy zasiłek chorobowy został wypłacony D. Z. (1) w listopadzie 2020 r., kiedy to ZUS był podmiotem zobowiązanym do wypłaty zasiłku chorobowego w 2020 r., z uwagi na wiążący dla ZUS -u fakt, że w listopadzie 2019 r. płatnik zgłosił do ubezpieczenia chorobowego mniej niż 20 osób. Ta kontynuacja wypłaty zasiłku chorobowego przez ZUS – jak już wyżej wyjaśniono - była niezależna od tego ile osób płatnik składek zgłosił do ubezpieczeń chorobowych do 30 listopada 2020 r.

Natomiast dla rozstrzygnięcia w n/n sprawie kluczowe było ustalenie, który podmiot w 2021 r. był właściwy do wypłacania świadczenia rehabilitacyjnego – płatnik czy ZUS –przy czym nie ma sporu co do tego, że w listopadzie 2020 r. płatnik zgłosił, że ubezpieczeniu chorobowemu podlegają 22 osoby. A zatem wynikałoby z tego zgłoszenia, że w 2021 r. podmiotem obowiązanym do wypłaty świadczeń chorobowych jest Przedszkole. Jednakże jedocześnie w realiach n/n sprawy nie jest też sporne to, że u płatnika w listopadzie 2020 r. w rzeczywistości było tylko 19 osób objętych ubezpieczeniem chorobowym, bo 3 osoby nie podlegały temu ubezpieczeniu: S. B. /k. 64/, A. R. /k. 65/, I. B. /k. 66/ i za 19 osób płatnik odprowadzał składki na ubezpieczenie chorobowe w listopadzie 2020 r. [zob. też zaświadczenie płatnika z 3.12.2020 r. /k. 60v./, oraz protokół kontroli ZUS z 20.03.2024 r. /k. 25-25 v./]. Okoliczności te przyznali zresztą wprost pełnomocnicy obu stron na rozprawie z 5.06.2025 r. /e-prot. z 5.06.2025 r.: 00:02:00 - k. 99/.

Należy zatem wskazać, że Przedszkole w listopadzie 2020 r. nieprawidłowo zgłosiło, że liczba osób ubezpieczonych chorobowo wynosi 22, bo w sposób nieprawidłowy płatnik wliczył do tych osób także te ww. 3 osoby, które przebywały na urlopie macierzyńskim, wychowawczym i rodzicielskim i nie podlegały ubezpieczeniu chorobowemu.

Jednocześnie wskazać należy, że w trakcie kontroli ZUS, przeprowadzonej w marcu 2024 r., osoba upoważniona do reprezentowania płatnika wyjaśniła, że płatnik wypłacił D. Z. (1) świadczenie rehabilitacyjne od czerwca do września 2021 r., ponieważ nie miał informacji o wypłacie tego świadczenia przez ZUS /k. 25 v., k. 29 v./, co stoi w opozycji do tego, że ZUS wysłał do Przedszkola w dniu 10.05.2021 r. decyzję z 7.05.2021 r. o przyznaniu świadczenia rehabilitacyjnego D. Z. (1) /decyzja k. 57 – 57 v., potwierdzenie przesyłki k. 58/, w której to decyzji jasno wskazał, że to organ rentowy będzie sporne świadczenie wypłacał. Powyższe nie spotkało się jednak z jakąkolwiek reakcją wnioskodawcy, który nie zwrócił się wówczas do organu rentowego o wyjaśnienie sytuacji (skoro miał wątpliwości w tym zakresie), a pomimo takiej informacji zaczął dokonywać wypłat świadczenia.

Wobec powyższego Sąd zważył, że zgodnie z art. 84 ust. 1 ustawy systemowej, osoba, która pobrała nienależne świadczenie z ubezpieczeń społecznych, jest obowiązana do jego zwrotu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego, z uwzględnieniem ust. 11. Odsetki, z zastrzeżeniem ust. 1a, są naliczane od dnia następującego po dniu wypłaty świadczenia do dnia spłaty.

