Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 31.12.2021 r., zmienioną postanowieniem z dnia 18.02.2022 r. , Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., na podstawie art. 1 ust. 3 art. 2 i art. 4 ust. 3 ustawy o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, odmówił M. P. (1) prawa do świadczenia uzupełniającego. W uzasadnieniu decyzji, organ rentowy wskazał, że Komisja Lekarska ZUS , w orzeczeniu z dnia 14.10.2021 r. ustaliła, że M. P. (1) nie jest osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji.

/decyzja w aktach ZUS w przedmiocie prawa do świadczenia uzupełniającego, k. 14, postanowienie o sprostowaniu k. 16 w aktach ZUS w przedmiocie prawa do świadczenia uzupełniającego /

Decyzją z dnia 31.12.2021 r,. zmienioną postanowieniem z dnia 18.02.2022 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie art. 75 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych po rozpatrzeniu wniosku z dnia 03.08.2021 r. odmówił M. P. (1) prawa do dodatku pielęgnacyjnego od 1.01.2022r . tj po okresie od 1.10.2021 do 31.12.2021 gdzie wypłaty świadczenia dokonano na podstawie art. 15zc ustawy z dnia 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że w wyniku przeprowadzonego badania Komisja Lekarska Zakładu Ubezpieczeń Społecznych orzeczeniem z dnia 14.10.2021 r. nie stwierdziła niezdolności do samodzielnej egzystencji ww., wobec czego brak jest podstaw do przyznania prawa do dodatku pielęgnacyjnego.

/decyzja – w aktach ZUS k. 140 postanowienie o sprostowaniu k. 146 akt ZUS/

Odwołanie od obu powyższych decyzji, wniósł ubezpieczony M. P. (1), domagając się ich zmiany. W uzasadnieniu swego stanowiska podniósł, iż stan jego zdrowia nie uległ żadnej poprawie, a w okresach wcześniejszych, był uprawniony do spornych świadczeń. Podkreślił, iż posiadane przez niego schorzenia , wbrew zapatrywaniu ZUS, nie pozwalają mu na samodzielne funkcjonowanie, jest osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji, a zatem, zaskarżone decyzje uznać należy za nieprawidłowe.

/ odwołanie k. 3-4 akt VIII U 274/22, odwołanie k. 3-4 akt VIII U 275/22/.

W odpowiedziach na odwołania, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Ł., wniósł o ich oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonych decyzjach.

/odpowiedzi na odwołanie – k. 5-6 akt VIII U 274/22, odwołanie k. 5-6 VIII U 275/22/.

Zarządzeniem z dnia 4.03.2022 r. sprawy ze wskazanych odwołań połączono do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

/ zarządzenie k. 8 akt VIII U 275/22/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca M. P. (1), urodził się w dniu (...), Do 1.09.2024r. - mieszkał z 82 letnią matką. Poza domem, nie porusza się samodzielnie, nie załatwia spraw urzędowych. W ubieraniu i rozbieraniu , pomagała mu matka. Myje się sam, choć wymaga pomocy innych osób np. przy myciu głowy. Z toalety nie zawsze korzysta samodzielnie. Nie przygotowuje lekarstw do spożycia – samodzielnie, choć połyka je sam. Nie potrafi sam przygotować posiłków ; przygotowywała je - matka, wnioskodawca nie jest w stanie położyć dania na talerz. – czasami wymaga nakarmienia. Wnioskodawca nie potrafi samodzielnie funkcjonować poza domem, robić zakupów, załatwiać spraw urzędowych, odbywać wizyt lekarskich. Przebywa w Domu Pomocy Społecznej „Wyjątkowy dom” od 2 września 2024r. . Także na rozprawę w dniu 4 listopada 2024r. przybył z pracownicą Domu Pomocy Społecznej.

/informacja o (...) k. 200 , zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy 4.11.2024 r. 00:08:53 -00:09:34 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:02:09-00:08:15/

Wnioskodawca do dnia 30.09.2021 r. miał przyznane prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, dodatku pielęgnacyjnego oraz świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji.

/ bezsporne/

Za okres od 1.10.2021 do 31.12.2021 r. wypłaty dodatku pielęgnacyjnego oraz świadczenia dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji dokonano na podstawie art. 15zc ustawy z dnia 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.

/ bezsporne/

W dniu 3.08.2021 r., M. P. (1) wystąpił z wnioskami o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, prawa do dodatku pielęgnacyjnego oraz prawa do świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji za dalszy okres.

/ bezsporne wnioski w aktach ZUS/

Orzeczeniami z dnia 17.08.2021 r. Lekarz Orzecznik ZUS, zaocznie, na podstawie akt, rozpoznając u wnioskodawcy schizofrenię paranoidalną ustalił, że wnioskodawca jest całkowicie niezdolny do pracy do dnia 30.09.2023 r. oraz niezdolny do samodzielnej egzystencji, w tym samym okresie.

