Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24.10.2022 r (...) Oddział w K. przyznał R. P. zaliczkę na poczet przysługującej emerytury w łącznej kwocie 1911,47 zł /emerytura z FUS i emerytura kapitałowa/. Emerytura podlegała zawieszeniu, gdyż brak informacji stwierdzającej czy na dzień nabycia uprawnień do emerytury ubezpieczona pozostaje w zatrudnieniu.

(decyzja w aktach ZUS)

Decyzją z dnia 12.12.2022 roku organ rentowy podjął wypłatę emerytury w kwocie zaliczkowej. Wyliczono należność za okres 18.10.2022 r do 30.11.2022 r w kwocie 2774,80 zł, odsetki ustawowe za okres 16.12.2022 r – 19.12.2022 r w kwocie 5,62 zł.

(decyzja w aktach ZUS)

Ubezpieczona wniosła odwołanie od powyższych decyzji, podnosząc, że emerytura została bezpodstawnie wstrzymana, a odsetki należą jej się od 18.10.2022 r.

(odwołania – k. 3, k. 3 zał. akt)

Sprawy z obu odwołań zostały połączone do wspólnego rozstrzygnięcia.

(zarządzenie w zał. aktach)

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

(odpowiedzi na odwołania – k. 4,k. 4 w zał. aktach)

Na rozprawie w dniu 16.11.2023 r wnioskodawczyni sprecyzowała, że żąda odsetek za niesłusznie wstrzymaną emeryturę od 15.10.2022 r do 19.12.2022 r i jest to jej wyłączne roszczenie, nadto wcześniej nie występowała do ZUS o odsetki, zwróciła się o nie w odwołaniu.

(e- prot. 00:00:42)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych przedmiot rozpoznania sprawy wyznacza decyzja organu rentowego, od której wniesiono odwołanie i tylko w tym zakresie podlega ona kontroli sądu zarówno pod względem jej formalnej poprawności jak i merytorycznej zasadności. (tak SA w Lublinie w wyroku z 18.03.2015 r, III AUa 15/15, Lex nr 1661234). Postępowanie sądowe w sprawach dotyczących ubezpieczenia społecznego wszczynane jest w rezultacie odwołania wniesionego od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Ma więc ono charakter odwoławczy. Jego przedmiotem jest ocena zgodności z prawem - w aspekcie formalnym i materialnym - decyzji wydanej przez organ rentowy na wniosek ubezpieczonego lub z urzędu. Nie ulega więc wątpliwości, że w toku postępowania zgodnie z art. 321 k.p.c., sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie. Przepis ten wyraża kardynalną zasadę wyrokowania dotyczącą przedmiotu orzekania, według której sąd związany jest żądaniem zgłoszonym przez powoda w powództwie (ne eat iudex ultra petita partium), a więc nie może wbrew żądaniu pozwu zasądzić czegoś jakościowo innego albo w większym rozmiarze lub uwzględnić powództwo na innej podstawie faktycznej niż wskazana przez powoda (por. A. Jakubecki Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego, E. Gapska, J. Studzińska "Postępowanie nieprocesowe", Monografia Komentarz do Kodeksu postępowania cywilnego pod red. T. Erecińskiego, Tom II, Wydanie 4, Warszawa 2012 str. 38-41 oraz wyroki Sądu Najwyższego: z 15.10.2010 r., III UK 20/10, z 2.12.2011 r., III CSK 136/11, z 25.06.2015 r., V CSK 612/14). Z ukształtowanego orzecznictwa Sądu Najwyższego i poglądów doktryny wynika jednoznacznie, że odwołanie od decyzji organu rentowego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych pełni rolę pozwu i wszczyna postępowanie sądowe (tak postanowienie Sądu Najwyższego z 19.06.1998 r., II UK 105/98, OSNAPiUS 1999 Nr 16, poz. 529 oraz z 26.09.2005 r., II UZ 52/05, OSNP 2006 nr 15-16, poz. 254). Przeniesienie sprawy na drogę sądową przez wniesienie odwołania od decyzji organu rentowego ogranicza się do okoliczności uwzględnionych w decyzji, a między stronami spornych; poza tymi okolicznościami spór sądowy nie może zaistnieć (por. wyroki Sądu Najwyższego z 13.05.1999 r., II UZ 52/99, OSNAPiUS 2000 Nr 15, poz. 601 oraz z 25.05.1999 r. II UKN 622/99, OSNAPiUS 2000 Nr 15, poz. 591). Przed sądem ubezpieczony może żądać jedynie korekty stanowiska zajętego przez organ rentowy i wykazywać swoją rację, odnosząc się do przedmiotu sporu objętego zaskarżoną decyzją, natomiast nie może żądać czegoś, o czym organ rentowy nie decydował. Z tego względu odwołanie wnoszone od decyzji organu ubezpieczeń społecznych nie ma charakteru samodzielnego żądania, a jeżeli takie zostanie zgłoszone, sąd nie może go rozpoznać, lecz zobowiązany jest postąpić zgodnie z art. 477 ¹⁰ § 2 k.p.c. (por. wyrok Sądu Najwyższego z 9.09.2010 r., II UK 84/10). Z powyższego wynika, że kontrolna rola sądu musi korespondować z zakresem rozstrzygnięcia dokonanego w decyzji administracyjnej, bowiem zgodnie z systemem orzekania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, w postępowaniu wywołanym odwołaniem do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych sąd rozstrzyga o prawidłowości zaskarżonej decyzji w granicach jej treści i przedmiotu (por. wyrok Sądu Najwyższego z 23.04.2010 r., II UK 309/09).

Wobec tego, że ubezpieczona żąda odsetek za niesłusznie wstrzymaną emeryturę od 15.10.2022 r do 19.12.2022 r , wcześniej nie występowała do ZUS o odsetki za ten okres i zwróciła się o nie w odwołaniu, Sąd orzekł o przekazaniu tego roszczenia zgodnie z art. 477 ¹⁰ § 2 k.p.c.