Zgodnie zaś z art. 84 ust. 6 ustawy systemowej, jeżeli wypłacenie nienależnych świadczeń zostało spowodowane przekazaniem przez płatnika składek lub inny podmiot nieprawdziwych danych mających wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość, obowiązek zwrotu tych świadczeń wraz z odsetkami, o których mowa w ust. 1, obciąża odpowiednio płatnika składek lub inny podmiot, za cały okres, za który nienależne świadczenia zostały wypłacone.

Na skutek nieprawidłowego zgłoszenia przez płatnika w listopadzie 2020 r. ilości osób podlegających ubezpieczeniu chorobowemu powyżej 20 osób, podczas gdy płatnik odprowadzał w listopadzie 2020 r. składki na ubezpieczenie chorobowe od 19 osób - powstała różnica w rozliczeniu wypłaconych świadczeń z ubezpieczenia chorobowego w wysokości 10 489,20 zł.

Z ustaleń faktycznych wynika, że płatnik uiścił na rzecz ZUS ww. kwotę wraz z odsetkami co dało łącznie kwotę 12 010,96 zł, a ZUS zaskarżoną decyzją odmówił płatnikowi zwrotu tej kwoty z tytułu nienależnie opłaconych składek z powodu braku nadpłaty.

Mając na uwadze całokształt ustalonych faktów Sąd doszedł do przekonania, że ZUS słusznie w zaskarżonej decyzji z 10.12.2024 r. uznał, że ww. kwota została przekazana do Zakładu przez płatnika zasadnie i rozliczyła zobowiązanie ustalone protokołem z 20.03.2024 r. po przeprowadzonej kontroli u płatnika, wobec czego na koncie płatnika nie ma nadpłaty z tytułu przekazania tej kwoty do ZUS i tym samym nie podstaw do jej zwrotu płatnikowi.

Obecnie płatnik żąda zwrotu tych składek opierając swoje stanowisko na twierdzeniu, że w listopadzie 2020 r. zgłosił 22 osoby podlegające ubezpieczeniu chorobowemu, ale jednocześnie nie kwestionuje tego, że ubezpieczeniu temu w listopadzie 2020 r. w rzeczywistości aktywnie podlegało 19 osób i że tylko za te 19 osób opłacił składki na ubezpieczenie chorobowe, bo pozostałe 3 osoby przebywały na urlopie macierzyńskim, wychowawczym i rodzicielskim. Zgłoszenie w listopadzie 2020 r. przez płatnika 22 osób podlegających ubezpieczeniu chorobowemu nie odpowiadało rzeczywistemu stanowi, a to od ilości faktycznie aktywnie podlegających ubezpieczeniu chorobowemu osób w listopadzie 2020 r. zależało ustalenie, który podmiot będzie uprawniony do wypłaty świadczeń chorobowych w 2021 r. Zachowanie płatnika doprowadziło do powstania różnicy w rozliczeniu wypłaconych świadczeń z ubezpieczenia chorobowego w wysokości 10 489,20 zł w związku z tym, że płatnik nie będąc w istocie - według rzeczywistego stanu na dzień 30 listopada 2020 r.- podmiotem zobowiązanym w 2021 r. do wypłaty świadczeń chorobowych – to jednak wypłacił D. Z. (1) świadczenie rehabilitacyjne od czerwca do września 2021 r. Wypłatę tego świadczenia przez płatnika stwierdzono w trakcie kontroli ZUS 20.03.2024 r. uznając, że płatnik dokonał jej bezpodstawnie. Płatnik na etapie tej kontroli nie twierdził, że zrobił to dlatego, że był podmiotem, który na mocy art. 61 ust. 1 pkt 1 w zw. z ust. 2 ww. ustawy był w 2021 r. uprawniony do wypłaty tego świadczenia, gdyż zgłosił w listopadzie 2020 r. 22 osoby podlegające ubezpieczeniu chorobowemu, ale podnosił w czasie kontroli, że nie miał wiedzy o tym, że świadczenie rehabilitacyjne będzie wypłacał ZUS na rzecz D. Z. (1). Wersja przedstawiona przez płatnika w trakcie kontroli nie wytrzymuje jednak konfrontacji z tym, że organ rentowy 10.05.2021 r. przesłał do Przedszkola decyzję z 7.05.2021 r. przyznającą D. Z. (1) świadczenie rehabilitacyjne od 3.05.2021 r., w której była zawarta informacja, że świadczenie to będzie wypłacał ZUS /decyzja k. 57, potwierdzenie przesyłki k. 58/.