/ orzeczenia lekarza orzecznika k.120-121 akt ZUS opinie lekarskie k. 188 i 189 dok. med. ZUS/

Komisja Lekarska ZUS, rozpatrując zarzut wadliwości orzeczenia Lekarza Orzecznika, na podstawie art. 14 ust. 2 d ustawy o emeryturach i rentach z FUS, orzeczeniami z dnia 13.09.2021 uznała, że odwołujący jest trwale całkowicie niezdolny do pracy, nie jest niezdolny do samodzielnej egzystencji.

/ orzeczenia Komisji Lekarskiej k. 125-126 akt ZUS, opinia lekarska k.195- 197 dok . med. ZUS/

Sprawa na podstawie art. 14 ust.5 pkt 3 ustawy emerytalnej została przekazana do ponownego rozpoznania w trybie nadzoru Prezesa ZUS do Komisji Lekarskiej ZUS.

/ bezsporne/

Komisja Lekarska ZUS orzeczeniami z dnia 14.10.2021 r., rozpoznając u ubezpieczonego organiczne zaburzenia urojeniowe podobne do schizofrenii u osoby z lekkim upośledzeniem umysłowym, nadciśnienie tętnicze, cukrzycę typu 2, hiperlipidemię, hepatopatię prawdopodobnie polekową uznała, że M. P. (1) jest trwale całkowicie niezdolny do pracy oraz, że nie jest niezdolny do samodzielnej egzystencji.

/ orzeczenia Komisji lekarskiej k. 129 -130 akt ZUS, opinie lekarskie k. 199-201/

Decyzją z dnia 31.12.2021 na podstawie orzeczenia Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 14.10.2021 przyznano M. P. (1) prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na stałe.

/ bezsporne decyzja k. 141-142 akt ZUS/

W tym stanie rzeczy wydano zaskarżone decyzje.

/ bezsporne/

Z punktu widzenia biegłego internisty, u wnioskodawcy, rozpoznaje się nadciśnienie tętnicze dobrze kontrolowane lekami bez powikłań ze strony serca, cukrzycę t. 2 leczona tabletkami niewyrównaną, H., nadwagę organiczne zaburzenia urojeniowe u osoby z lekkim upośledzeniem umysłowym, stan po cholecystektomii i operacji przepukliny pachwinowej prawostronnej zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa L/S z objawowym zespołem bólowym.

Wnioskodawca jest sprawny fizycznie, z zachowanym w miarę dobrym kontakcie psychicznym. Ciśnienie tętnicze krwi jest dobrze kontrolowane lekami, na co wskazują również pomiary wykonywane podczas wizyt w POZ i nie powoduje powikłań ze strony serca. U badanego nie stwierdza się obrzęków obwodowych, zastoju w płucach, zaburzeń rytmu serca i powiększenia wątroby i śledziony. Nie stwierdza się również objawów upośledzenia sprawności wentylacyjnej płuc i niewydolności oddechowej. Wnioskodawca nigdy nie wymagał hospitalizacji z przyczyn wyłącznie internistycznych, w tym zwłaszcza kardiologicznych i pulmonologicznych.

W ocenie internistycznej, wnioskodawca w aktualnym stanie zdrowia i sprawności organizmu, nie wymaga długotrwałej, a tym bardziej stałej opieki innych osób w zaspakajaniu podstawowych potrzeb życiowych i jest zdolny do samodzielnej egzystencji. Wymaga kontroli przyjmowania stosowanych leków. Nie stwierdza się internistycznych przyczyn niezdolności do samodzielnej egzystencji.

/ pisemna pinia biegłego internisty L. P. k. 15-18/

W przeprowadzonym w toku postępowania sądowego badaniu przez biegłego diabetologa , u M. P. (1), rozpoznaje się cukrzyce typu 2 leczona, przewlekle niewyrównana, schizofrenie paranoidalną, upośledzenie umysłowe lekkie, nadciśnienie tętnicze, otyłość, zaburzenia lipidowe.

Cukrzyca typu 2 w przypadku wnioskodawcy jest przewlekle niewyrównana ( wysokie glikemie zarówno na czczo jak i po posiłkach, wysoka HbAlc > 8 %). Wnioskodawca choruje na cukrzyce typu 2 od ok. dziesięciu lat, jest aktualnie leczony lekiem doustnym. Cukrzyca jest niepowikłana i mimo przewlekłego niewyrównania, stopień jej zaawansowania nie powoduje niezdolności do samodzielnej egzystencji. N. i wysokie poziomy glikemii wynikają z faktu nieprzestrzegania diety i jakichkolwiek zaleceń przez wnioskodawcę. Wynika to prawdopodobnie ze stanu psychicznego - schizofrenii paranoidalnej.