Reasumując podmiotem uprawnionym do wypłaty świadczeń chorobowych w 2021 r.- wg prawdziwej liczby osób podlegających u płatnika ubezpieczeniu chorobowemu wg stanu na dzień 30 listopada 2020 r. i rzeczywiście odprowadzanych składek na to ubezpieczenie przez płatnika od 19 osób - był ZUS. W przypadku zasiłku chorobowego wypłacanego przez ZUS D. Z. (1) po 1.01.2021 r. faktycznie miała zastosowanie zasada kontynuacji, o której mowa w art. 61 ust. 4 ww. ustawy, bo w tym przypadku liczba osób podlegających ubezpieczeniu chorobowemu u płatnika wg stanu na listopad 2020 r. nie miała znaczenia dla dalszej wypłaty zasiłku chorobowego od 1.01.2021 r. przez ZUS, który był do tego podmiotem uprawnionym do 31.12.2020 r. i rozpoczął wypłatę tego zasiłku 26.11.2020 r. a następnie robił to nieprzerwanie do 31.12.2020 r. W przypadku świadczenia rehabilitacyjnego przyznanego D. Z. (1) od maja 2021 r. nie ma już mowy o kontynuacji po zakończeniu wypłaty zasiłku chorobowego - argumentacja ZUS o zastosowaniu wobec zupełnie innego rodzajowo świadczenia rehabilitacyjnego niż zasiłek chorobowy, na mocy art. 21 ww. ustawy jej art. 61 ust. 4, jest błędna. ZUS był jednak podmiotem uprawnionym do wypłaty w 2021 r. świadczenia rehabilitacyjnego na rzecz D. Z. (1) z mocy art. 61 ust. 1 pkt 2 w zw. z ust. 2 ww. ustawy, gdyż wg rzeczywistego stanu na dzień 30 listopada 2020 r. u płatnika aktywnie podlegało ubezpieczeniu chorobowemu 19 osób i od tych zgłoszonych osób płatnik opłacał składki na to ubezpieczenie. Płatnik bezzasadnie wypłacił świadczenie rehabilitacyjne D. Z. (1) od czerwca do września 2021 r., bo wg niespornego rzeczywiście istniejącego stanu na 30.11.2020 r. aktywnie u płatnika było zgłoszonych do ubezpieczeń chorobowych 19 osób i płatnik opłacał składki na to ubezpieczenie tylko od tych 19 osób, a zatem płatnik nie spełniał w rzeczywistości warunku z art. 61 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy do uznania go za podmiot uprawniony w 2021 r. do wypłaty świadczeń chorobowych. Wpłacając do ZUS sporną kwotę 12 010,96 zł płatnik wykonał jedynie zobowiązanie wynikające z protokołu kontroli z 20.03.2024 r., a wpłata tej kwoty nie spowodowała nadpłaty na koncie płatnika i nie ma podstaw do zwrotu ww. kwoty, żądanej przez płatnika we wniosku 28.10.2024 r. o zwrot tejże kwoty, jako nienależnie opłaconych składek. Decyzja ZUS z 10.12.2024 r. odpowiada zatem obowiązującemu prawu.

Z tych względów oddalono odwołanie zgodnie z art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c..

Stosownie do wyników postępowania, na podstawie art. 98 § 1, § 1[1], § 3 k.p.c., Sąd zgodnie z wnioskiem pełnomocnika ZUS w punkcie 2 sentencji wyroku obciążył odwołującego się płatnika obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego poniesionych przez organ rentowy wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika organu została ustalona na podstawie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (t.j. Dz.U. 2023 r., poz. 1935 ze zm.).