Wnioskodawca wymaga troskliwej opieki w Poradni Diabetologicznej, systematycznych wizyt, korekty dawki leków doustnych, przestrzegania odpowiedniej diety.

Wnioskodawca jest pod stałą opieką Środowiskowego (...) dla osób z zaburzeniami psychicznymi z powodu organicznego uszkodzenia mózgu.

Z punktu widzenia diabetologa w dacie zaskarżonej decyzji, wnioskodawca był całkowicie niezdolny do pracy, ale nie był niezdolny do samodzielnej egzystencji. W tym zakresie decydującą jest opinia biegłego psychiatry. Z punktu widzenie internisty - diabetologa niezdolność do pracy ma charakter trwały, od daty wstrzymania poprzedniego świadczenia i nie rokuje zmiany.

/ pisemna opinia biegłego diabetologa M. P. (2) k. 74-75/

Ze względów kardiologicznych u wnioskodawcy rozpoznaje się nadciśnienie tętnicze, cukrzyce typu 2 schizofrenię paranoidalna , nikotynizm.

U wnioskodawcy dominują problemy psychiatryczne. WW ma rozpoznane także łagodne, przewlekłe schorzenia internistyczno- kardiologicze tj. nadciśnienie tętnicze i cukrzyce typu 2. Schorzenia poddają się leczeniu bez istotnych powikłań. Z powodu nadciśnienia ubezpieczony przyjmuje dwa leki P., B.. Ze względów kardiologicznych nie był hospitalizowany, nie przechodził zabiegów inwazyjnych. Na chwilę obecną brak jest danych na ewentualne rozpoznanie znaczącego upośledzenia funkcji układu krążenia czy niewydolności serca.

Całościowo stan kliniczny z punktu widzenia biegłego kardiologa nie uzasadnia stwierdzenia niezdolności do samodzielnej egzystencji.

/ pisemna opinia biegłego kardiologa R. G. k. 108-109/

W sądowym badaniu przez biegłego neuropsychologa u wnioskodawcy stwierdza się ogólną sprawność intelektualną (wyjściowa) w granicach lekkiego upośledzenia umysłowego.

Zaburzenia w funkcjonowaniu procesów poznawczych i czynności wykonawczych świadczące o zmianach organicznych w mózgu (defekt psychotyczny) znacznie utrudniające funkcjonowanie. W aktualnym stanie psychicznym wymaga stałej opieki i kontroli ze strony innych osób.

/ pisemna opinia biegłego neuropsychologa L. S. k. 39-40/

Z punktu widzenia psychiatry u wnioskodawcy rozpoznaje się Schizofrenię rezydualną. Upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim. Badany ma 53 lata, jest kawalerem. Ma wykształcenie podstawowe specjalne. Leczy się psychiatrycznie od dzieciństwa. Początkowo leczony w PZP od 1978 do 1997 roku z rozp. Niestabilnej encefalopatii. W dn. 11.03.1996 wydano orzeczenie że jest częściowo niezdolny do pracy - III grupa inwalidzka.

Zdolny do wykonywania prostych prac, nie wymagających odpowiedzialności. W badaniu psychologicznym stwierdzono II = 68 w granicach niedorozwoju umysłowego lekkiego (obecnie niepełnosprawność umysłowa lekka).

W 2002 roku u wnioskodawcy wystąpiły zaburzenia psychotyczne "wykręcało mu szyję, słyszał głosy sąsiadów”. Leczony szpitalnie w ok. 11.06 - 13.08.2003 r. z rozp. Organiczne zaburzenia urojeniowe. Były wielokrotne hospitalizacje zarówno w oddziałach stacjonarnych oraz oddziałach dziennych. Ostatecznie rozpoznano u niego schizofrenię. Między pobytami leczony ambulatoryjnie. Badany miał orzeczoną całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji do 30.09. 2021 r.

Ostatni pobyt S. (...) Klinika (...) w Ł. pobyt w ok 25.07 - 14.09.2022 r. również z rozp. Schizofrenia. Upośledzenie umysłowe lekkie. Samoistne (pierwotne) nadciśnienie. Cukrzyca insulinoniezależna. Wypisany w stanie stabilnym, bez objawów psychotycznych. Zalecono opiekę w Zakładzie (...). W związku z chorobami somatycznymi (cukrzyca insulinoniezależna, nadciśnienie tętnicze).

Obszerna dokumentacja medyczna wskazuje na objawy schizofreniczne szczególnie z ostatniego pobytu. Trzeba zaznaczyć, że w ostatnim okresie obraz choroby zmienił się. Obecnie rzadziej występują obawy wytwórcze natomiast zaznaczają objawy negatywne: obniżony napęd, spłycenie afektu, duża stereotypowość zachowania, wypowiedzi ubogie w treść, zdawkowe, tendencja do skracania dystansu co jest objawem niepełnosprawności intelektualnej i także stwierdzonej u badanego objawów schizofrenii. Obserwuje się również niechęć do działania, skłonność do wycofania społecznego, w znacznie obniżonym krytycyzmem.

Od dłuższego czasu wnioskodawca miał rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i, także, niezdolności do samodzielnej egzystencji. W 17.08.2021 r. był również uznany za całkowicie niezdolnego do pracy oraz niezdolnego do samodzielnej egzystencji do 2023 roku. To był okres pandemii C. 19 wtedy badania przeprowadzono zaocznie. Potem został zbadany osobiście. Był oceniony przy pomocy Formularza oceny funkcjonowania osób z zaburzeniami psychicznymi i uzyskał wynik 80 pkt., dlatego też uznano go za zdolnego do samodzielnej egzystencji.

Z kolei analiza dokumentacji medycznej, wywiadu od badanego, opinii neuropsychologa wskazuje na jego niezdolność do samodzielnej egzystencji. Badany nie jest w pełni samodzielny w zaspokojeniu podstawowych potrzeb życiowych. Wnioskodawca samodzielnie przyjmuje posiłki, ale matka je przygotowuje. Nie utrzymuje wymaganej diety. Nie jest samodzielny w zachowywaniu higieny osobistej. Ma wyuczone umiejętności ale z powodu choroby psychicznej szczególnie obniżenia napędu, niechęci do działania musi być ciągle motywowany, nadzorowany przez matkę. W potrzebach fizjologicznych jest sprawny. Również komunikacja z otoczeniem nie jest zbyt pełna.

Bezkrytycznie często ocenia swoje możliwości, jest zaczepny wobec otocznia. W ocenie psychiatry podobnie jak neuropsychologa, badany wymaga stałej opieki i kontroli ze strony innych osób. Z punktu widzenia psychiatry wnioskodawca w dacie zaskarżonej decyzji oraz w dacie złożenia wniosku jest nadal całkowicie trwale niezdolny do pracy, z powodu naruszenia sprawności organizmu. Niezdolność ma charakter stały. Jest również nadal niezdolny do samodzielnej egzystencji. Obecnie od września 2021 na trwale ponieważ jego stan psychiczny nie rokuje poprawy głównie przez proces psychotyczny schizofreniczny i przede wszystkim występujące obecnie, coraz bardziej pogłębiające się objawy negatywne. Nadal niezbędna jest opieka Środowiskowego (...) Samopomocy.

/ pisemna opinia biegłego psychiatry H. K. k. 140-145, pisemna opinia uzupełniająca k. 165/

W badaniu przez biegłego hepatologa rozpoznaje się przewlekłą hepatopatię polekową bez cech niewydolności wątroby. Schizofrenię. Upośledzenie umysłowe lekkie. Cukrzyca t. 2. Nadciśnienie tętnicze. Otyłość. Zaburzenia lipidowe. Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa US. W wywiadzie - przebyta operacja usunięcia pęcherzyka żółciowego i operacja przepukliny pachwinowej prawostronnej.

Wnioskodawca M. P. (1), leczony od wielu lat z powodu schizofrenii lekami mającymi potencjalne negatywny wpływ na uszkodzenie miąższowe wątroby, był konsultowany w latach 2015-2018 w Poradni Hepatologicznej, gdzie stwierdzono niewielkie uszkodzenie wątroby; wartości enzymów wątrobowych były nieznacznie podwyższone, w badaniu Usg odnotowano cechy niewielkiego stłuszczenia - charakterystycznego dla tego typu uszkodzenia polekowego, a w badaniu przedmiotowym nigdy nie odnotowano objawów niewydolności wątroby. Inną przyczyną rozpoznanej u Wnioskodawcy „hepatopatii bez cech niewydolności wątroby” pod postacią stłuszczeniowego powiększenia wątroby może być również rozpoznana kilka lat temu cukrzyca t.2.

Aktualne wynik prób wątrobowych, odnotowane w kartach informacyjnych z pobytów M. P. (1) w Oddziale/ Klinice (...) w Ł. (ul. (...)) w 2022 i w 2023r, nie wykazały progresji procesu chorobowego w porównaniu z w/w wynikami badań odnotowanymi w Poradni Hepatologicznej w Centrum Medycznym (...) w Ł. i nie wykazały żadnych objawów niewydolności wątroby.

Jednocześnie wykluczone zostało zakaźne tło niewielkiego okresowego podwyższenia prób wątrobowych - wyniki badań w kierunku zakażenia HBV (wzw B) i HCV (wzw C) są ujemne.

Wnioskodawca wymaga okresowego wykonywania w Poradni POZ podstawowych badań wątrobowych ( (...), AspAT, Bilirubina, (...), morfologia, (...)) i USG jamy brzusznej -badania te mieszczą się w zakresie badań zlecanych przez lekarza POZ i w razie stwierdzenia istotnych nieprawidłowości skierowania na konsultację do Poradni Chorób Zakaźnych (Hepatologicznej).

Ze stanowiska biegłego sądowego w dziedzinie chorób zakaźnych (hepatologii) wnioskodawca nie jest niezdolny do samodzielnej egzystencji.

/ pisemna opinia biegłego hepatologa k. 202 - 208/

Od 2.09.2024r. wnioskodawca przebywa w (...).

/zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy 4.11.2024 r. 00:08:53 -00:09:34 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:02:09-00:08:15/

Powyższych ustaleń, Sąd dokonał w oparciu o, załączone akta organu rentowego, dokumenty, w tym dokumentację medyczną, zeznania wnioskodawcy oraz opinie biegłych specjalistów internisty, diabetologa, kardiologa, hepatologa a w szczególności neuropsychologa i psychiatry .

W ocenie Sądu, opinie biegłych są w pełni wiarygodne, zostały, bowiem, sporządzone przez biegłych o specjalności właściwej z punktu widzenia schorzeń wnioskodawcy w oparciu o analizę przedłożonej dokumentacji lekarskiej oraz zawartych w niej wyników przeprowadzonych badań. Biegli internista, diabetolog, kardiolog, hepatolog uznali, iż wnioskodawca z punktu widzenia ich specjalności nie jest osoba niezdolna do samodzielnej egzystencji przy czym co zgodnie wskazywali z uwagi na charakter schorzeń na jakie cierpi wnioskodawca kluczowymi dla rozstrzygnięcia były opinie psychologa ( pomocniczo) i psychiatry. W świetle zaś opinii psychiatry wnioskodawca z uwagi na diagnozowaną u niego schizofrenię oraz upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim i spowodowany nimi sposób funkcjonowania jest osobą niezdolna do samodzielnej egzystencji na stałe ponieważ stan jego zdrowia nie rokuje poprawy.

W ocenie Sądu brak jest podstaw by kwestionować opinię biegłych, gdyż są one rzetelne, a wynikające z nich wnioski są logiczne i prawidłowo uzasadnione. Opinie nie zawierały braków i wyjaśniały wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. W ocenie Sądu Okręgowego, opinie biegłych w sposób wystarczający obrazują stan zdrowia wnioskodawcy i sposób jego funkcjonowania. Zauważyć przy tym należy iż wskazane opinie nie były kwestionowane przez żadną ze stron.

Czyniąc ustalenia Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2,3,5 k.p.c. pominął wniosek strony powodowej o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka pracownika socjalnego B. S. oraz A. P. - matki ubezpieczonego na okoliczność stanu zdrowia ubezpieczonego i sposobu jego funkcjonowania gdyż co do tych okoliczności wypowiadać się mogą jedynie biegli specjaliści. Zauważyć należy, że wobec tego, że biegłym może być jedynie osoba, która posiada wiadomości specjalne potrzebne do wydania opinii i daje rękojmię należytego wykonania czynności biegłego, do zakwestionowania jej stanowiska posłużyć nie może, opinia innej osoby nie posiadającej wiedzy w tym zakresie choćby była osobą bliską na bieżąco uczestniczącą w życiu codziennym ubezpieczonego. Tym samym zeznania ww co do wskazanych okoliczności nie mogły być podstawa ustaleń w sprawie.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołania zasługują na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 75 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1631.), dodatek pielęgnacyjny przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty, jeżeli osoba ta została uznana za całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo ukończyła 75 lat życia.

Z analizy przepisu wynika, iż przesłanki w postaci całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji muszą wystąpić łącznie.

Zgodnie z art. 12 powyższej ustawy, niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, przy czym całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy uwzględnia się, stosownie do art. 13 ust. 1 ustawy stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Celem nabycia uprawnień do dodatku pielęgnacyjnego, lekarz orzecznik ZUS musi orzec u danej osoby dwa stany, tj. całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji. Ustawodawca przyjął, że jedynie osoba, która ukończyła 75 rok życia jest uprawniona do dodatku pielęgnacyjnego bez potrzeby weryfikowania jej stanu zdrowia w drodze badania lekarskiego.

Natomiast zgodnie z art.1 ust. 3 ustawy o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji z dnia 31 lipca 2019 r. (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1649.) świadczenie uzupełniające przysługuje osobom zamieszkującym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli są:

1) obywatelami Rzeczypospolitej Polskiej lub

2) posiadającymi prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, lub

3) cudzoziemcami legalnie przebywającymi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W myśl art. 2 ust. 1 i 2 ustawy świadczenie uzupełniające przysługuje osobom, które ukończyły 18 lat i których niezdolność do samodzielnej egzystencji została stwierdzona orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji albo orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo orzeczeniem o całkowitej niezdolności do służby i niezdolności do samodzielnej egzystencji, zwanym dalej „osobami uprawnionymi”.

Świadczenie uzupełniające przysługuje osobom uprawnionym, które nie posiadają prawa do świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych albo suma tych świadczeń o charakterze innym niż jednorazowe, wraz z kwotą wypłacaną przez zagraniczne instytucje właściwe do spraw emerytalno-rentowych, z wyłączeniem renty rodzinnej przyznanej w okolicznościach, o których mowa w art. 68 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1251, 1429 i 1672 oraz z 2024 r. poz. 834, 858 i 1243), zasiłku pielęgnacyjnego, dodatku energetycznego, o którym mowa w art. 5c ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz.U. z 2024 r. poz. 266, 834 i 859), dodatku osłonowego, o którym mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o dodatku osłonowym (Dz.U. z 2024 r. poz. 953), świadczenia ratowniczego z tytułu wysługi lat w ochotniczej straży pożarnej, o którym mowa w art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o ochotniczych strażach pożarnych (Dz.U. z 2024 r. poz. 233), dodatku węglowego, o którym mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 r. o dodatku węglowym (Dz.U. z 2024 r. poz. 1207), dodatku dla gospodarstw domowych z tytułu wykorzystywania niektórych źródeł ciepła, o którym mowa w art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 września 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw (Dz.U. z 2024 r. poz. 1509), dodatku elektrycznego, o którym mowa w art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku oraz w 2024 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej (Dz.U. z 2024 r. poz. 1288), świadczenia pieniężnego z tytułu pełnienia funkcji sołtysa, o którym mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 2023 r. o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa (Dz.U. poz. 1073 oraz z 2024 r. poz. 1246), świadczenia wspierającego, o którym mowa w ustawie z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym (Dz.U. poz. 1429 i 2760), bonu energetycznego, o którym mowa w art. 2 ustawy z dnia 23 maja 2024 r. o bonie energetycznym oraz o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia cen energii elektrycznej, gazu ziemnego i ciepła systemowego (Dz.U. poz. 859), oraz innych dodatków i świadczeń wypłacanych wraz z tymi świadczeniami na podstawie odrębnych przepisów przed dokonaniem odliczeń, potrąceń i zmniejszeń, nie przekracza kwoty 2157,80 zł miesięcznie.

W myśl art. 4 ust. 1 -3 ustawy świadczenie uzupełniające przysługuje osobie uprawnionej w wysokości nie wyższej niż 500 zł miesięcznie, przy czym łączna kwota świadczenia uzupełniającego i świadczeń, o których mowa w art. 2 ust. 2, nie może przekroczyć 2157,80 zł miesięcznie, z zastrzeżeniem wyłączeń, o których mowa w art. 2 ust. 2.

W razie przyznania, ustania lub ponownego obliczenia wysokości świadczeń, o których mowa w art. 2 ust. 2, świadczenie uzupełniające podlega ponownemu obliczeniu z urzędu, w taki sposób, aby łączna kwota świadczeń, o których mowa w art. 2 ust. 2, wraz ze świadczeniem uzupełniającym, nie przekroczyła kwoty 2157,80 zł miesięcznie, z zastrzeżeniem wyłączeń, o których mowa w art. 2 ust. 2.

Świadczenie uzupełniające nie przysługuje osobie uprawnionej, która jest tymczasowo aresztowana lub odbywa karę pozbawienia wolności, z wyjątkiem osoby uprawnionej, która odbywa karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie zarówno w odniesieniu do dodatku pielęgnacyjnego jak i świadczenia uzupełniającego była okoliczność, czy istniejące u wnioskodawcy naruszenie sprawności organizmu powoduje konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych.

W przypadku stwierdzenia naruszenia sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych orzeka się niezdolność do samodzielnej egzystencji - art. 13 ust. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych stosowany na podstawie art. 7 ustawy o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji.

Niezdolność do pracy jak i niezdolność do samodzielnej egzystencji orzeka się na okres nie dłuższy niż 5 lat, natomiast jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji przed upływem 5 lat, niezdolność do pracy lub niezdolność do samodzielnej egzystencji orzeka się na okres dłuższy niż lat 5 (art. 13 ust. 2 i 3, cytowanej powyżej, ustawy).

Pojęcie niezdolności do samodzielnej egzystencji ma przy tym szeroki zakres i obejmuje opiekę i pomoc w załatwieniu elementarnych spraw życia codziennego. Jednak sam fakt, że osoba doznaje pewnych utrudnień w realizacji potrzeb życia codziennego czy też, że potrzebuje pomocy innych osób nie może przesądzać o uznaniu jej za niezdolną do samodzielnej egzystencji./ III AUa 62/17 - wyrok SA Lublin z dnia 30-08-2017/. Do czynności zabezpieczających samodzielną egzystencję nie należą wyłącznie czynności tzw. samoobsługi jak mycie się, ubieranie, samodzielne jedzenie. Niezdolna do samodzielnej egzystencji jest zarówno osoba, która ze względu na naruszenie sprawności organizmu wymaga stałej lub długotrwałej opieki innej osoby, jak i osoba, która ze względu na naruszenie sprawności organizmu wymaga stałej lub długotrwałej pomocy innej osoby. W ramach zakresu pojęcia ”niezdolności do samodzielnej egzystencji” należy odróżnić opiekę, oznaczającą pielęgnację (czyli zapewnienie ubezpieczonemu możliwości poruszania się, odżywiania, zaspokajania potrzeb fizjologicznych, utrzymywania higieny osobistej itp.) od pomocy w załatwianiu elementarnych spraw życia codziennego, takich jak robienie zakupów, uiszczanie opłat, składanie wizyt u lekarza; wszystkie powyższe czynniki łącznie wyczerpują treść terminu ”niezdolność do samodzielnej egzystencji”. /III AUa 322/12 - wyrok SA Katowice z dnia 07-11-2012 III AUa 269/17 - wyrok SA Szczecin z dnia 31-01-2019, III AUa 872/16 - wyrok SA Szczecin z dnia 19-10-2017 , III AUa 977/21 - wyrok SA Białystok z dnia 15-11-2021 III AUa 236/18 - wyrok SA Warszawa z dnia 08-10-2021 / Niezdolność do samodzielnej egzystencji występuje nawet wtedy, gdy osoba całkowicie niezdolna do pracy może wypełniać niektóre z elementarnych czynności życiowych we własnym zakresie, np. zje posiłek przygotowany przez inną osobę, o ile w pozostałym zakresie jest pozbawiona praktycznej możliwości egzystowania w humanitarnych warunkach bez koniecznej stałej lub długotrwałej pomocy ze strony osoby drugiej. /III AUa 255/21 - wyrok SA Szczecin z dnia 09-09-2021/

Do czynności zabezpieczających samodzielną egzystencję człowieka nie należą wyłącznie tzw. czynności samoobsługi jak ubieranie, samodzielne jedzenie posiłków, zaspakajanie potrzeb fizjologicznych ale również nabywanie żywności, przyniesienie jej do domu, ogrzewanie mieszkania, przynoszenie w tym celu wiader z węglem, podstawowe prace porządkowe, załatwianie spraw życia codziennego poza miejscem zamieszkania robienie zakupów, uiszczanie opłat, składanie wizyt u lekarza. /III AUa 269/17 - wyrok SA Szczecin z dnia 31-01-2019, III AUa 176/18 - wyrok SA Białystok z dnia 18-04-2018 III AUa 650/14 - wyrok SA Szczecin z dnia 08-10-2015 III AUa 211/13 - wyrok SA Białystok z dnia 18-02-2014/ Konkretne schorzenia, nawet jeżeli powodują, że ubezpieczony jest w stanie wypełniać niektóre z elementarnych czynności życiowych we własnym zakresie, o ile w pozostałym zakresie z ich powodu jest pozbawiony praktycznej możliwości egzystowania w humanitarnych warunkach bez koniecznej pomocy ze strony osoby trzeciej, to powyższe ograniczenia mogą uzasadniać stwierdzenie niezdolności do samodzielnej egzystencji. /III AUa 48/13 - wyrok SA Szczecin z dnia 06-06-2013/.

Jedynie gdy stan zdrowia ubezpieczonego nie powoduje konieczności zapewnienia mu stałej ani długotrwałej opieki i pomocy innej osoby, by mogły zostać zaspokojone jego elementarne potrzeby życia codziennego i nie zostało wykazane aby nie radził sobie z obowiązkami domowymi, sama okoliczność, że w związku z występującymi u ubezpieczonego schorzeniami doznaje on pewnych utrudnień w realizacji potrzeb życia codziennego, a czasem też potrzebuje pomocy innych osób, nie może uzasadniać uznania go za osobę niezdolną do samodzielnej egzystencji / por odpowiednio III AUa 615/12 - wyrok SA Szczecin z dnia 19-12-2012/

Przekładając, powyższe rozważania, na grunt przedmiotowej sprawy, Sąd uznał, iż ustalenia dokonane w toku postępowania sądowego uzasadniają zmianę zaskarżonych decyzji.

Przeprowadzone postępowanie wykazało bowiem, że wnioskodawca z przyczyn psychiatrycznych jest nadal osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji tj. także , w dalszym okresie , od dnia 1.01.2022 r. na stałe. Stan psychiczny wnioskodawcy nie rokuje poprawy głównie przez proces psychotyczny schizofreniczny i przede wszystkim występujące obecnie, coraz bardziej pogłębiające się objawy negatywne.

Wynika to, w sposób jednoznaczny, z wydanych w sprawie opinii, w szczególności kluczowych dla rozstrzygnięcia opinii biegłych neuropsychologa (pomocniczo) oraz biegłego psychiatry. Stosownie do treści opinii biegłego psychiatry, uznać należy, że stopień naruszenia sprawności organizmu spowodowany stwierdzonymi u wnioskodawcy schorzeniami powoduje konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu jego podstawowych potrzeb życiowych.

Z dokonanych ustaleń wynika, że wnioskodawca , do 1.09.2024r. - mieszkał z 82 letnią matką. Poza domem, nie porusza się samodzielnie, nie załatwia spraw urzędowych. W ubieraniu i rozbieraniu , pomagała mu matka. Myje się sam, choć wymaga pomocy innych osób np. przy myciu głowy. Z toalety nie zawsze korzysta samodzielnie. Nie przygotowuje lekarstw do spożycia – samodzielnie, choć połyka je sam. Nie potrafi sam przygotować posiłków ; przygotowywała je - matka, wnioskodawca nie jest w stanie położyć dania na talerz. – czasami wymaga nakarmienia. Przebywa w Domu Pomocy Społecznej „Wyjątkowy dom” od 2 września 2024r. . Także na rozprawę w dniu 4 listopada 2024r. przybył z pracownicą Domu Pomocy Społecznej.

Wnioskodawca nie potrafi samodzielnie funkcjonować poza domem, robić zakupów, załatwiać spraw urzędowych, odbywać wizyt lekarskich. Jednocześnie, zarówno, stopień naruszenia sprawności organizmu wnioskodawcy, jak i sposób funkcjonowania w realiach codziennego życia, nie rokują poprawy. Wnioskodawca był zmuszony korzystać z opieki i pomocy - matki oraz Środowiskowego (...) Samopomocy, obecnie, z uwagi na stan zdrowia i wiek rodzica , nie mogąc funkcjonować samodzielnie w codzienności społecznej - z opieki i pomocy Domu Pomocy Społecznej.

Podkreślić należy, że przy ocenie opinii biegłych lekarzy, Sąd nie może zająć stanowiska odmiennego, niż wyrażone w tej opinii, na podstawie własnej oceny stanu faktycznego. (por wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 października 1987 roku, II URN 228/87, (...) Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 4 lipca 2018 r.III AUa 1328/17 Legalis numer 1824314). Sposób motywowania oraz stopień stanowczości wniosków wyrażonych w opinii biegłych jest jednym z podstawowych kryteriów oceny dokonywanej przez Sąd, niezależnie od kryteriów zgodności z zasadami wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego oraz podstaw teoretycznych opinii (tak postanowienie SN z 27 listopada 2000 r., I CKN 1170/98, OSNC 2001 nr 4 poz. 84). Dowód z opinii biegłego jest przeprowadzony prawidłowo, jeżeli sądy uzyskały od biegłych wiadomości specjalne niezbędne do merytorycznego i prawidłowego orzekania, a tylko brak w opinii fachowego uzasadnienia wniosków końcowych, uniemożliwia prawidłową ocenę jej mocy dowodowej (wyrok SN z 2000-06-30 II UKN 617/99 OSNAPiUS 2002/1/26).

Na gruncie rozpoznawanej sprawy, wnioski wynikające z wydanych w sprawie opinii biegłego neuropsychologa i psychiatry w zakresie braku zdolności do samodzielnej egzystencji odwołującego się były jednoznaczne i kategoryczne oraz nie zostały merytorycznie skutecznie podważone przez organ rentowy. Przy tym, podkreślić należy, iż nieistotnym jest, że ze względów internistycznych, kariologicznych, hepatologicznych, diabetologicznych, samodzielne funkcjonowanie wnioskodawcy, nie jest wyłączone. Wnioskodawca, już z uwagi na schorzenia stricte psychiatryczne, w świetle opinii biegłego psychiatry, nie jest w stanie wypełniać, nawet, niektórych czynności podstawowych, elementarnych, w zakresie funkcjonowania, wymaga pomocy i opieki w zaspokajaniu – podstawowych potrzeb życiowych, a zatem , już to, czyni jego wniosek o przyznanie dodatku pielęgnacyjnego oraz świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji za dalszy, okres uzasadnionym.

Świadczenia - w tym dodatek pielęgnacyjny - wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu – art . 129 ustawy o emeryturach i rentach z FUS

Zgodnie z art. 6 ustawy o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji świadczenie uzupełniające przysługuje od miesiąca, w którym zostały spełnione warunki wymagane do jego przyznania, nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o to świadczenie.

Mając powyższe na uwadze, wobec zaistnienia podstaw do uwzględnienia odwołań ,

Sąd Okręgowy w Łodzi, na podstawie art. 477 ¹⁴ §2 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.